Goedemorgen! Vandaag tekent Poetin de verdragen waarmee hij vier bezette Oekraïense regio's inlijft. Energieministers komen bij elkaar in Brussel over het afromen van winsten van energiebedrijven. En op het Nederlands Film Festival worden de winnaars van de Gouden Kalveren bekendgemaakt.

Eerst het weer: na het oplossen van nevel en mist een zonnig weerbeeld. In de middag ook stapelwolken. Bij een zwakke tot matige zuidenwind warmt het op naar 16 graden. Het blijft vrijwel overal droog, alleen aan zee is nog kans op een bui. Tijdens het weekend wisselvallig met een stevige westenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En bekijk hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Orkaan Ian heeft in de Amerikaanse staat Florida veel schade aangericht. Door het hoge water kunnen hulpdiensten moeilijk bij inwoners van de staat komen. De vrees bestaat dat bij het noodweer vele doden zijn gevallen.

President Biden sprak de angst uit dat Ian de dodelijkste orkaan is die Florida ooit trof. "De aantallen zijn onduidelijk, maar we horen de eerste berichten die mogelijk wijzen op een aanzienlijk verlies aan mensenlevens."

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Alessandra Korap vecht voor het behoud van 'haar' Amazone. Net als veel andere inheemsen maakt ze zich grote zorgen. Als het beleid van de regering Bolsonaro wordt voortgezet is de Amazone straks niet meer te redden, denkt ze.

Fijne vrijdag!

De inflatie in Nederland is in september gestegen naar een nieuwe hoogte van 17,1 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van de Europees geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP). Volgens het CBS is dit in ieder geval de hoogste inflatie sinds de Tweede Wereldoorlog. In augustus was het nog 13,7 procent en dat was ook al een record.

De gestegen energieprijzen zijn een belangrijke oorzaak: ten opzichte van september vorig jaar zijn energieprijzen inclusief brandstof deze maand met 114 procent gestegen.

Het CBS neemt voor de berekening van de inflatie de prijzen van nieuwe energiecontracten mee. Voor veel mensen zal de energie-inflatie lager uit zijn gekomen, omdat ze bijvoorbeeld nog een vast contract hebben. En ook veel mensen met een variabel contract hebben in september niet zo'n grote prijsstijging gehad.

Een inflatie van 17,1 procent betekent dat de gemiddelde prijzen in september 17,1 procent hoger waren dan in september 2021. De inflatie in september komt dus niet boven op de inflatie van 13,7 procent in augustus.

Het CBS zegt dat dit een eerste raming is op basis van nog onvolledige brongegevens. De reguliere cijfers, inclusief de inflatie volgens de Nederlandse consumentenprijsindex (CPI), worden over een week bekendgemaakt.

In een roerige tijd voor de VVD kiest de partij vanaf vandaag een nieuwe voorzitter. Twee mannen van in de 60 ambiëren de functie: Onno Hoes en Eric Wetzels. Ze zijn opvallend eensgezind over de toestand in de partij: tussen de landelijke afdeling in Den Haag en de rest is er een kloof die gedicht moet worden.

Van oudsher houdt de liberale achterban zich koest, maar de afgelopen tijd roeren leden zich steeds meer. De onderwerpen asiel, stikstof en klimaat leiden tot morrende VVD'ers die ontevreden zijn met het beleid, of het gebrek daaraan. De partij is kleurloos, klinkt het. En ook: de top luistert niet naar ons, de Tweede Kamerfractie mist identiteit en VVD-kroonjuwelen worden ingeleverd.

Het is niet verwonderlijk dat de scherpte er wat vanaf is bij een partij die al jaren aan de macht is - en dus water bij de wijn doet - maar de voorzitterskandidaten voelen allebei de druk van de VVD-leden om er wat aan te doen. "Politici in Den Haag moeten weer de hete adem van de leden in de nek voelen", stelt Onno Hoes.

Hoes, de huidige waarnemend voorzitter, is de kandidaat van het bestuur en wordt daarom door sommigen gezien als 'Haagse kandidaat'. De oud-burgemeester van Maastricht nam op tijdelijke basis de functie over van Christianne van der Wal toen zij stikstofminister werd. Hoes betoogt onder meer dat kabinetsleden en Kamerleden "weer de zaaltjes in moeten".

Overigens claimt Hoes dat hij al stappen in de goede richting heeft gezet, uitmondend in het bewogen partijcongres afgelopen juni. De doorgaans volgzame leden stemden toen tegen de (tot in den treure uitonderhandelde) stikstofplannen van het kabinet. Het was een dreun voor de partijtop, maar je kan het ook een opsteker noemen voor de ledendemocratie. "Het congres was een ommekeer", aldus Hoes.

Applausmachines

De uitdager van Hoes is Eric Wetzels. Deze ondernemer in kunststoffen was voor het aantreden van Van der Wal in 2017 al een tijdje interim-voorzitter. Volgens hem moet 'de regio' bepalen waar de VVD naartoe gaat en niet 'Den Haag'. Het moet gedaan zijn met congressen als applausmachines voor de partijleider.

Er was nog sprake van een derde kandidaat, Bert Homan. Maar het Assense raadslid, dat zich voor de derde keer had gekandideerd, trok zich gisteren terug en sprak zijn steun uit voor Wetzels. "Hij zit er op dezelfde manier in zoals ik."

Wetzels vindt dat de verandering allang ingezet had moeten worden. Volgens hem had onrust in de partij voorkomen kunnen worden door veel eerder stevige standpunten over stikstof en asiel in te nemen. "Ik ben mister VVD voor mijn vrienden, maar op feestjes heb ik moeite uit te leggen waar mijn partij voor staat."

De kans is aanwezig dat Wetzels binnenkort een begin kan maken met de partij meer kleur op de wangen te geven. Onderzoeken die circuleren onder VVD-leden en bestuurders geven hem een voorsprong op Hoes. En als laatste zetje in de rug spraken bijna dertig lokale VVD-fractieleiders gisteren in een open brief hun voorkeur uit voor Wetzels. "Eric is duidelijk een kandidaat vanuit de leden", aldus de initiatiefnemer.

Geen politieke ambitie

Mocht Wetzels winnen, dan is hij de eerste niet door het bestuur voorgedragen voorzitter (sinds de eerste verkiezing in 2003). Dat kun je zien als bewijs van tanend gezag van de partijtop. Iets dat tijdens bijeenkomsten met de kandidaat-voorzitters de afgelopen weken ook doorklonk.

Zo was kritiek te horen op de vorige voorzitter, die volgens leden iets te graag minister wilde worden. De politieke ambitie stond Van der Wals onafhankelijkheid in de weg, vonden critici. Het noopte de kandidaten tot uitspraken over hun eigen aspiraties. Waarbij vooral opviel dat Hoes zei dergelijke ambities niet te hebben "voor de komende drie jaar".

En Rutte?

Leden spraken op de bijeenkomsten ook openlijk over "opvolgingskwesties" waarover de nieuwe voorzitter zich moet buigen. Lees: de opvolging van partijleider Rutte. Zelf maakt de langstzittende premier zich er vaak met een grap vanaf bij een vraag over dit onderwerp, maar door VVD'ers wordt ondertussen dus hardop gesproken over zijn vertrek.

Overigens houden de kandidaten zich voorlopig op de vlakte over een eventuele nieuwe lijsttrekker. "Op dit moment doet Rutte het nog uitstekend", zegt Hoes bijvoorbeeld. En Wetzels: "De positie van Rutte staat nu niet ter discussie, maar dat kan morgen anders zijn."

Het is allemaal van latere zorg. Eerst maar even gekozen worden. Komende week kunnen de ongeveer 25.000 VVD-leden stemmen. Eind volgende week wordt de nieuwe partijvoorzitter bekend.

Nederlanders gokken online meer dan voor de openstelling van de markt was verwacht. Vooral jongvolwassenen zijn relatief veel actief op goksites.

Dat blijkt uit cijfers die toezichthouder de Kansspelautoriteit verzamelde, een jaar nadat de markt voor online gokken in Nederland is opengesteld. In de eerste helft van het jaar werd 486 miljoen euro vergokt.

Mogelijk komt het bedrag over heel 2022 boven het miljard uit, aangezien er steeds meer gokbedrijven actief zijn en het WK voetbal nog moet plaatsvinden. Dat evenement trekt veel sportgokkers aan. Voor het opengaan van de markt was er gerekend op ongeveer 800 miljoen euro aan jaarlijkse omzet.

Er zijn 563.000 actieve accounts waarmee wordt gespeeld. Uit de cijfers blijkt dat jongvolwassenen tussen de 18 tot en met 23 jaar bovengemiddeld actief zijn. Ruim een op de vijf accounts is van een jongvolwassene.

In de wet die online gokken mogelijk maakt, is juist afgesproken om jongvolwassenen zo veel mogelijk te beschermen, om een eventuele verslaving te voorkomen. Zo mogen reclames niet op jongeren worden gericht.

153 euro per maand

Gemiddeld verliest een online gokker 153 euro per maand. René Jansen, voorzitter van de Kansspelautoriteit, schrikt niet van dat bedrag. "Er werd al gegokt voor de markt openging, maar dan illegaal. Het is een eigen keuze van mensen waar ze hun geld aan uitgeven. Er zijn erbij die het zich goed kunnen permitteren. Zeker als het recreatieve spelers zijn die controle over hun spel hebben, dan kan ik er niet over oordelen waar ze hun geld aan besteden."

Jansen vindt dat er onderzoek moet worden gedaan naar het grote aantal jongvolwassenen die online gokken. "Er is een oververtegenwoordiging van deze kwetsbare groep en dat moeten we goed in de gaten houden. Maar we hebben nog geen diepe inzichten hierin. Het is natuurlijk een online generatie die opgegroeid is met internet, veel meer dan andere generaties."

Schatkist

Toen de markt openging, waren er tien bedrijven met een vergunning, inmiddels zijn dat er 22. Waarschijnlijk komen er de komende maanden nog enkele bedrijven bij.

De gokkers leveren de Nederlandse schatkist extra geld op. In de eerste zes maanden van het jaar kwam er bijna 400 miljoen euro aan kansspelbelasting binnen. Dat is 300 miljoen meer dan een jaar eerder.

Scholen worden verplicht om in ieder lokaal een werkende CO2-meter te plaatsen. Minister Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs wil de ventilatie op scholen snel in orde maken, nu de coronabesmettingen weer oplopen. Ongeveer 40 procent van de scholen heeft nog steeds niet in alle lokalen een CO2-meter, blijkt uit een peiling.

De afgelopen maanden zijn honderden scholen via een speciaal hulpteam bezig geweest met het verbeteren van de ventilatie en de luchtkwaliteit. Daarbij zijn duizenden CO2-meters geplaatst die waarschuwen als de luchtkwaliteit in de klas niet goed is.

"Op een aantal scholen is men nog niet zo ver, dus daar moet een schep bovenop", zegt Wiersma. Daarom wordt de CO2-meter in ieder lokaal verplicht. Dat gold al voor nieuw gebouwde en gerenoveerde basisschoolgebouwen, maar nu dus ook voor bestaande scholen.

De verplichting gaat formeel in met ingang van volgend schooljaar, dus 2023-2024. Het kan niet eerder, omdat het tijd kost om het Bouwbesluit aan te passen. Maar Wiersma roept scholen met klem op om niet zo lang te wachten.

Scholen niet meer dicht

Veel scholen hebben de meters wel al in bestelling, maar lang niet allemaal. De minister vindt het noodzakelijk om op alle plekken voorbereid te zijn op oplopende besmettingscijfers. Bij eerdere coronagolven bleken scholen vaak haarden van uitbraken te zijn.

Om die reden besloot het kabinet tijdens de coronaperiode ook verschillende keren tot een schoolsluiting. Daar kwam veel kritiek op vanwege de leerachterstanden die ontstonden en omdat ouders thuis moesten blijven om hun kinderen op te vangen. Het uitgangspunt is nu om de scholen niet meer te sluiten vanwege corona.

Luchtreinigers

Wiersma wil scholen ook stimuleren om luchtreinigers in te zetten om het binnenklimaat te verbeteren. Op scholen in Staphorst wordt daarmee geëxperimenteerd om te kijken of het werkt. De minister wil die proef graag uitbreiden en roept scholen op om zich erbij aan te sluiten.

Het subsidiebudget voor scholen die kampen met acute ventilatieproblemen is fors verhoogd. Scholen kunnen via die regeling maximaal 60 procent van de kosten terugkrijgen van het Rijk.

Rusland annexeert vandaag de bezette Oekraïense regio's Loegansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja. De Russische president Vladimir Poetin houdt om 14.00 uur Nederlandse tijd een speciale ondertekeningsceremonie in het Kremlin. Ook houdt hij dan een toespraak naar aanleiding van de schijnreferenda die het land heeft georganiseerd.

Op het Rode Plein in het centrum van Moskou is een concert om de inlijving van de vier regio's te vieren. In 2014 was er een soortgelijk concert na de annexatie van de Krim. Daarbij was ook Poetin aanwezig. In de vier regio's waren afgelopen week schijnreferenda over de aansluiting bij Rusland.

Maar de uitslagen worden internationaal niet erkend. Kiev en het Westen lieten op voorhand al weten dit niet te doen. Ook de bezegeling vandaag zal internationaal geen erkenning vinden.

De door Rusland benoemde leiders van de bezette regio's zijn bij de ceremonie aanwezig om 'de overeenkomst met Rusland' te ondertekenen. Donderdagavond ondertekende Poetin al decreten waarin hij de Oekraïense regio's Cherson en Zaporizja erkent als onafhankelijke gebieden. Dat is een tussenstap voorafgaand aan de annexatie van de regio's bij Rusland.

De VN-Veiligheidsraad stemt vandaag over een resolutie waarin de referenda veroordeeld worden, meldt het Franse voorzitterschap van de raad. De resolutie, die is opgesteld door de Verenigde Staten en Albanië, maakt geen kans om te worden aangenomen vanwege het vetorecht van Rusland, maar moet dan worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van de VN.

Secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties zei gisteren dat de annexatie een "gevaarlijke escalatie" betekent die de vooruitzichten op vrede in de regio in gevaar brengt. Poetin zal het geannexeerde gebied als Russisch grondgebied zien. Een poging van Oekraïne om het eigen land terug te nemen zal in die situatie als aanval op Rusland gezien worden. In dat geval ziet Poetin een legitieme reden om heviger terug te slaan, bijvoorbeeld met kernwapens, vrezen analisten.

Landroof

"Elk besluit om door te gaan met de annexatie van de regio's Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja in Oekraïne heeft geen juridische waarde en verdient het om veroordeeld te worden", zei Guterres.

De secretaris-generaal wees er ook op dat de oorlog dramatische gevolgen voor de mondiale economie heeft, met name in ontwikkelingslanden. Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken heeft de Russische plannen om de regio's te annexeren veroordeeld. "De schijnreferenda van het Kremlin zijn een vergeefse poging om te maskeren wat neerkomt op een verdere poging tot landroof in Oekraïne", zei Blinken.

De Oekraïense president Zelensky heeft meermaals gezegd dat de referenda illegaal zijn, en het land hard zal reageren. Vandaag roept hij de belangrijkste defensie- en veiligheidsofficials van zijn land bijeen voor een noodvergadering.

Orkaan Ian heeft een spoor van vernieling achtergelaten in Florida. Hulpdiensten proberen inwoners van de staat te bereiken, maar dat verloopt moeizaam door het hoge water. Er wordt gevreesd voor vele doden.

Ian is een van de zwaarste stormen die ooit het Amerikaanse vasteland trof. President Joe Biden vreest dat orkaan Ian de dodelijkste kan zijn in de geschiedenis van Florida. "De aantallen zijn onduidelijk, maar we horen de eerste berichten die mogelijk wijzen op een aanzienlijk verlies aan mensenlevens." Hij verzekerde de staat ervan dat de regering in Washington de kosten van de noodhulp volledig op zich zal nemen.

De orkaan richtte eerder in het westen van Cuba veel schade aan. Vervolgens trok hij over de Golf van Mexico naar het zuidwesten van Florida. Daar kreeg de kust bij de steden Sarasota, Venice en Fort Myers de zwaarste klappen. Ian kwam met een windsnelheid van 240 km/u aan land, trok woensdagavond dwars over Florida en heeft inmiddels de Atlantische Oceaan bereikt.

De orkaan trekt nu naar South Carolina, waar hij naar verwachting vrijdag rond de middag aan land komt. Dan is het hoogwater, wat het gebied kwetsbaarder maakt voor overstromingen.

Het natuurgeweld heeft veel inwoners van Florida in een klap dakloos gemaakt:

Op een aantal plaatsen in Florida staat het water nog altijd enorm hoog, soms tussen de 2 en 3 meter. Zelfs in Orlando, ver in het binnenland van Florida, zagen mensen het water tot aan hun middel komen. In getroffen gebieden weten mensen niet hoe ze zonder boot uit hun ondergelopen woning moeten komen.

Velen zoeken naar slachtoffers in het gebied. In Charlotte County, een district aan de westkust van Florida met ruim 140.000 inwoners, vielen al zeker tien doden, bevestigt een functionaris aan de BBC. Een onbekend aantal mensen is vast komen te zitten in hun huis door de overstromingen.

Gouverneur DeSantis van Florida zei donderdagavond op een persconferentie dat er zeker 700 reddingsoperaties in de staat zijn geweest in de nasleep van de storm. De meeste via de lucht, uitgevoerd door de Amerikaanse kustwacht. Het is onduidelijk wanneer het water zakt. Meer dan 2 miljoen mensen zitten in Florida zonder stroom. Volgens elektriciteitsbedrijven kan het dagen tot soms weken duren voor de schade is hersteld.

President Biden heeft de verwoesting door Ian uitgeroepen tot een grote ramp. Daardoor kunnen inwoners van de getroffen gebieden aanspraak maken op financiële en andere hulp, zoals tijdelijk onderdak en reparaties aan hun huis.

Zanger en drummer Phil Collins en zijn mede-bandleden van Genesis hebben hun muziekrechten verkocht. Muzieklabel Concord Music betaalde er volgens The Wall Street Journal 300 miljoen dollar voor.

De deal omvat nummers die Collins opnam in zijn solocarrière en de muziek die hij voor Genesis maakte samen met toetsenist Tony Banks en gitarist Mike Rutherford. Daarnaast gaat het om solomateriaal van Rutherford en Banks. Opnames van Peter Gabriel, die Genesis in 1975 verliet, zijn geen onderdeel van de deal.

Genesis werd in de jaren zestig opgericht. Pas in 1970 voegde Collins zich bij de band als drummer. Toen was de band al succesvol, maar Genesis werd pas echt groot toen Gabriel vertrok en Collins leadzanger van de Britse band werd. Genesis scoorde hits als I Can't Dance, Land of Confusion en Jesus He Knows Me. Ook solo boekte Collins succes met nummers als In the Air Tonight en Another Day in Paradise.

De deal plaatst de 71-jarige zanger en drummer in het rijtje van muzikale grootheden als Bob Dylan en Bruce Springsteen, die de afgelopen jaren hun muziekrechten al verkochten. De catalogus van Dylan werd voor 400 miljoen dollar verkocht. De liedjes van Springsteen leverden hem zo'n 500 miljoen dollar op. Ook Neil Young en Paul Simon verkochten hun muziekrechten al.

Laatste tour

In maart van dit jaar heeft Genesis voor het laatst opgetreden in een afscheidstournee. Collins, die al geruime tijd met gezondheidsklachten kampt, was niet meer in staat te drummen. Daarom nam zijn zoon Nic plaats achter het drumstel, terwijl Phil op een stoel op het podium zat en zong.

Doel van de miljoenendeal is om de muziek naar een jonger publiek te brengen, zegt Bob Valentine, president van Concord Music. "In de wereld waarin we nu leven met Facebook, Instagram, TikTok en al die andere dingen die het luisteren naar oudere muziek stimuleren zijn er zeker manieren voor ons als platenmaatschappij om deze muziek weer tot leven te brengen", zegt hij tegen The Wall Street Journal.

Minister Weerwind voor Rechtsbescherming laat extern onderzoek doen naar de tbs-instelling Oostvaarderskliniek in Almere, waar de afgelopen tijd meerdere integriteitsschendingen zijn gemeld. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.

Gisteren werd nog bekend dat de algemeen directeur van de Oostvaarderskliniek zijn functie neerlegde, daags na het ontslag van een medewerker die een patiënte had gedwongen tot seksuele handelingen. Volgens de kliniek was dit incident niet de reden van het vertrek. De minister schrijft nu in de Kamerbrief dat de directeur "om persoonlijke redenen" zijn functie neerlegt, zonder uit te weiden.

De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) werft volgens Weerwind zo snel mogelijk een interim-directeur. Die krijgt de opdracht om "de benodigde veranderingen tot stand te brengen" in de kliniek.

Ernstige integriteitsschendingen

Verder zet Weerwind in zijn brief uiteen dat er "in korte tijd een aantal zeer ernstige integriteitsschendingen" zijn gemeld bij de kliniek.

Het hierboven genoemde mogelijke seksuele misbruik kwam volgens Weerwind in april aan het licht bij een gesprek met de vrouwelijke tbs-gestelde. Daarop is onderzoek gedaan door de DJI, waarna de medewerker in kwestie op 1 september is ontslagen. Ook heeft het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek ingesteld tegen de medewerker.

In september is verder een leidinggevende op non-actief gesteld vanwege signalen over grensoverschrijdend gedrag richting meerdere medewerkers. De DJI heeft daar een melding gemaakt bij de Integriteitscommissie Justitie en Veiligheid, die komende maand hierover een besluit neemt.

Stagiair had relatie met tbs-gestelde

Twee andere incidenten die Weerwind aanhaalt, zijn het ontslag van een medewerker die een seksuele relatie had met een tbs-gestelde en het stopzetten van een stage, ook vanwege een relatie met een patiënt. Overige signalen van mogelijke integriteitsschendingen worden door DJI onderzocht, klinkt het in de brief. "Waar nodig worden ze van opvolging voorzien."

Volgens Weerwind zijn alle meldingen van misstanden tot nu toe opgepakt, maar is dat niet voldoende vanwege de korte periode waarin de grote hoeveelheid problemen aan het licht is gekomen. De DJI heeft de kliniek gevraagd om een plan op te stellen om tot een veilig leef- en werkklimaat te komen.

Onderdeel daarvan is het onderzoek door een externe partij dat nu wordt ingesteld. De Inspectie Justitie en Veiligheid wordt bij dat onderzoek betrokken, zal het ook volgen en zal de eindrapportage beoordelen.

De verkiezingen van zondag in Brazilië draaien niet alleen om de politieke toekomst van zittend president Bolsonaro, ook de toekomst van het Amazonegebied staat volgens velen op het spel. Het is een van de belangrijkste verkiezingsthema's.

De afgelopen vier jaar, onder de ultrarechtse Bolsonaro, nam de ontbossing met naar schatting 80 procent toe. Een Braziliaans onderzoeksbureau berekende onlangs dat in zijn regeerperiode minstens twee miljard bomen zijn gekapt. Er waren meer bosbranden en het geweld tegen milieuactivisten, inheemse leiders en journalisten in de Amazone nam toe.

Een en ander had veel te maken met het beleid van Bolsonaro en zijn visie op de Amazone. Hij benadrukt het economische belang van het gebied en moedigt landbouw- en mijnbouwactiviteiten aan, wat ten koste gaat van de bomen.

Sinds zijn aantreden is verder een stop gezet op landteruggave aan de oorspronkelijke, inheemse bevolking, zoals dat eerder in de jaren 80 en 90 wel gebeurde. Het idee daarachter was dat door inheemse gebieden af te bakenen, de natuur hierdoor beschermd werd. De afgelopen jaren voelden illegale houtkappers, goudzoekers en vissers zich gesterkt door Bolsonaro's retoriek en beleid ten aanzien van de Amazone en dit leidde tot een groei van illegale activiteiten in het tropisch regenwoud.

Bedreigingen

Voor milieuactivisten en inheemse leiders werd de strijd voor behoud van het tropisch regenwoud gevaarlijker. Het geweld nam toe: afgelopen jaar werden er naar schatting dertig activisten vermoord en een onbekend aantal inheemse mensen. In veel gevallen kwam het niet tot een berechting van de daders.

Een inheemse activiste die ook zeer bedreigd wordt, is Alessandra Korap Munduruku (37) uit het Midden-Tapajos-gebied, in de deelstaat Para. Ze groeide op rondom de rivier Tapajos en behoort tot het Munduruku-volk, dat in het hart van de Amazone leeft. Door haar strijd tegen de komst van goudwinning in haar gebied en de omvangrijke houtkap werd ze door illegale houtkappers en goudzoekers gezien als vijand. Ze drongen haar huis binnen, ze werd met de dood bedreigd en haar computer en sociale media werden gehackt.

In deze video vertelt ze over haar strijd:

"Ze zijn twee keer mijn huis binnengedrongen. Ik denk dat ze dat deden omdat ik trammelant maak, want ik verdedig altijd de rivier en mijn volk. Waarschijnlijk zien ze me als iemand die in hun weg staat", zegt ze. Sinds een paar jaar woont ze niet meer in haar dorp maar in de stad Santarem, waar ze rechten studeert. Uiteindelijk hoopt ze als advocaat nog meer te kunnen betekenen in de strijd voor de Amazone en de inheemsen.

Alessandra Korap Munduruku kreeg al een aantal internationale onderscheidingen en laat zich niet afschrikken door de bedreigingen,. "Ik buig niet voor grote bedrijven, of de overheid. Ik blijf voor mijn volk strijden", zegt ze. Net als veel andere inheemsen maakt ze zich grote zorgen. Als het beleid van de regering-Bolsonaro wordt voortgezet, is de Amazone straks niet meer te redden, denkt ze. En de impact daarvan is volgens haar in de hele wereld voelbaar. "Uiteindelijk gaat de Amazone iedereen aan."

In de witwaszaak waarin ook de tijdelijk teruggetreden Jumbo-topman Frits van Eerd verdachte is, zijn grote sommen contant geld gevonden. Dat bevestigt het Openbaar Ministerie na berichtgeving van De Telegraaf. Ook zijn voertuigen en onroerend goed in beslag genomen.

Bij welke verdachte het geld is gevonden, wil een woordvoerder van het OM niet zeggen.

Twee weken geleden deden de politie en de fiscale opsporingsdienst FIOD invallen in woningen in Drenthe, Groningen en Noord-Brabant. Ook werden negen mensen aangehouden, onder wie Van Eerd. Hij zat enkele dagen vast. Afgelopen weekend maakte de supermarktketen bekend dat de zakenman tijdelijk terugtreedt als algemeen directeur.

Langer vastzitten

Hoofdverdachte in de zaak is een 58-jarige man uit de gemeente Aa en Hunze, in Drenthe. Gisteren werd duidelijk dat hij zestig dagen langer vast blijft zitten. De man zit in beperkingen en mag dus alleen contact met zijn advocaat hebben.

De zaak draait om het witwassen van geld en goederen via verschillende constructies. Volgens het OM vonden de witwaspraktijken plaats via onroerendgoedtransacties, autohandel, onverklaarbare contante stortingen en sponsorcontracten in de motorcross-sport.

Google stopt met Stadia, zijn streamingdienst voor games. De in 2019 begonnen dienst trekt minder spelers dan gehoopt, dus heeft Google "het moeilijke besluit" genomen om er de stekker uit te trekken, schrijft directeur Phil Harrison in een blog. Per 18 januari gaat Stadia op zwart. Kopers van de hardware en software krijgen hun geld terug.

"Hoewel Stadia's benadering van het streamen van games voor consumenten was gebouwd op een stevig technologisch fundament, vonden gebruikers het minder aantrekkelijk dan we hadden verwacht", schrijft Harrison.

Medewerkers van het Stadia-team worden ondergebracht op andere plekken binnen Google. De topman ziet verder nog wel mogelijkheden om de techniek achter Stadia in te zetten op andere plekken, zoals YouTube, Google Play en augmented reality-projecten.

Geld terug, spellen uit de verkoop

Google verwacht medio januari alle Stadia-gebruikers terugbetaald te hebben. Zij hoeven de Stadia-hardware zoals de controllers niet terug te geven. Gebruikers van de abonnementendienst Stadio Pro krijgen hun abonneegeld niet terug, maar hoeven totdat de streamingdienst offline gaat ook niet meer te betalen. Spellen kunnen per direct niet meer gekocht worden.

Geruchten dat het bedrijf Stadia de nek om zou draaien, gingen al langer. Vorig jaar viel al op dat er weinig games uitkwamen voor de dienst en eigen game-ontwikkelaars stopten ermee. Google hield echter altijd vol dat Stadia in de lucht zou blijven.

Toen Stadia in 2019 aan de wereld werd gepresenteerd, waren er nog geen grote successen op de game-streamingmarkt en werd er veel van de Google-dienst verwacht. Inmiddels zijn er veel succesvolle tegenhangers en kunnen gamers bijvoorbeeld met de Xbox van Microsoft en de Playstation van Sony putten uit een ruime bibliotheek met games die te spelen zijn via de cloud.

Sinds president Poetins aankondiging van militaire mobilisatie, vliegen veel jonge Russische mannen naar Turkije. Het land is een gewild toevluchtsoord omdat het niet meedoet met westerse sancties, en de grenzen voor Russen altijd open heeft gehouden. Ruim een week na de start van de Russische mobilisatiecampagne zijn vermoedelijk al duizenden Russen naar Turkije gevlucht, om te voorkomen dat ze worden opgeroepen om naar het front in Oekraïne te gaan.

Direct na Poetins historische speech kwam er een run op vliegtickets naar Turkse steden. Prijzen liepen al gauw op tot 20.000 dollar voor een enkeltje Moskou-Istanbul. Ondanks die hoge prijs was er binnen een paar dagen geen vrije stoel meer te vinden.

Inmiddels heeft Turkish Airlines grotere vliegtuigen ingezet om aan de enorme vraag tegemoet te komen en zijn er weer tickets beschikbaar. De prijs voor een enkeltje voor volgende week schommelt nu tussen de 1300 en 2800 euro.

Meer dan honderd vliegtuigen uit Rusland

Er landen iedere dag meer dan honderd vluchten uit Rusland in Turkse steden. Het is moeilijk te zeggen hoeveel van de passagiers de militaire oproep willen ontlopen. "Maar je kan ervan uitgaan dat de meeste mannen die op die vluchten zitten, niet meer teruggaan", zegt Eva Rapoport van de Russische hulporganisatie De Ark, die vanuit Istanbul opereert en gevluchte Russen helpt.

"We horen ook verhalen van mensen die nu op vakantie zijn in Turkije en hun terugvlucht niet meer nemen. Er gaan foto's rond van vliegtuigen die terug naar Rusland gaan met een heleboel lege stoelen. Mensen gebruiken hun retourticket gewoon niet."

De organisatie wordt overspoeld met hulpvragen, zowel van mensen die nog in Rusland zijn als van mensen die net in Turkije zijn aangekomen. De Telegramgroep van de organisatie zag het ledenaantal verdubbelen.

Rapoport: "Er zitten nu 130.000 mensen in onze chatgroepen met vragen over vluchtroutes, accommodatie en andere praktische zaken. Onze wachtlijst voor noodopvang is lang, we kunnen zeker niet iedereen helpen". Niet iedereen heeft hulp nodig: veel Russen nemen spaargeld mee, boeken hotelkamers en proberen appartementen te huren.

We spraken met Andrey, Roman en Maxim, die Rusland ontvluchtten en nu in Istanbul zijn:

Kwamen er vlak na het begin van de oorlog vooral politieke dissidenten, activisten en journalisten naar steden als Istanbul en Antalya, nu zijn het mannen uit alle lagen van de bevolking, aldus Rapoport.

"De mensen die in maart naar Turkije vluchtten, waren heel duidelijk anti-Poetin, het ging om Russen die actief waren in anti-regeringsprotesten. Nu is het zo'n beetje iedereen die man is en boven de 18 jaar. Er zitten mensen bij die weinig reiservaring hebben en nooit in het buitenland zijn geweest".

Haar organisatie biedt slaapplekken voor wie urgent in nood zit. Dat gebeurt in Istanbul en in de Armeense hoofdstad Jerevan, waar ook veel Russen naartoe vluchten om aan de mobilisatie te ontkomen. Binnenkort gaat De Ark ook beginnen met opvang in Kazachstan. De organisatie runt volledig op donaties.

Voorlopig welkom

De Ark neemt een duidelijk anti-oorlogstandpunt in, medewerkers delen buttons uit met de tekst 'Stop de oorlog!' en een tekening van een duif die op het Kremlin poept. De meeste Russen die aankloppen voor hulp zijn tegen de oorlog, zegt Rapoport. Maar ze houdt er rekening mee dat ook aanhangers van Poetin naar het buitenland vertrekken. "Mensen die toch liever niet willen sterven voor Poetin. Als zo iemand bij ons komt voor hulp, zullen we hem niet weigeren. Maar hij komt wel onderaan de wachtlijst. En onze wachtlijst is heel lang."

Neutrale positie

De Turkse regering neemt nog altijd een neutrale positie in als het gaat om de oorlog in Oekraïne. President Erdogan spreekt steun uit voor Oekraïne, maar houdt ook de deur open naar het Kremlin. Turkije bemiddelde bij de graandeal, en bij een gevangenenruil vorige week.

Zorgen zijn er ook over het Turkse open-deurbeleid, omdat rijke Russen in het land eenvoudig sancties kunnen ontlopen. Turkije kreeg ook kritiek op het gebruik van het Russische betalingssysteem MIR, waardoor Russische toeristen probleemloos op vakantie konden.

De Verenigde Staten hebben Turkse bedrijven gewaarschuwd dat handel met Rusland kan leiden tot secundaire sancties. Inmiddels heeft de Turkse regering laten weten te gaan stoppen met het accepteren van MIR-betalingen.

Ook het Kremlin gaf afgelopen maandag toe dat de mobilisatie niet soepel verloopt. Nieuwe rekruten filmen de omstandigheden:

Films die nergens draaien van schrijver Yorick Goldewijk is dit jaar bekroond met de Gouden Griffel, de prijs voor het beste kinderboek. Dat is bekendgemaakt in het NOS Jeugdjournaal, een week voordat de Kinderboekenweek van start gaat. Het Gouden Penseel, de prijs voor het best geïllustreerde kinderboek, gaat naar illustrator Raoul Deleo, voor het boek Terra Ultima.

De jury noemt Films die nergens draaien een buitengewoon pakkend verhaal. "Elke bladzijde grijpt je vast en laat je niet los voordat je aan de volgende begonnen bent." De 43-jarige Goldewijk schrijft volgens de jury beeldend en roept verwondering, plezier en ontroering op.

Het boek gaat over het 12-jarige meisje Cato, wier moeder bij haar geboorte is overleden. Wanneer ze thuis een geheimzinnig kaartje vindt van een verlaten bioscoop, besluit ze daar een kijkje te nemen en ontdekt ze dat er iets vreemds met de bioscoop aan de hand is.

"Het verhaal houdt de lezer in de ban tot alle puzzelstukjes op hun plaats zijn gevallen en de lezer met natte ogen het boek dichtslaat. Films die nergens draaien is een magisch boek dat laat zien wat jeugdliteratuur vermag", aldus het juryrapport.

Overrompelend denkbeeldig continent

Terra Ultima, dat eerder al de Woutertje Pieterse Prijs won, gaat over een gelijknamig denkbeeldig continent met onontdekte dieren. Het speelt volgens de jury met de conventies van tekst, beeld en vormgeving en de lezer kan er telkens weer nieuwe ontdekkingen in doen.

Vernieuwend aan Terra Ultima vindt de jury het feit dat het verhaal is ontstaan vanuit de illustraties. "Rondom die prachtige tekeningen is een uniek verhaal verzonnen over de expedities van de illustrator naar een onbekend continent."

"Door bladspiegel, tekenstijlen en wetenschappelijke soortbeschrijvingen verwijst Terra Ultima naar ouderwetse natuurencyclopedieën waarin dieren en planten zo natuurgetrouw mogelijk werden weergegeven", schrijft de jury. De platen worden "overrompelend, adembenemend en bijzonder verfijnd getekend" genoemd en de illustraties nodigen volgens de jury jong en oud uit om te kijken.

Jeugdliteratuur

De Griffels en Penselen zijn de bekendste juryprijzen voor Nederlandstalige jeugdliteratuur. De Gouden Griffel wordt sinds 1971 elk jaar rond of tijdens de Kinderboekenweek uitgereikt door stichting CPNB. Het Gouden Penseel wordt sinds 1973 toegekend aan het best geïllustreerde kinderboek van het afgelopen jaar.

Vorig jaar won het boek Gozert van Pieter Koolwijk met illustraties van Linde Faas de Gouden Griffel. Hele verhalen voor een halve soldaat van illustrator Ludwig Volbeda en schrijver Benny Lindelauf werd toen bekroond met het Gouden Penseel.

Het is dit jaar dertig jaar geleden dat een vliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neerstort op de flats Groeneveen en Klein-Kruitberg, middenin de Bijlmer. Ongeveer honderd appartementen werden vernietigd en 43 mensen, waaronder de bemanning van het vliegtuig kwamen om het leven. De komende dagen staat AT5 stil bij de grootste vliegramp uit de Nederlandse geschiedenis en blikt terug met betrokkenen. Vandaag: oud-bewoner Richard Soesanna. 

Richard Soesanna was 13 jaar toen de ramp plaatsvond. Hij hoorde een knal vanuit zijn huis in de Amterdamse Poort en rende naar buiten. "Ik hoorde dat een vliegtuig was neergestort. Toen zijn we met de hele buurt gaan rennen. Toen we door het Bijlmerpark renden zagen we al veel rook en vuur, maar toen we bij de flat kwamen zagen we één grote vuurzee. We waren nog eerder dan de hulpverleners en zagen heel veel mensen schreeuwen en huilen. Ik was echt in shock. Ik denk dat ik daar een paar uur heb gestaan", vertelt hij.

Het plan van burgemeester Femke Halsema om buitenlandse toeristen te weren uit coffeeshops haalt definitief geen meerderheid in de gemeenteraad. Met dit zogeheten i-criterium zou het aantal coffeeshops in de stad flink gaan dalen. "U gaat alleen maar uit van uw gut feeling", zei de burgemeester tegen de tegenstanders van haar plan. In de raad lijkt wel brede steun te ontstaan voor een blowverbod op straat.

In de commissie Algemene Zaken wordt donderdagavond gedebatteerd over het voorstel van de driehoek: de burgemeester, de politie en het Openbaar Ministerie (OM). Al langer hing boven de markt dat het i-criterium zou sneuvelen in de raad. Ondanks een laatste offensief van de driehoek zijn de meeste fracties, waaronder de coalitie (PvdA, GroenLinks en D66) tegen.

Aan het begin van het debat sprak Claire Martens (VVD) wel steun uit. "Ik loop elke dag door een wietwalm. Is dit de stad waar ik mijn dochter in op wil laten groeien?", zei de fractievoorzitter die dertien weken geleden is bevallen. "Veel bewoners vragen zich af wanneer wij hen gaan helpen. Het i-criterium is geen doel, maar een middel om het doel, de overlast in de binnenstad terug te dringen, te bereiken."

Straatdealers

Bij tegenstanders van het plan is vooral zorg over het toenemen van straatdealers in de binnenstad. De vrees is dat meer kwetsbare jongeren hun geld zullen gaan verdienen aan de verkoop van drugs, omdat toeristen door het i-criterium niet meer in een coffeeshop hun wiet en hasj kunnen halen. "Wij overzien een massale verschuiving naar straathandel. We vinden het onverstandig om te kiezen voor miljoenen illegale drugstransacties", zei Rob Hofland (D66). 

PvdA’er Fatihya Abdi schetste een voor haar fractie lastig dilemma. "Politiek gaat om prioriteiten stellen. Ik vind kwetsbare jongeren belangrijker. We moeten hen de kans geven om niet in de criminaliteit te belanden. Ik weet hoe het is om in een kwetsbare omgeving op te groeien en hoe dun de lijn is om in de criminaliteit te belanden."

Abdi stelde wel voor om wat de te doen aan plekken in de stad waar een overconcentratie is van coffeeshops. D66 zag daarnaast ook iets in het aanpakken van winkels die producten in de stad verkopen die worden geassocieerd met cannabis.

Hofland opperde daarnaast ook het idee voor een streng toezichtskader, dat wordt opgenomen in een convenant met de coffeeshops. "Daardoor kunnen we inzage krijgen in de boeken. Coffeeshops die weigeren, kunnen we strenger controleren. Coffeeshops die wel meedoen kunnen we voordelen geven, zoals het hebben van een grotere voorraad."

De raad riep de driehoek op om hun voorstellen, en die van onder meer de coffeeshopbranche, te onderzoeken. "Als we de cannabismarkt beheersbaar willen maken, is het van belang dat de juiste mensen aan tafel zitten, het i-criterium hoort daar niet bij", zei Imane Nadif van GroenLinks.

JA21'er Nanninga, voorstander van het plan, haalde voor zichzelf nog wel iets positiefs uit het debat: "Ik ben blij om te constateren dat de linkse partijen wel degelijk kunnen opkomen voor ondernemers. Ik denk dat de coffeeshopeigenaren daar blij mee zijn." Ze zei niet te geloven in de angst van andere partijen dat veel meer jongeren in de criminaliteit zouden belanden.

Voor een blowverbod op straat lijkt wel een meerderheid in de raad te ontstaan. Onder meer coalitiepartij PvdA is voor, maar ook de grootste oppositiepartij VVD.  

Geen oplossingen

Halsema zei tegen de raad dat de driehoek de vraag naar cannabis in de stad wil verminderen. "Geen van uw voorstellen dringt die vraag terug", zei de burgemeester. "Uw gesuggereerde oplossingen verhouden zich niet tot het probleem dat wij signaleren. U moet geen overspannen verwachtingen hebben van een blowverbod op straat."

Ze vervolgde: "Er gaat in deze markt zoveel geld om, dat het aantrekkelijk is voor de zware misdaad interessant is om in te investeren."

Ook was Halsema kritisch op tegenstanders van haar plan. "U gaat alleen maar uit van uw gut feeling. Onze onderzoeken laten zien dat het aantal toeristen, dat naar de stad komt om te blowen, zal afnemen en ze komen ook nog eens minder vaak."

De burgemeester waarschuwde voor het sluiten van coffeeshops. "Dat doe je niet zomaar. Dring je het aantal coffeeshops terug, en doe je niks aan het aantal mensen die er kopen, dan stijgt de omzet van een klein aantal coffeeshops. Het is makkelijker om wat aan de klandizie te doen." 

Bevoegdheid

Nu er definitief geen meerderheid is, strandt naar alle waarschijnlijkheid het i-criterium. Halsema gaf namelijk al eerder bij AT5 aan geen gebruik te zullen gaan maken van haar bevoegdheid om het plan, zonder steun van de raad, door te zetten. 

De burgemeester passeerde de raad wel bij preventief fouilleren. "Dat ligt ook anders. Dat is een geïsoleerde maatregel die tijdelijk wordt ingevoerd. Deze maatregel heeft grote economische en maatschappelijke gevolgen - en daarin hoop ik in ieder geval in zijn tijdelijkheid steun te vinden bij de raad."

De driehoek komt op korte termijn met een brief, waarin gereageerd wordt op de verschillende voorstellen vanuit de raad en branche. 

Oud-leerlingen van boksteam Albert Cuyp stonden vandaag stil bij het overlijden van de legendarische boksleraar Ruud van der Linden. Op de plaatselijke boksschool in De Pijp kwamen oud-leerlingen bij elkaar om herinneringen te delen en hun meester een laatste eer te bewijzen. 

Tijdens zijn werk als fotograaf kwam Van der Linden in contact met de Vereniging ter Bescherming van het Schoolkind, een plek waar kinderen activiteiten konden doen in hun vrije tijd. Van der Linden was van mening dat de kinderen ook moesten leren boksen en richtte daarom in 1967 boksteam Albert Cuyp op.

Het project van Ruud groeide in de jaren zeventig en tachtig uit tot een enorm succes. Ruud richtte zich op het amateurboksen, het was een echte kweekvijver voor jong talent. Hoewel hij nooit een wedstrijd in de ring had gespeeld, groeiden veel van zijn pupillen uit tot topsporters.

Ruud hield de Amsterdamse schoffies van de straat. In het boksteam kwamen verschillende culturen bij elkaar en was iedereen gelijk. Maar er was één voorwaarde: tijdens het trainen werd enkel en alleen Nederlands gesproken. “Als mensen in hun eigen taal gingen spreken zei hij: Nederlands of wegwezen”, aldus oud-leerling Mingus Verhoef.

Dat Ruud meer was dan alleen een trainer was te merken aan de extra dingen die hij voor de jongens deed. "Als je iets nodig had kon je altijd bij Ruud aankloppen", zegt Mingus. Hij regelde sollicitaties en in sommige gevallen zelfs een advocaat. " Hij was voor iedereen een grote papa", vertelt oud-leerling Odil Rajabov geëmotioneerd. 

 Aankomende woensdag wordt er afscheid genomen van Ruud van der Linden. Hij is 79 jaar oud geworden.

De omgeving van het Centraal Station is in de toekomst nog lastiger te bereiken voor automobilisten. De Oostertoegang wordt eenrichtingsverkeer. De gemeente wil zo meer ruimte maken voor fietsers en voetgangers. De straat zal eerst vele maanden open liggen voor werkzaamheden.

Door het eenrichtingsverkeer moeten de auto’s vanaf de Geldersekade rechtsaf, zodat er minder kruisend en doorgaand autoverkeer is. Volgens de gemeente is het op dit moment te krap en onoverzichtelijk voor fietsers. 

"Er stappen gelukkig steeds meer mensen op de fiets, dus er moeten veilige, ruime fietsroutes komen in de stad, zodat het nog aantrekkelijker wordt om met de fiets door de stad te reizen", stelt wethouder Melanie van der Horst (Verkeer en Vervoer). De gemeente verwacht door de maatregel ook minder verkeer in de Nieuwmarkt- en Lastagebuurt.

De werkzaamheden starten naar verwachting eind maart 2023 en duren ongeveer achttien  maanden. Werkzaamheden van Liander, Waternet en het GVB worden tegelijk met de herinrichting uitgevoerd. Het gaat om werkzaamheden aan kabels en (drinkwater)leidingen, riolering, en de metrobuis. Uiterlijk oktober 2024 moeten de werkzaamheden klaar zijn, omdat ProRail in 2024 start met de vervanging van de vijf spoorbruggen over de Oostertoegang.

Het eenrichtingsverkeer is een van de maatregelen uit de Agenda Amsterdam Autoluw.

Wie bij een afzetting van de politie staat, kan in de toekomst mogelijk door het scannen van een QR-code op het politielint zien wat er aan de hand is. Een team van de politie werkt namelijk aan een app met informatie.

De app is dan gekoppeld aan de QR-code op het lint. Het gaat om het innovatie- en supportteam van de politie, dat samenwerkt met de politieteams Bijlmermeer, Gaasperdam en Boven IJ. Het lijkt erop dat in die werkgebieden later een proef gaat plaatsvinden met zo'n lint.

Laagdrempelig

Op Instagram heeft het politieteam van Bijlmermeer een enquête verspreid. "In een eerder onderzoek heeft u, de burger, aangegeven dat u de behoeft heeft aan een laagdrempelige en simpele manier van contact naar de politie toe", schrijft de politie bij de enquête. "De huidige vormen van contact opnemen en onderhouden met de politie ervaart u als complex."

Op de app moet precies te zien zijn welke belangrijke incidenten er in de straat, buurt of wijk van de bewoner zijn gebeurd. Wie het lint met de QR-code scant, moet ook zijn of haar gegevens achter kunnen laten om zich te melden als getuige of als iemand die slachtofferhulp nodig heeft.

Anoniem

In de enquête vraagt de politie bewoners onder meer wat ze van de politie willen horen als ze signalementen van daders doorgeven. Verder lijkt het erop dat de appbouwers ervoor willen zorgen dat gebruikers relatief anoniem kunnen blijven: voor een registratie lijkt alleen een e-mailadres voldoende. 

Doordat de gemeente volgend jaar zo'n honderd miljoen euro minder in een speciaal fonds heeft zitten, moeten verschillende bouwprojecten aangepast worden. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om de projecten Centrumgebied Nieuw West, Geuzenveld-Slotermeer en Banne Noord. 

Dat schrijft wethouder Reinier van Dantzig ( Woningbouw en Stedelijke Ontwikkeling) vandaag in een brief aan de gemeenteraad. Het fonds is het zogenoemde Vereveningsfonds. Daar worden projecten die de gemeente geld opleveren en geld kosten met elkaar verrekend. In 2021 zat er nog 140 miljoen in dat fonds, maar dat wordt dit jaar waarschijnlijk 48 miljoen euro en het kan na 2026 zelfs negatief worden. 

"Het feit dat de vereveningsruimte tot onder nul daalt, betekent dat er geen (of slechts heel beperkt) ruimte is om nieuwe plannen met een financieel tekort vast te stellen", schrijft Van Dantzig. Nieuwe plannen 'met een financieel tekort in voorbereiding' zijn naast Centrumgebied Nieuw West, Geuzenveld-Slotermeer en Banne Noord ook Holendrecht en de herziening van K buurt-midden. Verder noemt Van Dantzig 'enkele plannen met een kleiner financieel tekort' en een bijdrage van negen miljoen euro aan station Lelylaan.

Het lijkt er nu op dat er 85 miljoen euro extra uit het Vereveningsfonds voor deze plannen nodig is, terwijl er ook nog investeringen in bereikbaarheid en 'groen/maatschappelijke voorzieningen' nodig zijn. Van Dantzig: "Zoals aangegeven, moet worden geconcludeerd dat de beschikbare vereveningsruimte volgens de huidige prognose ontoereikend is voor het ongewijzigd vaststellen van alle nieuwe plannen met een financieel tekort die nu in voorbereiding zijn."

Structurele uitnames

De wethouder schrijft dat de afname van het Verenigingsfonds komt door hogere inflatie, vertragingen en de 'structurele uitnames ten gunste van de algemene middelen'. Zo haalde de gemeente in 2018 nog 106 miljoen euro uit het fonds. In 2019 was dat 153 miljoen euro, in 2020 90 miljoen euro en in 2021 63 miljoen euro.

In een ander vandaag verstuurd document schrijft de gemeente dat het de vorige collegeperiode nog 'verantwoord' was om die miljoenen uit het Vereveningsfonds te halen, omdat de gebiedsontwikkeling na de crisis vanaf 2013 leidde tot 'zeer gunstige financiële resultaten'. Het geld werd onder meer gebruikt voor klimaatdoelstellingen, achterstallig onderhoud in wegen en sportvoorzieningen en bereikbaarheid, zoals de bruggen over het IJ.

"Er zal kritischer gekeken moeten worden naar diverse andere zaken die betaald worden vanuit de grondexploitaties in het Vereveningsfonds", schrijft Van Dantzig. "Zo wordt er bijgedragen aan extra eisen die gesteld worden aan scholen, sportvelden en mobiliteitsvoorzieningen. Doordat de ruimte binnen het Vereveningsfonds onder druk staat moet er rekening mee worden gehouden dat dit soort invullingen in de toekomst niet meer mogelijk zijn en door andere middelen moeten worden gedekt."

Van Dantzig benadrukt dat hij het belangrijk vindt dat de woningbouwproductie vanwege de huidige woningnood niet stilvalt. Het kan wel gebeuren dat er aanpassingen worden gedaan als het gaat om duurzaamheidseisen, woninggroottes, het aantal goedkopere woningen, 'stedenbouwkundige kwaliteit' en bereikbaarheid.

Ook schrijft hij dat er vanwege de onvoorspelbare situatie nog sprake is van 'grote onzekerheid'. "De kans op een positiever óf negatiever beeld dan de huidige Actualisatie is groter dan anders. Dat hangt mede af van de inflatie en de ontwikkeling van schaarste in materiaal en personeel." In het najaar komt er een nauwkeuriger beeld, omdat dan de prognose van de grondprijsontwikkeling is verwerkt.

Inmiddels staat de stad volgens de gemeente voor een 'enorme bezuinigingsopgave'. Eerder dit jaar werd al bekend dat er investeringen aangepast of geschrapt gaan worden. Welke dat zijn wordt waarschijnlijk volgend jaar duidelijk. 

Auteur en fotografe Hannelore Vandenbussche gaat zowel letterlijk als figuurlijk internationaal. De Amsterdamse fotografe reisde de afgelopen jaren de wereld rond om een fotoserie te maken van verschillende sporten. Nu komt er zelfs een documentaire-serie in samenwerking met 's werelds grootste streamingdienst. 

Tijdens het maken van het fotoboek 'Before they pass away', dat gaat over de inheemse stammen, reisde  Hannelore mee als assistent van de bekende fotograaf Jimmy Nelson. Daarbij kwam zij op bijzondere plekken. En het viel haar op dat overal de meest opmerkelijke spellen gespeeld werden.

Hannelore keerde terug om zich te focussen op die verschillende spellen en sporten. Na vele foto's en reizen maakte zij daar een fotoboek van. De allereerste vraag als je het boek openslaat is: wat beweegt ons om te spelen? Volgens Hannelore zijn er heel verschillende redenen. "We spelen om een traditie in stand te houden, voor geld, perfectie of om religieuze redenen."

Netflix

Hannelore wilde ook graag een documentaire-serie hierover maken en besloot het idee te pitchen bij de grootste streamingdienst van de wereld. Terwijl het in het begin niet haalbaar leek, wist zij toch het grote Netflix over de streep te trekken.

Vandenbussche is geboren in Chili, opgegroeid in België en woont nu al 15 jaar in Amsterdam. "Ik voel me gewoon een wereldburger. Daarom voelde ik mij geroepen om dit te laten zien aan de rest van de wereld."  De zesdelige docuserie Human Playground is vanaf morgen, 30 september, in maar liefst 193 landen te zien.

De Schinkelbrug wordt vanaf komende maand in opdracht van de gemeente onder handen genomen. De A10 Zuid wordt uiteindelijk namelijk breder vanwege het project Zuidasdok en dus moet de bediening van de brug worden verplaatst.

Het aantal bruggen over de Schinkel wordt uitgebreid. "Om ruimte te maken moeten twee bedieningstorens wijken en de bediening worden verplaatst", laat de gemeente weten.

De bediening gaat naar een tijdelijke bedienkeet naast het bediengebouw Nieuwe Meersluis aan het Jaagpad. Vanuit het bediengebouw Nieuwe Meersluis wordt de sluis bediend, vanuit een keet ernaast de komende jaren de brug.

Struiken verwijderd

De keet moet nog geplaatst worden. Daarvoor wordt de fietsenstalling verplaatst en worden struiken verwijderd. Ook moeten er kabels en leidingen richting het bediengebouw getrokken worden. 

Fietsers zullen volgens de gemeente geen last van de werkzaamheden hebben, met uitzondering van de nacht van 24 op 25 oktober. Dan is het fietspad afgesloten. 

Later moment

Tussen half november en eind december werkt de gemeente aan de treinbruggen, de metrobrug en de snelwegen. "We zullen in deze periode soms 's avonds en 's nachts doorwerken. We informeren u hier op een later moment uitgebreider over", laat de gemeente weten. 

De A10 Zuid gaat van vier naar zes rijstroken per rijrichting. Daarvoor zijn er volgens de gemeente 'ingrijpende wijzigingen' nodig aan knooppunt Amstel. 

Schiphol beperkt het aantal vertrekkende vluchten en passagiers nog zeker tot eind maart, in de strijd tegen de chaos op de luchthaven. Twee weken geleden moest Schiphol de beperking al aanscherpen voor de maanden september en oktober, omdat het de luchthavendirectie maar niet lukt om genoeg beveiligingspersoneel te werven en in dienst te houden, met lange wachtrijen als gevolg.

Volgens adjunct-directeur Hanne Buis van Schiphol is het aanhouden van een maximumaantal vertrekkende reizigers noodzakelijk: "We willen veiligheid van medewerkers en reizigers waarborgen en een betrouwbaarder luchthavenproces bieden. Dit heeft natuurlijk gevolgen voor reizigers en luchtvaartmaatschappijen, dat vinden we vervelend."

'De maat is vol'

Voor KLM is de maat vol. Volgens de maatschappij is de dienstverlening van Schiphol al te lang ondermaats en zadelt de luchthaven KLM al op met meer dan 100 miljoen euro schade.

"De situatie op Schiphol vraagt al te lang, teveel van onze klanten en onze collega’s", laat directeur Marjan Rintel in een statement weten. "KLM heeft eerder al gezegd dat het beperken van het aantal passagiers geen maatregel voor de lange termijn kan zijn, maar daar lijkt het nu wel op. Met de nieuwe beperkingen voor de winter biedt Schiphol ons geen enkel perspectief"

Zeer teleurstellend

Voor Transavia en TUI Nederland komt het nieuws als een verrassing. Een woordvoerder van Transavia noemt het besluit 'zeer teleurstellend'. Als gevolg van de beperking zullen luchtvaartmaatschappijen op Schiphol nog meer vluchten moet schrappen en klanten teleurstellen.

"Deze situatie duurt nu al veel te lang en dit heeft een grote impact op onze medewerkers en passagiers. De oplossing moet bij schiphol liggen en wordt nu al maanden bij ons en de andere luchtvaartmaatschappijen neergelegd. Dat is onacceptabel", aldus Transavia. 

De maatschappij zegt alles op alles te hebben gezet om zoveel mogelijk vakantie door te laten gaan. Dat de capaciteit van de luchthaven opnieuw wordt beperkt 'is weer een teleurstellend bericht voor onze passagiers en ook voor ons.'  

Vluchten verplaatsen

TUI Nederland heeft al een deel van de vluchten in de maand oktober moeten verplaatsen naar Brussel. Het is volgens een woordvoerder te vroeg om te weten wat de beperking voor het komende half jaar betekent, maar TUI wil geen vluchten annuleringen. Mogelijk zal de touroperator nog meer vluchten verplaatsen naar andere luchthavens in Nederland en België.

Vakbonden, beveiligingsbedrijven en Schiphol praten momenteel over een structurele oplossing. De vakbonden eisen een betere beloningen, werkomstandigheden en roosters.

In De Straten van Amsterdam trekt AT5 de stad in op zoek naar bijzondere verhalen van Amsterdammers uit alle hoeken van de stad. Vandaag zijn we op het Bachplein in Oud-Zuid.

Het Bachplein staat bekend om haar prachtige plantsoen en de mooie huizen eromheen. Velen kennen de plek van het gedenkteken van Truus Wijsmuller-Meijer dat zich op het plantsoen bevindt. Het Bachplein kreeg op 7 mei 1929 haar naam, een vernoeming naar een wereldbekende componist: Johann Sebastian Bach. Is een bezoek aan dit plein even rustgevend als de muziek van Bach?

Jan is 15 jaar werkzaam geweest bij een supermarkt en heeft nu een “tussenjaar”. Surfen, lezen en televisie kijken. Hij is op het Bachplein komen wonen omdat hij geen bovenburen meer wilde hebben. De rust kan hij hier zeker vinden, op een ding na: de verhitte discussie over een omgevallen boom. Jan vertelt dat de boom destijds geplant is als protest tegen de abortuskliniek in de straat. Storm Eunice maakte dit jaar abrupt een einde aan dit protest.

Even later staan we in de blinkende marmeren woonkamer van Nikki. Ze heeft een bijzondere hobby: lieveheersbeestjes. Zo spaart ze theedoeken, ballonnen, onderzetters, koelkastmagneten in de vorm van het rood met zwarte insect. Vroeger was Nikki persfotograaf en daardoor kwam ze op de meest bijzondere plekken.

Floor woont samen met haar vrouw en twee kinderen op het Bachplein. Ze is pottenbakker en neemt ons mee voor een kijkje in haar atelier achter in de prachtige groene tuin. Sinds januari heeft Floor van haar hobby haar baan gemaakt. Af en toe staat ze zelfs op de markt met haar producten. Toen Floor net kwam wonen op het Bachplein vond ze het wel erg stil, nu dat ze gewend is aan de rust noemt ze het ook wel een dorp.

De gemeente stelt cameratoezicht in op de Admiralengracht in West. Daar werd gisteren een woning beschoten.

"Dit incident levert een gevaar op voor de openbare orde", schrijft de gemeente. "De politie schat de kans op herhaling van de verstoring van de openbare orde in als groot."

De camera's zullen zeker een maand blijven staan. Daarnaast heeft de politie 'extra aandacht' voor de straat.

De beschieting heeft vermoedelijk in de nachtelijke uren plaatsgevonden. Pas in de ochtend werd het gat ontdekt. 

De twee verdachten die gisteren werden opgepakt na een woningoverval op het Maria Snelplantsoen in Gein, sloegen op de vlucht nadat een van de slachtoffers haar vader belde. Hij rende volgens de politie met gevaar voor eigen leven achter hen aan. 

Op het moment van de overval, gistermiddag rond 16.00 uur, waren er twee jonge bewoners in de woning. De overvallers bedreigden de twee met een steekwapen en namen meerdere spullen uit verschillende slaapkamers mee. 

"Eén van de bewoners weet haar vader te bellen waarna de verdachten de woning uit vluchten", schrijft de politie. "Als de vader bij de woning komt, ziet hij de 19-jarige verdachte die hem vervolgens bedreigt met een steekwapen."

Agenten zagen de twee rennende verdachten en konden een van hen, een 19-jarige man, 'door adequaat en daadkrachtig optreden' aanhouden. De tweede is 25 jaar oud. De agenten zagen hen ongeveer tegelijkertijd in de Gaasperplas zwemmen. "Na aandringen keert hij terug aan wal waarna hij wordt aangehouden."

Rechercheurs, hondengeleiders, agenten en medewerkers van de forensische opsporing hebben onderzoek gedaan. Daarbij zijn sporen veiliggesteld en zijn meerdere spullen in beslag genomen, waaronder twee steekwapens. In de omgeving zijn ook spullen gevonden die afkomstig zijn van de woningoverval.

Beide verdachte zitten vast op verdenking van het plegen van een gewapende overval. De politie houdt er rekening mee dat er daarnaast nog mensen op de uitkijk stonden. Wie tips over de woningoverval heeft, wordt gevraagd de politie te bellen.

Hoge energiekosten, gierende inflatie en dus sterk stijgende prijzen; steeds meer mensen worden de dupe van  de koopkrachtcrisis. We volgen de komende weken Amsterdammers in het dagelijks leven. Hoe knopen zij de eindjes aan elkaar? Vandaag het éénoudergezin van Priscilla en haar zoontje Jace uit Nieuw-West.

De politie is op zoek naar de 19-jarige Natalia. Ze is gisteren voor het laatst gezien op de Roggeveenstraat in het Centrum en is mogelijk vertrokken in de richting van het Centraal Station.

De politie heeft meerdere foto's van de vrouw verspreid. Ze droeg gisteren een paarse muts, een korte gewatteerde jas met een oranje/rode kleur en een donkere strakke broek met daarover gekleurde kniekousen. Ze is 1.60 meter lang, heeft een spleetje tussen de voortanden en een kuiltje in haar kin.

De vrouw verplaatst zich volgens de politie mogelijk te voet en met het OV. Wie weet waar Natalia is, wordt gevraagd de politie te bellen. 

• Based on the 2018 book Fire & Blood by George R.R. Martin, House of the Dragon is a new series set centuries before the events of Game of Thrones.

Read more...

The days of eavesdropping on the New York Police Department may be coming to an end.

Read more...

A former employee at the National Security Agency (NSA) has been charged with attempting to transmit classified defense information to a representative of a foreign government. He was arrested on Wednesday and made his initial appearance at a federal court on Thursday.

Read more...

Is it too much to ask for social media companies to come up with something new? Apparently so, since all of them are determined to copy rival TikTok’s every move. The newest copycat is Twitter. Yes, that Twitter, the last platform in your mental list of places to go to watch “cool” or “interesting” videos.

Read more...

Have you watched a Marvel Studios show on Disney+ and thought “I wish this was just a movie?” Well that just happened with development of the upcoming Armor Wars. The show, which stars Don Cheadle as War Machine, was being developed as a follow up from the events in next year’s Secret Invasion but now, it turns out,…

Read more...

The Stars Undying, the upcoming sci-fi debut from Emery Robin, introduces an interstellar princess forced into circumstances that’ll require every bit of royal strength she can muster to overcome. It’ll be released in November, but io9 is thrilled to share a generous excerpt from the book today.

Read more...

What’s the first thing that comes to your head when you think of a tech company executive? Is it a man wearing a light blue suit and union jack shirt driving a Mercedes-Benz spouting off about “fondling women” without much prompting? Then yes, you’re spot on. Well done.

Read more...

The latest instance of House of the Dragon queer-baiting brings into focus the show’s resident lovable yet chaotic baddie Daemon Targaryen (Matt Smith), who exudes attraction to anyone (let’s be real). Fans already have noted the sapphic implications between Alicent and Rhaenyra as being at the root of their division, …

Read more...

New York is following in California’s tire treads, making drastic moves to cut greenhouse gas emissions. The Empire State will entirely ban the purchase of new petroleum-powered cars by 2035.

Read more...

The war between Europe and Russia may be responsible for a new horror: a shockingly large release of damaging greenhouse gas.

Read more...

Read more...

Tesla CEO Elon Musk wrote on Twitter Thursday that his long-promised Cybertruck would be “waterproof enough” to operate as a boat, the day before Tesla will give a demonstration of its artificial intelligence capabilities.

Read more...

The annual, all-genre film festival Fantastic Fest is wrapping up its latest event this week and, as expected, it was jam-packed with incredible genre movies. io9 was there for five of the eight days and saw 15 films in total, almost all of which we really enjoyed. Some of them are big studio films with release dates…

Read more...

Because Florida is in the news, we have to do this again.

Read more...