Dit jaar hebben arbeidsmigranten en buitenlandse studenten twee keer zoveel woningen gekocht als vijf jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM op basis van cijfers van de eerste helft van 2025.

Hoewel het aantal buitenlandse kopers landelijk met 1,6 procent relatief klein is, bestaat er vooral in bepaalde wijken in de regio Amsterdam, Den Haag en Eindhoven zware concurrentie uit het buitenland.

Zo bestaat in Amstelveen 20 procent van de kopers uit hoogopgeleide arbeidsmigranten. Daarmee is de gemeente koploper. Daarna volgen Veldhoven, Ouder-Amstel, Eindhoven en Amsterdam met 11 tot 14 procent.

Diepe buidel

De buurten waar zij kopen hebben vaak een internationale school in de buurt, zijn goed bereikbaar met het ov en liggen in de buurt van hun werk. Ook zoeken ze vaak woningen met een tweede slaapkamer, vaak bedoeld als thuiswerkplek.

De NVM ontdekte ook dat buitenlandse kopers diep in de buidel tasten voor een koopwoning in een populaire wijk. De 591.000 euro die zij gemiddeld betalen ligt 16.000 euro boven de gemiddelde landelijke koopprijs.

Opvallend is dat buitenlanders die een woning kopen langer dan vijf jaar in Nederland willen blijven. Bij de huurders is nog geen een op de tien dit van plan, zij blijven vaak een tot drie jaar.

Liever huren

De groep wordt door de NVM internationals genoemd. Het gaat om huurders en kopers die in Nederland werken of studeren, maar niet of nauwelijks Nederlands spreken.

De meeste buitenlandse migranten en studenten willen eigenlijk huren. De makelaars die de NVM voor het onderzoek sprak zeggen dat het aantal buitenlanders dat een woning huurt al bijna drie jaar daalt. De hoogte van de huurprijzen speelt daarbij ook een rol.

"Internationals zijn onmisbaar voor onze economie", zegt NVM-voorzitter Lana Goutsmits-Gerssen. Ze wijst erop dat het woningaanbod in Nederland relatief laag is, terwijl de vraag naar arbeid juist groot is.

In de imposante St. George's Hall van Windsor Castle vond gisteravond het Britse staatsbanket ter ere van Donald Trumps bezoek plaats. Waar zijn vorige bezoek nog knipogend werd gezien als een tijdelijke afwijking, wordt hij nu ontvangen als een historische figuur niet iemand die per ongeluk een keer is verkozen.

In zijn speech omschreef Trump de Britten en de Amerikanen samen als "twee noten in hetzelfde akkoord: ieder op zichzelf mooi, maar bedoeld om samen gespeeld te worden". Bij het diner werd een 'transatlantic whisky sour' geserveerd, een liefkozende verwijzing naar Trumps Schotse moeder versierd. Voor het Amerikaanse tintje was het drankje geserveerd met een geroosterde marshmallow.

Trump dineerde niet alleen met de voltallige Britse koninklijke familie en de politieke top, ook bekende zwaargewichten uit Silicon Valley zaten aan.

Rinkelende portemonnees

Zo schoven Apple-topman Tim Cook en Sam Altman, directeur van OpenAI, aan tafel met rinkelende portemonnees op zak. Microsoft-ceo Satya Nadella was aanwezig met zijn belofte om 22 miljard pond te investeren in de Britse AI-infrastructuur, waaronder de bouw van een supercomputer en datacenters.

Ook Jensen Huang was erbij, bestuursvoorzitter van chipproducent Nvidia, die in samenwerking met het Britse Nscale nieuwe datacenters wil bouwen in het Verenigd Koninkrijk. "Dit is de week waarin ik verklaar dat Groot-Brittannië een AI-supermacht zal zijn," zei Huang eerder.

De Amerikaanse miljardeninvesteringen zijn met name gericht op AI-projecten en worden de "tech prosperity deal" genoemd. Volgens Microsoft-directeur Nadella kunnen deze investeringen de Britse economie in de komende jaren met wel 10 procent doen groeien.

Lucratieve markt

In de booming wereld van AI wordt Groot-Brittannië gezien als het derde machtsblok, naast de VS en China. Het uitbreiden van de sector en infrastructuur in het land wordt door de Amerikanen beschouwd als een toegangspoort tot Europa, een kans om een lucratieve markt te vergroten en een tegenwicht te bieden tegen Azië.

Voor de kwakkelende Britse economie zijn de investeringen uit Silicon Valley meer dan welkom. De economie laat al geruime tijd weinig groei zien, terwijl de regering daar juist veel verkiezingsbeloften aan heeft opgehangen.

Belastingontwijking

Wat de Britse regering als wisselgeld heeft moeten inzetten voor al deze investeringen, is nog niet helemaal duidelijk. Maar om zulke bedragen binnen te halen, zijn er ongetwijfeld ook concessies gedaan aan Britse zijde.

Uit eerdere onderhandelingen weten we dat de regering-Trump eiste dat de Britten hun Digital Services Tax zouden aanpassen, een belasting die in 2020 werd ingevoerd om te voorkomen dat internationale technologiebedrijven belasting kunnen ontwijken.

Daarnaast bestaan er zorgen over de bereidheid van de Britse regering om te sleutelen aan het auteursrecht. Bijvoorbeeld dat AI-bedrijven wordt toegestaan om beschermd auteurswerk te gebruiken zonder toestemming, tenzij de maker expliciet bezwaar maakt. Vanuit de creatieve sector klinkt daar felle kritiek op: dit jaar waarschuwden Elton John, Paul McCartney en 400 andere muzieksterren voor 'massadiefstal'.

Wetenschappers hebben een nieuw AI-systeem ontwikkeld dat bepaalt hoeveel risico je loopt om een bepaalde ziekte te krijgen. Het systeem kan meer dan 1200 ziektes voorspellen, tot wel tien jaar van tevoren. De Europese wetenschappers hebben de resultaten gepubliceerd in het tijdschrift Nature.

Delphi-2M, zoals het systeem heet, werkt in de basis hetzelfde als generatieve taalmodellen zoals ChatGPT. Doordat medische gebeurtenissen vaak voorspelbare patronen volgen, kan het AI-model op basis van die patronen gezondheidsresultaten voorspellen.

Delphi-2M kijkt naar de medische geschiedenis van een patiënt zoals het moment waarop de ziekte is vastgesteld in combinatie met factoren als leeftijd, geslacht en of de persoon bijvoorbeeld rookt of lijdt aan obesitas. Op basis daarvan wordt beoordeeld wat de kans is dat iemand ziektes als kanker, diabetes, hartziekten of luchtwegaandoeningen krijgt.

Voor bijna alle ziektes

De gezondheidszorg maakt al langer gebruik van AI-modellen die het risico berekenen op het krijgen van een bepaalde ziekte. Het verschil is dat deze tools dat doen voor een enkele aandoening en niet voor bijna alle ziektes, zoals Delphi-2M dat wel kan.

De AI is getraind met geanonimiseerde gegevens van 400.000 Britten. Daarna is de betrouwbaarheid getest op de medische gegevens van bijna 2 miljoen Deense burgers. De resultaten in beide landen waren vergelijkbaar.

Volgens de wetenschappers is de nauwkeurigheid van het AI-model vergelijkbaar met bestaande modellen die zich richten op één ziekte. Delphi-2M haalt een nauwkeurigheidsscore van gemiddeld 0,76, waarbij 1,0 overeenkomt met een perfecte voorspelling. Voor voorspellingen op de langere termijn, voor bijvoorbeeld over meer dan 10 jaar van nu, is de gemiddelde score 0,7.

De onderzoekers zeggen dat ziektes in sommige gevallen zelfs 20 jaar van tevoren voorspeld kunnen worden. Het systeem werkt het beste voor aandoeningen die een voorspelbaar ziekteverloop hebben, zoals hartaanvallen en verschillende soorten kanker.

Levensstijl veranderen

In sommige gevallen zal het advies van de arts op basis van het AI-model niet noemenswaardig zijn om de kans op een bepaalde ziekte te verkleinen. Denk aan meer afvallen of stoppen met roken.

Maar de wetenschappers denken dat voor sommige ziektes patiënten hele specifieke dingen kunnen veranderen in hun levensstijl om de kans op de ziekte te verkleinen. Bovendien zou de technologie gebruikt kunnen worden om te bepalen op welke zorg ziekenhuizen de komende jaren moeten voorsorteren.

De wetenschappers willen het systeem voorlopig eerst nog meer gaan testen, onder meer in andere landen en bij andere bevolkingsgroepen. Ze verwachten dat het over een paar jaar klaar is voor gebruik.

Pakistan en Saudi-Arabië hebben een defensieovereenkomst gesloten. In de Saudische hoofdstad Riyad tekenden de Pakistaanse premier Sharif en de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman een document waarin de landen afspreken dat een aanval op het ene land, een aanval op beide is.

Volgens het Saudische staatspersbureau zal er meer militaire samenwerking komen tussen de landen . Ook dient de overeenkomst als afschrikking voor eventuele dreigingen.

Hoewel de deal ruim een week komt na de Israëlische aanval op Qatar, een buurland van Saudi-Arabië, wordt er al vele jaren aan gewerkt, zegt een hooggeplaatste Saudische bron tegen persbureau Reuters. "Dit is niet een reactie op een bepaald land of een bepaalde gebeurtenis."

Kernwapens

Beide landen noemen niet expliciet of Saudi-Arabië dankzij de overeenkomst nu ook door Pakistans kernwapenarsenaal zal worden beschermd. Maar volgens de Saudische bron van Reuters omvat de deal wel degelijk "alle militaire middelen".

Pakistan heeft naar schatting 170 kernkoppen. Het land ontwikkelde zijn kernwapens in reactie op het arsenaal van buurland en aartsvijand India. De twee vochten in mei nog een korte luchtoorlog uit, die werd beëindigd na bemiddeling door onder meer Saudi-Arabië.

Devi Boerema, correspondent Zuid-Azië:

"Voor India is deze militaire samenwerking geen verrassing, omdat er al jaren over onderhandeld werd. Het bondgenootschap compliceert de verhoudingen onderling en breder in de regio wel. De timing, ruim vier maanden na het luchtconflict met Pakistan, valt Delhi ook op.

India heeft sinds 2019 een strategisch partnerschap met Saudi-Arabië en daaronder valt ook samenwerking op het gebied van defensie. Vorig jaar nog hebben beide luchtmachten samen oefeningen uitgevoerd en eerder is er ook samen getraind door de marine.

Saudi-Arabië is na Rusland en Iran de belangrijke leverancier van gas en aardolie aan India. Daarnaast werken er rond de 2,5 miljoen Indiërs in Saudi-Arabië, een van de grootste migrantengroepen in het land.

De banden zijn er dus op verschillende vlakken. Een woordvoerder van het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten de deal te bestuderen om te zien wat de gevolgen ervan zijn voor de nationale veiligheid van India. Hij benadrukt dat de Indiase regering zich zal blijven inzetten voor zijn nationale belangen in de regio."

Het is geen fijne week voor klimaat-eurocommissaris Wopke Hoekstra. Zijn plannen stuiten op stevig verzet van een groeiende groep EU-landen en de klimaatambitie van de EU staat daarmee onder forse druk.

Onderwerp van kritiek: het voorstel van Hoekstra om in 2040 de uitstoot van broeikasgassen met 90 procent terug te dringen ten opzichte van 1990.

Hoekstra hoopte dat de EU-landen vandaag op een bijeenkomst van klimaatministers groen licht zouden geven voor zijn voorstel. Om kritische landen tegemoet te komen had hij de mogelijkheid opgenomen om een deel van de uitstootvermindering buiten de EU te realiseren.

Dat zou voor sommige lidstaten makkelijker zijn dan klimaatregelen in eigen land. Toch is nu al duidelijk dat het gewenste groene licht er vandaag niet in zit.

Verzet Duitsland

Van sommige landen was al langer bekend dat ze vandaag niet zouden instemmen. Zo zien Italië, Polen, Hongarije en Tsjechië het voorstel niet zitten, onder meer omdat ze klimaatmaatregelen te duur vinden. Frankrijk is ook kritisch, maar de echte domper voor Hoekstra was tegenwind uit Duitsland.

Hoekstra had zijn plannen juist opgesteld naar het voorbeeld van wat de Duitse regering in eigen land had bedacht. Ook in het Duitse regeerakkoord is afgesproken dat een deel van de klimaatwinst (3 procent) buiten het eigen grondgebied geboekt mag worden.

Maar Duitsland wil nu toch dat een beslissing over Hoekstra's plan wordt uitgesteld, net als Frankrijk. Nederland steunt het klimaatdoel voor 2040 wel.

Regeringsleiders

Afgesproken is nu dat het voorstel op de agenda komt van de volgende EU-top, eind oktober. Regeringsleiders en staatshoofden moeten zich dan over het plan buigen. Waarschijnlijk voeren die dan een debat over het voorstel en laten ze de uiteindelijke beslissing weer over aan de klimaatministers.

Dat is relevant omdat regeringsleiders beslissen met unanimiteit. Bij de ministers is een meerderheid voldoende.

Hoe dan ook vrezen voorstanders van het klimaatdoel van Hoekstra dat het plan wordt afgezwakt. De vertraging geeft landen namelijk de kans met extra eisen te komen. Zo zou er gepleit kunnen worden voor een ruimere mogelijkheid om de klimaatwinst elders te boeken. En zelfs het loslaten van de door groene partijen zwaar bevochten 90 procent wordt achter de schermen genoemd.

Klimaattop

De vertraging heeft mogelijk ook gevolgen voor het klimaatvisitekaartje dat de EU gaat afgeven op de volgende klimaattop van de Verenigde Naties: de COP 30 in Brazilië. Daar moet de EU net als andere landen nog een tussentijds klimaatdoel presenteren, namelijk voor 2035.

Het vaststellen van dat doel is door de onduidelijkheid over 2040 een stuk lastiger. Ga je uit van de door Hoekstra gewenste 90 procent in 2040, dan zou de EU in 2035 de uitstoot met 72,5 procent moeten verlagen. Maar kritische landen vinden dat dat percentage omlaag moet, nu nog niet vaststaat waar ze naartoe moeten werken in 2040.

Landen die een ambitieus klimaatbeleid voorstaan zouden een verlaging van het percentage voor het tussentijdse VN-doel een blamage vinden. Ze benadrukken dat de EU daarmee de voortrekkersrol die het altijd had als het ging om klimaatbeleid zou opgeven.

De tijd dringt

De klimaatministers discussiëren vandaag verder over de groene ambitie van de EU. En op Hoekstra's verdieping in het Commissiegebouw leeft nog altijd de hoop om de doelen voor zowel 2035 als 2040 erdoor te krijgen voor het begin van de VN-klimaattop. Gezichtsverlies zou nog te voorkomen zijn.

Maar de tijd dringt. De VN-top is al half november. En naast de EU-landen, moet ook het Europees Parlement nog instemmen met de doelen van Hoekstra. En ook daar is veel verzet tegen zijn plan.

Goedemorgen! Vandaag staat de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen op het programma. En president Trump sluit zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk af.

Eerst het weer: Vanochtend is het grotendeels bewolkt met in de noordelijke helft van het land verspreid wat regen. Vanmiddag wordt het droog en breekt vanuit het zuiden vaker de zon door. De maxima liggen tussen 20 en 23 graden

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

De Amerikaanse latenightshow Jimmy Kimmel Live is door het tv-netwerk ABC van de buis gehaald nadat presentator Jimmy Kimmel opmerkingen had gemaakt over de moord op Charlie Kirk.

Kimmel suggereerde in zijn openingsmonoloog in de uitzending van maandag dat het kamp van president Trump politiek een slaatje wilde slaan uit de moord op politiek activist Charlie Kirk en suggereerde dat de schutter onderdeel had uitgemaakt van de MAGA-beweging van Trump.

ABC, eigendom van Disney, zegt dat de maatregel "voor onbepaalde tijd" is. De maatregel komt nadat een van de grootste eigenaren van lokale televisiestations in de VS al had gezegd het programma niet meer uit te willen zenden.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Met nog iets meer dan een maand te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen draait een drukkerij in Leek overuren. Daar worden stembiljetten gemaakt. 3 oktober moeten de laatste stempassen bij de postverspreider zijn aangeleverd.

Fijne dag!

Drie agenten zijn gisteren doodgeschoten in het zuiden van de Amerikaanse staat Pennsylvania. Twee andere agenten raakten zwaargewond.

De agenten waren naar een dunbevolkt gebied gegaan, North Codorus, op zo'n 185 kilometer ten westen van Philadelphia. Ze wilden een persoon arresteren die verdacht werd van onder meer stalken.

Volgens bronnen binnen de politie die CNN sprak, lag de schutter hen op te wachten. De schutter werd door de politie gedood. De twee gewonde agenten liggen in kritieke toestand in het ziekenhuis.

Hinderlaag

Het was volgens persbureau AP de dodelijkste schietpartij voor agenten in de staat sinds 2009. Toen werden drie agenten doodgeschoten die op een melding van huiselijk geweld afkwamen in Pittsburgh. Ze waren in een hinderlaag gelokt door een man in een kogelvrij vest.

Gouverneur Shapiro van Pennsylvania spreekt van een "tragische en verwoestende dag". "We rouwen om het verlies van drie dierbare zielen."

Commissaris van de politie van Pennsylvania Christopher Paris beloofde "een uitvoerig en eerlijk onderzoek" naar de schietpartij. "Het verdriet zal ondraaglijk zijn, maar we zullen het dragen", sprak hij verder.

De timing kon haast geen toeval zijn: enkele dagen nadat de Amerikaanse buitenlandminister Rubio Mexico aandeed om te spreken over de gezamenlijke aanpak van georganiseerde misdaad, werd een grote smokkelbende opgerold.

Geen bende die zich bezighield met de smokkel van wapens, drugs of migranten, maar een die miljoenen verdiende aan de handel in brandstof.

Veertien mensen, onder wie hooggeplaatste medewerkers van de Mexicaanse marine, werden gearresteerd. Zij zouden betrokken zijn geweest bij de smokkel van miljoenen liters brandstof tussen de VS en Mexico.

Belangrijk voor kartels

Het is een term die de Mexicaanse media domineert: huachicol, het Mexicaanse woord voor de diefstal van brandstof. Waar in het olierijke Mexico altijd al olie of benzine werd afgetapt, vaak voor persoonlijk gebruik in afgelegen dorpen, is deze diefstal uitgegroeid tot een van de belangrijkste inkomstenbronnen van de Mexicaanse kartels.

Het Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN) van het Amerikaanse ministerie van Financiën noemde het in mei zelfs hun "belangrijkste niet-drugsgerelateerde illegale inkomstenbron".

Er zijn twee vormen van huachicol. De eerste is de ongeregistreerde smokkel van brandstof via onder meer olietankers vanuit de VS naar Mexico, waarmee belasting wordt ontdoken. De brandstof wordt verkocht op de zwarte markt. Dit is een handel waarmee volgens de National Organization of Petroleum Exporters dagelijks zo'n 49 miljoen dollar wordt verdiend.

Aftappen

De andere vorm is het grootschalige aftappen van Mexicaanse pijpleidingen, om de olie op zowel de binnenlandse als buitenlandse markt te verkopen. Er zou hiermee dagelijks 24 miljoen dollar verdiend worden door Mexicaanse kartels.

Los van de financiële schade (staatsoliebedrijf Pemex zou er de afgelopen vijf jaar 3,8 miljard dollar door zijn misgelopen) zijn er veiligheidsrisico's. In 2019 kwamen zeker 137 mensen bij het stadje Tlahuelilpan om het leven, toen mensen zich verzamelden bij een illegale olietap, in de hoop een graantje mee te pikken. De brandstof vatte vlam en veroorzaakte een dodelijke explosie.

Het plaatsje in de staat Hidalgo is het kloppende hart van de huachicol: op de pijpleiding die door Tlahuelilpan loopt, worden jaarlijks ruim drieduizend illegale taps ontdekt, schrijft InsightCrime. Pemex, het bedrijf dat de pijpleiding beheert, schrijft dat in 2024 bijna duizend miljoen liter brandstof werd gestolen. Ter vergelijking: in 2019 was dat nog 371 miljoen liter.

Met de groeiende handel in illegale brandstof neemt de aanwezigheid van en het geweld door Mexicaanse kartels toe. De huachicol wordt gedomineerd door het Jaliscokartel, met name in de centrale staten van Mexico. In deze staten, zoals Guanajuato, worden zeer bloedige oorlogen om territorium uitgevochten met lokale groeperingen.

40 miljoen liter brandstof

De Mexicaanse autoriteiten lanceerden eerder een strategie om brandstofdiefstal harder aan te pakken. Er zijn tientallen mensen gearresteerd en zeker veertig miljoen liter brandstof is ingevorderd. Toch laten de recente arrestaties ook zien dat het probleem van de brandstofdiefstal veel dieper zit. Zoals bij zoveel criminele activiteiten in Mexico zijn autoriteiten er zelf bij betrokken. Die corruptie bemoeilijkt een effectieve aanpak.

Het aantonen van betrokkenheid van onder meer de opgepakte marine-medewerkers is ook geen sinecure: twee mariniers die werden verdacht van een rol in de bende die deze maand werd opgerold, zijn onder verdachte omstandigheden omgekomen. Eén zou zelfmoord hebben gepleegd, de ander kwam om bij een "ongeluk" op de trainingsbaan van de Mexicaanse marine.

Volgens de openbaar aanklager van Mexico zullen de komende tijd "veel meer mensen" worden opgepakt. De kans is groot dat hier overheidsfunctionarissen tussen zitten, mogelijk zelfs leden van de regeringspartij Morena. Slecht nieuws voor de regering die onder toeziend oog van de VS alles probeert om te laten zien dat de strijd tegen misdaad serieus wordt genomen.

Sancties VS

De VS neemt ook stappen om de illegale brandstofhandel tussen voornamelijk de zuidelijke staten van het land en Mexico tegen te gaan. Meerdere Mexicanen, gelieerd aan dit kartel en betrokken bij de handel, zijn gesanctioneerd en Amerikaanse bedrijven en financiële instellingen die betrokken zijn bij de Mexicaanse oliesector worden strenger gecontroleerd.

Want volgens de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent is de handel een "melkkoe voor de narcoterroristische activiteiten van het Jaliscokartel". En daarmee voor de VS een grote bedreiging voor de nationale veiligheid.

De Amerikaanse latenightshow Jimmy Kimmel Live is door het tv-netwerk ABC van de buis gehaald nadat presentator Jimmy Kimmel opmerkingen had gemaakt over de moord op Charlie Kirk.

ABC, eigendom van Disney, zegt dat de maatregel "voor onbepaalde tijd" is.

De maatregel komt nadat een van de grootste eigenaren van lokale televisiestations in de VS al had gezegd het programma niet meer te willen uitzenden. Ook had de baas van telecomwaakhond FCC met maatregelen gedreigd.

Slaatje slaan

Kimmel suggereerde in zijn openingsmonoloog in de uitzending van maandag dat het kamp van president Trump politiek een slaatje wilde slaan uit de moord op politiek activist Charlie Kirk.

"De MAGA-bende probeerde uit alle macht de moordenaar van Charlie Kirk te omschrijven als allesbehalve een aanhanger van hen en ze doen er alles aan om er politiek punten mee te scoren", sprak de komiek maandag.

Hij zei ook dat het publieke rouwbeklag van de president te vergelijken was met een kleuter van wie de goudvis dood is.

Bekijk de bekritiseerde monoloog hier:

Trump noemt het van tv halen van de show van Kimmel vandaag "geweldig nieuws voor de Verenigde Staten". Volgens hem had "ABC eindelijk de moed om te doen wat gedaan moest worden". Hij roept zender NBC op om hetzelfde te doen met de shows van Seth Meyers en Jimmy Fallon, die hem geregeld op de hak nemen.

Voordat ABC tot actie overging, had de directeur van mediatoezichthouder FCC Brandan Carr al gedreigd met maatregelen tegen ABC. Hij noemde de opmerkingen van Kimmel "het ziekst mogelijke gedrag". "Dit lijkt een manier van Jimmy Kimmel te zijn om het narratief te voeden dat de dader op een of andere manier een door MAGA of Republikeins gedachtegoed geïnspireerde persoon was."

Carr, in 2017 benoemd door Trump, suggereerde dat ABC actie moest ondernemen, "want anders heeft de FCC er werk van te maken". Hij liet doorschemeren te overwegen de uitzendlicentie voor de hele zender in te trekken.

Gepikeerd

Jimmy Kimmel presenteert sinds 2003 Jimmy Kimmel Live. Hij maakt in zijn openingsmonologen - net als zijn collega's van andere latenightshows - regelmatig grappen over president Trump.

Die heeft daar meerdere malen gepikeerd op gereageerd. Ook liet hij in juli op zijn eigen medium Truth Social weten dat hij had gehoord dat Kimmel spoedig van televisie zou worden verbannen, zonder daarbij toen bronnen te noemen.

Eerder dit jaar werd al bekend dat een andere prominente talkshowpresentator, Stephen Colbert, binnenkort van de buis wordt gehaald. Hoewel zijn zender CBS aangaf dat teruglopende kijkcijfers daarvoor de belangrijkste reden waren, werd het gezien als een knieval van de omroep richting Trump.

CBS was op dat moment verwikkeld in een grote fusie, waar nog toestemming van de president voor nodig was. Eerder al had de zender geschikt in een rechtszaak die Trump had aangespannen wegens een hem onwelgevallig interview met zijn Democratische rivaal Kamala Harris.

Commentatoren waarschuwen dat dergelijke druk van Trump kan neerkomen op een beperking van de vrijheid van meningsuiting. De president grijpt bovendien de moord op Kirk aan voor verregaande maatregelen tegen politieke tegenstanders, linkse "terreurnetwerken" in zijn woorden. Hij wil een reeks linkse organisaties op de terreurlijst plaatsen en overweegt strafmaatregelen te nemen tegen financiers van protesten.

Ruim een op de drie vrouwen verbergt hormonale klachten op het werk, melden het CBS en onderzoeksinstituut TNO. Het gaat bijvoorbeeld om vermoeidheid, hoofd- en buikpijn en stemmingswisselingen. Daarmee hebben vrouwen te maken door hun menstruatie, zwangerschap of overgang.

Zulke hormonale klachten komen vaak voor: 80 procent van de werkende vrouwen zegt hier soms of regelmatig last van te hebben. Van hen houdt 35 procent die klachten verborgen op het werk. Ter vergelijking: van werknemers met andere gezondheidsklachten, zowel vrouwen als mannen, zegt 24 procent niets over hun klachten.

"Ze ervaren vaak veel pijn, zodanig dat ze hun dagelijkse werk niet meer goed kunnen doen", zegt Judith Huirne, gynaecoloog bij het Amsterdam UMC. Ze noemt onder andere ook hevige menstruaties en bloedingen als klachten.

Gratis spreekuur

Van de vrouwen die hun klachten met niemand op het werk bespreken, zegt bijna een op de tien hier wel behoefte aan te hebben. Ongeveer eenzelfde aantal zou ondersteuning bij deze klachten willen van hun leidinggevende.

"Dat is iets wat we herkennen", zegt Huirne. "Het is ook lastig. Deze problemen worden altijd nog niet geaccepteerd en te vaak gezien als 'maar een vrouwenkwaaltje'. Daardoor durven vrouwen het niet goed te bespreken en worden ze niet altijd serieus genomen."

Ze erkent dat het niet eenvoudig is, maar benadrukt dat problemen opgelost worden door er aandacht aan te besteden. "Dat is de reden waarom wij in het Amsterdam UMC een gratis spreekuur zijn gestart voor eigen medewerkers." Dat bevalt goed. Vrouwen vinden dat heel prettig, merken ze. "Het zorgt er ook voor dat het bespreekbaar is op de werkvloer."

Vrouwen verbergen de klachten onder meer omdat ze bang zijn dat collega's op hen neerkijken:

Van vrouwen met hormonale klachten zegt 67 procent dat ze doorwerken. Bij werknemers met andere gezondheidsklachten is dat 43 procent.

"We weten dat veel vrouwen zich ook ziekmelden", zegt Huirne. "Vaak kortdurend, maar wel elke maand. Dat heeft natuurlijk een enorm effect op het functioneren, maar ook op hun carrièrekansen."

De helft van de vrouwen voelt zich beperkt bij het doen van hun werk. Dat geldt ook voor de andere groep werknemers:

Het CBS en TNO doen verschillende aanbevelingen. Zo schrijven ze dat "werkgevers er goed aan doen om een gezonde en open werkcultuur te creëren waarin aandacht is voor de gevolgen van hormoongerelateerde klachten".

Ook moet er meer aandacht komen voor vrouwen die regelmatig menstruatieklachten hebben. Dat is belangrijk, schrijven de onderzoeksinstituten, "omdat zij nog een hele loopbaan voor zich hebben".

Betere behandelingen

Huirne vindt het goed om te zien dat er inmiddels meer aandacht is voor dit onderwerp. "We zien ook in landen als Portugal en Spanje dat het menstruatieverlof in de wet is opgenomen. Dat is goed voor de emancipatie", zegt de gynaecoloog. "We weten dat vrouwen veel meer jaren in slechte gezondheid leven dan mannen."

Toch lost die aandacht het onderliggende probleem niet op. "Je accepteert dat vrouwen thuis gaan lijden. Ik pleit ervoor om het probleem op te lossen door betere diagnostiek en betere behandelingen te ontwikkelen. Daar is meer onderzoek voor nodig."

In Peru is het skelet gevonden van een dolfijnachtig dier van naar schatting 10 miljoen jaar oud. De resten werden twee maanden geleden aangetroffen in de Ocucaje-woestijn. Dat gebied was vroeger onderdeel van de Stille Oceaan.

Volgens het Peruaanse persbureau Andina gaat het om een voorouder van de bruinvis, die ook wel "zeezwijn" wordt genoemd.

In de woestijnen in Peru duiken vaker fossielen op. Een jaar geleden werd in de Ocucaje-woestijn een negen miljoen jaar oud fossiel gevonden van een grote witte haai en een jaar eerder waren de resten van een oerwalvis aangetroffen. Dat was mogelijk het zwaarste dier dat ooit op aarde geleefd heeft.

Paleontoloog Mario Urbina, die betrokken was bij de ontdekking van het dolfijnachtige skelet, zegt dat de vindplaats vroeger een ideale plek was voor zeedieren om zich voort te planten. Het bergachtige gebied langs de kust beschermde de dieren goed tegen de sterke stromingen.

De postpakketten die vorig jaar in magazijnen van onder meer DHL in brand vlogen, zijn het werk van Russen met militaire banden. Dat zeggen het Openbaar Ministerie en de politie in Litouwen.

Vijftien mensen worden vervolgd; zij komen uit Rusland, Litouwen, Letland, Estland en Oekraïne.

Een Oekraïense en een Litouws-Russische man zijn als coördinatoren van de operatie aangewezen. In datzelfde jaar, 2024, zouden die twee ook achter een brand hebben gezeten in een filiaal van Ikea in de Litouwse hoofdstad Vilnius.

De twee rekruteerden onder meer mensen via de berichtendienst Telegram. Volgens de aanklager werden met vier pakketten testen gedaan om uiteindelijk op vrachtvluchten naar de Verenigde Staten explosies te veroorzaken.

Al eerder werd een vermoeden van Russische sabotage geuit door inlichtingendiensten. Ook de politie in het Verenigd Koninkrijk sprak zich al vrij snel uit over de rol van Russische spionnen bij de bompakketten. Met de reeks branden en sabotageacties wil Rusland volgens de onderzoekers de bondgenoten van Oekraïne destabiliseren.

Rusland heeft nog niet op de beschuldigingen gereageerd.

Leipzig en Birmingham

Vorig jaar juli vloog een pakket met daarin een brandgevaarlijk apparaat in het logistieke centrum van DHL in Leipzig in brand. Niemand raakte daarbij gewond.

Een tweede pakket ontplofte niet lang daarna in Polen in een DPD-vrachtwagen. Een dag later, op 22 juli 2024, ontplofte een pakket in een magazijn in Birmingham. Ook daarbij raakte niemand gewond. Een vierde pakket ontplofte niet.

Zowel in Duitsland als in het VK kwamen de pakketten via het vliegtuig het land binnen. Als de pakketjes in brand waren gevlogen tijdens de vlucht had dat tot zeer gevaarlijke situaties kunnen leiden, zeggen veiligheidsexperts.

Een paar maanden na de reeks ontploffingen stortte in Litouwen een DHL-vrachtvliegtuig neer. Hoewel het hoofd van de Litouwse veiligheidsdienst al snel met de vinger naar Rusland wees, concludeerden het OM en de politie in Litouwen dat er geen aanwijzingen waren voor een andere oorzaak dan een technisch probleem of een fout van de piloot.

Demissionair premier Schoof en zijn ambtenaren hoeven niet lang bezig te zijn met de beantwoording van vragen uit de Tweede Kamer tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. In het traditionele debat na Prinsjesdag werden er gisteren maar zeer weinig vragen gesteld aan het kabinet.

Niet zo verwonderlijk, want het rompkabinet van VVD en BBB presenteerde gisteren maar een dun stapeltje plannen. De fractievoorzitters waren gisteren vooral met elkaar bezig. En dat is ook niet zo verwonderlijk, want over zes weken zijn er verkiezingen.

Koning Willem-Alexander deed gisteren in de Troonrede nog een oproep, ook aan de politiek, om verschillen te overbruggen. "Debat en verschil van inzicht horen bij een levende democratie. Wat er ook bij hoort, is de bereidheid om elkaar over die verschillen heen op een volwassen manier de hand te reiken", zei hij.

Fel debat

Bij het begin van de Algemene Politieke Beschouwingen leek het daar nog niet op. De bijdrage van PVV-leider Wilders leidde zoals vaker tot een fel debat over migratie en asiel. Partijen als GroenLinks-PvdA en D66 wezen erop dat de PVV de grootste partij was in de coalitie, maar niets voor elkaar kreeg.

"U zat aan de knoppen, maar u heeft er niets mee gedaan", zei fractievoorzitter Timmermans van GroenLinks-PvdA. Ook andere verkiezingsbeloftes van Wilders, zoals goedkopere boodschappen en een lager eigen risico in de zorg, kwamen niet uit de verf.

Maar volgens de PVV-leider is hij door de andere partijen in de coalitie tegengewerkt, en dan vooral door NSC. Daarom is hij in juni uit het kabinet gestapt, zei Wilders.

Later veranderde het debat van toon, en probeerden de fractievoorzitters hier en daar overeenkomsten te zoeken. Zoals over de positie van kleine ondernemers en het terugdringen van arbeidsmigratie.

Zelfs de VVD en de SP kwamen op sommige punten nader tot elkaar:

Toch was het benadrukken van de verschillen nooit ver weg. Op die manier willen de partijen aan kiezers duidelijk maken dat er iets te kiezen valt op 29 oktober. Zo kwam partijleider Timmermans van GroenLinks-PvdA onder vuur te liggen over zijn plannen met asielmigratie.

Voor het eerst heeft de partij zich uitgesproken over een maximumaantal migranten per jaar. Het migratiesaldo (dat is het aantal mensen dat naar Nederland komt, min de mensen die vertrekken) moet teruggebracht worden naar maximaal 60.000.

Volgens partijen als CDA en VVD is dat getal betekenisloos omdat GroenLinks-PvdA geen concrete, nationale maatregelen wil om de asielinstroom te beperken. Timmermans rekent vooral op Europese maatregelen. De wet die nu bij de Eerste Kamer ligt voor een strenger Nederlands asielbeleid vindt hij "symboolwetgeving" die niet gaat werken.

"Daarom gaat het nooit lukken met links", zei VVD-leider Yesilgöz. "En daarom hebben we een centrumrechts kabinet nodig", voegde ze eraan toe.

Bekijk hier de botsing tussen Timmermans en Yesilgöz:

Defensie-investeringen

De verkiezingen wierpen hun schaduw dus vooruit. CDA-leider Bontenbal, die op grote winst staat in de peilingen, werd door andere partijen aangevallen op zijn plannen voor een 'vrijheidsbijdrage' om de noodzakelijke investeringen in Defensie deels te financieren. Dat zou kunnen met een verhoging van de btw of de vennootschapsbelasting, denkt het CDA.

GroenLinks-PvdA en VVD vrezen een lastenverzwaring voor burgers of bedrijven. "Wilt u de boodschappen duurder maken om daarmee de Defensie-investeringen te betalen?", vroeg Timmermans. Bontenbal wil vooral snijden in de overheidsuitgaven om het Defensiebudget op te kunnen krikken naar 3,5 procent van het bbp. Maar hij erkende dat hij ook een voorstel doet voor een extra belasting.

"Dat is niet leuk, maar wel het eerlijke verhaal", zei Bontenbal. "Vrijheid is niet gratis." Hij verwees naar Estland, dat hetzelfde doet. En er komen volgens hem compenserende maatregelen voor mensen met een laag inkomen.

VVD-leider Yesilgöz is ook voorstander van het verhogen van de Defensie-uitgaven, maar steunt de plannen van het CDA niet. "Ik ga de belastingen thuis niet verhogen en bedrijven niet kapot belasten, maar vooral kijken waar het bij de overheid minder kan."

Donderdag verder

Het was de bedoeling om de eerste termijn van de Tweede Kamer af te ronden op de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Omdat het de afgelopen jaren regelmatig nachtwerk werd, probeerde Kamervoorzitter Bosma het aantal interrupties te beperken. Maar daar kreeg hij geen steun voor.

Uiteindelijk liep het debat zo ver uit, dat besloten werd om rond middernacht te stoppen. Deze ochtend komen eerst de fractieleiders aan het woord die nog niet aan de beurt zijn geweest. Daarna zal demissionair premier Schoof namens het kabinet antwoorden.

In de Verenigde Staten gaat de rente omlaag. Dat gebeurt wel vaker, maar is nu groot nieuws door de maandenlange aanvallen van president Donald Trump op het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de Federal Reserve. Nadat hij tevergeefs probeerde de voorzitter van de Fed te ontslaan, probeert Trump nu Fed-leden te vervangen om zijn zin door te drukken: hij wil een veel lagere rente.

Het is dan ook maar de vraag of in het Witte Huis de vlag uitgaat bij de eerste renteverlaging van de Fed sinds Trumps herverkiezing. De rente daalt met slechts 25 basispunten, tot een rente tussen 4 en 4,25 procent. Trump wil een rente van 3 en liefst 2 procent. Wel hintte de Fed op een verdere renteverlaging de komende maanden

De vergadering van de Fed werd vandaag met argusogen gevolgd. Fed-voorzitter Jerome Powell hintte enkele weken geleden al op een renteverlaging. Maar een te grote verlaging zou de financiële markten het idee kunnen geven dat de centrale bank dat alleen doet om de president te plezieren. Dat is slecht voor het vertrouwen in de Fed en de Amerikaanse economie.

Economisch adviseur bij de Fed

Opvallende aanwezige bij de Fed was Trumps economisch adviseur Stephen Miran. Hij was maandagnacht door de Senaat in snel tempo benoemd als opvolger van Fed-lid Adriana Kugler, die in augustus om onbekende redenen opstapte.

Miran is volgens zakenkrant de Financial Times één van de architecten van de hoge importtarieven die Trump andere landen oplegde.

Trump kondigde in april stevige importheffingen voor andere landen aan:

Ook werkte Miran mee aan het grote pakket belastingverlagingen dat de Amerikaanse staatsschuld tot recordhoogte dreigt op te stuwen.

Juist door deze twee besluiten van Trump betwijfelt de Fed of de inflatie in de VS wel onder controle komt. Daarom bleef de beleidsrente sinds december op 4,25 tot 4,5 procent. Een hoge rente maakt geld lenen duur, waardoor de economie afkoelt en de prijzen minder hard stijgen.

Ontslagen Fed-bestuurder terug

Behalve Miran was opvallend genoeg ook Lisa Cook op de Fed-vergadering. Zij werd drie weken geleden door Trump ontslagen na een beschuldiging van hypotheekfraude. Haar vervanging door iemand uit zijn entourage werd enkele uren voor het begin van de tweedaagse Fed-vergadering in hoger beroep als onrechtmatig beoordeeld.

De president mag een Fed-bestuurder pas ontslaan als die daadwerkelijk voor fraude is veroordeeld. Cook zit in het kamp dat de rente niet te veel wil verlagen en kon vandaag gewoon meestemmen over het rentebesluit.

President Trump ruziet met Fed-voorzitter Powell op de bouwplaats:

Inmiddels zijn er steeds meer bewijzen die Cook vrijpleiten van fraude. Eerder werd Fed-voorzitter Powell al door Trump beschuldigd van crimineel gedrag, vanwege te hoge kosten van een verbouwing van het hoofdkantoor van de Fed.

Economische zorgen

Bij de renteverlaging draait alles om de stand van de Amerikaanse economie. Trump vindt dat de hoge beleidsrente van de Fed economische groei tegenwerkt. De Fed heeft juist zorgen over de inflatie.

Twee jaar geleden verhoogde de Fed de rente naar meer dan 5 procent omdat de inflatie in de VS hard opliep. De prijzen stegen toen meer dan 7 procent. Een prijsstijging van 2 procent wordt door centrale banken als normaal beschouwd. Maar al anderhalf jaar schommelt de Amerikaanse inflatie rond de 2,5 procent.

De Fed wil daarom eerst de gevolgen van de hogere importtarieven afwachten. Vooralsnog valt dit effect mee, maar het is niet uitgesloten dat Amerikaanse bedrijven de hoge tarieven de komende maanden alsnog doorberekenen in hun prijzen.

Werkloosheid groter

Toch sleutelt de Fed nu aan de rente. Er is namelijk een ander economisch probleem: de arbeidsmarkt. Sinds juni komen er aanzienlijk minder nieuwe banen in de VS bij dan gedacht. De banencijfers moesten zelfs meerdere malen naar beneden worden bijgesteld.

Trump vond dat sjoemelen met de cijfers om hem tegen te werken. Hij ontsloeg in augustus daarom directeur Erika McEntarfer van het Amerikaanse statistiekbureau. Ook zij werd vervangen door één van Trump's huiseconomen. Dit leidde tot nieuwe onrust op de financiële markten, omdat de besluiten van de Fed worden genomen op basis van de cijfers van het statistiekbureau.

De Amerikaanse arbeidsmarkt die al langere tijd zwakker is dan gedacht, is voor de Fed nu hét argument om de rente dan toch te verlagen. Als vooral bedrijven goedkoper geld kunnen lenen, zouden zij meer gaan investeren en daarmee meer mensen aannemen.

PvdA-wethouder Hester van Buren (Financiën) heeft donderdagmorgen de laatste begroting van dit college gepresenteerd. Aan alles in de bijna vijfhonderd pagina tellende Amsterdamse 'miljoenennota' voor 2026 is af te lezen dat het einde van de bestuursperiode nadert: er worden geen hele grote investeringen of bezuinigingen bekendgemaakt. Meest opvallende zaken: een bezuiniging van 15 miljoen euro op de ambtelijke organisatie en nog meer geld voor de brug over het IJ. De schuld van de gemeente blijft de komende jaren stijgen. En er worden geen lastenverzwaringen aangekondigd. 

Het is de vierde en laatste begroting van dit college (bestuursperiode 2022-2026). In maart volgend jaar mogen Amsterdammers naar de stembus voor een nieuwe gemeenteraad. Mogelijk treedt dan rond de zomer een nieuw college aan die dan weer met nieuwe plannen voor de stad komt. En dus is het nu de komende maanden de rit uitzitten.

Een kleine greep uit de plannen: er is extra geld voor de renovatie van het Amsterdam Museum (28,5 miljoen euro), 3,2 miljoen euro voor H'ART museum vanwege financiële problemen, 0,7 miljoen euro voor World Pride 2026, 1,4 miljoen extra voor aanpak onbegrepen gedrag.

Daarnaast komt er vanwege extra geld van het Rijk de komende jaren per jaar 10 miljoen euro extra voor de jeugdzorg, onder andere voor de versterking van de ouder- en kindteams. Ook wordt er dertig miljoen vrijgemaakt om ervoor te zorgen dat minder Amsterdammers een beroep doen in de toekomst op de jeugdzorg. Verder kondigde Halsema vorige week al aan dat er 6 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld om seksuele straatintimidatie beter te handhaven en de openbare ruimte in de stad veiliger te maken. Dat bedrag staat nu opgenomen in de begroting. 

Oostbrug duurder

Er wordt ook meer geld voor de Oostbrug over het IJ gereserveerd. De kosten werden vorig jaar geraamd op 320 miljoen euro, waarvan de gemeente en de Vervoerregio ieder de helft gaan betalen. In maart dit jaar werd bekend dat de brug meer gaat kosten, de gemeente reserveert nu nog eens 55 miljoen extra. Het college laat daarmee zien dat er voor hen écht geen weg meer terug is voor de brug, die er op zijn vroegst in 2034 is.

Bezuiniging ambtenaren

Een opvallende bezuiniging is op het ambtenarenapparaat. Dat er iets moest gebeuren om het financiële huishoudboekje ban de stad op orde te houden, werd in mei bij de voorjaarsnota al duidelijk. Er wordt 15 miljoen per jaar bespaard op het personeel per 2027 (het volgende college mag dit dus daadwerkelijk uitvoeren). Die 15 miljoen euro is krap twee procent van het totale bedrag dat Amsterdam uitgeeft aan de ambtenarij (totaal 818 miljoen in 2026).

Van Buren wil de gemeentelijke organisatie 'hervormen', schrijft zij. "Het doel van deze hervorming is een gemeente die eenvoudiger en slagvaardiger werkt en meer gericht is op de uitvoering. De nieuwe organisatie moet ook kleiner zijn en minder kosten."

De inkomsten van Amsterdam lopen volgend jaar terug van 8,1 miljard naar 7,75 miljard euro. Zo'n 350 miljoen euro minder dus. Een deel hiervan is te verklaren, doordat het rijk minder geld aan gemeentes geeft. 

Schuld stijgt verder

Inkomsten dalen dus, maar de schuld van de gemeente stijgt. De schuldquote (percentage schuld van de begroting) gaat van 65 procent tot 75 procent in een jaar en stijgt door tot 10 miljard in 2029. Daar zit een flink risico voor de stad, want hoe de banken hiermee omgaan - de partijen waar het college het geld bij leent - is nu nog niet bekend. Het college moet hierover nog gesprekken voeren, maar het risico is dat de 'grenzen' in zicht zijn. In 2029 moet de gemeente zo'n 242 miljoen euro aan rente per jaar betalen als de schuld op deze wijze blijft stijgen. 

Van Buren noemt de schuld- en renteontwikkeling verantwoord. "We doen wat nodig is voor de stad en zorgen daarbij voor een solide en toekomstbestendige begroting. Ook met het oog op een goede start van een nieuw college trekken we geld uit om te zorgen dat een aantal tijdelijke programma's door kunnen blijven lopen in 2026 en de jaren daarna. 

Werd in de vorige begroting de onroerendezaakbelasting (ozb) nog fors verhoogd, in de plannen voor 2026 staan geen lastenverzwaringen gepland. Bij de afvalstoffenheffing vindt ook geen indexatie (aanpassen aan inflatie) plaats. 

Raad buigt zich erover

De komende weken debatteert de raad over de begroting en over twee maanden vindt de stemming in de gemeenteraad plaats. Wethouder Hester van Buren is vandaag bij AT5 te gast in een extra uitzending van Park Politiek over de begroting. Die aflevering is vanmiddag op de site te bekijken en vanavond om 20:15 uur op tv.

Wethouder Hester van Buren (Financiën) heeft zojuist de nieuwe begroting gepresenteerd. Daarin staat onder meer dat er wordt bezuinigd op ambtenaren en dat er geen lastenverzwaringen voor Amsterdammers komen. Volg hier de laatste ontwikkelingen. 

Een gps-apparaat dat slachtoffers van huiselijk geweld of stalking moet beschermen: 'slachtofferdevices', worden ze ook wel genoemd. In Rotterdam loopt er al een proef met de apparaten en als het aan het college ligt, worden ze ook hier in Amsterdam zo snel mogelijk geïntroduceerd.

De apparaten worden alleen gebruikt voor slachtoffers van huiselijk geweld of stalking waarbij iemand veroordeeld is. Het apparaat heeft een directe gps-verbinding naar de enkelband van de dader. Wanneer diegene te dicht in de buurt van het slachtoffer komt, gaat er een melding af bij de reclassering.

Mocht het nodig zijn, dan kan ook de politie gebeld worden. Het kastje kent ook een 112-noodknop voor acuut gevaar. Een apparaat met alleen zo'n alarmknop wordt al langer gebruikt door slachtoffers, maar het nadeel ervan is dat er pas gealarmeerd wordt als het slachtoffer oog in oog met de dader staat. Het apparaat dat voor deze proef gebruikt wordt, stuurt door de gps-verbinding automatisch signalen door.

De proef wordt geleid door het ministerie van Justitie en Veiligheid en wordt al in Rotterdam en in een aantal kleinere gemeenten uitgevoerd. Het is de bedoeling dat er vanaf juli meer gemeenten volgen.

Groen licht

Als het aan het college ligt, komen worden de apparaten zo snel mogelijk in Amsterdam gebruikt. Daarvoor wacht wethouder Alexander Scholtes (Zorg) nog op groen licht van het ministerie. Volgens het ministerie wordt daar dit najaar een besluit over gemaakt.

Scholtes noemt het slachtofferdevice een 'zeer wenselijke aanvulling' op het de maatregelen die er al zijn om slachtoffers te beschermen. "Vooral voor slachtoffers van ernstige stalking en huiselijk geweld kan het slachtofferdevice een groot verschil maken." 

"De gemeente wacht met smart op die landelijke uitrol", zegt een woordvoerder van Scholtes. "Omdat Amsterdam al langer heeft aangegeven hier graag mee te willen doen en alle partners zich hebben voorbereid, staan we bovenaan de lijst zodra het ministerie groen licht geeft."

"Voor slachtoffers van ernstige stalking of huiselijk geweld kan dit letterlijk het verschil betekenen tussen voortdurende angst en een leven waarin je je beschermd weet. Dat blijkt ook uit eerste evaluatie van de pilots."

Voorwaarden

Meedoen aan de pilot kan niet zomaar. Naast dat de stalker of pleger van huiselijk geweld dus moet zijn veroordeeld, moet hij ook een gebiedsverbod opgelegd hebben gekregen. Daarnaast werkt het apparaat alleen als de veroordeelde een enkelband draagt. 

Ook mogen dader en slachtoffer, die in veel van deze gevallen ex-partner van elkaar zijn, geen contact met elkaar hebben. Slachtoffers die dat noodgedwongen toch hebben, bijvoorbeeld omdat er een omgangsregeling met kinderen is, worden uitgesloten van de proef. 

Die strikte voorwaarden worden ook gebruikt bij proeven in andere gemeenten, en hebben tot gevolg dat er relatief weinig mensen aan mee kunnen doen. In Rotterdam hebben tien slachtoffers nu zo'n apparaat. Drie andere gemeenten doen de proef met slechts twee slachtoffers.

Reclassering: effecten positief

Reacties uit een eerste evaluatie van de pilot klinken al positief. "We hebben er al een aantal lessen uit kunnen halen", vertelt Mieke Kort van de reclassering. "Er zijn weinig voorbeelden waarbij je kunt zien dat een onveilige situatie echt is voorkomen, maar je ziet wel effect bij het gevoel van veiligheid die de slachtoffers krijgen. Die durven weer veilig weer over straat. Toen we dat zagen, dachten we wel: dit vraag om uitbreiding."

De reclassering krijgt een melding als het slachtofferdevice en de enkelband in de buurt van elkaar zijn. Maar grijpen lang niet altijd in. Als de een in de metro zit en de ander op de A10 rijdt, is dat bijvoorbeeld niet nodig. En als slachtoffer en dader allebei op een festival zijn wat niet binnen het gebiedsverbod valt, dan bellen we ook niet gelijk de politie. Maar het kan wel zo zijn dat we even met het slachtoffer bellen. Dan zeggen we iets als: "Hij is hier ook, als je via de zuidelijke uitgang naar buiten loopt, kun je hem ontlopen."

Kort benadrukt dat slachtoffers niet zomaar een apparaat kunnen aanvragen, omdat er een lijst aan voorwaarden is waar ze aan moeten voldoen. "Als het slachtoffer werkt op de plek waar de dader verblijft, dan kun je je afvragen of het werkt." Daarnaast moet de dader altijd toestemming geven voor het gebruik van het apparaat. "Maar in de praktijk zien we dat dit altijd wel gegeven wordt. De meeste daders willen ook van hun patroon af."

Na een paar kletsnatte dagen kunnen we ons opmaken voor een bescheiden nazomertje: vrijdag wordt het 26 graden, zaterdag 25 graden. Vanaf zondag koelt het weer af. 

Hoewel de meteorologische herfst al is begonnen, komen er nog minstens twee warme dagen aan. Vrijdag wordt het 26 graden en blijft het droog. Zaterdag komt het kwik tot 25 graden, maar is er wel kans op regen. Volgens weeronline.nl krijgen beide dagen het weercijfer 8. 

Vanaf zondag daalt de temperatuur naar 18 graden. Volgende week wordt er veel regen verwacht, maar blijft het minimaal 16 graden. 

Trainer John Heitinga is kritisch na het verlies tegen Inter gisteravond en is niet tevreden met de organisatie bij de corners. Dat vertelt hij na afloop van de wedstrijd, die in 0-2 eindigde. 

Heitinga en Regeer waren best tevreden over de eerste helft: "Het eerste half uur hebben we laten zien dat we goed voetbal kunnen spelen", vertelt de middenvelder, die zijn debuut maakte in de Champions League.  "Ik had niet het gevoel dat we kansloos waren", vervolgt hij. 

Aanstaande zondag speelt Ajax uit tegen PSV.

Bij een schietpartij op de Bokkinghangen, een zijstraat van de Zoutkeetsgracht, is vanavond een man gewond geraakt. Hij is aanspreekbaar naar het ziekenhuis gebracht. De politie is op zoek naar de verdachte, een man met mogelijk een grijs masker op. 

Volgens het signalement in de Burgernet-melding gaat het om een man met een donkere huidskleur met donkere sportieve kleding aan. Hij reed op een zwarte fatbike. Mensen die de man denken te herkennen, worden opgeroepen hem niet zelf te benaderen, maar direct 112 te bellen.

De eerste melding van de schietpartij kwam rond 19.00 uur binnen. Wat er precies aan vooraf is gegaan, is nog niet duidelijk. 

Het is Ajax niet gelukt om de eerste wedstrijd in de Champions League te winnen. Inter bleek een maatje te groot voor de mannen van Heitinga.

Het was bij Ajax van tevoren al duidelijk dat Steven Berghuis niet inzetbaar was door spierklachten. Zijn vervanger in de opstelling was Oliver Edvardsen. Verder koos trainer John Heitinga voor dezelfde namen als zaterdag tegen PEC Zwolle. Dat betekende dat Raúl Moro op de bank zat, net als Kasper Dolberg, Josip Sutalo en Oscar Gloukh. 

Grootse kans voor Godts

Het was te merken: na drie jaar afwezigheid speelde Ajax weer op het hoogste niveau van de wereld. De Johan Cruijff Arena kolkte. De Amsterdammers lieten vooral in het eerste kwartier zien dat ze het Inter niet makkelijk wilden maken. Beide ploegen hadden kansen, maar de allergrootste was voor Mika Godts. Edvardsen gaf een prachtige pass, die Godts alleen voor de keeper zette, maar hij schoot hem recht op de keeper. Het was de uitgelezen kans op de 1-0 en tot overmaat van ramp scoorde Inter via een corner, een paar minuten later de 0-1. Hierdoor gingen de Amsterdammers, ondanks de goede start met een achterstand de rust in. 

Net als afgelopen zaterdag speelde Ajax een slappe tweede helft. Na ongeveer twee minuten spelen, scoorde Inter de 0-2. Weer via een corner en net zoals bij de eerste goal stond er geen een Ajacied bij een van de palen. Ook was het Klaassen die net als in de tweede helft de kopsterke spits Marcus Thuram moest dekken. Maar voor de tweede keer lukte dat niet. De wedstrijd eindigde in een 0-2 overwinning voor Inter. Aanstaande zondag speelt Ajax tegen regerend landskampioen PSV.  

Een minderjarige jongen heeft vanavond een woning aan de Bovenkruier in Noord overvallen en is daarbij aangehouden door de bewoner. Dat bevestigt een politiewoordvoerder.

De melding van de overval kwam even voor 20.30 uur binnen. Bij het incident ontstond een worsteling tussen de jongen en de bewoner, waarbij de bewoner lichtgewond raakte. 

De politie kwam met meerdere eenheden ter plaatse. De jongen is in de boeien geslagen en meegenomen. Wat er precies is gebeurd, wordt nog onderzocht. 

Ajax nam het vanavond in de Johan Cruijff Arena op tegen Internazionale. Lees hier hoe de dag verliep.

Marcus Thuram van Inter scoort opnieuw na een hoekschop en maakt de 0 - 2.  

Inter-spits Marcus Thuram kopt raak na een hoekschop. 

De Dam stond vandaag opnieuw in het teken van Europees voetbal, al was dit vooral te merken aan de urenlange aanwezigheid van de Mobiele Eenheid. Die was met meer dan vijftien busjes op de been. Er waren wel fans van Internazionale in de buurt, maar die lieten zich pas na 19.00 uur op de Dam zien. 

Voor die tijd zaten ze uren in en bij verschillende horecazaken, vooral in de Damstraat en aan de Oudezijds Voorburgwal. De fanwalk had eigenlijk rond 18.20 uur moeten starten, maar rond die tijd was de Dam nog leeg. 

Een uur later gingen een paar honderd supporters van de Italiaanse club opeens lopen. Het leek ook voor de politie, die de supporters uren in de gaten hield en vermoedelijk samenwerkte met uit Italië overgekomen agenten, op een onverwacht moment te komen. Mede door de relatief beperkte groep, fanwalks bestaan meestal uit meer dan duizend fans, was het niet ingewikkeld om de fans via het Damrak naar de metro op het Centraal Station te begeleiden. 

De fans staken geen vuurwerk of fakkels af. Ze hadden ook geen spandoeken bij zich. Wel zongen ze en riepen ze leuzen, waaronder 'Ajax kapot'.

Ook bij de Johan Cruijff Arena stond veel politie, waaronder het in de loop van dit jaar in gebruik genomen nieuwe Nederlandse waterkanon. De instroom van de supporters verliep voor zover bekend zonder grote problemen. 

Bewoners van wooncomplex De Kameleon in Zuidoost zijn het zat dat al jarenlang meerdere lampen, deuren en liften om de haverklap stuk zijn en dat het pand slecht wordt onderhouden. Vooral voor bewoner Chantal, die een zoon heeft die in een rolstoel zit, is het een hoofdpijndossier. "Hij kon laatst twee weken niet naar school omdat de lift stuk was."

De rondleiding door het wooncomplex aan de Karspeldreef in Zuidoost begint met een kapotte deur. Daarna lopen we via de onverlichte gangen naar de vijver, waar meerdere stukken afval en speelgoed in drijven. "Ik word er wel verdrietig van", vertelt bewoner Chantal Slamet. "Vooral de lift is voor ons een groot probleem."

Vorig jaar gingen we al langs bij meneer Van Kuik van 85. Hij zat door de kapotte lift dagenlang vast op de zestiende verdieping. Inmiddels is hij verhuisd, vertelt Chantal. "Net als veel andere bewoners de laatste jaren. We betalen namelijk maandelijks een flink bedrag aan huur. En als je daar weinig voor terugkrijgt, snap ik wel dat mensen vertrekken."

'Te absurd voor woorden'

Raadslid Lian Heinhuis (PvdA) maakt zich al langere tijd zorgen om de bewoners in het wooncomplex en stelde vandaag vragen in de gemeenteraad aan wethouder Zita Pels van Volkshuisvesting. "Het is te absurd voor woorden dat oudere mensen, mensen in een rolstoel en mensen met een kinderwagen maar geluk moeten hebben of de lift het die dag doet. Daar word ik gewoon pissig van. Dat die verhuurder er blijkbaar alleen zit om zijn eigen zakken te vullen, in plaats van te geven om de mensen die er wonen", vertelt ze voor de deur van De Kameleon. 

Volgens Pels is het aan de verhuurder om in actie te komen, maar loopt het contact met de beheerder moeizaam. "Wij gaan keihard handhaven, ook al hebben we de instrumenten niet. En we willen een duidelijke boodschap geven aan de eigenaar. Als het ons niet zint, dan vinden we wel een weg als gemeente om te zorgen dat je je aan goed verhuurderschap houdt. En anders hoor je gewoon hier niet thuis in Amsterdam."

Volgens beheerder Isa doen ze hun uiterste best voor het onderhoud: "In de korte periode hebben we acties ondernomen, alleen deze zijn niet altijd zichtbaar voor bewoners. Nieuwe technische meldingen van bewoners worden zeer serieus genomen en opgepakt." Ook zeggen ze deze week een afspraak met de bewoners te plannen. 

De gemeente gaat in onder meer drukke winkelstraten prullenbakken weghalen om zwerfafval door blikjes en flesjes tegen te gaan. Dat schrijft wethouder Hester van Buren (Afval en Reiniging) vandaag in een brief aan de raad. Sinds blikjes en flesjes kunnen worden ingeleverd voor statiegeld worden veel prullenbakken opengebroken, met vuile straten tot gevolg. "Minder prullenbakken, hoe onlogisch het ook klinkt, is op veel plekken in de stad een onderdeel van de oplossing."

Voor de introductie van het statiegeld was de strategie volgens de wethouder: veel prullenbakken plaatsen tegen zwerfafval. "Nu lijkt een omgekeerde strategie passender."

Op verschillende plekken is de afgelopen tijd al geëxperimenteerd met het weghalen van prullenbakken, waaronder op de Nieuwendijk en de Damstraat in het centrum, het Noorderpark in Noord en het Martin Luther Kingpark in Zuid. De resultaten lijken positief: de omgeving zou schoner blijven. 

Bewoners en ondernemers vragen de gemeente bovendien steeds vaker om prullenbakken weg te halen. Per locatie wordt het komende half jaar bekeken welke maatregelen nodig zijn om zwerfafval tegen te gaan. Op sommige plekken zullen prullenbakken worden weggehaald, op andere komt er een extra afvalbak of worden ze vervangen door een ander soort bak.

Aanpassingen aan prullenbak werken niet

Aan de standaard prullenbak, de zogenoemde Puccinni-bak, zijn al veel aanpassingen gedaan om zwerfafval door statiegeldzoekers tegen te gaan. Zo is er geëxperimenteerd met andere soorten slotjes, magneetslotjes en springveren, zodat de prullenbak weer dichtvalt. Maar zwerfafval blijft een probleem. Daarom kijkt de gemeente naar aan alternatieve prullenbak, die 'beter is toegerust op de statiegeldproblematiek'. 

De proef tegen zwerfafval begint in het centrum en na een half jaar wordt bepaald of ook in andere stadsdelen maatregelen nodig zijn. 

Het AT5 Weer van woensdag 17 september, gepresenteerd door Rick vanaf de Europaboulevard

GVB vindt toch beeldmateriaal van metrostation rond wedstrijd Ajax-Maccabi, krakers van flat Klokkenhof moeten er van de rechter uit, en Ajax speelt vanavond tegen Inter. Dat en meer in het AT5 Nieuws van woensdag 17 september.