Op een boerderij met legkippen in Terschuur is vogelgriep vastgesteld. De 62.000 hennen op het bedrijf worden afgemaakt, heeft het ministerie van Landbouw bekendgemaakt.

Terschuur ligt midden in de Gelderse Vallei, een gebied met veel pluimveebedrijven. In een straal van tien kilometer rond het getroffen bedrijf zijn er daarvan maar liefst 182.

In het gebied geldt per direct een vervoersverbod. Dat betekent dat er geen kippen en eieren meer vervoerd mogen worden.

Landelijke ophokplicht

Vogelgriep is een besmettelijke ziekte waarvan varianten dodelijk kunnen zijn. Bij besmettingen onder pluimvee worden doorgaans veel dieren ziek, omdat dieren als kippen dicht bij elkaar zitten.

Vanwege de vogelgriep geldt sinds vorige maand een landelijke ophokplicht.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft ingestemd met het Gaza-plan van de Amerikaanse president Trump. Onderdeel daarvan is het sturen van een internationale troepenmacht naar de Gazastrook.

Dertien van de vijftien landen in de Veiligheidsraad stemden voor. Rusland en China, die als permanente leden een vetorecht hebben, onthielden zich van stemming.

De resolutie waarover nu is gestemd, ging over het 20-punten-plan waarover Trump begin oktober een akkoord sloot met de Israëlische premier Netanyahu en Hamas. In de eerste fase van dat akkoord ging een bestand in en werden Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen vrijgelaten.

Tweede fase

De stemming in de Veiligheidsraad was belangrijk om door te gaan naar de tweede fase. Daarin gaat het onder meer over een nieuw bestuur voor Gaza en een internationale troepenmacht die moet toezien op vrede. Die is nog niet gevormd; veel landen wilden eerst een mandaat van de Verenigde Naties.

Hamas wijst de resolutie van de Veiligheidsraad af. Een troepenmacht die meewerkt aan het ontwapenen van Hamas, wat ook een doel is van Trumps plan, kan niet neutraal zijn en wordt zelf een partij in het conflict, zegt Hamas.

Palestijnse staat

In de resolutie gaat het ook over een mogelijke Palestijnse staat. Na hervormingen en de wederopbouw van Gaza zouden "de voorwaarden geschapen kunnen zijn voor een geloofwaardig pad naar Palestijnse zelfbeschikking en een Palestijnse staat". De VS gaat volgens de resolutie een dialoog opzetten tussen Israël en de Palestijnen, met als doel overeenstemming over "een politieke horizon voor vreedzame en welvarende coëxistentie".

De Israëlische premier Netanyahu heeft afgelopen weekend opnieuw gezegd tegen een Palestijnse staat te zijn. Israël is zelf geen lid van de VN-Veiligheidsraad.

Tienduizenden demonstranten verzamelden zich vanavond om te protesteren tegen de Slowaakse premier Fico. Vandaag is het 36 jaar geleden dat de zogenoemde Fluwelen Revolutie begon. Het vreedzame protest in 1989 maakte een einde aan het communistische bewind in toenmalig Tsjecho-Slowakije.

De oppositiepartijen hadden de herdenking op het Vrijheidsplein georganiseerd. Volgens Slowaakse media deden in de hoofdstad Bratislava 50.000 mensen mee aan de herdenking. Ze maakten gebruik van de gelegenheid om ook te protesteren tegen de pro-Russische houding van premier Fico.

Ook in andere steden in Slowakije waren demonstraties. In Kosice waren volgens Slowaakse media 20.000 mensen samengekomen. In Banksa Bystrica gingen 5000 mensen de straat op, volgens de organisatoren was het het grootste protest sinds de revolutie in 1989 in de stad.

Afschaffing feestdag

Onlangs schafte de regering van Fico de nationale feestdag ter ere van de revolutie in 1989 af. Volgens de regering ging het om een bezuinigingsmaatregel. Oppositieleider Simecka hekelt die uitleg en zegt dat het niets te maken heeft met bezuinigingen of economische overwegingen. "Robert Fico wil ons gewoon vertellen dat de vrijheidsfeestdag nutteloos is, dat vrijheid nutteloos is."

Veel van de sprekers tijdens de bijeenkomst vergeleken de situatie van 36 jaar geleden met de huidige situatie in het land. Ook de slogan van de Fluwelen Revolutie werd opnieuw van stal gehaald. "Waarheid en liefde moeten zegevieren over leugens en haat", stond op een van de protestborden.

Andere demonstranten riepen Fico op te vertrekken. De pro-Russische populist voert al langer een anti-Europese koers en draaide anti-corruptiemaatregelen terug, ontmantelde de publieke omroep en perkte vrijheid van organisaties in. Die laatste controversiële stap wordt door de oppositie en andere critici bestempeld als een 'Russische wet'.

Fico is inmiddels bezig aan zijn derde termijn als premier. Sinds de grootschalige inval van Rusland in Oekraïne in 2022 bracht hij meerdere bezoeken aan de Russische president Poetin. Tijdens zijn verkiezingscampagne in 2023 stond anti-Oekraïneretoriek centraal. Ook heeft hij de Slowaakse hulp aan Oekraïne stopgezet.

Herdenking in Praag

Ook in Tsjechië werd de revolutie van 1989 herdacht. Duizenden mensen verzamelden zich in de hoofdstad Praag. Ze zwaaiden met Tsjechische, Europese en Oekraïense vlaggen en protesteerden tegen premier Babis.

Begin deze maand sloot de populistische oud-premier Babis een coalitieakkoord met twee uiterst rechtse partijen. Tijdens de campagnetijd zei Babis onder meer dat hij minder militaire steun wil geven aan Oekraïne

Zaterdagavond rond 21.00 uur schrokken inwoners van het Poolse dorpje Mika op van een gigantische knal. Huizen trilden, maar niemand wist in eerste instantie wat het was.

"Mijn vrouw en ik keken rond. We dachten dat het misschien een gascilinder was, of een ongeluk", blikt een getuige terug tegenover een Poolse tv-zender. "Toen was het stil. We dachten: misschien is het een drone."

Die laatste suggestie was te begrijpen. Want twee maanden geleden werd Polen nog opgeschrikt door een zwerm van zeker twintig Russische drones die het luchtruim binnenvlogen. Deze keer lijkt het land opnieuw het doelwit te zijn geweest van een vergaande actie, waarmee de zoveelste grens is overschreden.

Want de bron van de knal blijkt een explosief te zijn geweest waarmee een stuk spoor is opgeblazen. Op een andere plek werd een bovenleiding beschadigd, mogelijk ook een doelbewuste actie. Premier Donald Tusk bezocht het kapotte spoor maandag en sprak van een ongekende daad van sabotage.

Vinger richting Rusland

Ongekend omdat Polen of andere EU-landen nog niet eerder zo'n directe aanval met explosieven op infrastructuur hebben gezien. Er waren rond het Europees spoornet wel eerder al 'voorzichtige' sabotagepogingen of hackaanvallen. Maar het opblazen van een spoorlijn was iets wat de afgelopen jaren tot nu toe zich beperkte tot Oekraïens of Russisch grondgebied.

Officieel wordt Moskou nog niet verantwoordelijk gehouden, maar de regering zegt dat het "waarschijnlijk in opdracht van buitenlandse inlichtingendiensten is gebeurd". De keuze van de locatie tussen Warschau en Lublin is niet willekeurig. De explosie was langs de route die ook wordt gebruikt voor het leveren van wapens en ander soort steun aan Oekraïne. Autoriteiten zetten zich al langer schrap voor Russische pogingen om dit te verstoren.

Al vermoeden ze in Polen dat dit niet de enige reden is. Analisten wijzen erop dat Rusland probeert verder angst en chaos te veroorzaken in NAVO-landen, zeker aan de oostflank. De hoogste militaire baas van de Poolse krijgsmacht - Wiesław Kukuła - gaat al een stap verder.

"Dit laat zien dat Rusland al begonnen is met voorbereidingen op een mogelijke oorlog en agressie op Pools grondgebied", zegt de generaal tegen de Poolse publieke omroep TVP. Met de acties zou Rusland het publieke vertrouwen in de overheid en instanties willen ondermijnen.

Polen is inmiddels wel al wat gewend. Het land heeft sinds de Russische invasie van Oekraïne aan de lopende band te maken met sabotage- en spionage-acties aangestuurd vanuit Rusland. Zo werd in 2023 een groot winkelcentrum buiten Warschau in brand gestoken. De acties worden uitgevoerd door personen, vaak met een Belarussische of Oekraïense achtergrond, die online via tussenpersonen geronseld worden. Meer dan vijftig mensen zijn hiervoor opgepakt.

Deze keer is het alleen niet brandstichting in een winkelcentrum in de nacht, zonder het risico op slachtoffers. De vernielingen aan het spoor hadden veel slechter kunnen aflopen. In het eerste geval zag de machinist het gat in het spoor van een afstand, waardoor hij op tijd kon remmen.

De kapotte bovenleiding op de andere locatie leidde ertoe dat de machinist hard op de rem moest trappen. In beide gevallen waren er geen gewonden. Maar dat zou een volgende keer zomaar anders kunnen aflopen, zo wordt gevreesd in Polen.

Desinformatie

Tegelijkertijd gaan deze incidenten gepaard met een ongekende desinformatiecampagne dat Oekraïne verantwoordelijk zou zijn. Dat gebeurde ook toen de twintig drones het luchtruim schonden. Online verspreidden trollen het narratief dat het Oekraïense drones waren, een lezing die werd nagepraat door radicaal-rechtse politici. En ook nu stroomt sociale media vol met desinformatie.

In de tussentijd beraden de Polen zich op de vraag: hoe kunnen ze zich beter beschermen tegen dit soort acties in de toekomst. "Laten we kalm blijven en niet in paniek raken", zegt een oud-generaal tegen de zender Polsat. "Want dat is precies waar de Russische Federatie op wacht."

Wel blijft de zorg groot dat Rusland steeds verder zal gaan om bondgenoten van Oekraïne te treffen. Het onderstreept voor Polen nogmaals dat het land echt in een nieuwe realiteit zit, waarin een direct conflict steeds weer een stapje dichterbij komt.

Na de dood van een Duitse moeder en haar twee kinderen van 3 en 6 jaar in Turkije, is ook de vader van het gezin overleden. Hij lag de afgelopen dagen op de intensive care. Het gezin uit Hamburg werd vorige week ziek op vakantie in de Turkse stad Istanbul.

Het gezin belandde in het ziekenhuis nadat alle familieleden last hadden gekregen van misselijkheid en braken. Diezelfde dag mochten ze weer naar huis, maar 's nachts keerde de familie terug. Het driejarige meisje en haar moeder waren bewusteloos.

Gisteren maakte de Turkse politie bekend dat onderzocht wordt of verdelgingsmiddelen een rol hebben gespeeld bij de dood van het gezin. Op de hotelverdieping waar het gezin verbleef waren onlangs chemicaliën gebruikt tegen ongedierte.

De overige gasten van het hotel zijn daarop geëvacueerd. Twee van hen waren ook ziek geworden, maar waren niet in levensgevaar.

Geen tegengif

Turkse media berichten dat de dood van de gezinsleden zou kunnen komen door de stof aluminiumfosfide. De stof zou via de ventilatie in de badkamer de hotelkamer zijn ingekomen. Er is voor zover bekend geen tegengif voor deze giftige stof, die vaker wordt ingezet als bestrijdingsmiddel.

Een andere mogelijkheid is dat het gezin een voedselvergiftiging had opgelopen. De vader noemde dit zelf als mogelijke oorzaak. Hij vertelde dat het gezin in de wijk Besiktas soep en een broodje kokoreç (een grillgerecht met ingewanden) had gegeten.

Ook had het gezin mosselen en zoetigheden bij straatverkopers gekocht. De politie heeft de voedselverkopers gearresteerd en een restaurant laten sluiten. Ook een hotelmedewerker en twee ongediertebestrijders zijn opgepakt.

Eerdere vergiftiging

Turkse media vergelijken het voorval met een soortgelijk incident in Ankara twee jaar geleden. Toen vielen er twee doden en raakten dertien mensen gewond in een gebouw waar dezelfde gifstof was gebruikt. Ook zij werden in eerste instantie uit het ziekenhuis ontslagen, waarna hun situatie verslechterde.

Ook ernstige voedselvergiftiging komen vaker voor in Turkije. In augustus dit jaar overleden twee Nederlandse jongens tijdens hun vakantie in Istanbul. Ook de vader werd ziek, hoewel hij niet in hetzelfde restaurant zou hebben gegeten. Hij overleefde het wel.

Roemenië heeft twee grensdorpjes geëvacueerd vanwege een brand op een lpg-tanker in de Oekraïense havenstad Izmajil. De tanker zou volgens de autoriteiten elk moment kunnen exploderen. Het schip bevindt zich op de rivier de Donau, op ongeveer 500 meter van het dorpje Plauru. Ook inwoners uit Ceatalchioi worden elders ondergebracht.

Volgens een verklaring van het Roemeense Ministerie van Noodsituaties is de brand gisteren ontstaan door een Russische droneaanval op Oekraïens grondgebied.

Het schip vaart onder Turkse vlag en vervoert ongeveer 4000 ton vloeibaar gas. De bemanning raakte niet gewond en is eveneens geëvacueerd. De haven van Izmajil is een belangrijke haven voor de Oekraïense import en export.

Ook de Roemeense militairen die zich in het gebied bevinden om toezicht te houden op de grens hebben zich teruggetrokken, meldt de Roemeense nieuwssite Digi24.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Sybiha bevestigt de aanval op de LNG-tanker. Volgens Sybiha laat dit zien dat Rusland ook de Oekraïense buurlanden bedreigt. "Dit benadrukt de urgentie van collectieve druk op Moskou om de oorlog te beëindigen", aldus de minister.

Roemenië heeft vaker last van de Russische aanvallen op Oekraïne. Zo zijn er meerdere keren Russische drones het Roemeense luchtruim ingevlogen.

Vorige week riep Roemenië de Russische ambassadeur op het matje vanwege de vondst van brokstukken van drones die volgens de Roemeense autoriteiten van Russische oorsprong waren. Die droneresten werden gevonden na een Russische aanval op de Oekraïense havens langs de river de Donau.

De Duitse artiesten Alice en Ellen Kessler zijn op 89-jarige leeftijd overleden. De eeneiige tweeling was beroemd in binnen- en buitenland, vooral in de jaren 50 en 60. Ze zongen, dansten en acteerden samen en waren vooral geliefd in Frankrijk, de VS en Italië.

Bild meldt dat ze zijn overleden op een zelfgekozen moment. De Duitse krant spreekt van "begeleide euthanasie". Volgens Bild hadden ze samen besloten een einde aan hun leven te maken.

De zussen willen volgens hun testament in dezelfde urn bijgezet worden, schrijft het Duitse persbureau DPA. De afgelopen jaren leidden ze een teruggetrokken leven in een huis in Grünwald, ten zuiden van München. Daar zijn ze ook overleden. Ze bleven altijd samen, hadden wel amourettes, maar trouwden nooit.

Frank Sinatra en Fred Astaire

Alice en Ellen Kessler behoorden tot de meest succesvolle Duitse entertainers. De twee stonden in de jaren 60 met grote namen op het podium, zoals Frank Sinatra, Fred Astaire en Harry Belafonte. Ze toerden de wereld rond. Hun succes stond symbool voor het West-Duitse Wirtschaftswunder, de onverwachte welvaart die ontstond op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog.

Ze kregen ook de kans om met Elvis Presley in de film Viva Las Vegas te spelen, maar dat wilden ze niet. De zussen waren bang dat ze te veel met Amerikaanse muziekfilms geassocieerd zouden worden.

De tweeling deed in 1959 mee aan het Eurovisie Songfestival en eindigden als achtste. Dat jaar won de Nederlandse Teddy Scholten met het nummer 'n Beetje.

Onder strenge begeleiding van hun vader leerden de meisjes dansen. Ze kregen een plekje bij het kinderballet van de opera in Leipzig. Daar mochten ze ook bij de dansschool komen.

In 1952 vluchtten de zussen uit de DDR, het toenmalige Oost-Duitsland, naar Düsseldorf in West-Duitsland. Ze dansten daar in het revuetheater. Drie jaar laten werden ze ontdekt door de directeur van het Lido in Parijs. De jonge blonde vrouwen, toen 19 jaar oud, mochten aan de slag bij het beroemde Franse variététheater op de Champs-Élysées. Het was de start van hun internationale carrière.

Bekijk hier het optreden bij het Eurovisie Songfestival:

De zussen ontvingen in hun carrière verschillende onderscheidingen. Zo wonnen ze de Gouden Roos van Montreux, tegenwoordig de Rose d'Or. Het is een van de belangrijkste Europese televisieprijzen. Ook kregen ze het Bundesverdienstkreuz, de hoogste Duitse onderscheiding voor mensen met bijzondere politieke, maatschappelijke of culturele verdiensten. In hun geboorteplaats Nerchau waren de Kessler-zussen ereburgers.

Aan DPA vertelde Alice ooit het geheim van hun succes: "Elke dag discipline, telkens weer dankbaarheid, nederigheid in plaats van arrogantie en saamhorigheid. Tot de dood."

Twee stukken voor orgel zijn in Leipzig geïdentificeerd als composities van Johann Sebastian Bach (1685-1750). Hij schreef ze toen hij ongeveer achttien was. De onderzoeker, tevens de directeur van het Bach-archief in Leipzig, trekt die conclusie na onderzoek, 30 jaar nadat de muziekstukken werden ontdekt.

De orgelstukken, die beide zo'n 14 minuten duren, werden vanmiddag in de Thomaskerk in Leipzig uitgevoerd door de Nederlandse organist, klavecinist en dirigent Ton Koopman. Ze vormen een kleine aanvulling op de grote hoeveelheid orgelstukken die Bach heeft geschreven.

De stukken zijn getiteld Ciacona in d-klein en Ciacona in g-klein.

Een chaconne is een muzikale vorm waarbij een korte baslijn zich steeds herhaalt en die als basis dient voor terugkerende variaties in de melodie.

"Ik heb lang gezocht naar het ontbrekende puzzelstukje om de composities te kunnen toeschrijven en nu is het hele plaatje onthuld", zegt musicoloog en Bach-archiefdirecteur Peter Wollny. Hij deed de afgelopen dertig jaar onderzoek naar de muziekstukken.

In onderstaande video zie je de onderzoekspresentatie van het Bach-archief, en hoe Koopman de stukken speelt. Vanaf minuut 15:28 klinkt Ciacona in d-Moll en vanaf 22:44 minuut klinkt Ciacona in g-Moll.

Wollny ontdekte de manuscripten in 1992 in de Koninklijke Bibliotheek van Brussel. Hij werkte daar voor zijn promotieonderzoek, en was bezig om werk van Bach te catalogiseren. De composities werden gevonden bij een groepje 17e-eeuwse werken uit Thüringen. In deze deelstaat kwam Bach in Eisenach ter wereld..

Een handtekening onder de stukken leidde de musicoloog naar een vrij onbekende leerling van Bach, Salomon Günther John, die van de originele composities van Bach een kopie had gemaakt, zo verklaarde Wollny. "Bovendien vertonen de composities kenmerken die we terugvinden in Bachs werken uit die periode, maar niet in die van welke andere componist dan ook", zei de musicoloog.

Volgens de Duitse minister van Cultuur Weimer is de gebeurtenis van grote nationale waarde. "Het is een gedenkwaardige gebeurtenis voor de muziekwereld en een wereldwijde sensatie." Volgens hem heeft Wollny "als een detective gewerkt en de details nauwgezet onderzocht".

Ook de burgemeester van Leipzig sprak lovende woorden over het onderzoek. "Ik ben gewoonweg dolgelukkig", zei Burkhard Jung. Hij noemt de ontdekking "een prachtig resultaat van decennialang opmerkelijk onderzoek".

Het treinverkeer tussen Zwolle en Amersfoort is ontregeld door koperdiefstal. Op het traject rijden tot woensdagochtend veel minder treinen, meldt spoorbeheerder ProRail. Ook tussen Zwolle en Kampen Zuid is de dienstregeling beperkt.

De diefstal vond vanmiddag rond 13.30 uur plaats in de buurt van de Hanzeboog, de spoorbrug over de IJssel. Daarbij raakte een kabel beschadigd die door een speciale lasploeg moet worden gerepareerd.

"We verwachten dat die morgenvroeg aan het werk kan gaan. Dat kan zomaar nog een hele dag duren", zegt ProRail tegen RTV Oost.

Tweede keer op dezelfde plek

Eind augustus werd op hetzelfde stuk spoor ook een koperen kabel weggehaald. Het treinverkeer was toen een dag verstoord.

"We doen er veel aan om koperdiefstal rond het spoor aan te pakken, maar zo nu en dan gebeurt het nog. Dit is heel vervelend en kan grote gevolgen hebben", zegt ProRail.

De spoorbeheerder vraagt mensen die iets van de diefstal hebben gezien contact op te nemen met de politie. Reizigers die via Zwolle reizen, wordt aangeraden de reisplanner van de NS in de gaten te houden.

De komende jaren moet het stroomnet in Nederland flink worden uitgebreid. Maar niet iedereen zit te wachten op zo'n hoogspanningslijn in de achtertuin. Op allerlei plekken roept dit weerstand op, zoals in Noord-Brabant, Zeeland en nu ook in Noord-Holland.

In die provincie komt een nieuwe 380 kV-verbinding om de file op het stroomnet op te lossen. Het wordt daarmee de zwaarste hoogspanningslijn in Europa. "Je kunt het vergelijken met een snelweg", zegt omgevingsmanager Sikke Jansma van Tennet. "Op dit moment ligt er al een tweebaansweg. We bouwen een vierbaansweg om de file tegen te gaan."

Hoogspanningslijnen als deze zijn hard nodig, zegt Jansma: "Op dit moment wachten 14.000 bedrijven op een aansluiting. Ook zien we een toenemende vraag naar elektrische auto's, zonnepanelen en warmtepompen. Daarom moeten we het net fors uitbreiden."

De afgelopen twee jaar is onderzocht waar de nieuwe verbinding in Noord-Holland moet komen. Er waren verschillende routes in beeld. De provincie heeft onlangs een voorkeur uitgesproken. Het tracé blijkt pal langs het dorp Hensbroek te lopen. Bewoners schrokken zich dood.

"Onze diepste angst werd bewaarheid", zegt Laura Nelemans, die samen met haar vriend langs de voorgenomen route woont. "De nieuwe lijn gaat dwars door ons paardenweiland. Het is verschrikkelijk. We zijn hier dag en nacht mee bezig, het drijft ons tot wanhoop."

Bewoners zijn niet alleen bang dat het landschap wordt aangetast. Ook vrezen ze gezondheidseffecten. Volgens de Gezondheidsraad zijn er aanwijzingen dat kinderen die dicht bij hoogspanningslijnen wonen meer kans hebben op leukemie.

"Niemand is tegen verduurzaming, maar het kan ook op andere manieren", zegt Nelemans. "Ze moeten opnieuw goed onderzoek doen naar alternatieven. We hebben toch nog geen kabinet, dus het besluit kan nog wel even wachten."

De gemeenteraad van Koggenland, waar Hensbroek onder valt, praat vanavond over de nieuwe hoogspanningslijn. De gemeente kan niet beslissen over de route, maar wel een advies geven aan de provincie. De verantwoordelijk wethouder stelt voor om het tracé ruim 4 kilometer ondergronds te laten lopen in zijn gemeente.

Maar ondergronds is geen optie, zegt Tennet: "De kans op stroomstoringen is tien keer zo groot als bij hoogspanningslijnen die bovengronds gaan. Ook duurt het langer om storingen op te lossen; je moet immers de hele kabel uitgraven. Daarom zeggen we: dit tracé leggen we bovengronds aan", zegt omgevingsmanager Jansma.

Het is volgens hem nog onduidelijk hoeveel woningen en bedrijven geraakt worden door de nieuwe hoogspanningsverbinding. De netbeheerder moet de precieze route nog vaststellen en hoopt zoveel mogelijk panden te sparen.

Bouw start in 2031

Het duurt nog jaren voordat de masten daadwerkelijk worden gebouwd. In december komt de provincie Noord-Holland met het definitieve advies welke route de voorkeur heeft. In maart beslist het ministerie van Klimaat en Groene Groei hierover. Tennet houdt rekening met procedures bij de Raad van State. De bouw start waarschijnlijk in 2031.

De Amerikaanse ambassadeur Joe Popolo en burgemeester Alain Krijnen van de gemeente Eijsden-Margraten in Limburg hebben elkaar vandaag ontmoet. Ze spraken onder meer over de panelen over de rol van zwarte militairen op de Amerikaanse erebegraafplaats in Margraten. Popolo bezocht de begraafplaats voorafgaand aan de ontmoeting.

Onlangs werden de panelen verwijderd, wat leidde tot veel kritiek. De reden achter de verwijdering zou het anti-diversiteitsbeleid van president Trump zijn.

"De tentoonstellingen in #Margraten zijn er niet om een agenda te promoten die kritiek levert op Amerika", schrijft Popolo op X. Hij herhaalde daarbij zijn eerdere verklaring dat de panelen rouleren.

NRC bracht vorige week naar buiten dat de American Battle Monuments Commission (ABMC), de beheerder van de erebegraafplaats, twee informatieborden over de rol van zwarte soldaten uit de permanente tentoonstelling in het bezoekerscentrum had verwijderd.

Dubbele strijd

Op een van die panelen staat dat zwarte soldaten in het toen nog gesegregeerde Amerikaanse leger een 'dubbele strijd' voerden tijdens de Tweede Wereldoorlog: behalve tegen de nazi's ook tegen discriminatie en achterstelling in het leger zelf. Op de vraag waar dit paneel is gebleven en wanneer het terugkeert zegt Popolo niets. Hij antwoordt niet op vragen daarover.

Popolo verwijst wel naar een ander paneel over een zwarte soldaat, Willmore Mack, dat nog steeds onderdeel is van de tentoonstelling. Hij zegt dat de begraafplaats er is "om het ongelooflijke offer te eren dat onze troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gebracht, waaronder het ultieme offer van vele moedige Afro-Amerikaanse soldaten".

Kritiek op de ABMC en Trump vanwege het weghalen van de panelen noemt hij "ongepast" en "slecht geïnformeerd".

De Amerikanen speelden een belangrijke rol bij de bevrijding van Zuid-Limburg. In totaal vochten 900.000 zwarte Amerikanen mee in Europa. De meeste zwarte soldaten mochten de wapens niet oppakken, maar behoorden tot de ondersteunende troepen in bijvoorbeeld de logistiek.

In Margraten waren zij verantwoordelijk voor de aanleg van de begraafplaats, waar ze onder moeilijke omstandigheden graven dolven. De rol van de zwarte soldaten is lang onderbelicht gebleven. De panelen zijn pas in 2024 toegevoegd aan de permanente tentoonstelling, na druk op de toenmalig ambassadeur. Nabestaanden in Amerika zijn woedend over de verwijdering.

De gemeente deed vorige week "een dringende oproep aan de ABMC om de verwijdering van de panelen te heroverwegen", meldde burgemeester Krijnen. Ook zei hij de ambassadeur te zullen vragen om persoonlijk te zorgen voor de terugkeer van de panelen. Of de ambassadeur op het verzoek van Krijnen heeft gereageerd, wil zijn woordvoerder niet zeggen. De burgemeester zegt nog in afwachting te zijn van een officiële verklaring van de ABMC.

Ongeloofwaardig

Ex-gouverneur Theo Bovens, tegenwoordig CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, noemt de verklaring over de roulerende panelen "zeer onwaarschijnlijk". Bovens maakt zich hard voor erkenning en eerherstel van de zwarte soldaten en de kinderen die zij in Limburg hebben verwekt. Hij is medeoprichter van de stichting Black Liberators in The Netherlands.

Bovens vindt het niet logisch dat een paneel dat specifiek gaat over de rol van de zwarte grafdelvers in Margaten rouleert. "Dat hoort echt bij Margraten."

Voor het andere paneel, over veteraan Pruitt, ligt dat mogelijk anders, zegt Bovens. "ABMC beheert in totaal twintig begraafplaatsen, dus het is niet ondenkbaar dat er panelen rouleren met portretten van gevallen soldaten en sommige soms enige tijd in opslag liggen in het depot."

De ABMC zou tegenover de lokale omroep Heuvelland Vandaag hebben verklaard dat het paneel over de grafdelvers definitief is weggehaald als onderdeel van een "inhoudelijke herziening".

ABMC zou anti-diversiteitsbeleid Trump negeren

NIOD-onderzoeker Kees Ribbens wijst erop dat The Heritage Foundation, een conservatieve denktank, de ABMC dit voorjaar beschuldigde van het negeren van Trumps anti-diversiteitsbeleid. Daarop reageerde ABMC dat het de diversiteitsofficier terzijde had geschoven.

Ribbens denkt dat de federale organisatie bang is om financiering te verliezen, net als universiteiten die zich niet hielden aan het anti-diversiteitsbeleid van Trump. Hij noemt het "gewoon beledigend voor Amerikaanse soldaten en hun nazaten dat hun geschiedenis die al zo lang onderbelicht is gebleven daar geen plek mag krijgen".

Wat dat betreft is het mooi dat er juist in Limburg zoveel rumoer over is ontstaan, zegt Ribbens. "Het maakt de Limburgers geen mallemoer uit of het nou zwarte of witte soldaten waren die hen bevrijd hebben. Zij waren de bevrijders, punt uit!"

De olijfoogst is een van de belangrijkste momenten van het jaar op de Westelijke Jordaanoever. Tienduizenden Palestijnen zijn afhankelijk van de olijven voor hun inkomen en het plukken van de olijven is voor deze families een lange traditie. Maar wat ooit een feestelijke periode was, zijn nu weken vol geweld.

"Deze bomen zijn 25 jaar oud, ik heb ze zelf geplant", vertelt Wadie Alqam in het Palestijnse dorp Turmus Ayya aan nieuwszender Deutsche Welle TV. Hij trekt een tak van de olijfboom omlaag en plukt een handvol rijpe olijven.

"Ik heb ze vijf tot zes jaar lang water gegeven en ik blijf ze elk jaar twee of drie keer snoeien. Ik zorg voor ze zoals ik voor mijn jonge kinderen zorg."

Maar niet alle bomen op het land van Alqam leven nog. Hij kijkt uit over de vallei, een groot deel van de bomen ligt plat op de grond. Ze zijn omgehakt door Israëlische kolonisten die in de buurt wonen, en het is niet voor het eerst dat dat gebeurt.

Ieder jaar tijdens de olijfoogst is het dorp op zijn hoede. "Ze komen de bomen omhakken omdat ze de oogst als vijand zien, de bomen zijn de wortels van het Palestijnse volk, het is ons erfgoed", zegt Alqam.

Olijfbomen groeien al duizenden jaren op het Palestijnse land en het land wat nu Israël is. Olijven en olijfolie zijn onmisbaar aan de Palestijnse eettafel. Daarnaast worden de olijven ook gebruikt om zeep van te maken en het hout voor verschillende soorten snijwerk.

Vóór 7 oktober 2023 was bijna de helft van de totale landbouwgrond op de Westoever en in Gaza voor olijfbomen; zo'n 10 miljoen bomen. Veel van de bomen zijn meer dan duizend jaar oud, sommige bomen zijn volgens de Palestijnen zelfs meer dan 3000 jaar oud.

Steeds meer geweld

De olijfoogst is altijd rond november en het is al jaren een periode waarin het geweld door kolonisten tegen Palestijnen toeneemt. Dit jaar zijn volgens de VN tot nu toe 150 aanslagen geweest tijdens de oogst op 77 verschillende plekken op de Westoever.

De kolonisten vallen boeren aan en vernietigen de bomen of olijven. 140 Palestijnen raakten gewond bij de aanvallen dit jaar en 4200 bomen zijn beschadigd.

"Beelden van groepen gemaskerde Israëlische kolonisten die brand stichten zijn afschuwelijk en weerspiegelen een breder patroon van toenemend geweld tegen Palestijnen", zegt VN-woordvoerder Thameen Al-Khateen in een statement.

Soms zijn de aanslagen dodelijk. De 13-jarige Palestijnse jongen Aysam Jihad Labib stierf deze maand nadat hij traangas had geïnhaleerd. Israëlische militairen zetten traangas in toen Labib en zijn familie werden aangevallen door kolonisten tijdens de olijfoogst op hun land in Beita.

"De aanvallen tegen Palestijnen en hun eigendommen moeten stoppen en de daders moeten verantwoordelijk worden gehouden", zegt de VN.

'Makkelijk doelwit'

Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem zijn de Palestijnen tijdens de olijfoogst een "makkelijk doelwit" voor kolonisten. "De rest van het jaar komen de Palestijnen niet of nauwelijks op het land bij hun olijfbomen, omdat ze dat niet mogen van de kolonisten of van het Israëlische leger", zegt woordvoerder Yair Dvir.

"Tijdens de olijfoogst gaan ze toch het land op, soms krijgen ze zelfs toestemming van Israël om het land op te gaan. Maar toestemming of niet, kolonisten grijpen dit moment aan om de Palestijnen aan te vallen. Het is onderdeel van de etnische zuivering die gaande is op de Westoever."

Er is weinig dat Palestijnen kunnen doen om zichzelf te beschermen. Israëlische en internationale activisten gaan soms mee met Palestijnen om de olijven te plukken, maar echte bescherming kunnen ze niet bieden, zegt de organisatie.

"Ze kunnen niets doen behalve de aanvallen filmen en vastleggen, maar het hele systeem staat aan de kant van de kolonisten. Als de vrijwilligers of de Palestijnen iets doen om zichzelf te verdedigen, zal het leger hen arresteren."

Straffeloosheid

De Israëlische kolonisten weten volgens Dvir dat ze geen risico lopen. Van de 21 kolonisten die de afgelopen twee jaar een Palestijn hebben vermoord op de Westoever, is er niet één veroordeeld. Bij de meerderheid is er überhaupt geen politieonderzoek geweest. "Ze zijn straffeloos."

Sinds de aanslagen van Hamas van 7 oktober 2023 en het daaropvolgende genocidale geweld in Gaza, is ook het geweld op de Westoever toegenomen. Zeker duizend Palestijnen werden gedood, onder wie 213 kinderen, door Israëlische kolonisten of militairen. Tienduizenden andere Palestijnen raakten ontheemd.

Ruim twee derde van de praktisch opgeleide vrouwen voldoet niet aan de definitie van financiële zelfstandigheid. Deze groep van 1,3 miljoen vrouwen heeft minder vaak betaald werk of werkt minder uren dan theoretisch opgeleide vrouwen.

Als zij wel betaald werk hebben, is het uurloon vaak niet voldoende om op eigen benen te kunnen staan. Dat blijkt uit onderzoek naar emancipatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Veel van deze vrouwen nemen thuis het grootste deel van de zorg op zich. Bij emancipatiebeleid zou de overheid niet alleen maar naar inkomen moeten kijken, maar ook naar kinderopvang en betaald verlof, zegt het SCP.

Praktisch opgeleid

Iemand die basisonderwijs, vmbo of een mbo1-opleiding heeft gevolgd wordt beschouwd als praktisch opgeleid. Van de praktisch opgeleide vrouwen heeft iets minder dan de helft geen betaald werk. Bij de werkende vrouwen in deze groep gaat het vaak om kleine deeltijdbanen.

Financieel onafhankelijk ben je, volgens de definitie van de overheid, als je met betaald werk voldoende verdient om jezelf en eventueel de kinderen te kunnen onderhouden. Voor vrouwen met een praktische opleiding is deze zelfstandigheid minder makkelijk haalbaar.

Het lagere uurloon speelt daarbij een belangrijke rol. Vrouwen met een praktische opleiding zouden gemiddeld anderhalf tot twee keer zo veel moeten werken om hetzelfde te verdienen als vrouwen met een hbo- of universitaire graad.

Deeltijd werken, voltijd zorg

Naast het lagere uurloon, speelt ook cultuur een rol. Uit het onderzoek blijkt dat veel van deze vrouwen er alleen voor staan in het huishouden. Ze zorgen het meest voor de kinderen en soms ook nog voor de ouders.

Die verantwoordelijkheid wordt geregeld als vanzelfsprekend gezien, blijkt uit de gesprekken die het SCP voerde met vrouwen uit deze groep. Die ongelijke taakverdeling wordt niet per se als vervelend ervaren. Ze geven aan dat het "een gewoonte" is en dat "het erin sloop".

Soms spelen traditionele gedachten hierin een rol. Zo denkt 30 procent van de praktisch opgeleide vrouwen dat de vrouw meer geschikt is voor de opvoeding dan de man. Bij theoretisch opgeleide vrouwen is dat zo'n 17 procent.

Wel is dat verschil in mentaliteit de afgelopen decennia kleiner geworden. Steeds vaker geven praktisch opgeleide vrouwen aan een gelijke verdeling van werk en huishouden belangrijk te vinden. Hoewel praktisch opgeleide vrouwen doorgaans iets traditioneler denken over de rol van de moeder, benadrukt het SCP dat de emancipatie niet ongemerkt aan deze groep voorbij is gegaan.

Gevoel van emancipatie

Veel praktisch opgeleide vrouwen voelen zich wel degelijk geëmancipeerd. Toch leidt dit in de praktijk meestal niet tot financiële zelfstandigheid of een eerlijke taakverdeling in huis.

Dat heeft te maken met hoe emancipatie wordt ervaren. Volgens het SCP voelen veel praktisch opgeleide vrouwen zich geëmancipeerd, maar denken ze daarbij niet direct aan betaald werk of economische zelfstandigheid.

"Emancipatie betekent voor hen vooral regie over het eigen leven", schrijven de onderzoekers. "Ze vinden financiële onafhankelijkheid belangrijk, maar denken dan aan het hebben van een eigen inkomen dat genoeg is voor de extra's of voor eigen uitgaven."

Verlof en kinderopvang

Het gaat dus niet alleen maar over geld bij deze groep vrouwen. Dat gevoel van vrijheid wordt ook ontleend aan een sociaal leven, sporten, vrijwilligerswerk en het kunnen bieden van mantelzorg.

Het SCP vindt dan ook dat de focus nu te veel op inkomen ligt bij beleid rondom emancipatie, bijvoorbeeld bij de poging om parttimers meer te laten werken. Het zou niet alleen maar over inkomen moeten gaan, maar bijvoorbeeld ook over betaald verlof en toegankelijke kinderopvang.

Frankrijk en Oekraïne hebben opnieuw een deal gesloten voor de levering van wapens aan Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. De Oekraïense president Zelensky wil de komende tien jaar maximaal honderd Rafale-gevechtsvliegtuigen kopen, evenals extra luchtafweersystemen, drones en antidronesystemen.

Dat maakten Zelensky en de Franse president Macron bekend op een persconferentie tijdens een bezoek van Zelensky aan Frankrijk.

De leiders tekenden een intentieverklaring in het Élysée. Macron noemde het "een historische deal". Wanneer Oekraïne de gevechtsvliegtuigen aankoopt, krijgt het land ook trainingen om ze te gebruiken, aldus de Franse president.

Het is niet duidelijk wanneer de militaire goederen en vliegtuigen daadwerkelijk zullen worden geleverd. Naast de intentieverklaring is namelijk geen concreet verkoopplan besproken. Ook is onduidelijk hoe de plannen gefinancierd moeten worden. Volgens het Élysée wordt de deal "over een periode van tien jaar" gerealiseerd.

Rafale-vliegtuigen en SAMP/T-luchtafweersystemen

Rafale-toestellen zijn geschikt voor gevechten in de lucht en kunnen ook bommen en zelfs kernwapens afwerpen. Volgens experts is echter uitgesloten dat Oekraïne daadwerkelijk atoomwapens zou krijgen van zijn bondgenoten. Het Rafale-vliegtuig is een pronkstuk van de Franse defensie-industrie. Ze zijn op sommige punten vergelijkbaar met Amerikaanse F-35-straaljagers.

In de deal is ook vastgelegd dat Oekraïne acht SAMP/T-luchtafweersystemen kan krijgen. "Sterke Franse radars", noemt Macron ze, "met ieder zes lanceersystemen". Volgens de Franse luchtmachtgeneraal Fabien Mandon blijken de in Europa geproduceerde SAMP/T's effectiever dan het Amerikaanse Patriot-luchtverdedigingssysteem dat Oekraïne nu ook gebruikt.

"Momenteel heeft het Patriot-systeem moeite om de geavanceerde Russische raketten te onderscheppen, maar het lukt het SAMP/T-systeem wel", zei Mandon afgelopen maand in de Franse senaat.

Financiële onzekerheid

De deal komt op een moment dat Russische drone- en raketaanvallen toenemen, en Rusland langzaam oprukt aan het oostfront.

Dat Oekraïne en Frankrijk de deal hebben gesloten, komt als "een bom, te midden van een ingrijpende reorganisatie van steun aan Oekraïne tussen Europa en de Verenigde Staten", schrijft de Franse krant Le Monde. Zij noemen de financiering van de plannen een heikel punt. "Hoe de productie en aankopen zullen worden gefinancierd blijft erg onzeker."

Volgens het Franse BFMTV heeft de Europese Commissie vastgesteld dat Oekraïne volgend jaar meer dan 70 miljard euro nodig heeft om de oorlog tegen Rusland te blijven financieren. Het grootste deel daarvan zullen de 27 EU-lidstaten moeten bekostigen.

In oktober heeft de EU toegezegd de oorlogsinspanningen van Oekraïne voor 2026 en 2027 te zullen financieren. Zonder die hulp zou Oekraïne volgens de Europese Commissie al in de eerste maanden van 2026 bankroet zijn.

Verdediging opschroeven

Zelensky is voor de negende keer in Parijs sinds het uitbreken van de oorlog in februari 2022. Hij wil de verdediging van Oekraïne verder versterken nu een nieuwe winter voor de deur staat, terwijl Rusland infrastructuur en stroomvoorzieningen blijft bombarderen.

Vorige maand tekende Zelensky een overeenkomst met Zweden over de mogelijkheid dat Oekraïne de komende tien jaar of langer tot 150 Zweedse Gripen-straaljagers koopt. Oekraïne heeft al Amerikaanse F-16's en Franse Mirages ontvangen.

Via een berichtje op Instagram ontdekte Judith Zilversmit twee jaar geleden wie haar vader in de Tweede Wereldoorlog verraadde. De kleindochter van de verraadster zocht contact. Het was het begin van een zoektocht naar het oorlogsverleden van de familie Zilversmit, waarover ze een podcast maakte: 'Het verraad van de familie Zilversmit'.

"Ik was vooral verontwaardigd", vertelt Zilversmit over het moment dat ze nietsvermoedend het bericht leest op haar Instagramaccount. "Omdat het zo direct en zonder waarschuwing binnenkwam." Ze klikt het bericht meteen weg, maar het zet haar wel aan om verder onderzoek te doen. In de kelder van haar moeders huis vindt ze twee kratten vol oorlogsdocumenten van haar vader en zijn familie.

Onderduiken

Persoonsbewijzen, een brief aan de bank in Dresden - waar haar opa ontslagen werd omdat hij Joods was- en inventarislijsten van zijn inboedel. Al zijn spullen bracht hij onder bij vijf verschillende mensen, toen het gezin uit Duitsland vluchtte naar Maastricht en uiteindelijk onderdook in Luik. Zilversmit somt op: "Een grammofoon met platen, drie serveertafeltjes, een winterjas." Het laat haar nooit onberoerd. "Het komt zo heel dichtbij. Als je dit ziet, kun je je er echt iets bij voorstellen."

Het gezin van Judiths vader Hans, zijn zus Helga, vader en moeder overleeft de oorlog als bijna de enigen van de hele familie Zilversmit. "Mijn vader vertelde heel open over de oorlog. Maar ik ontdekte ook nieuwe dingen. Bijvoorbeeld dat mijn opa na de oorlog moest bewijzen dat hij niet vijandig was geweest tegenover de Nederlandse Staat. Het kostte hem jaren om zijn eigen hoedenwinkel weer terug te krijgen." 

Terwijl Zilversmit nog twijfelt of ze contact wil met de kleindochter die haar het confronterende bericht stuurde, blijkt een historica een boek te schrijven over de verraadster, waarin het verhaal van haar vader en de familie Zilversmit de rode draad is. "We zouden onze informatie delen en samen optrekken. Ik had bijna al die archiefdozen aan haar gegeven", vertelt Zilversmit. Maar toen ze ze: 'Wat ik vind, lees je wel in mijn boek'. Ja, zo werkt het natuurlijk niet." 

Zilversmit besluit daarom het verhaal van haar familie zelf te vertellen in een podcast. Die gaat niet alleen over het oorlogsverleden van Zilversmit, maar ook over het hele proces van haar zoektocht. "Moeten nazaten van slachtoffers en verraders elkaar ontmoeten? Wie heeft er nu eigenlijk zeggenschap over die familiegeschiedenis? Nu de archieven open zijn, komt er steeds meer informatie naar buiten, wat moet je daarmee doen?"

Er is geen eenduidig antwoord op deze vragen, zegt Zilversmit. Het is belangrijk om zorgvuldig te zijn, zodat het verhaal klopt. Ze is dan ook blij dat ze het verhaal in eigen hand heeft gehouden. En dat ze het naar buiten heeft gebracht. "Als je een doos vindt of als er informatie naar buiten komt, denk ik dat je er iets mee moet doen. Ook omdat het verleden belangrijk is om uiteindelijk weer verder te kunnen."

De zesdelige podcastserie is te beluisteren in de app van Het Parool en in je favoriete podcast-app. Vanaf half januari is Judith Zilversmit hoofdredacteur van AT5.

Op veel plekken in Noord moest het al, maar vanaf vandaag moet iedereen ook langs de parkeerautomaat in de Oostzanerwerf, Kadoelen, Banne Buiksloot en Tuindorp Oostzaan. Het is de bedoeling van de gemeente dat hierdoor de parkeeroverlast minder wordt. En dat is volgens een aantal Noorderlingen hard nodig: "Er is gewoon geen plek meer, dus hoop dat er nu meer ruimte komt."

Het uitbreiden van het betaald parkeren zou voor extra parkeerplekken voor bewoners moeten zorgen, aldus de gemeente. Ze zeggen dat buurtbewoners zo minder lang hoeven te zoeken naar een parkeerplek. 

Van maandag tot en met zaterdag betaal je overdag nu € 1,66 per uur. Na 19.00 uur en op zondag blijft het gratis. Mensen die hier wonen of werken kunnen een parkeervergunning aanvragen voor € 38,60 voor een half jaar.

Volgens de gemeente is het in grote delen van Noord lastig om een parkeerplek te vinden. "In buurten zonder betaald parkeren blijven auto’s vaak lang staan. Het gaat bijvoorbeeld om auto's van mensen die verder reizen naar Schiphol of het centrum. Met betaald parkeren komen er meer plekken vrij voor bewoners en rijden er minder auto’s rond op zoek naar een plek."

Parkeeroverlast

Een aantal Noorderlingen herkent die parkeeroverlast. "Het staat hier altijd helemaal vol met auto's", vertelt een vrouw bij winkelcentrum Banne Centrum. "Ze staan overal. Op de stoepen bijvoorbeeld. Er is geen plek meer, dus ik hoop dat er met betaald parkeren meer ruimte komt." 

Toch zijn er natuurlijk ook mensen die niet blij zijn met de verandering. "Ik vind het niet leuk", vertelt een automobilist in Tuindorp Oostzaan. "Je hebt meer het idee dat je een melkkoe bent. Ze zoeken daar op de Stopera gewoon manieren om geld binnen te halen, denk ik."

VVD-fractievoorzitter Daan Wijnants heeft het college vragen gesteld over de sluiting van het Joods Hospice Immanuel vanwege veiligheidsredenen. Het huis, waar mensen in de laatste fase van hun leven verblijven, heeft tijdelijk geen onderdak vanwege een verbouwing van hun pand in Zuid. Een locatie in Nieuw-West leek de oplossing, maar de veiligheid van bewoners en vrijwilligers zou daar niet voldoende gegarandeerd kunnen worden. "Herkent het college dat de veiligheid van Joodse mensen, organisaties en bedrijven onder druk staat in het stadsdeel Nieuw-West?", is een van de vragen die Wijnants stelt in de brief aan de gemeenteraad.

De directie van het sterfhuis geeft aan dat er reden is om de deuren te sluiten en spreekt van 'een moeilijk besluit'. "We kunnen de veiligheid van onze vrijwilligers en bewoners niet garanderen, we willen het risico niet nemen", vertelt Schoenzwytt. Daarom is besloten om een half jaar dicht te gaan. "We krijgen heel veel lieve berichten." 

Immanuel is het enige Joodse hospice van Europa en zit al achttien jaar op de locatie aan de Amstelveenseweg. Mensen die uitbehandeld zijn en zich in de laatste fase van hun leven bevinden kunnen in een hospice terecht. 

Schriftelijke vragen

De VVD laat in de brief aan de raad weten 'niet te kunnen begrijpen dat onderlinge verschillen aanstichting geven tot het niet kunnen functioneren van een sterfhuis'. "Bij een hospice gaat het over menselijkheid en de zorg die geboden kan worden om mensen op een nobele wijze te begeleiden naar de dood", valt te lezen. "De Amsterdamse VVD is zeer geschokt over deze berichtgeving. Een hospice biedt mensen ondersteuning in de laatste levensfase", schrijft Wijnants in de brief aan de gemeenteraad.

Naar aanleiding van de berichtgeving vraagt Wijnants of de gemeente op de hoogte is met de casus en of er signalen zijn ontvangen dat het hospice, tijdens de verbouwing, naar een alternatieve locatie zocht. Daarnaast vraagt de partij 'hoe het college beoordeelt dat de directie de deuren tijdelijk moet sluiten' en 'herkent dat de veiligheid van Joodse mensen, organisaties en bedrijven onder druk staan in het stadsdeel Nieuw-West'. 

'Geen goed plan'

In eerste instantie zijn er gesprekken gevoerd met het Joodse verzorgingstehuis Beth Shalom voor een tijdelijk onderdak, maar dat kwam financieel niet rond. Uiteindelijk kwam er via Cordaan een locatie beschikbaar aan de Ottho Heldringstraat in Nieuw-West. "We hebben intern een enthousiast bericht gestuurd over de nieuwe locatie, het was een fijne plek", laat directeur Nadia Schoenzwytt weten. Toch maakten er vrijwilligers zich zorgen over de veiligheid op de tijdelijke locatie. 

Het bestuur van de hospice nam contact op met een Joodse beveiligingsorganisatie BLEW over de veiligheid van de tijdelijke locatie. Volgens hen was het veilig, mits er zo min mogelijk Joodse uitingen zichtbaar waren. Daarnaast nam Schoenzwytt contact op met de wijkagent in Nieuw-West, die minder optimistisch zou zijn geweest over de veiligheidssituatie: "Hij zei letterlijk: 'Het lijkt me geen goed plan'." Hij verwees onder meer naar de pridevlaggen die in Nieuw-West werden vernield. 

Verbinding

Hospice Immanuel is achttien jaar geleden begonnen om ernstig zieke mensen met een oorlogstrauma op een waardige manier te helpen aan het eind van hun leven. "Trauma's komen naar boven in de laatste levensfase, dan wil je ergens zijn waar je je veilig voelt."

Er wonen niet alleen Joodse bewoners in de hospice. "We hebben een moslimbewoner en er komen naast rabbijnen ook priesters en imams over de vloer." Om die reden vindt Schoenzwytt het extra schrijnend dat hun veiligheid niet zeker is in Nieuw-West. "Wij zijn een plek van verbinding."

Op 5 januari volgend jaar zal de verbouwing van start gaan. "Voor die tijd zorgen we ervoor dat de bewoners op een mooie, fijne plek terechtkomen", vertelt de directeur. Daarnaast wordt er gekeken naar de mogelijkheden om hospicezorg aan huis te geven. "We voelen dat we mensen in de steek laten."

Het Rijk moet honderden miljoenen euro's investeren in de energietransitie in de stad. Gebeurt dat niet, dan kunnen in de komende tien jaar slechts vijf buurten van het aardgas af. Daarvoor waarschuwt wethouder Zita Pels (Duurzaamheid) in een brief aan de raad. "De kosten worden nu verhaald op bewoners. Dat vinden wij onacceptabel."

Als het Rijk wél over de brug komt met subsidie kunnen 64 buurten, met in totaal 82.000 woningen, in 2035 volledig aardgasvrij zijn. Dit zou zo'n miljard euro kosten. Op de iets kortere termijn, kijkend naar de komende vier jaar, is naar schatting 400 miljoen euro nodig om de warmtetransitie betaalbaar te houden, voor in totaal 33.000 woningen.

Dat is een flinke investering, erkent Pels, maar een essentiële 'voor een toekomstbestendig en onafhankelijk energiesysteem'. "Voor alle Amsterdammers is het belangrijk dat de overstap naar duurzame warmte betaalbaar is en blijft." 

"Rekening bij bewoners"

Als de subsidie uitblijft, 'stokt' de warmtetransitie, schrijft de wethouder. "En wordt de rekening bij bewoners neergelegd die wel overstappen. Het Rijk moet significant meer middelen beschikbaar stellen dan het nu doet." Ze roept de nieuw te vormen regering dan ook op om haast te maken met het opzetten van financiële regelingen die de warmtetransitie betaalbaar moeten houden. 

De ambitie van het stadsbestuur om al in 2040 aardgasvrij te zijn, kan voorlopig de prullenbak in. Daarvoor is onder meer de subsidie vanuit het RIjk niet voldoende, aldus Pels.

Mikael (13) en zijn moeder mogen toch in Nederland blijven en worden niet uitgezet naar Armenië. Lange tijd was er onzekerheid over de situatie rondom het verblijf van de in Amsterdam geboren en getogen jongen. Omdat hij en zijn moeder geen verblijfsvergunning hadden, werd er besloten dat hij moest worden uitgezet naar Armenië, het land waar zijn moeder vandaan komt. Burgemeester Halsema spreekt van 'fantastisch nieuws'. 

"Heel fijn dat er een einde komst aan deze lange periode van angst en onzekerheid en dat Mikael zich op zijn toekomst kan richten", aldus Halsema. Ze laat weten dat het goede nieuws haar via de moeder van Mikael bereikte. "Hij kan eindelijk een gewone Nederlandse tiener zijn."

De twee advocaten bevestigen dat Mikael en zijn moeder dolblij en opgelucht zijn eindelijk verder te kunnen met hun leven. "Ze zijn dankbaar voor steun die zoveel mensen hen hebben gegeven."

In juli vorig jaar gaf de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak aan dat de twee niet in Nederland mochten blijven en naar Armenië moesten vertrekken. De nieuwe goedgekeurde aanvraag richt zich op het verblijfsrecht van de vader van Mikael. Vanwege de zorg en opvoeding die Mikael van zijn vader krijgt, mag hij in Nederland blijven. Voor de moeder van de jongen geldt hetzelfde, zij draagt zorg voor haar kind. 

Stress en onzekerheid 

De Raad van State benadrukte in de uitspraak dat Mikael en de moeder eerder de opvang hebben verlaten en dat de moeder het contact met de instanties beëindigde. Dat zij toen al elf jaar in stress en onzekerheid zaten, kwam volgens de Raad van State deels door de keuzes van de moeder en voor een ander deel door de verschillende instanties die lang deden over de besluitvorming.

"Dat wil nog niet zeggen dat de afdeling daarom de vreemdeling gelijk kan geven", schreef de Raad van State toen. "De wens in Nederland te blijven, de stress en de onzekerheid zetten de toepassing van de Afsluitingsregeling nu eenmaal niet snel opzij."

Afwijzing

In 2010 kwam Mikaels moeder vanuit Armenië naar Nederland, waar haar asielaanvraag toen werd afgewezen. Ze besloot hier te blijven en een paar jaar later werd Mikael geboren. Het gezin deed een aanvraag bij de minister om een verblijfsvergunning te verlenen op grond van de 'Afsluiting Definitieve Regeling Langdurig Verblijvende Kinderen', maar dit werd afgewezen. De rechter beoordeelde vervolgens dat die afwijzing onterecht was, waarop de minister in hoger beroep ging. De zaak lag toen al ruim 2,5 jaar bij de Raad van State.

Burgemeester Halsema deed een online oproep, waarin ze opnieuw een beroep deed op de minister. "Dit is een voorbeeld waarbij een regel in een individueel geval veel te hardvochtig uitvalt. Mikael is een 11-jarige Amsterdammer en hoort bij zijn vrienden op school. De wens om minder migranten in Nederland te hebben, kan nooit zo sterk zijn dat deze ten koste gaat van een 11-jarige jongen die geen ander land kent dan Nederland", waren de woorden van Halsema. Daarnaast werd de petitie tegen de uitzetting van de jongen in korte tijd ruim 8000 keer ondertekend. 

AT5 ging vorig jaar juni langs bij de toen 11-jarige Mikael die vertelde over zijn situatie: 

Een grote stroomstoring, een overstroming of een andere noodsituatie in de stad. Het lijkt misschien ondenkbaar, maar het kan ook Amsterdammers overkomen. Deze week is de Nederland valt uit campagne van start gegaan. Amsterdam Informeert gaat daarom langs bij brandweerman Stephan Mersie. Hij vertelt wat je kunt doen om je voor te bereiden op een noodsituatie in de stad. 

We ontmoeten Stephan Mersie bij de brandweerkazerne, waar hij uitlegt wat er gebeurt bij stroomuitval. “Bij hoge gebouwen waar veel liften zijn, moeten we soms mensen massaal uit liften halen,” vertelt hij. “Dan is het belangrijk dat mensen die geen directe hulp nodig hebben, zichzelf een paar dagen kunnen redden. Het beste wat Amsterdammers kunnen doen, is zorgen dat ze een noodpakket hebben waarmee ze de eerste 72 uur kunnen overbruggen.”

Houdbaar eten en dierenvoer 

Mersie laat zien waar zo'n pakket uit moet bestaan: “Water, houdbaar eten zoals soep of mueslirepen, babypoeder voor jonge kinderen, dierenvoer, medicijnen, een verbanddoos en een noodradio. Als de stroom uitvalt en de zendmasten werken niet meer, is een noodradio soms de enige manier om nog informatie te ontvangen.”

Contant geld 

Op straat blijkt dat maar weinig Amsterdammers een noodpakket in huis hebben. “Nee”, zegt een voorbijganger. “Maar ik heb wel water en soep in de kast en vlees in de vriezer, dus er kan niks misgaan.”

Een vrouw met kind reageert: “Nee, ik heb geen noodpakket. Eigenlijk wel een goed idee om er één te hebben. Misschien ergens in de kelder, als er nog plek is tussen alle babyspullen.”

Naast het noodpakket zijn er volgens Mersie nog meer belangrijke zaken om te regelen. 
“Print bijvoorbeeld je identiteitskaart uit, of zorg dat je wat contant geld in huis hebt. 

De onderwijsinspectie constateert in een gepubliceerd herstelonderzoek opnieuw dat de afdelingen vmbo-g/t en havo van het Sweelinck College in Zuid niet aan de wettelijke norm voldoen. Zo blijkt uit het rapport - vastgesteld in september - dat de onderwijskwaliteit op de twee afdelingen onvoldoende scoren. In 2023 en 2024 constateerde de inspectie al dat er bij het Sweelinck College sprake was van tekortkomingen in resultaten. 

De resultaten van de afdelingen vmbo-g/t en havo zijn niet op orde, net zoals vorig jaar. Zo concludeert de inspectie dat veel leerlingen in de onderbouw vertraging oplopen. "Daarnaast zijn te veel leerlingen niet of met vertraging succesvol in de bovenbouw", valt te lezen in het herstelonderzoek. En daarmee voldoet het Sweelinck niet aan de gestelde norm van onderwijs. 

Aanbod en leerklimaat

Op het vmbo-t is er sprake van een lichte verbetering, bij de havo ontbreekt echter de positieve trend. De school moet daarom zorgen voor 'een didactisch passend en stimulerend leerklimaat' voor leerlingen. Bovendien moet er sprake zijn van een 'samenhangend en doelgericht aanbod voor het onderwijs in burgerschap'. Wel is de onderwijsinspectie te spreken over de veilige leeromgeving die de school aan de leerlingen biedt. 

Het college van bestuur geeft als reactie op het onderzoek van de inspectie aan dat het college 'de afgelopen jaren hard heeft gewerkt aan het stellen van ambities en doelen'. "Ondanks de positieve ontwikkeling in de kwaliteitscultuur, is opnieuw sprake van een onvoldoende op de onderwijsresultaten op beide afdelingen", aldus het college van bestuur. "Het bestuur zal er op toezien dat de herstelopdrachten tijdig en adequaat worden uitgevoerd."

Sluiting

In januari 2023 werd er op Facebook een petitie gestart, nadat het college uit het niets aankondigde het komende schooljaar te willen sluiten. Ouders van leerlingen op de middelbare school ontvingen een e-mail waarin het nieuws werd aangekondigd. Aanleiding was het dalende aantal van leerlingen in een tijdsbestek van vijf jaar, wat steeds verder afnam. "Dat brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Wij kunnen met een daling van het aantal leerlingen daarom niet meer de kwaliteit bieden die van ons verwacht mag worden", schreven bestuursvoorzitter Barbara Dijkgraaf en directeur Joost Pols Paardekooper toen. 

Ook werden zorgen rondom de onderwijskwaliteit aangehaald. Docenten lieten in een persbericht weten dat het besluit nooit met personeel zou zijn besproken. "Het docententeam van het Sweelinck College wil met het beiden van kansrijk onderwijs uit alle lagen van de bevolking", aldus de docenten na het nieuws over de sluiting.

Excuses 

Bestuursvoorzitter Dijkgraaf maakte een week na de aankondiging en kritiek op sluiting excuses. "Er waren nog geen afgestemde plannen, die zouden later ontwikkeld worden. Daardoor ontstond veel verwarring en onduidelijkheid. Het voorgenomen besluit leidde tot emoties en kritische vragen, dat betreuren we." Het bestuur van de middelbare school gaf aan gesprekken te willen voeren met medewerkers, leerlingen en ouders om het vertrouwen te herstellen. 

Volgend jaar september zal de inspectie opnieuw een herstelonderzoek naar de onderwijskwaliteit van het Sweelinck College uitvoeren. Bij niet herstelde tekortkomingen kan de inspectie bekostigingsmaatregelen nemen.

De Nederlandsche Bank moet de komende jaren voor ongeveer 60 miljoen euro besparen om financieel stabiel te blijven. Daardoor gaan ook banen verloren, maar hoeveel precies is nog onduidelijk. Dat staat in een vandaag gepubliceerd persbericht. De reorganisatie moet de begroting in 2030 op het huidige niveau houden. 

Volgens DNB-president Olaf Sleijpen moeten de kosten worden verlaagd om 'wendbaar en efficiënt' te zijn 'in een wereld vol geopolitieke spanningen en onzekerheid'. Concreet betekent dit dat op de begroting de komende jaren 10 procent zal worden bespaard. Diezelfde begroting is sinds 2020 fors gestegen, naar 576 miljoen euro, door onder meer nieuwe wettelijke taken en hoge loon- en prijsstijgingen.

Volgens de website werken bij DNB ruim 2500 mensen, op onder meer het hoofdkantoor aan het Frederiksplein en bij het zogenoemde DNB Cashcentrum vlak bij Zeist.

"We realiseren ons dat het veranderprogramma grote impact gaat hebben", aldus Sleijpen. "We gaan het hele traject zorgvuldig uitvoeren, met oog voor de medewerkers en voor de kwaliteit van ons werk.” De ondernemingsraad, vakbonden en het UWV zijn op de hoogte van de reorganisatie. 

Het hoofdkantoor van DNB is in januari weer opengegaan na een vijf jaar durende renovatie van 320 miljoen euro. De Satelliet - de ronde toren bij het gebouw - heeft plaatsgemaakt voor een publieke stadstuin. De begane grond en kelder zijn vrij toegankelijk geworden. Het publieke deel rond de voormalige goudkluis heet nu De Nieuwe Schatkamer.

13-jarige Mikael mag toch in Nederland blijven en vanaf vandaag moet je in heel Noord betalen voor parkeren. Dat en meer in het AT5 Nieuws van maandag 17 november, gepresenteerd door Cenk Karakaya.

Het AT5 Weer van maandag 17 november gepresenteerd door Kasper en Ellie.

Denny Landzaat is toegevoegd aan de technische staf van Ajax. Hij zal Fred Grim bijstaan in de periode dat hij aan het roer staat. De 49-jarige Amsterdammer doorliep de hele jeugdopleiding van Ajax en speelde twee officiële wedstrijden in het eerste, daarna vertrok hij naar MVV. Daarna speelde Landzaat onder meer voor AZ, Feyenoord en FC Twente. 

Landzaat werkte eerder al met Grim bij Willem II. Tot voor kort was hij assistent van Patrick Kluivert bij het nationale elftal van Indonesië. Vandaag stond Landzaat al op het trainingsveld bij de hoofdmacht van Ajax. Hij zal in ieder geval opereren als assistent in de periode dat Grim trainer is. 

Naast Landzaat zal ook Paul Nuijten een van de assistenten zijn van Fred Grim. Hij was al doorgeschoven vanuit de technische staf van de Onder 19. Urby Emanuelson maakte ook al deel uit van de trainersstaf.

Vorige week maakte algemeen directeur Menno Geelen in de aandeelhoudersvergadering bekend eerst op zoek te gaan naar een nieuwe technische directeur, voordat Grim wordt vervangen als hoofdtrainer. 

Een deel van het Mosplein in Noord is deze ochtend voor bijna twee uur lang afgezet vanwege een melding van een mogelijk explosief. Om 8.45 uur kreeg de politie een melding van een 'verdacht pakketje'. Het gebied werd rond 10.50 uur weer vrijgegeven. Of het ging om een explosief is onduidelijk. "Dat is deel van het onderzoek", aldus een woordvoerder van de politie tegen AT5. 

Na de melding kwam naast politie, het team explosieven verkenning ter plaatse. Het gebied werd om 9.00 uur afgezet. De explosievenopruimingsdienst (EODD) kwam ter plaatse om verder onderzoek te doen. 

Volgens een tipgever ging het om 'een sporttas met explosieven naast een prullenbak' wat binnen het afgezette gebied lag. Winkels in de omgeving waren tijdelijk gesloten vanwege de afzetting en aan mensen werd gevraagd afstand te houden. 

Een Chinees restaurant aan de Burgemeester Vening Meineszlaan in Slotermeer is gisteravond overvallen. De eigenaar van het restaurant pikte dat niet en heeft de overvallers zonder buit weg kunnen jagen. 

De overval vond plaats rond 22.30 uur gisteravond, het restaurant was nog open. Twee gewapende mannen kwamen binnen. De eigenaar van het restaurant kon de overvallers dusdanig afschrikken dat ze vertrokken. 

De politie is een onderzoek gestart en is altijd nog op zoek naar de verdachten, ze zaten beiden op een fatbike.

Het WK roeien wordt na 1977 en 2014 aankomende zomer voor de derde keer in de geschiedenis in Amsterdam gehouden. Voor dit grote evenement wordt de Bosbaan nu al aardig onder handen genomen om te voldoen aan alle voorwaarden van dat WK. 

De voorbereidingen voor het WK roeien in 2026 zijn daarom nu al in volle gang. Oevers, steigers, bruggen en het historische botenhuis worden aangepakt en vernieuwd. Een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden is het uitbaggeren van de Bosbaan. Wethouder Sofyan Mbarki licht toe: “De Bosbaan zal een diepte van 2,20 meter krijgen in plaats van de oorspronkelijke 2 meter. Dat is nodig om de sport een stukje eerlijker te maken.”

Baggeren

Bij het baggeren wordt maar liefst de inhoud van duizend vrachtwagens aan slib uit de baan verwijderd. Dit materiaal wordt hergebruikt. Zo gaat alle bagger uit de Bosbaan naar een weiland in Ouderkerk aan de Amstel, waar het slib wordt ingezet om de bodem daar op te hogen.

Ook het Botenhuis, een rijksmonument, wordt onder handen genomen. “Het monument wordt aan de buitenkant weer in ere hersteld, het was de afgelopen jaren verouderd en niet in goede staat. Binnen wordt het gerenoveerd en eigentijds gemaakt”, zegt Mbarki. Hij hoopt dat het complex daarna weer honderd jaar mee kan.

Tijdens het vorige WK van 2025 in Shanghai was TeamNL het succesvolste team van het hele WK. Mede door deze successen worden een aankomend jaar veel fans verwacht, zo geeft toernooidirecteur Nico Rienks aan: "We verwachten zo'n tienduizend mensen per dag en het WK duurt 7 dagen, dus dan toch aardig wat mensen. Helemaal als je het vergelijkt met Shanghai waar in totaal ongeveer 1000 mensen kwamen kijken." 

Ook de roeiers zelf zijn blij met aan aankomende WK in eigen land.  Roos de Jong, die in Shanghai goud haalde in de licht dubbel twee klasse met teamgenoot Benthe Boonstra, zegt hierover: "Het is wel echt bijzonder dat het in eigen land is, niemand van ons heeft dat ooit meegemaakt. Het is wel echt iets waar je naartoe kan leven." 

Het WK roeien is van 24 tot en met 30 augustus.