De lichamen van de vermiste Mexicaanse mensenrechtenactiviste Sandra Domínguez en haar man Alexander Hernandéz zijn gevonden in twee graven in een gebouw. Dat hebben de Mexicaanse autoriteiten gisteravond bekendgemaakt. De lichamen werden vorige week aangetroffen in deelstaat Veracruz.

De twee werden sinds begin oktober vorig jaar vermist uit de zuidelijke staat Oaxaca. Al eerder werd de auto van het stel leeg aangetroffen in Veracruz.

Domínguez was een prominente activiste die zich vooral richtte op geweld tegen vrouwen. Daarnaast zette ze zich in voor het inheemse volk Mixe, waar ze zelf ook van afstamde.

Vrouwenhatende groepschats

De afgelopen jaren sprak ze zich onder meer uit over overheidsfunctionarissen die in vrouwenhatende groepsgesprekken zouden hebben gezeten. Daarin zouden ze afbeeldingen delen van inheemse vrouwen en die voorzien van vernederend commentaar. Ook zij zelf zou op dergelijke afbeeldingen hebben gestaan.

Sinds haar uitlatingen werd Domínguez bedreigd. Haar familie maakte zich dan ook grote zorgen om de veiligheid van Domínguez en haar echtgenoot.

Volgens de lokale autoriteiten zou een lokale criminele bende achter de dood van de twee zitten. Een vrouw is aangehouden en zit in voorlopige hechtenis.

Er verdwijnen jaarlijks duizenden mensen in Mexico. Vaak zijn ze in handen gevallen van lokale drugskartels. Ze worden geronseld om voor hen te werken. Wie weigert lijkt vervolgens van de aardbodem te zijn verdwenen. Vorige maand werden op het terrein van een drugskartel in het land drie crematoria aangetroffen. Er werden allerlei persoonlijke bezittingen en verbrande botresten gevonden.

Het Urker stel dat vorig jaar de instorting van een hotel in Duitsland overleefde, heeft hun tweede kind vernoemd naar een van de Duitse reddingswerkers die het gezin onder het puin aantrof. Dat maakt het stel bekend in een bericht op Instagram dat de geboorte van hun zoontje Christoph aankondigt.

"Hij is vernoemd naar Christoph Reuter, de man die zijn leven waagde om ons uit het puin te redden", schrijven de twee. Reuter werd voor hen het gezicht van alle mensen die betrokken waren bij de reddingsoperatie.

Twee doden

Edi en Mark Hoefnagel en hun zoontje waren vorig jaar op vakantie in Kröv toen hun hotel instortte. Daarbij vielen twee doden. Het Nederlandse gezin overleefde de instorting.

Doordat er een deur op de vrouw en het oudste zoontje van het gezin viel werden ze beschermd tegen de brokstukken. Edi Hoefnagel was op dat moment al zwanger en had dat kort voor de instorting van het hotel aan haar man verteld. De vader werd zwaargewond onder het puin vandaan gehaald.

NOS-correspondent Daisy Mohr en cameravrouw Edmée van Rijn hebben een Tegel gewonnen voor hun verslaggeving vanuit het Midden-Oosten. De Nederlandse journalistieke prijzen werden vanavond uitgereikt in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

Mohr en Van Rijn werken vanuit Beiroet in Libanon en deden onder andere verslag vanuit Syrië na de val van het regime van Assad eind vorig jaar. Nadat de dictator het land ontvluchtte, werd er volop feest gevierd, maar kwamen ook de overblijfselen van het regime aan het licht. Mohr en Van Rijn reisden onder andere naar Damascus om daar verslag van te doen.

Zo bezochten ze de beruchte Sednaya-gevangenis:

Mohr en Van Rijn wonnen de Tegel in de categorie eerstelijnsverslaggeving. In de categorie nieuws hebben Maria Bouwman, Alexander Dommerholt en Aaldert van Soest van het Nederlands Dagblad gewonnen met hun artikelenreeks over de woningbouw. Voor regionaal nieuws ging de prijs naar Friso Bos, Oscar Spaans en Bart Vuijk van De Gooi- en Eemlander voor hun onderzoek naar het gifschandaal in Beverwijk.

In de categorie interview won Volkskrant-journalist John Schoorl voor zijn interview met voormalig directeur van het Rijksmuseum Wim Pijbes. Marjon van Royen won de Tegel in de categorie internationaal voor haar verslaggeving vanuit Brazilië.

De Tegel in de categorie achtergrond ging naar Rik Wassens, Carola Houtekamer, Jaap van Heusden en Jefta Varwijk voor hun productie in NRC over kindermisbruik.

Rusland en de Rotterdamse haven

Cameraman Bohdan Kinastsjoek mocht de Storimanstegel mee naar huis nemen voor zijn reportage vanuit de Oekraïense stad Pokrovsk. Hij maakte deze reportage over de gevolgen van de Russische bombardementen samen met Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp en producer Olha Datsjoek.

Financieel Dagblad-journalisten Nika Buijs, Pim Kakebeeke, Johan Leupen en Joris Polman hebben de Tegel gekregen in de categorie pionier voor hun dataonderzoek naar buitenlandse bedrijven die de dienst uitmaken in de Rotterdamse haven.

De brand in de Iraanse haven Shahid Rajaee is volgens de autoriteiten geblust. Het haventerrein stond sinds zaterdagmorgen in brand na een zware explosie. Het officiële dodental is opgelopen naar zeventig. Ook raakten raakten ruim duizend mensen gewond.

De oorzaak van de ontploffing zou nog worden onderzocht. Er zijn aanwijzingen dat de explosie te maken had met het Iraanse raketprogramma. De autoriteiten hebben geen mogelijke verklaring gegeven. Het havenbedrijf weerspreekt berichten dat er raketbrandstof aanwezig was op het terrein.

Ruim honderd gewonden in ziekenhuis

Honderden brandweermensen en hulpverleners werden ingeschakeld vanwege de hevige brand. Het is onduidelijk hoeveel gewonden er nog in het ziekenhuis liggen. Gisteren waren dat er 138. Minister van Binnenlandse Zaken Momeni maakte vanmiddag bekend dat het vuur is gedoofd.

Shahid Rajaee ligt in het zuiden van Iran aan de Golf van Hormuz. Op satellietfoto's zijn volgens persbureau AP twee grote kraters te zien. Een gebouw ernaast is volledig weggevaagd en een ander pand is zwaar beschadigd.

Bekijk hier dronebeelden van de ravage:

Volgens het internationale maritieme beveiligingsbedrijf Ambrey had de haven in maart een lading chemicaliën ontvangen waarmee vaste brandstof voor raketten kan worden gemaakt.

Eerder meldde The Financial Times al dat er in januari twee schepen uit China waren aangemeerd met eveneens een voorraad van deze chemicaliën. De havenmeester van Shahid Rajaee doet deze publicaties echter af als onzin.

Vastebrandstofraketten hebben als strategisch voordeel dat ze snel inzetbaar zijn; het zou langer duren om ballistische raketten met vloeibare brandstof vol te tanken voor gebruik. Chinese bedrijven spelen een sleutelrol bij de productie van raketten in Iran, waar internationale sancties tegen zijn ingesteld.

Onderhandelingen met VS

De zware explosie valt samen met onderhandelingen tussen Iran en de VS over het Iraanse atoomprogramma. Iran is in gesprek met de regering-Trump over beperking van zijn nucleaire capaciteiten in ruil voor de opheffing van economische strafmaatregelen. President Trump heeft gedreigd met luchtaanvallen als er geen deal komt.

Een 27-jarige Chinese student is binnen één week tijd twee keer van de hoogste berg in Japan gered. Tijdens zijn eerste beklimming raakte hij onwel en verloor hij zijn telefoon en andere spullen. Toen hij die bij een tweede beklimming wilde gaan zoeken kwam hij opnieuw in de problemen.

De lokale politie zegt dat de student gisteren van een hoogte van 3000 meter moest worden gered. Tijdens de beklimming was hij opnieuw onwel geworden en raakte hij bewusteloos. Hij zou last hebben gehad van hoogteziekte. Het reddingsteam bracht hem met een brancard naar de dichtstbijzijnde post en droeg hem over aan de brandweer. Hij verkeert niet in levensgevaar.

De autoriteiten kwamen erachter dat dezelfde man dinsdag al met een helikopter moest worden gered. Hij had toen bijna de top van de vulkaan bereikt, maar verloor zijn stijgijzers, waardoor hij niet meer zelfstandig naar beneden kon.

De vulkaan Fuji is 3776 meter hoog en ligt ongeveer 110 kilometer ten zuidwesten van Tokio. Het klimseizoen voor Fuji begint in juli en duurt tot september. De politie raadt bezoekers af om buiten het seizoen de berg te beklimmen. Door de weersomstandigheden kunnen reddingsteams klimmers in geval van nood in die periode moeilijk bereiken.

De Canadezen gaan vandaag naar de stembus, maar de verkiezingen draaien vooral om een man die niet op het stembiljet staat: Donald Trump. De Amerikaanse president heeft met zijn handelsoorlog en uitspraken over het inlijven van Canada de verkiezingsrace flink opgeschud. Het antwoord van de Canadezen is eensgezind: er is sprake van een hernieuwde trots voor het vaderland.

Amerikaanse ijshockeyteams worden uitgejouwd, de zwarte koffie americano is omgedoopt tot de canadiano en overal in Ottawa, de hoofdstad van Canada, hangen posters met 'koop Canadees'. En de kleuren van de nationale vlag domineren: rood en wit.

Koffie, vlaggen, petjes en een app, het nieuwe Canadese patriottisme uit zich op verschillende manieren:

"Onze leveranciers kunnen de vraag naar Canadese vlaggen bijna niet aan", zegt de Nederlandse Petra Thoms in haar winkel World of Maps in Ottawa. De winkel heeft een hoek gewijd aan alles met de maple leaf, het rode esdoornblad op de Canadese vlag. "Welk formaat vlag je ook wilt, wij hebben het hier."

'Verwar ons niet met Amerikanen'

De verkoop van Canadese vlaggen is flink gestegen sinds Trump president is. Veel klanten vertellen Thoms, die al meer dan dertig jaar in Canada woont, dat ze voor het eerst een Canadese vlag kopen om voor hun huis omhoog te hijsen.

Bij de kassa rekent Thoms af met Jeffrey Hannington. "Ik ga op een cruise die in Rotterdam begint", vertelt Hannington, die een jack draagt met CANADA erop geborduurd. Hij heeft twee kleine vlaggetjes gekocht, die van Canada en de Europese Unie. Hannington is van plan om de vlaggetjes tijdens het diner op tafel te zetten. "Ik wil niet dat mensen ons voor Amerikanen aanzien. Het is schandalig wat Trump doet."

Dat vindt ook Liam Mooney, een grafisch vormgever uit Ottawa. In een printwinkel, tussen de T-shirts en hoodies, laat hij zijn zelfontworpen pet zien. Een duidelijke kopie van de beroemde Make America Great Again-pet, maar met een andere boodschap: Canada is not for sale. Met zijn petten wil Mooney verzet bieden.

Uit een peiling blijkt dat het aantal Canadezen dat trots is om Canadees te zijn, is toegenomen: van 45 procent in december, vlak voor Trumps inauguratie, naar 58 procent in februari. De ooit zo brave bovenburen laten ineens nadrukkelijk van zich horen.

Dit geldt ook voor de koploper bij de verkiezingen, premier en liberaal partijleider Mark Carney. In ijshockeytermen spreekt Carney het volk toe met "ellebogen omhoog", zet je schrap voor een stevige ruzie.

Canada is niet te koop

Dat klinkt Mooney als muziek de oren. Hij voelt zich beledigd door Trumps woorden over annexatie van zijn land: "Wij zullen nooit de 51e staat zijn." Na het zien van een uitzending van de Amerikaanse nieuwszender Fox News, waarin de presentator lachend zei: "Waarom zou je niet bij Amerika willen horen?", werd Mooney woedend. Zo ontstond het idee van de petjes, waarvan er al bijna 40.000 verkocht zijn.

Het is dan geen militaire invasie, zegt Mooney, maar Trumps economische druk voelt wel zo. "Hij pleegt een aanslag op onze industrieën." Zo heeft de Amerikaanse president importheffingen van 25 procent ingevoerd op de Canadese auto- en staalindustrie. Of de barst in de vriendschap tussen de landen kan worden geheeld, is onzeker.

Amerikaanse producten vermijden

Meer ondernemers verzetten zich tegen de stevige taal vanuit het Witte Huis. Na vele bezorgde gesprekken over Trumps importheffingen aan de keukentafel kwamen Christopher Dip en Alexandre Hamila tot de conclusie dat ze het makkelijker wilden maken om Amerikaanse producten te boycotten. "Canadezen willen hun eigen economie steunen als ze boodschappen doen", vertelt Dip.

Tussen de schappen van een supermarkt in Montreal laat Dip hun oplossing zien: de app Buy Beaver, die de jonge-entrepreneurs zelf hebben ontwikkeld. De app checkt waar producten vandaan komen en geeft een beoordeling over hoe 'Canadees' een product is.

Met de app scant Dip een pak spaghetti. De pasta is weliswaar in Canada geproduceerd, maar door een Amerikaans bedrijf. De app geeft direct een alternatief merk: spaghetti van Canadese bloem, gemaakt in Canada en door een Canadees bedrijf.

"Gebruikers zijn razend enthousiast, want nu kunnen zij Amerikaanse producten vermijden en trappen ze niet in de val van maple-washing." Hiermee doelt Dip op producten met het esdoorn-logo. Dat geeft de indruk dat het product Canadees is, terwijl het in werkelijkheid in de VS is geproduceerd.

De ondernemers vertellen met trots dat de app meer dan 150.000 keer is gedownload en binnenkort beschikbaar zal zijn in Europa. "Dan kunnen jullie ook Amerikaanse producten vermijden."

In steeds meer delen van Spanje en Portugal is de stroomvoorziening hersteld. De Portugese netbeheerder Redes Energéticas Nacionais (REN) zegt te hopen dat miljoenen inwoners bij zonsopkomst weer stroom hebben.

Het is nog onduidelijk waardoor de grote stroomstoring in Spanje en in Portugal eerder vandaag is ontstaan, zei de Spaanse premier Sánchez in een toespraak op tv. "De oorzaak wordt nog onderzocht. Het is beter om niet te speculeren."

Vanuit Portugal klinken geluiden dat de oorzaak van het probleem in Spanje ligt. De Portugese netbeheerder Redes Energéticas Nacionais (REN) stelt dat zich een zeldzaam weerfenomeen in het binnenland van Spanje heeft voorgedaan. Dat zou zijn veroorzaakt door extreme temperatuurschommelingen.

Ook de de Portugese premier Montenegro heeft gezegd dat de oorsprong van stroomstoring in Spanje ligt, maar dat de details nog niet bekend zijn. Het is onduidelijk of Montenegro zich baseert op de verklaring van de Portugese netbeheerder.

Aanvankelijk werd rekening gehouden met de mogelijkheid dat er een sabotageactie was uitgevoerd. Premier Sánchez zegt dat geen enkel scenario is uitgesloten, maar lichtte dat niet nader toe. Eerder had de Portugese premier Montenegro gezegd dat er geen aanwijzingen waren voor een cyberaanval.

De Spaanse regering heeft in drie autonome regio's de noodtoestand afgekondigd en neemt daar de verantwoordelijkheid voor de noodhulp over. Madrid, Extremadura en Andalusië hadden zelf om hulp gevraagd.

Hamsteren bij supermarkten

De grote stroomstoring op het Iberisch Schiereiland begon in de vroege middag. Miljoenen mensen ondervonden de gevolgen. Zo raakte het verkeer ontregeld, evenals het openbaar vervoer. Tienduizenden treinpassagiers strandden onderweg.

Nog steeds staan er volgens de Spaanse omroep TVE rijen voor geldautomaten. Mensen willen contant geld, omdat betalingen met een bankpas of telefoon niet overal mogelijk zijn.

Mensen halen massaal boodschappen in huis "voor het geval dat":

De grote stroomstoring in Spanje en Portugal is volgens Jan Vorrink van de Nederlandse netbeheerder Tennet "best uitzonderlijk". Hij zegt dat zulke storingen in Europa eens in de tien à twintig jaar voorkomen. In 2015 werd een groot deel van Turkije getroffen en in 2003 zat Italië urenlang zonder stroom.

Dat in zowel Spanje als Portugal de stroom is uitgevallen, verbaast Vorrink niet. "De landen zijn behoorlijk afhankelijk van elkaar. Ze zitten samen op een schiereiland en als het ene land een probleem heeft, dan heeft het andere land ook vaak een probleem. Ze zijn zo verbonden met elkaar dat dat de consequentie is."

Op de kermis in Hilversum is vanmiddag een 14-jarig meisje uit een attractie gevallen. Het kind heeft een arm gebroken en wordt nog verder onderzocht. De attractie blijft voorlopig gesloten, het is nog onduidelijk hoe het incident kon gebeuren. De NVWA doet onderzoek naar de toedracht.

De gemeente zegt dat de kermis openblijft. De attractie Energizer, waar het meisje uit viel, is een sneldraaiend carrousel dat tot bijna twintig meter de lucht in gaat en over de kop gaat. Volgens NH Nieuws viel het meisje vanaf een hoogte van ongeveer 8 meter.

Regionale krant Noordhollands Dagblad meldt dat veel mensen het ongeluk zagen gebeuren. Op het moment van de val waren er veel jongeren op de kermis.

Er werd een traumahelikopter opgeroepen die op het Hilversumse busstation landde. Het is onduidelijk of het meisje met de helikopter is meegegaan of met een ambulance. Er waren verkeersregelaars aanwezig om de route voor hulpdiensten vrij te maken.

Onderzoek gestart

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is een onderzoek gestart naar hoe het ongeluk kon gebeuren. De autoriteit is toezichthouder van attracties in Nederland en zal de uitkomst van het onderzoek delen met de exploitant.

Een kunstverzamelaarsechtpaar uit Hongarije heeft per toeval ontdekt dat hun viool in de Tweede Wereldoorlog door een Joodse gevangene in concentratiekamp Dachau is gemaakt. In de viool werd een briefje met een boodschap van de maker gevonden.

Het echtpaar kreeg de viool jaren geleden in het bezit bij de aankoop van een set antieke meubels. De ontdekking van het briefje werd gedaan toen de twee de viool onlangs voor reparatie naar een vioolrestaurateur brachten. Bij het demonteren van de viool vond de restaurateur een gelijmd briefje dat ruim acht decennia onopgemerkt was gebleven.

"Proefinstrument, gemaakt onder moeilijke omstandigheden zonder gereedschap en materialen", staat er op het versleten briefje. "Dachau. Anno 1941, Franciszek Kempa."

Het instrument is in 1941 door de Pool Franciszek Kempa gebouwd terwijl hij gevangenzat in kamp-Dachau. In het kamp bij München hebben in totaal zo'n 200.000 mensen opgesloten gezeten.

"Degene die dit instrument heeft gemaakt, hield echt van deze viool", zegt de restaurateur die het briefje ontdekte. "Als je kijkt naar de verhoudingen en de structuur, zie je dat het een meesterviool is, gemaakt door een man die bekwaam was in zijn vak."

Op de boodschap is een bruine vlek te zien, die volgens de restaurateur zeker geen inkt of koffie is. "Misschien een druppel bloed, maar hoe die daar terecht is gekomen weten we niet."

Muziekinstrumenten in kampen

Het is onbekend hoe de viool Dachau verliet en uiteindelijk in Hongarije terechtkwam. Maar uit documenten die in het bezit zijn van het herdenkingsmuseum Dachau blijkt dat Kempa de oorlog overleefde. Na de oorlog keerde hij terug naar zijn geboorteland Polen, waar hij doorging met het maken van muziekinstrumenten. In 1957 stierf hij.

Het is bekend dat Joodse gevangenen in concentratiekampen in opdracht van de nazi's muziekinstrumenten maakten. Voor propagandadoeleinden stonden de nazi's vaak de oprichting van muziekgroepen toe. Daarmee poogde nazi-Duitsland de buitenwereld een valse indruk geven van het leven in de kampen.

De eigenaren van de viool zijn op zoek naar een geschikt museum waar het instrument tentoongesteld kan worden.

Blauwdruk

De nazi's bouwden Dachau in het voorjaar van 1933, een paar weken nadat Adolf Hitler aan de macht was gekomen. In het kamp werden aanvankelijk politieke tegenstanders opgesloten. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het een blauwdruk voor andere kampen, waar miljoenen mensen, overwegend Joden, werden vermoord.

Onder de 200.000 gevangenen in Dachau bevonden zich ongeveer 2000 Nederlanders. Ruim 43.000 mensen werden er vermoord. Op 29 april 1945 werd het kamp door het Amerikaanse leger bevrijd.

In Zwolle worden nog altijd bloemen gelegd bij de ingang van sterrenrestaurant De Librije, ter nagedachtenis aan eigenaar en topchef Jonnie Boer, die afgelopen woensdag overleed.

Mensen die een laatste groet komen brengen zijn zichtbaar aangeslagen, ziet RTV Oost. Ze staan stil bij het restaurant en kijken naar de bloemenzee. "Indrukwekkend om te zien hoeveel bloemen er liggen", zegt een buurtbewoonster.

Een buurman vertelt: "Wij wonen hier in de buurt, dus we kwamen hem regelmatig tegen. Dit is echt verschrikkelijk. We zagen hem altijd lopen met de klompen aan, een uitermate vriendelijke man."

Verlies voor Zwolle

Boer overleed woensdag op 60-jarige leeftijd aan de gevolgen van een longembolie. Hij was op dat moment op Bonaire, waar hij een huis had en twee restaurants. Boer was samen met zijn vrouw Thérèse tevens eigenaar van De Librije in Zwolle, het enige restaurant in Nederland met drie Michelinsterren.

Het lichaam van Boer is gisteren vanuit Bonaire overgevlogen naar Nederland. Dat gebeurde in het bijzijn van familie en naasten. Het is nog niet bekend wanneer de uitvaart is.

Het verdriet in Zwolle is groot na het overlijden van Boer. Vrijdagavond was er in de stad een minuut stilte. De festiviteiten rond Koningsnacht werden daarvoor kort onderbroken.

De verbondenheid tussen Boer en de stad is volgens de regionale omroep voelbaar in de reacties. Voor veel Zwollenaren was hij meer dan alleen een topkok: hij was een icoon, iemand die met zijn passie en vakmanschap zijn stad op de kaart zette. "Het is zo verdrietig dat het hem niet is gegund om na al dat harde werken in alle rust van zijn succes te genieten", vervolgt de buurman.

De Librije volgende week weer open

Naast het verdriet klinken er ook hoopvolle woorden over de toekomst van De Librije. Het restaurant is sinds het overlijden gesloten, maar laat op de website weten volgende week weer open te gaan.

"Hopelijk gaat het met zijn toprestaurant toch allemaal door zoals Jonnie het had bedoeld. Dat zal ongetwijfeld de wens zijn van de familie en de medewerkers", zegt een buurtbewoner. "En hopelijk lukt dat ook. Dat zou heel fijn zijn, voor hen en voor Zwolle."

De politie heeft een 18-jarige man uit Rotterdam aangehouden op verdenking van poging tot doodslag. De verdachte zou afgelopen september een trans persoon thuis hebben aangevallen en bijna gewurgd. De politie noemt het een "heel heftig incident".

Het 28-jarige slachtoffer had in september thuis in Amsterdam-Zuid een afspraakje met de verdachte. Toen de twee op de bank zaten, werd er aangebeld. Het slachtoffer deed open, waarop twee voor hem onbekende mannen hem naar binnen duwden.

Vervolgens trok de man die al binnen was een mes. De verdachte hield het mes op de keel van het slachtoffer, dat door de gang werd meegesleurd en meerdere keren werd geschopt en geslagen. Ook zou er zijn geroepen dat het slachtoffer moest worden gewurgd. Het drietal sloeg uiteindelijk op de vlucht.

Maandenlang onderzoek

De verdachte, de man die het mes op de keel van het slachtoffer zette, is vandaag na maandenlang politieonderzoek gearresteerd. Naar de twee andere mannen wordt nog gezocht.

De politie vermoedt dat het feit dat het slachtoffer een trans persoon is, de aanleiding was voor de brute aanval. "Als er duidelijke aanwijzingen zijn dat discriminatie een rol gespeeld heeft, kan dat zelfs meer straf opleveren voor een verdachte", schrijft de politie.

"Israël verhongert, vermoordt en verdrijft Palestijnen, en blokkeert tegelijkertijd humanitaire organisaties die hun levens proberen te redden." Met die woorden opende de Palestijnse ambassadeur in Nederland Ammar Hijazi vandaag een week van hoorzittingen in het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag. De hoorzittingen gaan over de verplichtingen die Israël heeft ten aanzien van de VN en de Palestijnen.

Israël besloot eind vorig jaar de samenwerking met VN-hulporganisatie UNRWA stop te zetten. Ook blokkeert het land sinds 2 maart alle noodhulp aan Gaza die via de VN uitgedeeld zou moeten worden. Daarom wil de Algemene Vergadering van de VN duidelijkheid over Israëls verplichtingen als VN-lidstaat en heeft het orgaan de zaak aanhangig gemaakt bij het ICJ.

Advocaten uit meer dan veertig landen en vier internationale organisaties verdedigen deze week de claim dat Israël die verplichtingen niet nakomt. De juridische claim wordt ondersteund door meer dan 1500 stukken documentatie, waaronder verslagen van de VN-Veiligheidsraad, de Algemene Vergadering en andere VN-agentschappen.

Indirect bindend advies

Het hof hoort deze week de juridische overwegingen aan en komt dan over een aantal maanden met een advies. Dat advies is niet direct bindend, maar: "De kwestie wordt getoetst aan de regels van het hof en die regels zijn wél bindend, dus indirect is het toch een bindend advies", zegt Larissa van den Herik, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit Leiden, in het NOS Radio 1 Journaal.

"Israël heeft het verdrag van immuniteit - waar het hier over gaat - getekend en daarmee heeft het zich gecommitteerd om dit soort adviezen wel uit te voeren. Of het dat doet is een tweede." Het verdrag waar Van den Herik naar verwijst, betekent dat de VN en haar medewerkers in elk land vrij zijn van bepaalde wetten en regels, zodat ze zo goed mogelijk hun werk kunnen doen.

'VN is antisemitisch orgaan'

Israël heeft ervoor gekozen zelf niet bij de hoorzittingen aanwezig te zijn om zich te verdedigen. De minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Sa'ar, schrijft in een statement dat Israël "niet aan dit circus zal meedoen. De VN en UNRWA zouden vandaag terecht moeten staan. De VN is een verrot, anti-Israëlisch en antisemitisch orgaan geworden."

Naar verwachting zullen Hongarije en de VS Israël verdedigen tijdens de hoorzittingen. Deze twee landen stemden tegen de adviesaanvraag in december. Nederland en 136 andere landen stemden voor.

Waarom is er een UNRWA-verbod?

De aanleiding voor de adviesaanvraag was het Israëlische verbod op VN-hulporganisatie UNRWA. De organisatie werd in 1949 opgericht om de honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen te helpen die bij de oprichting van Israël in 1948 waren verdreven.

Nog altijd helpt de organisatie de Palestijnen. In Gaza regelt UNRWA voedsel, onderwijs en medische zorg. Daarnaast heeft het een enorme infrastructuur waarin het ook de samenwerking tussen verschillende hulporganisaties coördineert. Volgens deskundigen is geen enkele organisatie in het gebied in staat om die taken over te nemen.

Israël beschuldigt de organisatie onder meer van banden met Hamas, maar deelt geen onafhankelijk bewijs om die beschuldigingen mee te ondersteunen. "Dit is een voortvloeisel van een jarenlange haatcampagne door Israël en extreemrechtse organisaties tegen UNRWA", zegt Midden-Oostenexpert Brigitte Herremans.

Dat het Israëlische besluit rondom UNRWA de aanleiding is, betekent niet dat het hof zich niet ook uit kan laten over andere kwesties. "De vraag die uiteindelijk is gesteld, is breder: wat zijn de verplichtingen die Israël als bezettende macht heeft? Dat laat het ICJ ruimte om het bijvoorbeeld ook over de blokkade van noodhulp te hebben", zegt Van den Herik.

Andere zaken en uitspraken

Het zal niet de eerste keer zijn dat het Internationaal Gerechtshof een advies uitvaardigt aan Israël. Vorig jaar deed het hof drie keer een uitspraak, waarin het stelde dat Israël noodhulp Gaza in moest laten. In juli oordeelde het ICJ ook dat de Israëlische bezetting van Palestijns gebied illegaal is.

Tot nu toe lapt Israël alle uitspraken aan zijn laars. Het land blokkeert nog steeds de toegang van hulpmiddelen. Met alle gevolgen van dien: het Wereldvoedselprogramma liet weten de allerlaatste voorraden inmiddels te hebben uitgedeeld.

Geen onderdeel van rechtszaak

De hoorzittingen deze week zijn geen onderdeel van een rechtszaak, omdat het om een advies gaat. Maar er loopt wel een andere zaak tegen Israël bij het gerechtshof: de genocide-zaak die Zuid-Afrika eind 2023 aanspande.

In januari 2024 oordeelde het ICJ dat er voldoende aanwijzingen zijn dat Israël genocide pleegt om de zaak voort te zetten en dat Israël er alles aan moet doen om genocide in Gaza te voorkomen. Hoewel de hoorzittingen deze week losstaan van de genocide-zaak, kunnen argumenten die tijdens de hoorzittingen naar voren komen wel in de genocide-zaak als bewijs worden aangehaald.

En dan lopen er nog twee individuele zaken bij het Internationaal Strafhof, de andere internationale rechtbank in Den Haag. Dat hof heeft arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en oud-defensieminister Gallant voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Een maand na de aardbeving in Myanmar beheersen de brokstukken nog altijd het straatbeeld in de getroffen gebieden. De Britse omroep BBC schrijft dat de meeste gebouwen nog in puin liggen en dat de herstelwerkzaamheden nog altijd niet begonnen zijn. Volgens het Myanmarese medium The Irrawaddy heeft het regime de inwoners nauwelijks hulp geboden bij het aanpakken van instabiele gebouwen.

De zware beving, vandaag precies een maand geleden, stortte het door oorlog verscheurde land in een nog diepere crisis. Volgens Myanmarese staatsmedia kwamen er meer dan 3700 mensen om het leven, meer dan 5000 mensen raakten gewond. De VN gaat ervan uit dat het werkelijke dodental vele malen hoger ligt.

Bewoners van beschadigde huizen durven nog altijd niet binnen te slapen uit angst voor instorting. Het laten repareren - of zelfs het laten slopen - is voor veel Myanmarezen te duur en het gebied werd na de beving getroffen door honderden naschokken. "Overdag proberen we aan het huis te werken, maar 's nachts slapen we buiten. Dit is al zo sinds de aardbeving", zei een inwoner van de zwaar getroffen miljoenenstad Mandalay eerder deze week tegen The Irrawaddy.

Mensenrechtenorganisaties vrezen voor de gevolgen van het naderende regenseizoen, dat in mei begint. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schrijft dat "tienduizenden overlevenden nog steeds in provisorische tenten leven, zonder enige bescherming tegen de moessonstormen en muggen".

Ook liggen ziekten op de loer. "Waterbronnen zijn vervuild, tijdelijke toiletvoorzieningen zijn overbelast en er is melding gemaakt van acute waterige diarree in twee gebieden", aldus de WHO.

Naypyidaw hertekend

Over de wederopbouw van de hoofdstad Naypyidaw wordt inmiddels wel nagedacht. De leider van de junta - die in 2021 de macht greep door de democratisch gekozen regeringsleider aan de kant te zetten - heeft aangekondigd dat de plattegrond van de stad moet worden hertekend.

Naypyidaw werd hard getroffen: zo'n 70 procent van de overheidsgebouwen werd verwoest of raakte beschadigd, berekende de BBC. Volgens de legerleider was de schade zo groot doordat de gebouwen op zachte grond zijn gebouwd.

De stad bestaat pas sinds 2003. De militaire leiders besloten destijds om een nieuwe hoofdstad op te trekken, inclusief enorme overheidskantoren en luxueuze - maar doorgaans uitgestorven - winkelcentra en hotels. Hoewel Naypyidaw qua oppervlakte ruim zeven keer groter is dan Amsterdam, wonen er 'slechts' een miljoen mensen.

Op beelden is te zien dat veel belangrijke overheidsgebouwen, waaronder verschillende ministeries, zwaar beschadigd zijn geraakt. Het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Toerisme zijn verplaatst naar de voormalige hoofdstad Yangon. Andere overheidsorganen opereren vanuit tijdelijke gebouwen.

De junta zou de bouwbedrijven die Naypyidaw begin deze eeuw construeerden hebben gevraagd om contact op te nemen. Een anonieme bron zegt tegen The Irrawaddy dat ze de opdracht zouden krijgen om de hoofdstad te herbouwen.

Meer aanvallen

Hoewel het leger kort na de beving om internationale hulp vroeg, verloopt de hulpverlening nog altijd moeizaam. De junta is selectief in wie hulp mag verlenen. "Een handvol lokale en internationale ngo's verleent nu gezondheidszorg en hulpverlening met toestemming van de militaire junta, maar de behoeften blijven de omvang van de hulp overtreffen", schreef The New Humanitarian vorige week.

De bloedige oorlog tussen het Myanmarese leger en een coalitie van gewapende prodemocratische groepen en etnische milities bemoeilijkt het werk van de hulporganisaties. Ondanks een door het regime afgekondigd staakt-het-vuren, gaan de luchtaanvallen gewoon door. Uit een analyse van persbureau Reuters blijkt dat het aantal luchtaanvallen door de junta sinds de beving zelfs is toegenomen.

Volgens Reuters voerde de junta tussen 2 en 18 april gemiddeld zo'n tien luchtaanvallen per dag uit, vaak gericht op burgerdoelen. In totaal zouden ze in die periode 105 mensen gedood hebben. Volgens de VN voerde de verzetsgroepen gedurende die periode in totaal slechts drie luchtaanvallen uit.

Hulporganisaties vrezen dat de aandacht voor de gevolgen van de humanitaire ramp op de achtergrond raakt. De ravage in Myanmar is volgens het Rode Kruis vergelijkbaar met de verwoesting door de aardbeving in Marokko in 2023, maar volgens de hulporganisatie krijgt Myanmar drie keer minder media-aandacht.

De politie doet onderzoek naar beelden van twee personen die tijdens Koningsdag op straat in Amsterdam seks hebben. Er wordt onder andere onderzocht of er sprake was van wederzijdse instemming.

Op de beelden is te zien dat een man en een vrouw tussen de geparkeerde auto's op de Keizersgracht seks hebben. De twee zijn niet goed in beeld, maar wel is te zien dat de man boven op de vrouw ligt en zijn broek op zijn enkels heeft. Feestvierders die langslopen reageren verbaasd. De video wordt op sociale media veelvuldig gedeeld, schrijft stadsomroep AT5.

Identiteit bekend

"De video roept vragen op, onder andere of er sprake is van verkrachting", aldus de politie. "Daar doen zedenrechercheurs op dit moment onderzoek naar." De politie laat weten dat de identiteit van de gefilmde personen bij hen bekend is, en dat ze "geen onbekenden van elkaar zijn".

Getuigen wordt gevraagd zich te melden. Verder worden mensen opgeroepen om te stoppen met het delen van de beelden en de video te verwijderen. Het verspreiden van dit soort beelden is strafbaar. Er gaan ook andere beelden rond van mensen die seks hebben in het openbaar of van vrouwen die in het openbaar plassen. De politie vraagt mensen ook daarmee te stoppen.

Bij een steunbetuiging voor Israël op de De Dam zijn vanavond wat opstootjes ontstaan. Op het aangekondigde protest zijn tegendemonstranten afgekomen. Op beelden is te zien dat her en der mensen proberen de confrontatie met elkaar aan te gaan. De politie heeft enkele mensen aangehouden.

De demonstratie op de Dam is georganiseerd door de stichting Time To Stand Up For Israel. Ze protesteren tegen antisemitisme en de academische boycots vanuit de universiteiten. De organisatie stelt dat steeds meer Joodse en Israëlische studenten zich geïntimideerd en uitgesloten voelen.

Mensen opgepakt

Een politiewoordvoerder zegt dat de sfeer vooralsnog beheersbaar is. "Om de rust te behouden, hebben we wel enkele aanhoudingen moeten verrichten." Het zou gaan om wat individuen die de orde verstoorden.

Op beelden is inderdaad te zien dat het niet zozeer gaat om grote groepen mensen die proberen de pro-Israëlische demonstratie te saboteren, maar dat het vooral wat kleine clubjes mensen betreft. 

De politie doet onderzoek naar beelden die op sociale media worden verspreid van een man en een vrouw die seks hebben op de Keizersgracht tijdens Koningsdag. Er wordt onder andere onderzocht of er sprake was van wederzijdse instemming. Volgens de politie zouden de twee elkaar kennen. Een woordvoerder roept op om de video te verwijderen. "Het delen van seksueel getinte beelden zonder toestemming van betrokkenen is strafbaar." 

De beelden worden door meerdere accounts op sociale media verspreid. Op het filmpje is te zien dat een man en een vrouw tussen de geparkeerde auto's op de Keizersgracht, ter hoogte van de Utrechtsestraat, seks hebben. De twee zijn niet goed in beeld, maar erop is wel te zien dat de man bovenop de vrouw ligt en zijn broek op zijn enkels heeft. Feestvierders die langslopen, kijken met grote verbazing naar het voorval. 

De politie laat weten bekend te zijn met de beelden en dat ze onderzoek doen of sprake was van toestemming, of dat het zou gaan om een mogelijke verkrachting. "Wij weten overigens wie de twee zijn, het zijn geen onbekenden van elkaar."

Niet verder verspreiden

De politie roept mensen tevens op om te stoppen met het delen van de beelden. "Het is goed om je te realiseren dat het delen van dit soort seksueel getinte beelden zonder toestemming strafbaar is. We willen een beroep doen op mensen dit niet verder te verspreiden."

Ook gaan er andere beelden rond van mensen die seks hebben in het openbaar of van vrouwen die in het openbaar plassen. Ook daarvan wordt opgeroepen om te stoppen die te delen. Het verspreiden van dit soort beelden is strafbaar.

Burgemeester Femke Halsema spreekt op Instagram van 'hele nare beelden van meisjes en vrouwen in kwetsbare situaties'. "Het maken en verspreiden van dit soort beelden is niet alleen strafbaar, maar ook diep vernederend en kwetsend. Niemand mag zonder expliciete toestemming naakt of tijdens seks worden gefotografeerd of gefilmd. Het kan bovendien leiden tot intimidatie en afpersing. Er zijn genoeg voorbeelden bekend van jonge vrouwen en mannen wier leven volledig werd verpest door het verspreiden van intieme beelden", aldus de burgemeester.

Schrijver en historicus Bianca Stigter schreef het boek: Atlas van een bezette stad. Hierin beschrijft zij wat er zich tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam heeft afgespeeld. In Amsterdam Informeert neemt Stigter ons mee naar het Museumplein en vertelt ze hoe het Museumplein het hart van de Duitse bezetting vormde tijdens de Tweede Wereldoorlog.  

Stigter laat ons zien waar op het Museumplein de Duitse bezetters hun intrek hadden genomen tijdens de Tweede Wereldoorlog.  "Op het Museumplein, op de hoek waar nu het Amerikaanse consulaat zit, daar zat voor de oorlog het consulaat van Duitsland. Dus dat was een makkelijke ingang om te beginnen", legt Stigter uit.

Donker en stil 

De invloed van de Duitse bezetter was in de hele stad voelbaar, vertelt Stigter. "Er mocht helemaal geen lichtuitstraling zijn. Dus alle lantaarnpalen waren uit en alle huizen moesten verduisteringsgordijnen of verduisteringspapier hebben. Ook mocht er niemand op straat zijn tussen 00:00 en 04:00 's nachts. Dus het was heel donker en heel stil op straat."

Bunkers en prikkeldraad

Na D-day, de komst van de geallieerden, werd in juni 1944 het plein volledig afgezet met prikkeldraad. "Er werden zelfs bunkers en mitrailleursnesten gebouwd waar de Duitsers zich in konden verschuilen (...) Er is een verslag van een Duitse soldaat die schreef dat zij zich ook zeer bewust waren van de zinloosheid van deze hele onderneming, dat ze het gevoel hadden dat ze hun eigen graf aan het graven waren hier op het Museumplein", aldus Stigter.

Ook rondom het Museumplein zijn nog steeds gebouwen te vinden die een belangrijke rol hebben gespeeld tijdens de oorlogsjaren.  Zo was in een zijstraat van het plein, aan de Tenierstraat, de Boerhaave kliniek gevestigd. Het ziekenhuis werd al snel de Baarhoeve in plaats van Boerhaave genoemd. In dit voormalige ziekenhuis konden namelijk vrouwen die zwanger waren van een Duitse soldaat bevallen. Hierover vertelt Stigter: "Als ze dan hun kind niet wilden houden werd het via de organisatie Lebensborn naar Duitsland gehaald, als het een rassich hochwertig kind betrof."

Programma 4 en 5 mei 

Dat het Museumplein het hart van de Duitse bezetting in Amsterdam vormde is aanstaande 4 mei ook goed te zien door borden die geplaatst zullen worden. Op deze borden staan verboden die tijdens de Duitse bezetting van kracht waren. 

En op 4 mei kunnen Amsterdammers op en rondom het Museumplein, tussen 11.00 en 18.00 uur, een rijk programma over de geschiedenis van de bewoners en de bezetters van het plein tijdens de Tweede Wereldoorlog bezoeken. Een overzicht van alle programma's op deze dag vind je hier. Bianca Stigter vertelt om 14:00 in het Rijksmuseum over de Atlas van het Museumplein. 

Het is een bijna surrealistisch beeld: groepen - veelal Roemeense - statiegeldverzamelaars staan met enorme tassen met ingezamelde blikjes bij een supermarkt nabij de Paleisstraat om ze uit te laten cashen. "Dit doe ik voor mijn familie", zegt één van de verzamelaars. Een volle zak zou zo'n vijftig euro waard zijn.

"Dit doe ik voor mijn dochters, vrouw, vader en moeder", zegt één van de verzamelaars met zijn volle tassen voor de supermarkt. "De supermarkt geeft ons contant geld."

Lucratief

Het rapen van de blikken blijkt een lucratieve handel. Volgens een omstander zou een zak zo'n vijftig euro waard zijn. "En ik zie 28 volle zakken staan, dus reken maar uit". De statiegeldjagers kunnen rekenen op veel reacties van mensen die rondom de zakken hun ogen uitkijken. "Ik ben verbijsterd, ik weet niet wat ik zie, ongelofelijk zeg, geld is geld".

De zakken worden verzameld bij het paleis op de Dam. "Dag en nacht staan ze daar", zegt een andere omstander, die vertelt dat de zakken daar bij elkaar komen en bewaakt worden.

Een trans persoon is begin september overvallen in zijn eigen woning in Amsterdam-Zuid. Het 28-jarige slachtoffer had een afspraak met een man. Als ze samen op de bank zitten gaat de voordeurbel. Nadat het slachtoffer opendoet, krijgt hij klappen, schoppen en zou er gedreigd zijn hem te wurgen. De politie heeft sterk het vermoeden dat het feit dat het slachtoffer trans persoon is, een aanleiding is geweest voor het incident.

De twee zitten samen op de bank en dan klinkt dus die deurbel. Het slachtoffer doet de deur open en wordt dan hard door een tweetal naar binnen gewerkt. De man waarmee het slachtoffer een afspraak had, en die dus al in het huis is, pakt een mes en drukt dat op de keel van het slachtoffer en sleurt hem door de gang. 

Er volgen harde klappen en schoppen en er wordt geroepen het slachtoffer te wurgen. "De trans persoon wordt happend naar lucht achtergelaten, terwijl de twee mannen de woning verlaten", zegt de politie.

Achtergrond slachtoffer misschien aanleiding

De politie heeft "sterk het vermoeden dat het feit dat het slachtoffer een trans persoon is, de aanleiding is geweest voor dit incident". Als die aanwijzingen er inderdaad op duiden dat discriminatie een rol heeft gespeeld, kan dat leiden tot een hogere straf.

"Mishandeld, gediscrimineerd, beledigd of bedreigd worden op basis van je afkomst, geaardheid, geloof of geslacht is iets dat in Nederland echt onacceptabel, onaanvaardbaar en niet toegestaan is."

Verdachte aangehouden

De politie heeft de afgelopen tijd naar eigen zeggen "uitgebreid politieonderzoek" gedaan en heeft vandaag een 18-jarige man aangehouden. Het gaat om de man die de afspraak met het slachtoffer had. Die zit vast op verdenking van poging tot doodslag. 

De politie is nog wel op zoek naar meer informatie over de twee die opeens aan de deur staan van de man. Als mensen weten wie die twee zijn die bij het slachtoffer naar binnenstormen, kunnen ze altijd de politie bellen of hun tip anoniem delen.

Een auto op de Prinsengracht is bij een straatfeest op Koningsdag compleet vernield door een groep dansende mensen. De groep stond onder andere op het dak en het voorruit van de auto. De politie heeft vier mannen aangehouden voor de vernieling. 

De beelden van de vernieling gaan onder andere rond op Dumpert. Daarop is te zien hoe een groep feestvierders bij een straatfeest op de Prinsengracht, op de hoek van de Leidsestraat, op de auto dansen en klimmen. De voorruit is compleet vernield en het dak van de auto is volledig ingedeukt. 

De politie laat aan AT5 weten dat er vier mannen zijn aangehouden. Een woordvoerder wil niet ingaan op de identiteit van de verdachten, maar meldt wel dat ze niet uit Amsterdam komen. De mannen werden bij het straatfeest aangehouden door agenten in burger. De betreffende auto is inmiddels weggehaald.

Ook op gemeentelijke auto in De Pijp

Ook in De Pijp werd er bij een Koningsdagfeest op een auto gedanst. Een voertuig van de reinigingsdienst van de gemeente reed op de Albert Cuypstraat, waar op dat moment - tegen de regels in - nog een feest aan de gang was. De auto werd door een groep omsingeld en verschillende feestvierders klommen op het dak.

De bestuurder van het voertuig moest de auto verlaten. De auto raakte total loss. De Mobiele Eenheid moest uiteindelijk in actie komen om de straat leeg te vegen.

Politie onderzoekt beelden van seks op Keizersgracht tijdens Koningsdag en bergen statiegeldblikjes in Paleisstraat. Dat en meer in het AT5 Nieuws van maandag 28 april, gepresenteerd door Niels van Steijn.

Het AT5 Weer gepresenteerd door Dave vanuit het Vondelpark bij het ooievaarsnest.

Het is Ajax wederom niet gelukt om gistermiddag te winnen. Hoogste tijd dat Kale en Kokkie het wisselbeleid van Farioli onder de loep nemen. En de mannen beginnen met de grootste vraag: is het inmiddels tijd voor een basisplaats voor Weghorst?

Strenge regels voor vakantieverhuur raken vooral het Centrum. Maar veel buurten in Zuid en West noteren een veel hoger aantal vakantieverhuurvergunningen dan de binnenstad. Dat de regels toch in de buurten in het Centrum gaan gelden, hangt samen met de zogeheten escalatieladder die de gemeente heeft opgesteld.

Amsterdammers die de berichtgevingen in hun buurt volgen via de wekelijkse mailtjes van overheid.nl, krijgen een goed beeld van de verstrekte vergunningen in hun straat en wijk. En wat opvalt: veel van de afgegeven vergunningen gaan over vakantieverhuur. 

Data in kaart

Met zo'n vergunning mag een bewoner voor de duur van één jaar een woning of kamer aanbieden op vakantieverhuurplatforms, waarvan Airbnb veruit de grootste is. Door alle vergunningsdata (verstrekt door de gemeente) te ordenen per wijk, is goed in kaart te brengen waar in de stad het meeste vergunningen worden verleend.

En wie denkt dat het dan vooral om wijken in de binnenstad gaat, heeft het mis.

Van de in totaal 5322 afgegeven vergunningen die de gemeente vorig jaar verstrekte, gingen de meesten naar de Jordaan. Maar de andere wijken in de top 10 liggen bijna allemaal in Zuid en in West. Amsterdam-Oost is met één wijk in de top 10 vertegenwoordigd: de westelijke helft van de Indische Buurt. Na de Jordaan is de eerstvolgende wijk in het Centrum, de Weteringschans, op plek elf te vinden. 

En de straten rondom de Wallen, berucht om de toeristische drukte? De wijk rondom de Oudezijds Voorburgwal (officieel de 'Burgwallen Oude Zijde') staat met 26 vergunningen op de 58ste plek - precies één vergunning meer dan Buitenveldert-West en Slotervaart-Zuid.

Toch heeft de gemeente onlangs aangekondigd om beperkende maatregelen voor vakantieverhuur in te voeren in heel het stadsdeel Centrum - terwijl daar niet zo gek veel vergunningen voor verhuur worden aangevraagd. In heel het Centrum mag, net als in twee wijken in de Pijp, een woning vanaf 1 april volgend jaar nog maar voor vijftien nachten per jaar worden verhuurd. 

Streng

De gemeente Amsterdam staat er wereldwijd om bekend een streng beleid te voeren als het gaat om vakantieverhuur - dat almaar strenger wordt. Het maximale verhuurtermijn werd in 2014 ingesteld op 60 dagen, die in 2019 werd verlaagd naar 30 dagen. Sindsdien is er nog een vergunning- en registratieplicht bovenop gekomen. Bovendien mogen er alléén huizen en kamers verhuurd worden aan vakantiegangers als de verhuurder er zelf ook woont.

Een andere maatregel, een totaalverbod op vakantieverhuur in de wijken Burgwallen-Oude Zijde, Burgwallen-Nieuwe Zijde en grachtengordel Zuid, werd door de Raad van State in 2023 van tafel geveegd. De gemeente moest eerst minder verregaande maatregelen verkennen, was de redenering.

Escalatieladder

Het college heeft daarop een zogeheten escalatieladder opgesteld. Die is wijkgericht: als uit onderzoek blijft dat in een wijk ten minste 30 procent van de huishoudens overlast van vakantieverhuur ervaart, de wijk door het toerisme onder druk staat of kwetsbaar is, en als er ook bovengemiddeld veel vakantieverhuur plaatsvindt in de wijk, dan neemt de gemeente extra maatregelen.

Alleen als aan alle drie de voorwaarden wordt voldaan, mag een volgende stap op de escalatieladder genomen worden. Daarop is wel één belangrijke uitzondering. Als in 80 procent van de wijken in een stadsdeel aan alle voorwaarden is voldaan, dan wordt de volgende maatregel in heel het stadsdeel ingevoerd - ook in de buurten waar in minder of aan geen enkele voorwaarde wordt voldaan.

De eerstvolgende stap op de escalatieladder is het nog verder terugbrengen van de maximale verhuurtermijn, naar vijftien dagen. Sorteert dat geen effect, dan kan er een tijdelijke stop po vakantieverhuur worden ingevoerd, die maximaal vier jaar duurt. Tussentijds houden ambtenaren de vinger aan de pols in de wijk.

Centrum en de Pijp

In de Nieuwe en Oude Pijp is aan alle drie de voorwaarden ruimschoots voldaan. Meer dan 30 procent van de bewoners ervaart overlast door vakantieverhuur, concluderen onderzoekers van de gemeente in het tweejaarlijkse onderzoek Wonen in Amsterdam (WiA). Daarnaast geldt de toeristische draagkracht in beide buurten als 'kwetsbaar', en vindt er volgens de cijfers ook veel vakantieverhuur plaats.

Stadsdeel Centrum is opgedeeld in tien wijken, en acht daarvan voldoen aan de drie criteria. Daarom gaat in heel het stadsdeel de limiet naar vijftien nachten per jaar. Pech voor verhuurders in de Oostelijke Eilanden/Kadijken, waar aan geen enkel criteria is voldaan: ook daar gaat het maximum aantal overnachtingen dus omlaag.

Quota

Een behoorlijk fijnmazig systeem dus, dat de gemeente heeft opgezet. Ter vergelijking: voor bijvoorbeeld kamerverhuur geldt sinds enkele jaren een quotum. Per wijk mogen maar een vooraf bepaald aantal vergunningen voor kamerverhuur worden afgegeven. Is dat aantal gehaald, dan gaat de wijk per direct 'op slot': niemand kan dan meer een vergunning aanvragen. Op het eerste gezicht een stuk eenvoudiger systeem.

Zo'n systeem zou in theorie ook voor vakantieverhuur kunnen, zegt Maarten Bruinsma van Amsterdam Gastvrij, de belangenbehartiger voor vakantieverhuurders: "Een quota-systeem past binnen de Wet toeristische verhuur. Probleem is dat een vakantieverhuurvergunning maar voor één jaar geldig is." Ieder jaar opnieuw de aanvragen tellen en een wijk op slot gooien, zou dus een hoop werk opleveren voor ambtenaren.

Wat dat betreft is het terugbrengen van de maximale verhuurtermijn ook gewoon makkelijker dan een quotum, erkent een gemeentewoordvoerder. "Met een quotum wordt het recht op een vakantieverhuurvergunning voor een groot deel van de bewoners geheel weggenomen, terwijl met een halvering van het aantal nachten al verlaging van de overlast wordt verwacht. Wat hierbij ook speelt is dat een quotum onzekerheid met zich meebrengt voor verhuurders."

Bruinsma kan best meegaan in deze redenering. Wel vindt hij dat de gemeente met de escalatieladder de plank misslaat. Vorige week sprak hij erover met raadsleden tijdens een commissievergadering voor woningbouw en Volkshuisvesting.

"In de Burgwallen Oude Zijde is de mate van vakantieverhuur de helft van het gemiddelde in Amsterdam", zei hij. "Voor het perspectief: in beide Burgwallen staan 14.000 hotelbedden: bijna twee keer zoveel als het aantal inwoners in die wijken." Bruinsma kan zich prima vinden in veel van de vorige maatregelen, maar de beperking naar vijftien nachten gaat wat hem betreft veel te ver.

Ervaren overlast

Bruinsma vindt ook de criteria van de escalatieladder niet optimaal gekozen: "Als je kijkt naar het WiA-onderzoek, dan gaat het om de ervaren overlast van bewoners", zegt hij. "Maar hoe weet een bewoner zeker of die toeristische overlast inderdaad door vakantieverhuur komt?"

En Airbnb zelf? Daar lijken ze het helemaal gehad te hebben met het beleid van de gemeente Amsterdam. In online banners en paginagrote krantenadvertenties dient Airbnb de gemeente sinds vorige week van repliek: "Amsterdam telt jaarlijks ruim vier miljoen overnachtingen in het centrum. Slechts twee procent is in een Airbnb."

De uit Syrië gevluchte Gaidaa Mohamad is één van de koks die op 5 mei de vrijheidsmaaltijd in de Tolhuistuin verzorgt. Dat doet ze met liefde, samen met andere medewerkers van IMBY, een netwerk van buurtgroepen en een instapplek voor nieuwe Amsterdammers. 

"Het is mooi om samen met anderen de vrijheid te vieren, vrijheid is niet vanzelfsprekend", zegt Mohamad over de vrijheidsmaaltijd.  Na gevlucht te zijn uit Syrië haalt ze haar gevoel van vrijheid uit kleine dingen, bijvoorbeeld door te zelf bepalen welke ingrediënten ze in haar gerecht stopt. "Eigen keuzes maken."

Op momenten dat ze zich niet helemaal vrij voelt, gaat ze in gedachten terug naar haar kindertijd in Syrië waar ze de totale vrijheid ervoer. "Met blote voeten rennen in de natuur, groente en fruit plukken en spelen met de kinderen. Daar aan denken helpt echt", zegt Mohamad. 

Ze hoopt dat tijdens de vrijheidsmaaltijd mensen in gesprek gaan over vrijheid, van mens tot mens, zonder te oordelen. "Dan geef je het een kans."

Voor het volledige programma in de Van der Pekbuurt en Tolhuistuin kijk je op de website van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité. Naast deze vrijheidsmaaltijd zijn er nog 150 vrijheidsmaaltijden in de stad. Kijk hier voor het overzicht van plekken waar je aan kunt schuiven! 

Een pand op de Raamgracht in het centrum is vannacht beschoten. Er zijn meerdere kogels afgevuurd. Er vielen geen gewonden. 

Rond 02.00 uur kreeg de politie de melding over de beschieting. Het is niet duidelijk waarom het pand is beschoten, de politie doet daar op het moment onderzoek naar. 

Er is nog geen verdachte aangehouden voor het incident. De politie vraagt getuigen die iets hebben gezien of gehoord om zich te melden. Ook aan omwonenden met een videodeurbel of dashcam wordt gevraagd om de beelden te delen. 

De bewoners van de Onbekendegracht in het centrum wachten al jaren op de terugkeer van de voetgangersbrug over de Nieuwe Achtergracht. Die is vanwege onderhoud sinds 2021 niet te gebruiken en inmiddels zelfs al een tijd helemaal verdwenen. Een paar keer al zou hij terugkomen. Maar later dit jaar lijkt het er dan echt van te gaan komen. Al willen de bewoners nog niet te vroeg juichen: "Eerst maar eens zien. Maar als het zover is, dan gaan we feesten op de brug." 

De voetgangersbrug was de snelste route voor de bewoners naar de Amstel. In 2021 kwam er aan beide kanten een hek voor de brug te staan: eroverheen lopen was niet meer mogelijk, de brug moest namelijk gerenoveerd worden. En nu is de brug al een tijdje helemaal weg. Hij ligt ergens in een loods om gerenoveerd te worden.

Nu is er nog een andere brug die ze dan kunnen pakken, maar ook die is inmiddels al bijna een jaar dicht vanwege werkzaamheden. "Deze weg is dicht van do 27-06-2024 t/m zo 21-12-2025."  Het duurt dus nog wel even voordat die route weer een optie is. En daardoor zitten de bewoners wederom met de vraag: waarom duurt het zo lang voordat de voetgangersbrug terug is? Want, zo zegt een van de buurtbewoners: "Het gaat blijkbaar sneller om een raket te bouwen om naar de maan te vliegen, dan om een brug te restaureren."

Brug voor de bouwvak weer terug

Die vraag legden wij voor aan stadsdeel Centrum. "De reden waarom de oplevering van deze voetgangersbrug (ook wel Brug 0252) niet volgens de oorspronkelijke planning werd gehaald, is dat de fysieke toestand van de brug veel slechter was dan uit de inspecties naar voren was gekomen", aldus het stadsdeel. De brug is een monument en ook dat vermoeilijkt de renovatie, zegt het stadsdeel. "Daarom is er veel meer tijd en werk nodig voor dit onderhoud."

Wanneer de brug terugkomt? "De werkzaamheden m.b.t. het terugplaatsen van de brug staan onder voorbehoud van de benodigde vergunningen gepland rond 20 mei tot en met 30 juli 2025. We proberen de brug voor de bouwvak op te leveren, zodat die weer gebruikt kan worden. In de week van 18 augustus gaat Liander nog even aan de slag met de kabels en leidingen dus dan zal de brug (deels) even afgesloten worden."

Barbecuen op de brug

"Echt waar? Zou het dan gebeuren?", zegt een zichtbaar verbaasde bewoner als we haar het goede nieuws vertellen. Een ander is ook blij, maar tegelijkertijd nog wel een beetje sceptisch. "Ik moet eerst nog maar zien of het echt gaat gebeuren. Maar wat we gaan doen als het echt zover is? Dan gaan we een barbecue geven midden op de brug."

26 graden Celsius en volle bak zon, dat is de weersvoorspelling voor komende donderdag. Maar ook de andere dagen deze week is het stralend lenteweer met veel zonuren en hoge temperaturen. 

Vandaag, morgen, woensdag én donderdag krijgen dan ook van WeerOnline het weercijfer 10. Niet heel gek, want er is vooral zon en er wordt geen druppel regen verwacht. Woensdag en donderdag zijn de twee uitschieters in de week met de hoogste temperaturen, namelijk 23 en 26 graden. 

Ook de avonden zijn zacht, al koelt het als de zon onder gaat wel af naar rond de 10 graden. Maar zolang de zon nog schijnt zijn de avonden tussen de 15 en de 19 graden. 

Wie op het terras, op een boot of in het park gaat genieten van de zon, doet zich volgens WeerOnline wel goed om zich in te smeren. "De zon schijnt namelijk met zonkracht 5, wat betekent dat je met een onbeschermde huid in de volle zon al binnen 20 tot 30 minuten kunt verbranden."