De Amerikaanse senator Bernie Sanders heeft 1,8 miljoen dollar opgehaald met de verkoop van producten met daarop de foto van de senator tijdens de inauguratie van Joe Biden als president. Het bedrag, omgerekend zo'n 1,5 miljoen euro, is bestemd voor liefdadigheidsinstellingen in Sanders' thuisstaat Vermont.

Het beeld van fotograaf Brendan Smialowski werd al snel na de inauguratie een internethit. Te zien is hoe de linkse senator onderuitgezakt zit met gebreide winterwanten aan en zijn mondkapje scheef op zijn gezicht. Sanders werd door creatievelingen op allerlei plekken gefotoshopt.

De eerste voorraad producten met de foto was binnen een half uur uitverkocht. Sanders bood onder meer t-shirts, truien en stickers aan. In het weekend werd de voorraad aangevuld, en maandagochtend was ook dat allemaal verkocht.

Onder de indruk

"Jane (zijn vrouw, red.) en ik zijn onder de indruk van de creativiteit van zoveel mensen", meldt Sanders in een verklaring. "We zijn blij dat we mijn internetfaam kunnen gebruiken om inwoners van Vermont in nood te helpen."

Sanders zegt ook dat het opgehaalde geld geen vervanging mag zijn voor overheidssteun. "Ik zal er in Washington alles aan doen om ervoor te zorgen dat werkenden in Vermont en in heel het land de hulp krijgen die ze nodig hebben in deze crisis, de ergste sinds de Grote Depressie."

De maker van de foto zei afgelopen week dat hij "niet echt fan is" van dit soort foto's. "Ik probeerde de geschiedenis te documenteren en je wil niet dat je foto herinnerd wordt omdat mensen er de draak mee steken", zei hij tegen een lokale krant in zijn thuisstaat Connecticut.

De drie leeuwen in dierentuin Artis in Amsterdam moeten verhuizen, omdat het park door de coronacrisis geen geld heeft voor een nieuw leeuwenverblijf, dat vier miljoen euro kost. Dat zegt Artis-directeur Rembrandt Sutorius tegen De Telegraaf. Het mannetje van drie en twee vrouwtjes van acht en negen jaar oud gaan half februari naar een park in Zuid-Frankrijk.

Het besluit valt Artis, dat sinds 1838 bestaat en sinds 1839 leeuwen huisvest, zwaar. "Het is een superpijnlijke beslissing", zegt Sutorius. Maar een nieuw verblijf voor de dieren is volgens hem noodzakelijk, omdat de dieren nu wonen in een verblijf dat stamt uit 1927.

"Dat was revolutionair in die tijd", zegt hij tegen de krant. "Het zien van een roofdier zonder tralies ervoor. Maar als je daar nu staat, wens je de dieren een beter en groter verblijf toe en dat kunnen we de komende jaren niet bieden."

Het volledige ontwerp voor het nieuwe leeuwenverblijf ligt al wel klaar. "Wellicht kan het over drie of vijf jaar, maar het kan ook nog tien jaar duren voordat we het kunnen realiseren", zegt Sutorius. Hij sluit niet uit dat er in de toekomst wel weer leeuwen in Artis te zien zullen zien, maar hij wil het de dieren niet aandoen dat ze nog jaren op een nieuw onderkomen moeten wachten.

Bezoekers kunnen geen afscheid meer nemen van de dieren.

Ontslagen

Artis meldde eerder al dat het moet reorganiseren, waardoor zo'n 35 mensen hun baan verliezen. Het park denkt dat het de komende jaren een tekort heeft van 20 miljoen euro, dat nodig is voor noodzakelijk onderhoud en voor investeringen aan bijvoorbeeld de dierenverblijven. "Het kost 60.000 euro per dag om Artis draaiend te houden en we zijn door ons spaargeld heen", zegt Sutorius in de krant.

De dierentuinbranche luidde al eerder de noodklok, omdat de parken door de coronacrisis kampen met maandenlange verplichte sluitingen. In de zomer zei de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen tegen EenVandaag dat 27 van de ruim 30 dierentuinen in Nederland het financieel erg zwaar hebben.

Zo gaat het Rotterdamse Diergaarde Blijdorp ook reorganiseren en worden er tientallen banen geschrapt. Ook daar is sprake van een miljoenenverlies.

Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid waarschuwt voor een verhoogde kans op binnenlands terrorisme. De bestorming van het Capitool door Trump-aanhangers zou extremisten kunnen aanmoedigen tot vergelijkbare acties over te gaan, schrijven de diensten in een verklaring.

Er worden door het ministerie geen concrete voorbeelden van mogelijke aanslagen genoemd. Wel wordt verwezen naar etnisch gemotiveerd terrorisme, zoals de aanslag in El Paso in 2019, waarbij een man het vuur opende op winkelende Mexicanen. Ook wordt verwezen naar "rellen in de afgelopen dagen", waarmee mogelijk wordt verwezen naar recente anarchistische protesten in Portland.

Volgens de verklaring is een grote groep Amerikanen ontgoocheld door het verlies van ex-president Trump. Het vertrouwen in de overheidsinstanties zou dermate laag zijn, dat een deel van hen bereid is over te gaan tot extremistische acties, vergelijkbaar met de bestorming van het Capitool.

Capitoolbestormers

Het is volgens Amerikaanse media opvallend dat de Capitoolbestorming door de diensten als terrorisme wordt bestempeld. In de VS heerst een debat over de vraag hoe de aanval moet worden getypeerd. De stempel van terrorisme kan mogelijk juridisch grote gevolgen hebben voor mensen die worden vervolgd voor hun rol in de verkiezingsonrust.

Ruim 150 bestormers worden op dit moment door justitie vervolgd. Naar nog eens tientallen is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld.

Daarnaast is het opvallend dat de waarschuwing voor zeker drie maanden geldt. Doorgaans beperkt een terrorismewaarschuwing in de VS zich tot een specifieke feestdag of een bepaald evenement.

Saamhorigheid

In de verklaring wordt een beroep gedaan op de verantwoordelijkheid van de Amerikanen zelf. Hen wordt opgeroepen verdachte activiteiten van bekenden te melden bij de autoriteiten. Ook wordt het bezoeken van grote menigten afgeraden, mede vanwege de coronapandemie.

Tot slot komen de diensten met een oproep tot saamhorigheid: "Gemeenschappen zijn het sterkst als ze niet verdeeld zijn."

Tesla heeft voor het eerst sinds de oprichting in 2003 over een heel jaar bezien winst gedraaid. De fabrikant van elektrische auto's boekte afgelopen jaar een winst van 721 miljoen dollar, omgerekend zo'n 595 miljoen euro. In het voorjaar rapporteerde het Amerikaanse bedrijf nog een verlies van 862 miljoen dollar. De omzet kwam uit op 31,5 miljard dollar, een stijging van zo'n 28 procent.

Het bedrijf verdiende niet alleen geld met de verkoop van auto's, maar ook met de verkoop van emissierechten aan producenten van auto's die rijden op fossiele brandstoffen. Het bedrijf verdiende daar afgelopen jaar bijna 1,6 miljard dollar aan. Andere autofabrikanten kopen de rechten in bij Tesla, omdat ze anders niet voldoen aan de milieueisen. Zonder de verkoop van die rechten was Tesla alsnog in de rode cijfers gekomen.

Afgelopen jaar verkocht Tesla 499.500 auto's, een stijging van 36 procent. Dat is wel net te weinig voor het doel van een half miljoen voertuigen dat het bedrijf zichzelf had gesteld. Door de coronapandemie moest een fabriek in Californië twee maanden dicht. Die tegenslag werd voor een deel opgevangen door een nieuwe fabriek van Tesla in China.

Beleggers niet overtuigd

Beleggers reageerden niet enthousiast op de cijfers. Zo zijn ze ongerust over de verwachtingen van Tesla, die te vaag zouden zijn. Het bedrijf zegt dat het jaarlijks 50 procent groei verwacht en mogelijk meer, maar kwam niet met concrete getallen.

Voor Tesla was 2020 op de beurs echter een uitstekend jaar. Een aandeel werd zo'n 700 procent meer waard, waarmee het bedrijf van topman Musk veruit de meest waardevolle autobouwer ter wereld is.

Begin januari concludeerde persbureau Bloomberg dat Musk de rijkste man ter wereld is. Hij heeft zo'n 20 procent van de aandelen in het bedrijf, maar is niet geheel onomstreden. Zo zou hij zijn personeel slecht behandelen en kwam hij in de media nadat hij een grote joint opstak tijdens een interview.

In verschillende Poolse steden hebben mensen geprotesteerd tegen de inperking van de abortuswet. Een omstreden vonnis van het Constitutioneel Hof van afgelopen oktober is door de regering definitief gemaakt, waarop actiegroep Strajk Kobiet (Vrouwenstaking) volgers opriep de straat op te gaan.

Volgens Polsat News werd in 47 steden gedemonstreerd. In hoofdstad Warschau trokken honderden betogers op naar het Constitutioneel Hof en het kantoor van regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Demonstranten droegen regenboogvlaggen en bliksemschichten, het symbool van de Poolse vrouwenbeweging, en scandeerden "het is oorlog".

Rafal Trzaskowski, de liberale burgemeester van Warschau die vorig jaar nipt de presidentsverkiezingen verloor, toonde zich op Twitter solidair met de protestbeweging. Oud-premier Donald Tusk sloot zich daarbij aan en heeft opgeroepen vrouwen te beschermen tegen het "cynische fanatisme van de macht".

Strajk Kobiet heeft voor vrijdag een nieuw protest aangekondigd.

Anti-PiS-protest

Als gevolg van de wettelijke inperking is abortus alleen nog mogelijk als de zwangerschap voor de vrouw levensbedreigend is of als ze door verkrachting of incest zwanger is geraakt. Wanneer de foetus geen kans van overleven heeft, moet de moeder de zwangerschap voldragen. Naar schatting 97 procent van de Poolse abortussen die in 2019 werden uitgevoerd gebeuren om deze reden.

De bepaling leidde dit najaar tot wekenlange protesten in Poolse steden en ontwikkelde zich tot een breed anti-PiS-protest, waarbij vooral jongeren demonstreerden tegen de macht van de conservatieve partijen en de katholieke kerk. Ook boze boeren voegden zich bij de betogingen, uit onvrede over lage voedselprijzen.

Abortushulporganisaties zien de afgelopen maanden een toename in hulpverzoeken voor het ondergaan van een abortus in het buitenland. Nederland is daarbij een belangrijk uitwijkland, omdat het de ruimste abortuswetgeving van de Europese Unie kent.

Er werden vorig jaar 69.322 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat zijn er minder dan het jaar ervoor, in 2019 ging het nog om 71.500 nieuwbouwwoningen.

Het is ook voor het eerst sinds 2015 dat het aantal nieuwe nieuwbouwwoningen niet stijgt. In 2014 lag het nog rond de 45.000, in de jaren daarop ging het dus steeds gestaag omhoog.

"We weten niet precies of de daling komt door de stikstof- en PFAS-problematiek of dat er gewoon minder bouwplannen waren", zegt Peter Hein van Mulligen van het CBS. "Het kan overal aan liggen, het is ietsje minder dan in 2019 maar nog steeds wel meer dan de jaren daarvoor."

In 2019 was er veel te doen om de uitstoot van stikstof en PFAS. Daardoor lag de vergunningverlening voor nieuwe bouwprojecten deels en tijdelijk stil. "Het duurt even voordat je dat terugziet in de nieuwbouwcijfer", zegt Van Mulligen. Van vergunning tot bouw, dat duurt al snel twee jaar, dus dat effect zal je misschien vooral zien in de cijfers van 2021 en 2022."

In absolute aantallen werden in Zuid-Holland de meeste nieuwe huizen gebouwd: ruim 15.000. Daarna volgen Noord-Holland en Noord-Brabant met ruim 10.000 nieuwbouwwoningen. Relatief werden in Flevoland de meeste nieuwbouwwoningen gebouwd.

Kabinetsdoel niet gehaald

Het kabinet heeft een paar jaar geleden als doel gesteld dat er tot 2025 jaarlijks 75.000 woningen bijkomen om de grote woningnood in Nederland tegen te gaan.

Dat doel is vorig jaar dus niet gehaald, terwijl het kabinet ook de woningen meetelt die voortkomen uit het ombouwen van kantoren tot appartementencomplexen, en appartementen die in bestaande panden zijn gebouwd. Als je die bij de 69.322 nieuwbouwwoningen optelt, zijn er vorig jaar net iets minder dan 75.000 woningen bijgekomen, namelijk 74.565.

Het woningtekort is voorlopig nog lang niet opgelost. Op de langere termijn, in de komende tien jaar moeten er nog 845.000 woningen bijkomen om dat tekort terug te dringen, zei minister Ollongren afgelopen zomer in de jaarlijkse Staat van de Woningmarkt.

In onder meer Utrecht is het moeilijk om aan een woning te komen. Nieuwsuur zocht afgelopen zomer uit waar de nieuwe huizen in de Domstad moeten komen:

Kinderen bellen tijdens de huidige lockdown aanzienlijk meer over emotionele problemen dan tijdens de eerste, meldt de Kindertelefoon op basis van onderzoek. Het aantal gesprekken over onder meer depressie nam afgelopen maand met 21 procent toe ten opzichte van de eerste lockdown. Eenzaamheid en zelfdoding waren uitschieters: tussen 14 december vorig jaar en 10 januari dit jaar werd daarover bijna een derde meer contact opgenomen dan in het voorjaar.

"Tijdens de eerste lockdown zagen we veel normale onderwerpen, maar dan met een coronajasje", zegt directeur Roline de Wilde van de Kindertelefoon. "Vragen als: mag ik nog bij mijn oma langs? Het verschil nu is dat er echt veel meer gesprekken zijn over mentale problemen."

De meer sombere gevoelens die kinderen uiten, komen niet alleen door de tijd van het jaar, zegt De Wilde. "Precies een jaar geleden is ook een meting gedaan. Daarmee vergeleken zijn de gesprekken over emotionele problemen aanzienlijk toegenomen." Zo was het aantal gesprekken over suïcidale gedachten vorig jaar januari 17 per dag, tijdens de eerste lockdown 16 en nu 21. De Wilde: "Dus als je al kan spreken van een seizoenseffect, heeft de huidige situatie dat versterkt."

Net als in het voorjaar zochten kinderen het meest contact over seksualiteit, maar het aantal gesprekken over relaties en liefde is voorbijgestreefd door emotionele problemen. Er werd minder gesproken over verliefdheid (-25 procent), vriendschap (-32 procent) en liefdesverdriet (-31 procent) dan tijdens de eerste lockdown. Daar maakt de Kindertelefoon zich zorgen over.

De Wilde: "Dat zegt dat jongeren over de hele linie het zwaar hebben. Je ziet het aantal zware gesprekken toenemen. En meer dan voorheen zie je nu ook dat jongens en kinderen van 16 tot 18 jaar contact opnemen."

'Gaat dit ooit nog stoppen?'

Volgens kinderpsycholoog Tischa Neve komen de strenge coronamaatregelen bij de jongste Nederlanders hard aan. "Bij de eerste lockdown was alles spannend en nieuw. Maar nu is de vraag ook bij kinderen: gaat dit ooit nog stoppen?"

Kinderen missen niet alleen perspectief, maar in veel gevallen gaat ook de thuissituatie achteruit, merkt Neve om zich heen. "Ouders vinden het zelf zwaarder en maken zich meer zorgen. Mensen dichterbij raken besmet met het coronavirus of raken financieel in de problemen. Dat ga je dan natuurlijk altijd merken in de gezinnen."

Juist bij een mindere thuissituatie zijn school en sociale contacten belangrijke uitlaatkleppen om met de problemen om te gaan. Dat die nu wegvallen, zou er volgens Neve ook toe kunnen leiden dat meer kinderen kampen met emotionele problemen en de Kindertelefoon bellen.

Neve: "Als problemen in het gezin niet opgevangen kunnen worden, dan zie je dat ze op school vaak een juf hebben of vriendinnetjes hebben. Dat missen ze nu. Dingen die kinderen normaal makkelijk kunnen dragen doordat ze afleiding hebben, is nu moeilijker. Dat kan maken dat je je rotter voelt."

Kinderen veerkrachtig

Doordat de situatie zo nieuw is, is het nog onbekend of kinderen op lange termijn last houden van dat gemis. De persoonlijke verwachting van Neve is dat kinderen met een goede basis het straks vanzelf weer oppakken als ze weer naar school gaan.

"Kinderen zijn over het algemeen heel veerkrachtig. Maar voor kinderen die thuis problemen hebben of al veel moeite hadden om zich staande te houden in de maatschappij, komt zo'n periode erbovenop. Daar maak ik me het meeste zorgen over."

Voor die kinderen is het belangrijk dat hun directe omgeving alert is. "Ouders en leerkrachten moeten heel goed een vinger aan de pols houden: hoe gaat het echt met kinderen en jongeren?", zegt Neve. "Als dat er is, een liefdevolle omgeving, trekt het overgrote deel de opgelopen problemen weer recht."

De Belastingdienst gaat iedereen die op een geheime 'zwarte lijst' stond de komende maanden informeren. Dat schrijft staatssecretaris Vijlbrief van Financiën aan de Tweede Kamer. Het kabinet had dat al beloofd nadat de Kamer er in het debat over de toeslagenaffaire op had aandrongen.

Het kabinet stapte twee weken geleden op vanwege die affaire, waarbij duizenden ouders onterecht als fraudeurs werden bestempeld.

Uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw bleek vorig jaar dat de Belastingdienst jarenlang met een geheim systeem werkte om fraude te registreren: de zogeheten Fraude Signaleringsvoorziening. Burgers die van fouten werden verdacht, werden geregistreerd, zonder dat ze op de hoogte werden gesteld.

'Ongekend onrecht'

In de toeslagenaffaire probeerden honderden ouders jarenlang stukken op te vragen of hun dossiers in te zien nadat ze van fraude waren beschuldigd, omdat ze die stukken niet kregen konden ze zich nauwelijks verweren. Een advocate die ouders in de affaire bijstond sprak voor de parlementaire ondervragingscommissie van "Kafka-achtige toestanden", verwijzend naar het boek van Kafka over een proces waarbij de hoofdpersoon geen aanwijzingen krijgt waar hij van beschuldigd wordt.

De onderzoekscommissie oordeelde uiteindelijk snoeihard over het optreden van zowel de overheid als het rechtssysteem en sprak van "ongekend onrecht" dat ouders is aangedaan.

Hoeveel mensen een brief tegemoet kunnen zien, kan de Belastingdienst niet zeggen. Dat is de dienst in kaart aan het brengen, en iedereen zal de komende maanden een brief ontvangen.

Uit de brief van Vijlbrief blijkt dat er bij de Douane nog steeds een systeem actief bleef dat de tweede nationaliteit van burgers registreert. Ruim een miljoen mensen zouden zo geregistreerd staan. Onduidelijk is nog of de gegevens ook gebruikt zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens constateerde vorig jaar dat bij de Belastingdienst ten onrechte op etniciteit werd geregistreerd.

Online overleg vanavond tussen de Europese Commissie en medicijnfabrikant AstraZeneca over de haperende levering van coronavaccins heeft geen concreet resultaat opgeleverd. Eurocommissaris Stella Kyriakides schrijft op Twitter dat ze teleurgesteld is over het "voortdurend gebrek aan helderheid" over de levering van de vaccins en dat ze een helder plan eist van AstraZeneca voor de snelle levering van de vaccins voor het eerste kwartaal.

"We zullen met de firma samenwerken om oplossingen te vinden en het vaccin snel aan de inwoners van de Europese Unie te leveren." Kyriakides repte wel van een constructief gesprek met topman Pascal Soriot.

Ze voegde eraan toe dat contractuele verplichtingen nagekomen moeten worden. "Vaccins moeten worden geleverd aan EU-inwoners."

Snel verslechterd

Sinds AstraZeneca vorige week vrijdag berichtte dat het aantal vaccins voor de Europese Unie in het eerste kwartaal geen 80 miljoen maar slechts 31 miljoen zou zijn, is de verhouding tussen de EU en de medicijnfabrikant snel verslechterd.

De Europese Commissie heeft 400 miljoen doses bij AstraZeneca besteld. Om er zeker van te zijn dat AstraZeneca al vanaf goedkeuring door het Europees Medicijn Agentschap EMA (waarschijnlijk aanstaande vrijdag) zou kunnen leveren, zegde de EU al een bedrag van 386 miljoen euro toe.

De EU vraagt nu dan ook: waar zijn de vaccins? In kringen van de Europese Commissie is te horen dat die vraag vanavond nog niet is beantwoord.

In Rotterdam is brand geweest in een gebouw op het terrein van het pretpark Plaswijckpark. De vlammen sloegen uit het rieten dak van het theatergebouw aan de Ringdijk. De brand verspreidde zich snel en het gebouw moet volgens de brandweer als verloren worden beschouwd.

Op sociale media gaan beelden rond waarop te zien zou zijn dat de brand is aangestoken. Volgens een woordvoerder van de brandweer zijn er "heel sterke vermoedens dat het gaat om de plek waar we nu staan".

Ook de politie noemt het "een heel reëel scenario", dat wordt meegenomen in het onderzoek naar de oorzaak van de brand.

Er zijn inmiddels meerdere doneeracties voor het pretpark gestart. Bij een daarvan is binnen enkele uren al ruim 30.000 euro opgehaald.

De brandweer rukte met groot materieel uit:

In de omgeving was veel stankoverlast door de brand, maar die is volgens de brandweer nu fors afgenomen.

Plaswijckpark, in Hillegersberg in het noorden van Rotterdam, is een kleinschalig familiepark waar veel Rotterdammers met kleine kinderen naartoe gaan om naar de dieren te kijken, te zwemmen of kleine attracties te bezoeken.

De dieren uit het park zijn in veiligheid gebracht, meldt de brandweer. "De verzorgers waren snel ter plaatse om de dieren die in de rook van de brand stonden naar een veilige plek te brengen."

In meerdere steden heeft de politie vandaag verdachten aangehouden die via sociale media zouden hebben opgeroepen tot geweld.

Volgens politiechef Willem Woelders is het vanavond rustiger op straat dan op voorgaande avonden. Wel ziet hij dat het op sociale media nog onrustig is. Bij Nieuwsuur zegt hij "een man of twintig te hebben aangehouden die vanuit huis deze opruiing deden. Die zijn door ons opgehaald en zitten nu op een politiebureau. Ik denk dat dat ook helpt."

Die aanhoudingen zijn onder meer verricht in Groningen, waar de politie een minderjarige jongen uit Zuidhorn heeft aangehouden die in een chatgroep opriep tot rellen in de stad Groningen. RTV Noord schrijft dat hij berichten plaatste in een chatgroep waarin hij onder andere opriep benzine mee te nemen naar Groningen en daar winkels te plunderen. De jongen zit vast en wordt verhoord.

In Drachten werden een man van 19 en een minderjarige opgepakt die volgens de politie opriepen om in Drachten te gaan rellen, meldt Omrop Fryslân. Een jongen van 17 uit Oosterhout is aangehouden omdat hij zou hebben opgeroepen tot geweld, meldt de politie.

In Utrecht heeft de politie in de loop van de dag vier mannen aangehouden die op sociale media opriepen tot rellen in Utrecht. Ze riskeren een gevangenisstraf van vijf jaar, zegt de politie.

Naast de aanhoudingen voor opruiende berichten zijn er ook andere aanhoudingen verricht. In Bemmel heeft de politie een jongen opgepakt voor het vernielen van een boa-auto. Volgens de politie kwam de verdachte door een duidelijk signalement snel in beeld.

In Leiden heeft de politie twee jongens van 15 en een jongen van 16 jaar aangehouden. Volgens de politie had het drietal 10 nitraten en wasbenzine op zak.

De politie in Rotterdam spreekt van een "beheersbare avond". 25 jongeren werden aangehouden, volgens de politie voor lichte feiten zoals het niet naleven van de coronamaatregelen. Veel van hen zijn aangehouden voordat de avondklok inging om 21.00 uur.

Het Openbaar Ministerie waarschuwt dat alleen al het verspreiden van een berichtje met een oproep tot rellen tot aanhouding kan leiden. "Het is zeker strafbaar om oproepen tot rellen te delen via sociale media. Want ook het delen van dit soort oproepen kan bij concrete omstandigheden worden gezien als opruiing", zegt een woordvoerder van het OM in Oost-Brabant tegen Omroep Brabant.

De maximale straf voor opruiing is vijf jaar cel en een flinke geldboete, legt hij uit. "Voor minderjarigen geldt doorgaans het jeugdstrafrecht, maar ook dan zijn er stevige straffen en grote gevolgen."

Eerdere rellen

Ook voor eerdere rellen zijn verdachten aangehouden. Zo hebben vier verdachten van geweld tijdens de demonstratie op het Museumplein in Amsterdam zich gemeld bij de politie. De politie deelde gisteravond foto's van het viertal. Toen de eerste zich meldde en er veel tips kwamen over de andere drie verdachten, haalde de politie de foto's offline, meldt NH Nieuws.

De politie in Haarlem heeft een 20-jarige man uit Haarlem aangehouden die maandagavond betrokken zou zijn geweest bij ongeregeldheden in de buurt Schalkwijk. Daarbij werd een fotojournalist geraakt met een steen. De politie onderzoekt of de verdachte hierbij betrokken is.

Omroep Brabant schrijft dat de politie meerdere verdachten heeft aangehouden voor het plunderen van de Primera in Den Bosch. Volgens de eigenaar van de zaak heeft de politie haar gevraagd om aangifte te doen. De politie wilde over de aanhoudingen noch over de aangifte iets zeggen.

Een 19-jarige inwoner van Best heeft zichzelf bij de politie gemeld nadat zijn foto te zien was op internet. Hij is volgens de politie betrokken bij rellen in Eindhoven. Zijn rol bij de ongeregeldheden wordt onderzocht. De politie roept mensen die tijdens ongeregeldheden strafbare feiten hebben gepleegd op zich te melden.

In het westen van Kameroen zijn 53 mensen omgekomen bij een botsing tussen een bus en een vrachtwagen. Ook raakten 29 mensen gewond, onder wie meerdere kinderen.

Het ongeluk gebeurde afgelopen nacht in de buurt van de stad Dschang. Een vrachtwagen, die illegaal brandstof vervoerde, reed met hoge snelheid tegen de bus, waarin tientallen passagiers zaten. Beide voertuigen vlogen in brand. De chauffeur zou zijn ontkomen.

De minister van Vervoer laat het incident onderzoeken om "vast te stellen wie verantwoordelijk is" en "de juiste maatregelen te nemen". Hij heeft zijn medeleven betuigd aan de nabestaanden en wenste de gewonden, die in het ziekenhuis van Dschang zijn opgenomen, een spoedig herstel.

Vaker dodelijke ongelukken

De bus was eigendom van een regionaal reisbureau dat het vervoer tussen steden verzorgt. Vorige maand was er ook al een ernstig busongeluk in het centraal-Afrikaanse land. Toen kwamen 37 mensen om, onder wie vier kinderen.

Dodelijke verkeersongevallen komen regelmatig voor in Kameroen, onder meer door slecht onderhoud aan voertuigen en wegen.

Het nablussen en het bergen van de lichamen nam uren in beslag:

De regering verwacht dat dit jaar de staatsschuld al oploopt tot boven de Europese norm van 60 procent. Dat schrijft minister van Financiën Wopke Hoekstra aan de Tweede Kamer.

Eind vorig jaar ging de regering er nog van uit dat de staatsschuld net onder die grens zou blijven, maar door de verruiming van het steunpakket afgelopen donderdag en in mindere mate door de maatregelen die werden aangekondigd na het spijkerharde rapport over de kinderopvangtoeslagaffaire, komt het daar naar verwachting dus al in 2021 boven.

Inmiddels begroot de regering dat er vorig jaar en dit jaar ruim 60 miljard euro aan steun voor de economie wordt uitgegeven, aan bijvoorbeeld loonsubsidies of geld voor de vaste lasten. Daarnaast loopt de staatsschuld op doordat er minder winst wordt gemaakt door bedrijven en er dus minder belasting wordt betaald. Ook krijgen bedrijven in problemen uitstel van hun belastingen.

Verbeteringen

Verder gaat er meer geld naar het volledig financieel vergoeden van de getroffen gezinnen dan waar de regering afgelopen november bij de Najaarsnota nog van uitging. En in de nasleep van dat schandaal kondigde het kabinet ook een verbetering van de informatievoorziening en van de dienstverlening aan om dit soort misstanden in de toekomst te voorkomen.

Dat kost niet alleen in 2021 geld. De komende 5 jaar wordt daar bijna 4,5 miljard euro extra voor uitgetrokken. Dat is onder meer bedoeld om de notities van ambtenaren binnen de Rijksoverheid vanaf de zomer ook openbaar te maken en om de informatievoorziening binnen de Belastingdienst op orde te brengen.

In de verhoren erkenden meerdere (oud-)ambtenaren van de Belastingdienst en (oud-)bewindslieden dat de informatievoorziening binnen de dienst een bende is. En dat dat er mede voor heeft gezorgd dat de problemen met de kinderopvangtoeslag pas zo laat voor de volle omvang duidelijk waren. Met alle gevolgen voor de gezinnen van dien.

Daarnaast gaat er extra geld naar de gemeenten en uitvoeringsinstanties om daar de dienstverlening te verbeteren. Zo moeten er meer loketten van bijvoorbeeld de Belastingdienst en het UWV komen waar mensen fysiek geholpen kunnen worden.

Op korte termijn geen consequenties

Overigens heeft het op korte termijn geen consequenties dat de staatsschuld oploopt tot boven de 60 procent. Door de coronacrisis mogen de Europese begrotingsregels tijdelijk worden losgelaten. Op de langere termijn moet die wel weer onder de grens komen.

Te koop: namen, adressen, burgerservicenummers en andere persoonsgegevens van mensen die zich de afgelopen periode hebben laten testen op corona. Het nieuws dat deze data zijn gestolen en verhandeld, ontdekt door RTL Nieuws-journalist Daniël Verlaan, doet flink wat stof opwaaien.

Welke gegevens liggen op straat?

De gestolen gegevens komen uit twee databases van de GGD: het systeem waarin medewerkers test- en vaccinatieafspraken registreren (CoronIT) en het dossier waarin ze informatie uit bron- en contactonderzoeken vastleggen (HPZone).

Als je je laat testen, worden in CoronIT je naam, adres, contactgegevens (zoals telefoonnummer of e-mailadres), bsn, geslacht en geboortedatum vastgelegd. Na een positieve test volgt een bron- en contactonderzoek, waarvan de resultaten in het HPZone-systeem terechtkomen. Denk aan informatie over waar je bent geweest, over je nauwe contacten en je klachten ("noodzakelijke medische gegevens").

Wat kunnen criminelen met die data?

In het algemeen geldt: hoe meer je van iemand weet, hoe gemakkelijker het is om je voor die persoon uit te geven, zegt Frederik Borgesius, hoogleraar ICT en Recht aan de Radboud Universiteit. Bij zogeheten identiteitsfraude gebruiken criminelen jouw gegevens onder meer om producten op jouw naam te zetten.

Ook het risico op phishing en oplichting neemt toe. "Oplichters kunnen bijvoorbeeld iemand bellen en zodanig veel persoonlijke informatie noemen dat die persoon denkt: het zal inderdaad mijn bank wel zijn", legt Borgesius uit.

Volgens NOS-techredacteur Joost Schellevis is alleen al de combinatie van iemands geboortedatum en postcode interessant voor criminelen. "Daar kom je bij sommige bedrijven al heel ver mee. En die gegevens zijn ook handig als je iemand wil lastigvallen."

De gegevens uit het bron- en contactonderzoek van de GGD maken bovendien gerichtere fraude mogelijk, zegt Schellevis. "Stel dat je kunt achterhalen met wie iemand allemaal contact heeft gehad. Dat maakt WhatsApp-fraude makkelijker. Denk aan oplichting als: 'Ik heb een nieuw nummer, kun je duizend euro overmaken?'"

Hoe weet je of jouw gegevens zijn gestolen?

Dat is nog niet zo makkelijk, zegt ICT-hoogleraar Borgesius. Hij legt uit wat de gang van zaken is bij een datalek. Eerst moet de organisatie in kwestie, de GGD dus, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) inlichten. Als er een serieus risico is voor een individu, moet de organisatie ook die persoon op de hoogte stellen. Volgens RTL wordt er grootschalig gehandeld in miljoenen adresgegevens en andere persoonlijke data. De AP onderzoekt de precieze omvang nog.

"Even afwachten dus, je hoort het vanzelf", zegt Borgesius. Zelf zegt de GGD in een verklaring dat de dienst nu nog niets kan zeggen over welke gegevens op straat liggen. "Op het moment dat vast komt te staan dat uw gegevens gestolen zijn, dan is het onze plicht u daarover te informeren en dat zullen wij dan ook doen."

Wat kun je dan nu doen?

Tot die tijd luidt het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens: wees extra alert. "Let op bijvoorbeeld appjes, je bankrekening of abonnementen die op jouw naam worden afgesloten", zegt voorzitter Aleid Wolfsen.

De AP is deze week volgens hem overspoeld door telefoontjes van bezorgde burgers. "En dat is terecht, want dit is zeer ernstig", zegt Wolfsen. "Ik hoop ook echt niet dat mensen zich nu minder laten testen. Dat risico maakt dit probleem extra urgent."

Wat doet de GGD zelf?

Minister De Jonge van Volksgezondheid zei gisteren in de Tweede Kamer dat het gebruik van de GGD-databases "continu" wordt gecontroleerd. Nu wordt alleen nog steekproefsgewijs gecontroleerd of mensen zonder toestemming in de persoonlijke dossiers van geteste mensen kijken. In de verklaring die de GGD vandaag heeft gepubliceerd, staat dat systemen die "automatisch en continu" controleren pas eind maart in gebruik worden genomen.

In de GGD-verklaring staat ook dat de dienst nieuwe maatregelen neemt om persoonsgegevens beter te beschermen. Maar wat die maatregelen inhouden, kan de GGD nog niet zeggen "in het belang van het politieonderzoek". Of er een GGD-informatielijn komt voor bezorgde mensen, wat de Autoriteit Persoonsgegevens wil, is niet bekend.

Techredacteur Joost Schellevis snapt dat mensen zich zorgen maken over de huidige beveiliging van persoonlijke data bij de GGD. "Dat geldt zeker zolang die automatische monitoring er nog niet is, die nu dus voor eind maart gepland staat. Het lastige is dat je slachtoffer kunt zijn van datalekken zonder dat je het weet. Je merkt het pas als er iemand misbruik van maakt. Houd dus gekke mailtjes en appjes in de gaten."

Zo geeft 7,5 procent van de ondervraagden aan zich 'zeker niet' te laten inenten. Daarnaast geeft bijna 7 procent aan 'waarschijnlijk niet' voor een coronavaccin te gaan.

Toch is het leeuwendeel van de Utrechters wél bereid zich in te laten enten. In totaal geeft bijna 8 op de 10 Utrechters aan een vaccinatie te gaan laten zetten: ruim 62 procent gaat dit 'zeker' doen, ruim 16 procent doet dit 'waarschijnlijk wel'.

Hiermee scoort Utrecht in lijn met het gemiddelde van het onderzoek. Inwoners van Friesland en Zeeland zijn het vaakst geneigd om voor een coronavaccin te kiezen. in Zeeland is de groep die dit 'zeker' zal gaan doen het grootst. Bijna achttien procent van de respondenten uit Flevoland, Drenthe en Overijssel wil zich (waarschijnlijk) niet laten vaccineren.

Uit het meest recente gedragsonderzoek van het RIVM en de GGD blijkt dat het overgrote deel van de mensen die niet ingeënt willen worden, twijfels hebben over de veiligheid en de werking van de vaccins. Ruim driekwart van de 'vaccinweigeraars' is bovendien bang voor de bijwerkingen.

In het met 1-0 gewonnen duel tegen AZ koos Hake voor Othmane Boussaid als basisspeler. De bewegelijkheid van de Belgische middenvelder gaf daarbij de doorslag. Wat volgde was een tactisch steekspel met AZ-trainer Pascal Jansen. "Het plan stond gewoon goed", vertelde matchwinner Sander van de Streek na afloop. "We konden dreigend worden, alleen moesten we af en toe in de laatste bal wel zorgvuldiger zijn."

De eerste helft was boeiend, maar leverde geen doelpunten op. Van de Streek liep zich - op zijn Utregs gezegd - de pleuris, om het middenveld van AZ uit de wedstrijd te spelen. "Nou ik ben ook aardig kapot inderdaad", lachte Van de Streek. "Je weet van tevoren dat ze veel mensen in het midden willen hebben en er tussendoor willen spelen, dan moet je er gewoon alles aan doen om dat te voorkomen. Daar had ik een belangrijke rol in, maar dat hebben we met zijn allen goed gedaan."

FC Utrecht slaat als eerste toe

In de tweede helft hadden beide teams grote kansen, maar sloeg FC Utrecht als eerste toe. Van de Streek maakte in de 69e minuut het doelpunt. De middenvelder schoot de bal van net buiten het zestienmetergebied hoog en hard in de rechterbovenhoek. "Adam (Maher) won de bal en ik kreeg hem van Otje (Boussaid). Hij zei al: vorige week gaf je mij de assist, nu geeft ik hem aan jou", aldus de matchwinner die nog volop na zat te genieten. "Ik draaide open en dacht ik schiet hem gewoon. Ik raakte hem écht lekker."

Voor FC Utrecht betekende het, na wedstrijden tegen Heracles Almelo (2-0) en Sparta Rotterdam (1-0), de derde achtereenvolgende zege. Het team van trainer René Hake kreeg daarin dus geen doelpunt tegen. FC Utrecht blijft op de achtste plaats staan.

FC Utrecht kreeg complimenten uit de hele vaderlandse voetbalgilde voor het gedurfde spel tegen AZ. "Uiteindelijk is het een kwestie van volhouden. Uiteindelijk word je door de kwaliteiten van AZ wel teruggedrongen, maar dan was het zaak om dan maar wat lager druk te zetten", legde trainer René Hake uit. "Als je als team defensief goed georganiseerd bent maakt het voort de rest niet zoveel uit hoe de tegenstander staat. Natuurlijk kom je zo nu en dan in de problemen, maar uiteindelijk hebben we niet veel weggegeven."

Bewust zonder échte spits

Hake koos ervoor om zonder echte spits te spelen. Adrián Dalmau bleef op de bank. "Het liefst speel je met een echte spits zoals Dalmau, maar hij is nog steeds niet in de situatie dat hij dit ritme van wedstrijden aankan. Dat is niet erg, maar dan ga je kijken hoe je AZ goed kan bestrijden. En dat was door druk te zetten met Boussaid en Van de Streek en die kunnen ook op het middenveld goed uit de voeten."

Emanuelson is back

Urby Emanuelson speelde net als afgelopen weekend tegen Sparta als invaller een belangrijke rol. "I'm back? Tja ik ben nooit echt weggeweest, hoor. Natuurlijk hoop je op minuten in fases waarin je van waarde kan zijn en dan zie je dat je in de laatste weken meer speelminuten krijgt", lacht de oud-international. "We hebben de afgelopen maanden niet zo goed gevoetbald en je ziet nu dat we uit het dalletje kruipen. We hebben bij vlagen echt goed voetbal gespeeld. Dat maakt me heel trots op de ploeg."

Gyrano Kerk was in de 66e minuut al dicht bij een doelpunt. Doelman Marco Bizot redde met zijn voet knap. Op het schot van Van de Streek moest hij even later het antwoord schuldig blijven. Boadu en Yukinari Sugawara waren nog dicht bij de gelijkmaker.

• Van de Streek schiet FC Utrecht verrassend langs AZ
• Hake en Janssen zien groei bij FC Utrecht: 'Nu zat het mee, maar dat dwongen we zelf af'
• Schitterende goal invaller helpt FC Utrecht aan belangrijke zege
• LIVEBLOG: Hake ziet wissels vlak voor tijd goed uitpakken
• FC Utrecht-trainer Hake na broodnodige zege: 'Het was tot hier en niet verder'

De dialyse helpt haar, maar het betekent dat ze vier keer per dag bijna een uur lang aan een infuus zit. "Het houdt in dat ik m'n vrijheid kwijt ben. Een dagje naar het strand is niet meer mogelijk, want het luistert heel nauw wanneer je dialyseert", zegt ze.

Haar zus Evelien trekt alles uit de kast om een donornier te vinden voor Annemarie. "Ik heb iets op Facebook gezet, ik heb op YouTube een video geplaatst en ik heb een domein laten vastleggen op internet", zegt ze. Ze heeft kleding aan waar de oproep op staat en er hangen posters op haar auto. Evelien is geen geschikte kandidaat om zelf een nier te doneren, dus hoopt ze dat iemand anders er eentje wil afstaan. Ze vindt het vreselijk om haar zus zo ziek te zien: "Dat doet vreselijk veel pijn."

Wachtlijst

De procedure om officieel in aanmerking te komen voor orgaandonatie gaat nu van start, maar de wachtlijst voor een donornier is twee tot drie jaar. Evelien is bang dat de nierfunctie van haar zus verder achteruitgaat en wil niet afwachten. "Ze doet er zelf luchtig over, maar het is echt dringend. Het is een hele lieve zus die ik niet wil missen", zegt ze aangeslagen.

Annemarie is dankbaar voor de inspanningen van haar zus. "Het is ongelofelijk", zegt ze. "Het is makkelijker om iets voor een ander te vragen en het is heel bijzonder dat zij dat voor mij doet." De zussen beseffen dat het een grote gunst is om te vragen maar houden hoop op een geschikte kandidaat: "Ik wil nog zoveel doen, ik ben nog niet klaar met het leven."

In het stuk heeft de NMU, samen met hun achterban en energiecorporaties, gekeken op welke plekken in de provincie nieuwe windmolens en zonneweides van de regio Amersfoort ook zouden kunnen komen. De belangrijkste voorwaarde is dat de natuur daarin zoveel mogelijk wordt gespaard.

Burgemeester Roland van Benthem van Eemnes nam het stuk namens de gemeenten in de regio Amersfoort met enthousiasme in ontvangst, maar hij kan nog niet zeggen wat hij er mee gaat doen. "Ik denk dat het goed is dat we niet tegenover elkaar komen te staan en we gaan kijken hoe we dit stuk mooi kunnen invlechten in onze energieplannen."

Leusderheide

Het stuk van de NMU is een reactie op eerdere kritiek van groene organisaties als de NMU en Natuurmonumenten. De discussie ging toen voor een belangrijk deel over het plaatsen van 14 windmolens op de Leusderheide. Hoewel dat plan uiteindelijk mede door Defensie van tafel is geveegd, was het alternatief om verderop, langs de A28, een aantal molens te plaatsen. De NMU laat nu in hun plan weten dat dit absoluut geen optie is.

De federatie eist dat alle gebieden die onderdeel zijn van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) worden ontzien. "De Leusderheide blijft daarin voor ons eigenlijk de meest gevoelige locatie die nog in de energieplannen zitten waar nog over verder wordt gedacht", aldus directeur Joris Hogenboom.

Toch wil Van Benthem, die namens de gemeentes in de regio Amersfoort spreekt, een optie als de Leusderheide nog niet schrappen. "Dit betekent dat de wethouder Erik van Beurden van Leusden heel goed in gesprek moet gaan met de NMU en met zijn gemeenteraad over wat haalbaar is", aldus de burgemeester. "Uiteindelijk is het aan iedere gemeenteraad die de ultieme keuze moet maken en alle belangen en bezwaren moet afwegen. En dat maakt dit proces eigenlijk best wel ingewikkeld."

Spagaat

De NMU wijst erop dat door stikstof en het verdwijnen van dier - en insectensoorten de natuur er erg slecht voor staat. "De natuur moet worden versterkt en dat verhoudt zich heel lastig tot nieuwe projecten in die natuur", aldus Hogenboom. "Dat geldt ook voor nieuwe projecten voor wegen en woningen."

Tegelijkertijd beseft Hogenboom dat de energietransitie volgens hem een belangrijke bijdrage heeft aan het herstel van diezelfde natuur, wat de NMU in een moeilijke spagaat brengt. Vandaar dat hij samen met de energiecorporaties van Energie Samen een alternatief heeft geschreven.

"We zullen vast nog lastige vragen tegenkomen die we moeten gaan beantwoorden de komende periode. Dat punt wordt serieus genomen hoor ik vandaag, dus nu gaan we verder kijken."

Van Benthem laat weten graag in te gaan op dat aanbod. "Er komen een aantal extra locaties door de NMU in beeld die niet in ons plan zaten. De windmolens langs de A27 en de zonnevelden langs de A1 die ze opperen zullen best wel pijnpunten zijn. Maar met hun bod zijn we wel erg blij."

In Utrecht proberen sleutelfiguren in de wijken contact te blijven met de jeugd. In Geuzenwijk is Issa zo'n beeldbepalende bewoner. "Ik spreek jongeren aan en vraag ze bijvoorbeeld hoe ze het zouden vinden als er een winkel van hun broer, neef of moeder zou worden vernield. Dan beginnen ze wel na te denken en begrijpen ze de positie van de slachtoffers beter. Je probeert ze gewoon duidelijk te maken dat je hier niet aan mee moet doen."

Afgelopen zomer was het onrustig in de omgeving van Geuzenwijk en in Overvecht en Kanaleneiland. Volgens Issa hebben veel jongeren moeite met de coronamaatregelen, zeker nu er een volledige lockdown is. "Ze zitten opgesloten en alles is dicht. Ze moeten hun pijn kwijt. Ik probeer ze duidelijk te maken: wat bereik je ermee om je eigen spullen te slopen?"

Burgemeester Sharon Dijksma is vol lof over de inzet van inwoners. "Dankzij de vele Utrechters die zich aan de ingrijpende maatregelen houden, de voortdurende inzet van de politie en heel veel vrijwilligers in de wijken is het relatief rustig gebleven. Laten we dat alsjeblieft met elkaar volhouden!"

Spakenburg

Ook in Spakenburg zijn ongeregeldheden in de kiem gesmoord. Gistermiddag gingen oproepen rond om te gaan slopen in het vissersdorp. Op het platform Telegram stond bijvoorbeeld dat er ramentikkers meegenomen moesten worden om 'alle kk huizen en auto's te pakken'. Jongeren uit Amersfoort zouden dit van plan zijn.

Tot rellen kwam het niet. Inwoners verzamelden zich op het centrale plein om het vissersdorp te beschermen. Kevin was een van hen. Hij deed gisteravond een oproep op Facebook om in actie te komen. Uiteindelijk kwamen er ongeveer honderd man naar het Spuiplein, onder wie de harde kern van voetbalclub Spakenburg.

Kevin heeft zelf een beveiligingsbedrijf. "Toen we die oproepen zagen, zijn ook mensen van ons met honden naar het centrum gekomen om het dorp te beschermen."

Burgemeester Melis van de Groep uitte zijn zorgen gisteravond op Twitter. "Vanaf het begin van de middag zagen we de oproepen aanzwellen om te gaan rellen in onze gemeente. Toen hebben we alvast ondernemers in het dorp gewaarschuwd", blikt hij terug.

De burgemeester is blij dat het goed is afgelopen. "Maar het is zo laf en oneerlijk. Mensen zitten met spanningen in coronatijd en de politie is al druk. Ik hoop dat we de aanjagers van deze oproepen kunnen achterhalen. Het zou me heel wat waard zijn als zij een gevoelige tik krijgen."

Spakenburger Kevin heeft ook geen goed woord over voor jongeren die alleen maar uit zijn op rellen en vernielen. "We wilden de ondernemers in het dorp hiertegen beschermen, mijn eigen vader heeft ook een horecazaak in het dorp. Het gaf wel een mooi gevoel van saamhorigheid. Het bleef uiteindelijk rustig en met het ingaan van de avondklok was het plein weer leeg."

Ook De Boei Sociaal Werk was gisteravond in Spakenburg. "We hebben een groot netwerk en kennen veel mensen in het dorp. Je hoopt uiteindelijk dat iedereen op tijd naar huis gaat en dat het rustig blijft. Dat is gelukt."

Leon was gisteravond vanuit de kerk actief als vrijwilliger voor De Boei. "Ik heb met sommige jongeren een praatje gemaakt, vooral ook om in de gaten te houden of het niet zou escaleren." Hij onderschrijft het gevoel van saamhorigheid. "Spakenburgers zijn trots op hun dorp en dat zag je gisteren terug. Het had echt een sociale functie en het gaf een gevoel van onderlinge verbinding."

Veenendaal

Na een onrustige maandagavond in het centrum van Veenendaal en de wijk het Franse Gat ontvingen gemeente en politie gisteren opnieuw informatie dat op sociale media werd opgeroepen om de straat op te gaan. Ook kwamen afbeeldingen binnen waarop wijkagenten werden bedreigd.

Politie en gemeente namen daarop voorzorgsmaatregelen samen met ondernemers. Ook werd scholen gevraagd om ouders op te roepen hun kinderen binnen te houden. Daarnaast waren er vrijwilligers van een islamitische stichting op de been om jongeren aan te spreken, maar dit was geen initiatief van de gemeente. Ook waren er geen buurtvaders op straat in Veenendaal.

"Prachtig dat vrijwilligers met jongeren in gesprek gaan, dat stimuleren we", reageert burgemeester Gert-Jan Kats. "Ik wil alleen geen buurtwachten of knokploegen, zoals je elders ziet. Voor het toezicht hebben we de boa's en de politie hebben we om op te treden."

Noodbevel

Aan het begin van de avond werd het toch weer onrustig. Om 19.30 uur is daarom een noodbevel afgekondigd. Niemand mocht meer in het centrum en het Franse Gat komen. Volgens burgemeester Kats was dit zeker een meerwaarde. "Dankzij het noodbevel, de voorbereidingen en het actieve optreden van de politie zijn er grote ongeregeldheden voorkomen. Ook is de schade beperkt gebleven."

Ondernemers hebben volgens Kats "zeer adequaat" gereageerd op de signalen dat er ongeregeldheden dreigden. "Het gaat om voorbereidingen die niet nodig zouden moeten zijn als iedereen zich gewoon aan de maatregelen en de ingestelde avondklok houdt. Zeker deze ondernemers zijn door de coronacrisis al hard getroffen. Het is onacceptabel dat zij dan zich ook moeten verweren tegen mogelijke relschoppers."

Burgemeester Kats wil raddraaiers ook de komende dagen geen kans geven. "We blijven alert en verzamelen informatie om dit soort incidenten te voorkomen. Ook zijn we zichtbaar en onzichtbaar aanwezig, zodat we snel kunnen handelen als dat nodig is. Samen houden we Veenendaal veilig en roepen we relschoppers een halt toe!"

Ter plaatse bleek het om een hennepdrogerij te gaan. Daar worden wiettoppen gedroogd nadat ze zijn geoogst. Om hoeveel planten het gaat, is niet bekend. Ook is niet duidelijk of er al aanhoudingen zijn verricht.

Eergisteren werden er ook al een man van 32 jaar en een jongen van 16 jaar uit Utrecht opgepakt, en eerder vandaag werd bekend dat een 29-jarige man uit Houten is aangehouden is verband met de rellen. Hij meldde zich gisteravond op het bureau, nadat beelden van hem waren getoond in Opsporing Verzocht.

Na de invoering van de avondklok, was het de afgelopen dagen op meerdere plekken in ons land erg onrustig en in meerdere steden zochten relschoppers de confrontatie met de agenten en de ME.

De politie krijgt nu veel tips en videobeelden binnen van de incidenten en benadrukt dat het oproepen tot rellen strafbaar is, ook al ga je zelf niet.

De situatie was de afgelopen dagen gespannen in sommige gemeenten, maar grote rellen zoals elders in het land bleven uit in de provincie Utrecht. Niet alleen politie en handhavers speelden daarin een rol - en misschien een dosis toeval en geluk - ook burgers, jeugdwerkers en buurtvaders voorkwamen erger. Zo waren er heel verschillende initiatieven in Utrecht, Veenendaal en Spakenburg.

• Man uit Houten geeft zich aan vanwege rellen op Amsterdamse Museumplein
• Burgemeester Bolsius: 'Relschoppers Amersfoort uit anonimiteit halen'
• Aanhoudingen na ongeregeldheden in Veenendaal en Amersfoort, ruit van AH in Utrecht opgeblazen
• Utrechtse politiechef veroordeelt coronarellen: 'Gewoon crimineel gedrag'

De mishandeling van de agenten zorgde drie jaar geleden voor veel ophef. Een filmpje dat een getuige van het gewelddadige incident had gemaakt, was te zien op internet. Broer Joeri B. werd voor poging tot doodslag op de Amersfoortse politievrouw vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot 20 maanden gevangenisstraf, waarvan vier maanden voorwaardelijk.

Uitgaansgeweld

De broers waren drie jaar geleden met hun zus, partners en vrienden op stap in Amersfoort. Omdat ze voor overlast zorgden, waren zij die nacht al door de politie gewaarschuwd en moesten ze het Amersfoortse uitgaansgebied verlaten. Kort daarna kwam de melding dat de zus een ruit had vernield. Toen agenten met de vrouw wilde praten, sloeg de vlam in de pan en werden ze door de Bunschoters aangevallen.

Een vrouwelijke agente werd door Joeri B. tegen de grond geslagen. Hij ging samen met zijn zus bovenop de bewusteloze vrouw zitten en klemde zijn armen om haar hals. Terwijl haar drie collega's haar probeerden te bevrijden, sloeg, schopte en duwde verdachte A. de agenten. Naar eigen zeggen werd het hem zwart voor de ogen toen de politie ingreep en had hij niet gezien dat zijn broer en zus bovenop de agente zaten.

Dolle stier

Volgens de officier van justitie blijkt uit de beelden en getuigenverklaringen dat A.B. de agenten "als een dolle stier belaagde, terwijl er niets in zijn richting gebeurde. De agenten proberen collega te ontzetten en worden door A. gehinderd en mishandeld", stelde de officier. De vrouw had een zware hersenschudding en grote hoofdwonden. Zij stond doodsangsten uit en dacht dat ze zou stikken. Door de psychische klap kan zij nog altijd niet aan het werk.

Volgens A.B. besefte hij pas na het zien van de beelden hoe erg hij zich had misdragen. Hij schrok daar van en heeft de agente een excuusbrief geschreven. Na het incident heeft A. zich in een kliniek laten behandelen voor zijn alcoholverslaving. Hij is uit Bunschoten vertrokken en volgt een praktijkopleiding in de bejaardenzorg. Dat hij zijn leven heeft gebeterd, was voor het OM reden om geen voorwaardelijke celstraf te eisen.

Geen strafblad

De advocaat van A.B. vroeg de rechtbank om haar cliënt een kortere taakstraf van 150 uur op te leggen, plus een voorwaardelijke deel van 90 uur. Hij heeft tot nu toe geen strafblad en een zware straf zou een probleem kunnen worden bij toekomstige sollicitaties. Ook is er volgens haar veel te veel tijd verstreken voor de zaak door het OM voor de rechter is gebracht.

De rechtbank doet over twee weken uitspraak.

Het provinciebestuur heeft gekozen voor een Audi e-tron 55 quattro business edition plus. Die keuze kwam nadat er met vier gelijksoortige auto's is proefgereden. De gedeputeerden en de chauffeurs hebben vervolgens de wagens beoordeeld op de criteria 'goede werkplek' en 'representativiteit', waarbij deze elektrische Audi als beste uit de test kwam.

'Dikke bak'

Ondanks de goedkeuring voor het bedrag was er ook kritiek vanuit de politiek op het voorstel. Diverse partijen als de VVD en de PVV noemen de keuze voor deze Audi een 'dikke bak' in het duurste segment. Volgens Strijk is dat nodig om langere afstanden in de provincie te kunnen rijden, goedkoper te laden en met meer mensen in een auto te kunnen zitten. Ook moeten gedeputeerden goed kunnen werken gedurende de reistijd.

De SP stelde voor om een auto minder te bestellen. "Daarmee bespaar je 85.000 euro die je aan andere mooie zaken in de provincie kunt besteden." Strijk zegt dat dat niet efficiënt is voor de agenda's van gedeputeerden. Uit eigen onderzoek is gebleken dat daarom drie auto's minimaal nodig zijn, ook al zou dat ook betekenen dat er soms drie wagens niet in gebruik zullen zijn. Hij vindt dat een zorgvuldige afweging.

"We blijven ook fietsen, bus en trein", aldus Strijk. "Dat zullen we echt blijven doen. Maar soms is het echt nodig voor het bezoeken van bepaalde delen van de provincie. Daarnaast zijn we de eerste provincie die volledig overgaat op elektrisch rijden."

Net als in december. In een enquête hebben inwoners, ondernemers en belangengroepen destijds aangegeven aan welke voorwaarden zonnevelden en windmolens in de streek moeten voldoen. Nu wordt opnieuw om hulp gevraagd, deze keer bij de zoektocht naar plekken.

Regionale energie strategie

Die zoekgebieden komen in het RES-bod van de U16 te staan. In de RES (regionale energie strategie) werken meerdere regio's samen om de opwek van duurzame energie mogelijk te maken. Dat is nodig om de doelen uit het klimaatakkoord te halen. In de provincie moeten daarom tientallen nieuwe windmolens en zonnevelden komen om elektriciteit op te wekken. Ook liggen op economisch vlak kansen. Van lokale energieproductie kan de omgeving meeprofiteren.

Windmolens en zonnevelden

Het realiseren van groenere opweklocaties gaat niet zonder slag of stoot. In de regio is weerstand tegen de energieplannen. Zo beheert oud wethouder van Wijk bij Duurstede Willem Joustra (voorheen VVD nu Duurstede voor Democratie) een website waarin windmolens in het landschap worden gephotoshopt, tot grote frustratie van bijvoorbeeld wethouder Hans Marchal (PCG) in Wijk bij Duurstede.

Marchal zei eerder geen goed woord over te hebben voor de webpagina: "Als je op de site kijkt is het allemaal heel stellig", aldus Marchal. "Als ik dan ook nog weet dat onze oud-wethouder Willem Joustra erachter zit. Hij heeft zelfs nog twee kamers naast mij gezeten en hij weet zelf drommels goed hoe de energieplannen werken. Dat is zó laag bij de grond."

Stand van zaken

Want volgens alle betrokken bestuurders zijn de locaties van zonnevelden en windmolens nog helemaal niet bekend. In februari komt het Planbureau voor de Leefomgeving met een analyse van de plannen die afgelopen zomer zijn ingediend en ook wordt de betrokkenheid van inwoners geëvalueerd.

De gemeenten in de Kromme Rijnstreek hebben 160 uitnodigingen gestuurd naar onder andere dorpsraden, energiecoörporaties en natuur-en milieuorganisaties. Zij buigen zich eerst over een kaart van het gebied. De uitkomsten daarvan leggen de gemeenten in februari voor aan de inwoners.

De gemeente heeft als vroegere organisator weinig bewaard. Het comité doet daarom een beroep op de inwoners van Vianen: "We zijn op zoek naar oude foto's, oude stukken film, prenten, schilderijtjes", somt Heinink op. Hij vraagt zich samen met zijn collega's in het comité bijvoorbeeld af hoe de Paardenmarkt er in de middeleeuwen uitzag.

"We willen met de film laten zien hoe het was, hoe het nu is en hoe de toekomst eruit gaat zien", legt Heinink uit. Veel is er overigens niet veranderd. "In de kern gaat het nog altijd om de paarden. De paardenkeuring was er altijd al en er zijn nog steeds paardenshows." Tegenwoordig is paardenhandel echter niet meer toegestaan en zijn er nieuwe activiteiten als een kermis.

Te weinig paarden

De film wordt gemaakt ter ere van een jubileum. "In oktober vieren we dat het 750 jaar geleden is dat de markt werd toegestaan." Heinink benadrukt dat het dan niet de 750e editie van de Vianense Paardenmarkt is. "In '44 en '45 waren er niet genoeg paarden; tijdens de begrafenis van prins Claus mocht de Paardenmarkt niet doorgaan en vorig jaar ging de markt niet door vanwege corona."

De volgende Paardenmarkt in Vianen is op 13 oktober. Heinink hoopt uiteraard dat het evenement dit jaar wél door kan gaan. "Het is ook een soort reünie. Families komen met de Paardenmarkt van heinde en ver naar Vianen. Ik heb zelfs weleens gehoord dat mensen uit Canada speciaal rond de Paardenmarkt naar Vianen komen, omdat ze weten dat ze daar iedereen weer zien."

Ondernemer Focke Segers is het inmiddels zo zat, dat hij een jurist heeft ingeschakeld. De discussie tussen hem en de provincie loopt al maanden en er hangt hem een dwangsom van 1200 euro per maand boven het hoofd. Reden: de twee banners naast zijn tuincentrum GroenRijk in Montfoort.

De reclameborden zijn volgens de provincie Utrecht niet toegestaan vanwege de landschapsverordening en de wegenverordening. Kort gezegd is het verrommeling van het landschap, zegt de provincie die de reclame-uitingen weg wil hebben.

"De provincie maakt het ondernemen onmogelijk", zegt Focke. "We moeten alle eindjes aan elkaar knopen om hier onze mensen aan het werk te houden. Het wordt mij te veel." Focke wil een persoonlijk gesprek met de provincie, maar dat is hem tot nu toe nog niet gelukt. "Als dit zo door gaat zit ik eraan te denken om hier te stoppen", zegt hij.

Schriftelijke vragen

Statenlid Juliëtte van Gilse van de VVD heeft schriftelijke vragen gesteld aan de gedeputeerde. "Het is ronduit pijnlijk dat de provincie in zo'n zware tijd ondernemers dwars zit om zoiets kleins als een reclamebord langs de weg", aldus het Statenlid.

Coulance

De kwestie kwam al eerder aan bod in de provincie. Gedeputeerde Schaddelee zei een periode van coulance toe tijdens de eerste golf vanwege corona. Tegen RTV Utrecht zegt een woordvoerder van de gedeputeerde dat er tijdens deze tweede lockdown opnieuw enige coulance is, maar dat dit vooral opgaat voor tijdelijke reclame vanwege corona. Handhavingstrajecten die al langer spelen, zoals dat van Focke, valt daar waarschijnlijk niet onder.

Naast GroenRijk Montfoort hangen ook een aantal vlaggen. Eigenlijk moesten die ook weg, maar door een procedurefout mogen die nu blijven hangen tot 2023. Focke kan het allemaal niet rijmen. Een aantal bloembakken op het terrein vallen blijkbaar ook onder de verrommeling, omdat er borden in geprikt staan. "Hierop staan onze coronaregels. Dit is niet eens reclame. Snap jij het nog?", zegt Focke.

De dwangsom zou op 15 februari ingaan. De provinciale VVD wil haar schriftelijke vragen liefst voor die tijd beantwoord hebben. Focke hoopt maar dat er iets veranderd. "Ik wil deze sores er niet bij hebben. Ik wil gewoon een normaal bedrijf runnen."

De kinderen op de Rafaelschool krijgen op dit moment les in oude gebouwen in de nabijgelegen wijk Kanaleneiland. Geen ideale situatie, vertelt directeur Pien van Gendt. "We hebben bijvoorbeeld geen gymzaal hier, dus de kinderen kunnen hier gewoon niet gymmen. We hebben geen goede plek om te verschonen. We doen ons best, maar onze kinderen hebben veel verzorging nodig en er missen gewoon goede badkamers."

Verkeersoverlast

Bewoner Johan Gubbens is bang voor verkeersoverlast. Dat was voorheen het geval: busjes voor het leerlingenvervoer lieten de kinderen uitstappen op straat of parkeerden op de stoep. Dat leidde tot onveilige situaties en verkeersopstoppingen.

Volgens de gemeente zijn die problemen inmiddels opgelost. "Het in- en uitstappen van de leerlingen zal plaatsvinden op het schoolterrein zelf om opstoppingen op de openbare weg te voorkomen. Ook hebben we in de voorgestelde route rekening gehouden met de wens van bewoners om de aanrijd- en vertrekroutes van de busjes in één rijrichting te kiezen, waarbij de busjes in de ochtend in dezelfde richting rijden als het merendeel van het wijkverkeer dat de wijk verlaat." Volgens de gemeente zal de overlast voor de bewoners op deze manier tot een minimum beperkt worden.

Petitie

Maar de bewoners zijn niet tevreden met die oplossing. Zij willen dat de busjes keren op het terrein van de school en niet door de hele wijk rijden. "We hebben een petitie gehouden. Bijna alle inwoners van Transwijk-Zuid hebben die ondertekend. De petitie hebben we ook overhandigd aan oud-burgemeester Jan van Zanen en er wordt eigenlijk niks mee gedaan", zegt omwonende Gubbens.

De bewoners vervolgen hun protest daarom via de rechter en het is afwachten hoe dat afloopt. Wanneer de rechtszaak is, is nog niet vastgesteld. Dat wordt binnenkort bekend.

Jaarbeurs wordt centrale locatie voor coronavaccinaties in Utrecht

De Jaarbeurs in Utrecht wordt dé centrale plek voor coronavaccinaties. De GGD begint volgende week dinsdag, op 2 februari, met het vaccineren op deze nieuwe locatie.

De GGD en de gemeente Utrecht hebben gezamenlijk voor deze locatie gekozen "vanwege de centrale ligging in de stad, de goede bereikbaarheid van de Jaarbeurs met de fiets, het openbaar vervoer of de hoofdwegeninfrastructuur".

"Voor Utrechters ligt de keuze voor de Jaarbeurs voor de hand, net als voor ouderen uit omliggende gemeenten die in deze fase niet over een vaccinatielocatie in hun eigen gemeente beschikken", aldus de gemeente. Op het terrein van de Jaarbeurs staat nu ook al de XL-testlocatie.

Verpleegkundige Quinty krijgt als een van de eersten een tweede prik

De zorgmedewerkers die drie weken geleden voor het eerst aan de beurt waren kregen vandaag al hun tweede prik. Zo ook verpleegkundige Quinty Wagenaar van het UMC.

Ze voelt zich een stuk zekerder nu ze beter is beschermd tegen het virus, vertelt ze aan Radio M Utrecht. "Je merkt dat er veel opluchting is op de werkvloer. Voor eerste vaccinatie was grootste deel van de verpleegkundigen aan het trappelen om er één te krijgen."

Maar, zegt Quinty, het is niet zo dat alle coronarestricties als sneeuw voor de zon verdwijnen. "Fysiek verandert er niets, we blijven gewoon 'bepakt' ons werk doen." Dat wil zeggen: in een covid-proof pak met gezichtsbescherming. En dat is lastig: "Fysiek en mentaal vergt het veel meer van ons." Lees hier meer.

Bunschoten wil grootschalige coronatestpilot op 8 februari starten

De gemeente Bunschoten wil op 8 februari starten met de grootschalige coronatestpilot die voor het dorp gepland staat. Het is de bedoeling dat alle Bunschoters van 12 jaar en ouder - met of zonder klachten - zich vanaf dan laten testen.

Minister Hugo de Jonge kondigde de pilot half januari tijdens een persconferentie aan, nadat de besmettingscijfers van het dorp maandenlang tot de hoogste van Nederland behoorden. Met de test hoopt de gemeente de verspreiding van het virus in te dammen. Volgens burgemeester Melis van de Groep is de testbereidheid hoog. Lees hier meer.

Aantal besmettingen in de regio loopt weer op

In de provincie Utrecht zijn vandaag 292 positieve coronatests gemeld, 65 meer dan gisteren. Toen liep het aantal ook al met 27 op. Er zijn vandaag zeven patiënten opgenomen in het ziekenhuis en drie regiogenoten overleden als gevolg van besmetting met het virus.

De stad Utrecht is nog altijd koploper in de provincie met 69 nieuwe besmettingsgevallen, maar Amersfoort scoort vandaag juist opvallend laag met 16 besmettingen. In Veenendaal (18), Zeist (17), Stichtse Vecht (20) en Vijfheerenlanden (30) waren dat er meer. Bunschoten gaat nog altijd aan kop als het gaat om relatieve aantallen.

Landelijk: aantal besmettingen iets onder gemiddelde

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft in het afgelopen etmaal 4774 positieve coronatests geregistreerd. Dat zijn er meer dan dinsdag, toen het RIVM volgens gecorrigeerde cijfers 3980 nieuwe besmettingen noteerde, maar iets minder dan het gemiddelde van de afgelopen week.

In de laatste zeven dagen zijn in totaal 34.802 nieuwe gevallen gemeld. Dat komt neer op gemiddeld 4972 per dag.

Het aantal positief geteste mensen in ons land gaat richting de 1 miljoen. Sinds het begin van de uitbraak in februari vorig jaar is het coronavirus met een test vastgesteld bij 961.690 Nederlanders.

Vernielde stationspiano naar Utrecht

De NS schenkt de door relschoppers gesloopte piano van Centraal Station Eindhoven aan het Spoorwegmuseum. Het Utrechtse museum ziet in de kapotgemaakte piano vooral een symbolische waarde. "Deze openbare piano's zijn bedoeld als ontmoetingsplek. Om mensen op het station bij elkaar te brengen", zegt een woordvoerder van het museum. "Dat nu juist die piano vernield is vinden wij treffend."

De piano werd zondag vernield door relschoppers, die een gigantische ravage aanrichtten in het station. Al het glaswerk ging aan diggelen, een auto van ProRail werd in brand gestoken en de inpandige Jumbo-supermarkt werd geplunderd.

"De gebeurtenissen deze week in heel het land hebben een grote maatschappelijke impact", aldus het Spoorwegmuseum. "Daar willen wij in de toekomst wellicht aandacht aan besteden met deze piano."

Wanneer en in welke vorm de piano tentoongesteld zal worden, kon het museum nog niet vertellen. Voorlopig is het Spoorwegmuseum ook gesloten vanwege de coronacrisis.

Man uit Houten geeft zich aan vanwege rellen op Amsterdamse Museumplein

De politie heeft een man uit Houten aangehouden in verband met de rellen van zondag 17 januari in Amsterdam. Hij meldde zich gisteravond op het bureau nadat beelden van hem waren getoond in Opsporing Verzocht.

De Houtenaar is 29 jaar oud. Hij wordt verdacht van openlijke geweldpleging. Ook drie andere relschoppers werden door Opsporing Verzocht herkenbaar in beeld gebracht. Over hen heeft de politie veel tips gekregen en er zijn namen genoemd. De beelden van de verdachten zijn daarom vooralsnog offline gehaald.

Het protest op het Amsterdamse Museumplein op 17 januari tegen de coronaregels en het kabinet ontaardde in rellen en een confrontatie met de politie. Een week later ging het opnieuw mis. Niet alleen in Amsterdam, ook in andere steden braken rellen uit. De afgelopen dagen was het op nog meer plekken onrustig.

Rustige nacht achter de rug, politie hoeft nergens in te grijpen

Afgelopen nacht bleef het trouwens redelijk rustig. In onze provincie was het bijna nergens nodig dat de politie hard optrad tegen relschoppers. Wel gingen in Woerden enkele jongeren kort voor de start van de avondklok de straat op. Zij zorgden voor onrust rond winkelcentrum Tournoysveld. Rond 21.00 uur, toen de avondklok inging, was dat al weer voorbij.

De politie was op veel plaatsen wel 'extra zichtbaar' aanwezig, na oproepen op social media om de straat op te gaan. Lees hier meer.

Complimenten van de burgemeester

In De Bilt worden de coronaregels sowieso wel goed nageleefd, zegt burgemeester Sjoerd Potters. En het was gisteren opnieuw gewoon lekker rustig op straat. Daarnaast loopt het aantal besmettingen in de gemeente ook terug. Dat is goed nieuws, zegt Potters, en daarom krijgen alle Biltenaren een pluim van de burgemeester.

Nog meer complimenten

Ook de Utrechtse politie kreeg een opsteker. Sterker nog: op het bureau werden meerdere bloemen, planten, kaartjes en taarten bezorgd. Meerdere inwoners van de stad zeggen de inzet en het werk van de politie ontzettend te waarderen. De politie is er blij mee, blijkt uit de reactie op Twitter: "Wat zijn jullie ontzettend lief".

Alles wat je altijd al wilde weten over vaccins

Vanavond is er online een pop-up college te volgen waarin hoogleraar Cécile van Els tekst en uitlegt geeft over de werking van vaccins. Ze is immunoloog bij het RIVM en hoogleraar Vaccinologie aan de Universiteit van Utrecht.

Want, wat doet het vaccin precies en waarom is het nodig dat we twee inentingen krijgen? "Op dit moment leven er heel veel vragen", zei Van Els vanmiddag al op Radio M Utrecht. Haar antwoorden zijn vanaf 20.00 uur te zien in een livestream op de site van TivoliVredenburg.

Bewoners van Zuidoost blijven de komende tijd alert op aankondigingen voor mogelijke rellen in het stadsdeel. De groep die dat wil voorkomen moet zelfs groter worden.

Kunta Richo en Zamorano Bourne liepen gisteren ook rond station Bijlmer om jongeren aan te spreken, omdat er op sociale media gevraagd werd om te komen rellen. Sommige ondernemers hadden hun zaken dichtgetimmerd, maar er vonden uiteindelijk geen ongeregeldheden plaats.

Niets te halen

Volgens de twee kwamen er gisteravond zo'n vijftig tot zestig jongeren, vooral uit nieuwsgierigheid. 'Ik denk dat ze snel de indruk kregen dat hier eigenlijk niks te halen viel', zegt Bourne. 

Patrick Dorder van Zuidoost TV deed gisteravond op Facebook live verslag. 'Als journalist heb je de neiging om een bepaalde spanning te voelen. Eerlijk gezegd, die had ik niet. Ik hoopte dat er niets zou gebeuren.'

Veel groter

In Osdorp liep het gisteravond wel uit de hand. Richo zegt dat er daar ook jongerenwerkers aanwezig waren. De groep jongeren was alleen veel groter dan in Zuidoost. 

'Tegen zulke grote aantallen jongeren is het best wel moeilijk om met 10, 15, 20 mensen iets te doen', zegt Richo. 'We zijn ons ook aan het organiseren, mocht er weer een soort dreiging zijn, dan zullen we best wel snel paraat staan met een grotere groep.'

De 46-jarige Amsterdammer Bryan H. werd vandaag veroordeeld tot een gevangenisstraf van 90 dagen waarvan 60 voorwaardelijk. Dit voor zijn betrokkenheid op 17 januari bij de Museumpleinrellen. Hij gooide forse stoeptegels naar agenten. 'Het voelde als een leger tegen nog een leger', verklaart de verdachte, die als een van de eerste relschoppers voor de rechter stond.

Bryan H. komt zuchtend de rechtszaal binnen gelopen, waar veel pers aanwezig is. Hij wordt verdacht van openlijke geweldpleging tegen de politie. Daarnaast had hij een flinke hoeveelheid harddrugs op zak waaronder 37 pillen en 12 bolletjes cocaïne. 'Voor mijn eigen gebruik en vrienden', vertelt de verdachte, die zelf op de bewuste dag een halve fles whiskey en drugs op had. 'Soms word ik er rustig van, maar ook wel agressief.'

Museumpleinrellen

Bryan H. verklaart dat hij op 17 januari met vrienden had afgesproken om een beetje te chillen op het Museumplein. Hij ziet veel mensen staan. 'Ik dacht, die mensen willen vechten met de politie ofzo, maar ik kwam daar niet voor', vertelt hij.

Toch gooide de verdachte twee stenen van 10 bij 10 centimeter, die uit de straat waren getrokken, naar de politie. Agenten zien ze rakelings over de hoofden van hun collega's vliegen. 'Het was net niet raak en dat is meer geluk dan wijsheid', stelt de officier van justitie, die door de verdachte wordt onderbroken met een 'sorry'.

Volgens de verdachte werd hij door de massa meegetrokken. 'Ik heb wel in hun richting gegooid en besefte pas later dat ik fout bezig was', zegt H.  Er werden ook stenen gegooid naar de paarden, vertelt de politierechter. 'Heel zielig voor de dieren. Dat heb ik niet gedaan.'

'Ik voelde mij machtig en happy'

De verdachte werd door de politie gearresteerd. In de politiecel viel hij in slaap. Tegen de agenten verklaarde hij nog wel even:  'Ik voelde mij machtig en happy met al die mensen om mij heen.' Hij snapt nu wel dat dat het woord 'happy' niet goed gekozen was. 'Het voelde als een leger tegen nog een leger', zegt hij nu.

De politierechter vraagt bij welk leger hij dan hoorde: 'Niet bij de goede. Ik had gewoon naar huis moeten gaan.' De  verdachte stond al twee keer eerder voor de rechter wegens openlijke geweldpleging in Amsterdam.  

Bryan H. werkt sinds een jaar bij Post NL. De kans is groot dat hij hierdoor zijn baan en huis kwijtraakt. Volgens advocaat Swart heeft de verdachte een IQ van 57. Hij vindt dat de officier, die 6 maanden celstraf eist, daar volledig overheen stapt. Volgens hem is de verdachte vooral gebaat bij hulpverlening. 'Dus om hem hier nou neer te zetten als een van de grootste criminelen...' 

De rechter rekent H. het zwaar aan dat hij openlijk geweld tegen agenten heeft gepleegd, maar houdt ook rekening met zijn persoonlijke omstandigheden. Hij legt de verdachte daarom een gevangenisstraf van 90 dagen op, waarvan 60 voorwaardelijk. Dat betekent dat H. vanaf vandaag nog 25 dagen moet zitten. Daarnaast moet hij een boete betalen van 500 euro vanwege de schade aan het straatmeubilair.

'Te lage straf'

Het Openbaar Ministerie vindt het een te lage straf en overweegt nog in hoger beroep te gaan. De officier heeft nog wel een gewetensvraag voor hem: 'Wat zou u willen zeggen tegen al die politieagenten, die die dag de stenen om hun oren kregen?'

H. zegt: 'Dat ze goed hebben opgetreden. Het had ook nog erger uit de hand kunnen lopen. Ik ben blij dat ik wel wat heb gedaan, maar niet te veel. Ik heb niet met ze gevochten en ik keur ook niet goed wat er in de rest van het land is gebeurd.'

Uit angst voor rellen en plunderingen zijn veel winkels in de PC Hoofstraat dichtgetimmerd. Sommige ondernemers hebben zelfs betonblokken en zeecontainers voor de deur staan. 'Het lijkt wel een oorlogssituatie', zegt een buurtbewoonster.  

In de straat wordt hard gewerkt aan het barricaderen van de winkels. Ondertussen is zo'n driekwart van de gevels al dichtgetimmerd.  'Wij doen dat om ons preventief te beschermen', zegt de manager van een kledingwinkel. Door de winkels op deze wijze onbereikbaar te maken, denken de ondernemers dat een mogelijke geweldsdreiging zal afnemen. 

'Absurde toestand'

Voorbijgangers vinden het onvoorstelbaar dat deze situatie zich hier voordoet. 'Een absurde toestand', zegt een vrouw die werkt in de winkelstraat. 'Nooit gedacht dat we dit in Nederland wellicht nog eens mee zouden kunnen maken. '

Toch vinden sommigen uit de buurt het wel erg extreem. Dat zegt ook een buurtbewoonster die al 25 jaar in de straat woont: 'Ik snap dat ze het allemaal leeghalen, maar het is zo extreem allemaal. Het is heel triest'. 

Bordeauxrood hout

Toch proberen sommige winkels er nog het beste van te maken. Zo schildert één van de kledingwinkels de houten platen bordeauxrood. 'We willen ons gezicht iets meer geven dan een houten fort.'

Wat moet er gebeuren om de rellen in de verschillende stadsdelen te stoppen? Als het aan D66 ligt, moet de politiek zich meer op de jongeren richten en moeten onder meer de scholen snel weer open

'We hebben hier gewoon te maken met een sociaal fenomeen', vindt D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig. 'Waar jongeren zich stierlijk vervelen. Geen kansen zien. Zien dat ze gediscrimineerd worden. En dus gaan ze rellen trappen. En als je dat niet onder ogen wil zien, dan is het heel moeilijk om deze geest in de fles te krijgen.'

Marianne Poot, fractievoorzitter van de VVD, vindt dat er in eerste instantie maar een reactie nodig is: afkeuren en straffen. 'Ik geloof absoluut dat er sprake is van discriminatie. Maar kom op, dat is allemaal geen enkele reden om te gaan rellen en om geweld te gebruiken.'

Een meerderheid van de gemeenteraad sprak zich onder aanvoering van D66 vorige week uit tegen de invoering van de avondklok. De raadsleden vroegen burgemeester Halsema of ze hun zorgen kon overbrengen naar Den Haag. 

'Het is niet het moment om te zeggen, hate to say I told you so, maar de zorgen waren natuurlijk reëel', zegt Van Dantzig.' Er was een zorg dat dit het lont in het kruitvat was. Er was een zorg dat onze politie al het hele jaar bezig is met handhaven en nu ook 's avonds op straat moet staan. En dat dat op een gegeven moment breekt. Maar mijn grootste zorg is dat je als overheid tegenover je jongeren komt te staan en dat is nu gebeurd. En dat is heel zorgelijk.'

Poot steunde de motie van D66 vorige week niet. Ze vindt de avondklok ondanks de rellen, die ook in andere gemeentes plaatsvinden, niet mislukt. 'Je zag gisteravond dat heel veel van die jongeren die aan het rellen sloegen, om negen uur naar binnen gingen. En daar ben ik dan ook wel weer blij mee.'

De raadsleden gaan morgen tijdens een commissievergadering met burgemeester Halsema over de rellen in gesprek.

Alle vier de verdachten van openlijke geweldpleging tijdens de demonstratie op het Museumplein van 17 januari hebben zich gemeld bij de politie. Gisteren werden beelden van de vier mannen getoond tijdens een uitzending van Opsporing Verzocht. 

Na de uitzending meldde een eerste verdachte uit Houten zich al bij de politie. Daarna kwamen er veel tips binnen over de andere drie verdachten. Die hebben zich vandaag ook gemeld. Drie van de vier zijn al aangehouden, de laatste verdachte meldde zich later nog op een politiebureau.

De politie zegt dat het gaat om een 28-jarige man uit Arnhem, een 29-jarige man uit Houten en een 31-jarige man uit Purmerend. Ze worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris. 

Verboden demonstratie

Bij de verboden demonstratie waren rond de tweeduizend mensen aanwezig die in de loop van de middag door de Mobiele Eenheid verdreven werden naar de omliggende straten rondom het Museumplein. 115 mensen werden opgepakt, zeven daarvan voor openlijke geweldpleging. 

De organisatoren van Strafwerk Festival hebben besloten om een festival te plannen op 14 augustus 2021 in het Havenpark in het Westelijk Havengebied. Daarmee is Strafwerk dit jaar het eerste festival dat staat ingepland in de stad. 

'Na een bizar jaar kijken wij vol goede moed naar de zomer. Onlangs kondigde het kabinet 1 juli aan als streefdatum om weer evenementen te laten plaatsvinden. Dat komt voor Strafwerk Festival 2021 meer dan goed uit met 14 augustus als datum', staat in een bericht op de website. 

Of het festival ook daadwerkelijk door kan gaan, is nog onzeker. Het hangt ervan af in hoeverre het virus op dat moment onder controle is. ‘Daarom werken we op dit moment enkel met een aanbetaling van 50% van je ticket’. Het resterende bedrag hoeft pas betaald te worden als het festival definitief doorgaat.

Kaartverkoop

De kaartverkoop start al op donderdag 28 januari om 12.00 uur. Op de website wordt vermeld dat de kaartverkoop dit jaar waarschijnlijk snel zal gaan omdat veel mensen nog een ticket overhebben van vorig jaar. Toen werden festivals geannuleerd om de verspreiding van het coronavirus te verminderen.

Om te zorgen dat de branche het zou overleven, werd er gekozen om kaarten te 'bewaren' voor wanneer het weer zou kunnen, in plaats van een restitutie. 

Onlangs besloot het demissionaire kabinet om een garantiefonds van tenminste 300 miloen euro in te stellen om het organiseren van culturele en andere grote evenementen weer op gang te brengen.

Het aantal nieuwe coronabesmettingen is in de week van 18 tot en met 24 januari met 19 procent gedaald ten opzichte van de week ervoor. Dat meldt de GGD Amsterdam. De week daarvoor daalde het aantal nog met 7 procent. 

De daling geldt voor de hele regio Amsterdam-Amstelland. Daarin vallen de gemeenten Amsterdam, Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn. Amsterdam zit op dit moment tussen de risiconiveau's 'ernstig' en 'zeer ernstig'. 

Stadsdelen

In alle stadsdelen is een afname in positieve testen geregistreerd. De meeste nieuwe besmettingen zijn vastgesteld in Nieuw-West: 227 per 100.000 inwoners. Het stadsdeel heeft nu het risiconiveau 'ernstig'.

De minste besmettingen waren in stadsdeel Centrum met 118 nieuwe positieve testen per 100.000 inwoners. 

Afgelopen 24 uur

In de afgelopen 24 uur zijn er 141 nieuwe positieve testen geregistreerd in de stad. Dat zijn er minder ten opzichte van gisteren, toen werden er 201 nieuwe testen gemeld. 

De GGD waarschuwt ouderen voor een nieuwe babbeltruc waarbij oplichters zich voordoen als medewerkers van de GGD. De betreffende 'medewerker' belt om een afspraak te maken om bij de oudere langs te komen voor een coronavaccinatie.

Bij soortgelijke babbeltrucs komt er vervolgens iemand bij de oudere thuis en worden waardevolle spullen of bijvoorbeeld bankgegevens buitgemaakt. Het is niet bekend of dat bij deze nieuwe oplichtingstruc ook al gebeurd is.

De GGD zegt dat de organisatie niet bij mensen thuis komt om te vaccineren. Ook neemt de GGD geen telefonisch contact op met ouderen over het maken van een vaccinatieafspraak. Ouderen vanaf 85 jaar ontvangen vanaf deze week wel een uitnodiging per post van het RIVM om zo'n afspraak te maken. Huisartsen nemen contact op met de 90-plussers binnen hun eigen praktijk voor de coronavaccinaties.

De GGD heeft huisartsen in de regio op de hoogte gesteld van de oplichtingspraktijken.

Wie treedt er in de voetsporen van Merel Huizinga en wordt verkozen tot Amsterdammer van het Jaar 2020?

Ook afgelopen jaar zetten veel bijzondere Amsterdammers zich op allerlei manieren in voor een betere stad. Tien van hen maken dit jaar kans op de titel Amsterdammer van het Jaar. De komende twee weken stellen deze genomineerden zich elke dag via een portret op AT5 aan je voor.

Sandra Ballij

Sandra Ballij heeft een duidelijk doel: de werkloosheid onder zintuiglijk uitgedaagden (blinden, slechtzienden, doven, slechthorenden) verlagen van 70 procent naar 20 procent, door talenten te koppelen aan werk. 

Uitreiking Amsterdam van het Jaar

Op zondag 14 februari om 15.30 uur vindt de uitreiking van de Amsterdammer van het Jaar plaats in ITA. Helaas zonder publiek, maar mét optredens van Dio, Karsu, Justin Samgar en Furious Flow. Burgemeester Femke Halsema reikt de prijzen uit en de presentatie van de middag is in handen van Edson da Graça. De uitreiking is live te volgen via ITA.nl/amsterdammerlive

In een woning in de Schelluinenstraat in Gaasperdam heeft de politie vanochtend het lichaam van een vrouw aangetroffen. De politie heeft het over verdachte omstandigheden.

Het is vooralsnog onduidelijk of er sprake is van een misdrijf. Ook is niet bekend wat die verdachte omstandigheden inhouden. Onderzoek van de recherche zal moeten leiden tot het vaststellen van de doodsoorzaak.

De politie zegt later met meer informatie te komen.

Een 27-jarige man uit Amsterdam is gisteravond laat staande gehouden na een wilde achtervolging door Zuid. Zijn rijbewijs is ingevorderd en zijn auto is in beslag genomen.

Agenten die patrouilleerden op de Ferdinand Bolstraat, zagen de automobilist met hoge snelheid voorbijkomen op de kruisende Stadhouderskade. De achtervolging werd door meerdere politievoertuigen ingezet. 

De bestuurder probeerde nog aan de agenten te ontkomen door linksaf de Hobbemakade op te rijden en daar het gaspedaal helemaal in te trappen. Hij werd geklokt op en snelheid van 160 kilometer per uur. Via de Stadionweg, de Apollolaan en opnieuw de Hobbemakade probeerde de man te ontsnappen.

Uiteindelijk werd hij op de Hobbemakade klemgereden. De man is zijn rijbewijs kwijt en ook moest hij zijn autosleutels inleveren. 

Een 29-jarige relschopper uit Houten heeft zich gisteravond gemeld bij de politie naar aanleiding van de ongeregeldheden op het Museumplein van zondag 17 januari. De politie toonde gisteravond in Opsporing Verzocht  beelden van vier mannen die verdacht worden van openlijke geweldpleging tijdens de verboden demonstratie. 

Over de andere drie verdachten heeft de politie veel tips binnengekregen en er zijn ook namen genoemd. De beelden van het viertal zijn vooralsnog offline gehaald. 'Dit waren de eerste, maar waarschijnlijk niet de laatste beelden van verdachten die we zullen tonen', schrijft de politie in een tweet waarin ze mensen die strafbare feiten hebben gepleegd oproepen zich te melden. 'Voorkom dat je met duidelijke herkenbare beelden op televisie en social media verschijnt.'

Bij de verboden demonstratie waren rond de tweeduizend mensen aanwezig die in de loop van de middag door de Mobiele Eenheid verdreven werden naar de omliggende straten rondom het Museumplein. 115 mensen werden opgepakt, zeven daarvan voor openlijke geweldpleging. De mannen op de beelden die gister naar buiten werden gebracht hebben volgens de politie agenten aangevallen en vernielingen aangericht, zij worden ook verdacht van openlijke geweldpleging. 

Daar waar het gisteravond in Osdorp uitliep op ongeregeldheden tussen jongeren en politie, was het muisstil in Zuidoost, ondanks oproepen om ook daar te gaan rellen. Bezorgde bewoners van het stadsdeel hebben zich de hele dag en avond ingezet om jongeren vooral thuis te houden en dat lijkt effect gehad te hebben.

Al maandagavond - na afloop van de rellen in de Molukkenstraat - verschenen de eerste berichten op Telegram en andere sociale media. Ontvangers van die berichten werd gevraagd om dinsdagavond naar Station Bijlmer Arena te komen om daar te gaan rellen. 'Morgen is Bijlmer aan de beurt', stond er in dat bericht geschreven.

'De Bijlmer zegt nee!!!!'

Vrijwel direct werden er tegenberichten verspreid met de boodschap 'De Bijlmer zegt nee!!!!'. Buurtbewoners, activisten, stadsdeelvoorzitter Tanja Jadnanansing en ook jongeren zelf hebben zich gisteren de hele dag ingezet om de rellen te voorkomen.

In de avond verzamelde een groep bezorgde Zuidoost-bewoners zich bij station Bijlmer-Arena, om zo mensen die mogelijk gehoor zouden willen geven aan de oproep om te komen rellen, nog op andere gedachten te brengen. 'Protect the hood, protect the youth', zo omschrijft een van de buurtwachten de actie voor de camera van Zuidoost TV.

Er kwamen wel wat groepjes jongeren naar het Hoekenrodeplein bij het station. Maar die groepjes bleven vooral 'zoekende', zo vertelt de buurtwacht.

Een 46-jarige Amsterdammer moet zich vandaag als eerste verantwoorden voor zijn rol tijdens de rellen op het Museumplein van 17 januari. De man wordt verdacht van openlijke geweldpleging en wordt berecht in een snelrechtzitting. De verboden demonstratie tegen de coronamaatregelen liep uit de hand en er onstond een confrontatie tussen de politie en demonstranten. 

Bij snelrecht kan een verdachte binnen 17 dagen voor de rechter komen te staan. Er bestaat zelfs een nog sneller proces, supersnelrecht, waarbij dit binnen 3 tot 6 dagen kan. Snelrecht wordt vooral toegepast bij zaken waarin er geweld gebruikt is tegen iemand met een publieke functie, geweld tijdens het uitgaan of bij evenementen en demonstraties. In de meeste gevallen is er duidelijk bewijs tegen de verdachten, zoals foto- of videobewijs.

Demonstratie 17 januari

Bij de demonstratie waren ongeveer 1500 tot 2000 personen aanwezig. Ze hadden zich op het Museumplein verzameld om te protesteren tegen de huidige coronamaatregelen. Die demonstratie werd verboden nadat een eerder aanbod van de gemeente om gebruik te maken van het Westerpark werd afgeslagen.

Toen mensen zich toch op het Museumplein verzamelden werd er een noodbevel afgekondigd: niemand mocht zich daarna nog op het plein bevinden. Na meerdere oproepen van de politie aan demonstranten om het plein te verlaten, werd er ingegrepen. Aanwezige relschoppers gooiden met stenen en zwaar vuurwerk naar de politie en ME, ook werden er politiepaarden mishandeld.

Arrestaties

Er werden in totaal 143 personen gearresteerd. Het merendeel van die mensen heeft een boete gekregen. Aanstaande vrijdag is er nog een snelrechtzitting. Een 36-jarige man uit Almere moet zich dan verantwoorden. Hij wordt ervan verdacht tegen het schild van een ME'er te hebben getrapt. 

Vanaf maart moeten de overige verdachten voor de rechter verschijnen. Dat zal via de gewone rechtbank gaan en niet met snelrechtzittingen. 

Rellen

Afgelopen zondag was er weer onrust op het Museumplein. Toen werden er 190 personen aangehouden. Het Openbaar Ministerie heeft tien van hen gedagvaard. Die snelrechtzittingen zijn op 1 en 4 februari.

After initially pledging not to recommend civic and political groups to its users, but then sort of continuing to do that anyway, Facebook once again affirmed its commitment to reducing the amount of political content that users see on Wednesday.

Read more...

Featured Deal:Hitman 3 | $50 | Walmart

Read more...

For the pending Artemis missions to the Moon, NASA has already selected the southern polar region as the destination for its astronauts, but an exact landing spot has yet to be determined. Given the needs of the Artemis program, this won’t be easy.

Read more...

We’re well into the second decade of iPhone sales, and with the covid-19 pandemic devastating economies worldwide, some wondered: Would 2020 be the year that Apple’s runaway revenue train finally slowed down? The answer is decidedly: lol no.

Read more...

Top Pick:Save 20% on Select Amazon Warehouse Items | Amazon

Read more...

After kicking off a historic rally around GameStop stock that has incited the ire of hedge fund tycoons and the SEC, the r/wallstreetbets channel was banned from Discord on Wednesday over apparent hate speech violations.

Read more...

The U.S. Department of Defense spent close to half a million dollars—at least $466,810—on fringe science research, in the hopes of someday creating an aircraft that bends the laws of physics. That news comes via a new report from the War Zone, which recently acquired DoD documents via a public records request as part…

Read more...

New research suggests that doctors are, thankfully, skilled at correctly identifying a person’s time of death—a crucial aspect of ensuring healthy organs for donation. At the same time, the body can sometimes show flitters of cardiac activity even after death has become truly irreversible, according to the study…

Read more...

Earlier this month, Lucasfilm announced something of a pivot in its video game licensing. Rebranding its outreach as Lucasfilm Games, it looked toward a future where studios outside of EA, which currently holds an exclusivity deal until 2023, could make Star Wars games. Naturally, that led to us inevitably making a…

Read more...

Top Product: The Driver’s Smartphone To Large Screen Display | $250 | Hammacher Schlemmer

Read more...

Wednesday’s Best Deals | Kinja Deals

Read more...

Last September, California Gov. Gavin Newsom made waves when he announced plans to ban the sale of fossil fuel-powered cars by 2035. A new state study shows the challenges the state will face in cutting emissions down to zero.

Read more...

The National Security Commission on Artificial Intelligence, a congressional advisory panel—helmed by former Google CEO Eric Schmidt—has mulled whether or not the U.S. should deploy artificially intelligent autonomous weapons, and, after taking into account the numerous reasons it would be a terrible idea, decided …

Read more...

If the online MAGA army wasn’t nervous before today, the Department of Justice just gave them a good reason to tighten their sphincters. In a surprising announcement, DOJ officials said on Wednesday that they’ve charged a prominent Twitter user with taking part in a conspiracy to trick citizens into not voting during…

Read more...