De revolutie is begonnen, zegt dé man achter al het AI-nieuws van de laatste tijd: Sam Altman. Hij is de ceo van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. En hoe die revolutie de wereld gaat veranderen, wordt al zichtbaar, zegt tech-redacteur Nando Kasteleijn in deze podcast. Bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt.

Nando vertelt meer over Sam Altman, de nieuwe ster aan het tech-firmament, of de 'nieuwe Mark Zuckerberg' zoals hij al wordt genoemd. Hoe moeten we hem lezen: als een 'good guy' of een 'bad guy'? Want hij spreekt wel zorgen uit over de technologie die hij zelf ontwikkelt, maar handelt hij daar ook naar?

Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Deze aflevering van podcast De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

In Suriname wordt vandaag op 5 juni herdacht en gevierd dat het precies 150 jaar geleden de Lalla Rookh, het eerste schip met contractarbeiders uit India, in Suriname aankwam. Tussen 1873 en 1916 kwamen naar schatting 34.000 Indiase contractarbeiders naar Suriname.

Hun komst hield verband met de afschaffing van de slavernij op de Caribische eilanden. Dat gebeurde in de Britse koloniën eerder dan in de Nederlandse, namelijk al in 1834. De Britten begonnen op de plantages in de Cariben met het inzetten van contractarbeiders uit hun andere kolonie India, omdat de Caribische economie instortte na afschaffing van de slavernij.

Volgens de Surinaamse historicus Maurits Hassankhan werd het systeem van contractarbeid geïnitieerd om de plantage-economie te 'redden' en besloot de Nederlandse regering om met Groot-Brittannië om de tafel te gaan zitten zodat er mensen uit Brits-Indië gehaald konden worden.

De Britten wilden dat de contractarbeiders onder toezicht zouden komen van de regering, terwijl in Nederland bepaald was dat contractarbeid, net als slavernij, een particuliere zaak zou zijn. De regering wilde juist zo min mogelijk bemoeienis.

Volgens Hassankhan duurden de onderhandelingen over de contractarbeid in Suriname daarom zolang. Er was niet alleen sprake van een contract, er waren allerlei andere dwingende voorwaarden. Zo konden mensen in de gevangenis belanden of een boete krijgen als ze het werk in de ogen van de koloniale machthebbers niet naar behoren uitvoerden. Er zijn ook voorbeelden van lijfstraffen. Er waren opstanden op de plantages tegen de slechte omstandigheden.

"In India was er sprake van overbevolking en grote armoede. Heel veel mensen leefden op de rand van armoede", vertelt Hassankhan vanuit het Nationaal Archief in Suriname, waar documenten vol met informatie liggen over duizenden contractarbeiders. Het zijn lijsten met namen van de mensen en hun herkomst, verder werd nauwkeurig opgetekend uit welk district ze kwamen.

Hasankhan interviewde dertig jaar geleden contractarbeiders. "De mensen kwamen uit het noorden van India, dat heette toen Hindostan. Vandaar de naam Hindostanen", zegt Hassankhan. Hoewel mensen vrijwillig naar Suriname kwamen werden ze onder valse voorwendselen gelokt. Er werd hen land beloofd, en koeien.

Voor deze mensen, die zelf niets bezaten, was land veel waard. In India werkten ze, aldus Hassankhan, voor rijke grootgrondbezitters. Het vooruitzicht van een eigen stukje grond betekende veel. "Ze kregen na hun contractperiode inderdaad een stukje grond, maar het werd veel mooier voorgespiegeld dan de werkelijkheid. Ze kregen geen koeien, of vee."

De 91-jarige Parmessar Sewradj luisterde als kind al naar de bijzondere verhalen van zijn ouders. Zij kwamen als arme contractarbeiders vanuit India naar Suriname. Met de belofte van een eigen stukje grond hoopten ze daar op een beter bestaan:

Hoewel ze in Suriname meer betaald kregen dan in India was het systeem waarin ze in werkten in sommige opzichten vergelijkbaar met slavernij: ze kwamen terecht in de oude slavenbarakken en als ze hun werk niet goed deden werden ze gestraft.

In het archief zijn ook de zogeheten 'Calcuttabrieven' te vinden. Dat zijn brieven die de mensen aan hun achtergebleven familieleden in India schreven en die zijn gebundeld in boekwerken. Uit onderzoek van Hassankhan naar de leefomstandigheden van de contractarbeiders blijkt dat ze door de Nederlandse kolonisten veel slechter betaald werden dan beloofd was en in de contracten stond.

Hassankhan: "Dit vond plaats onder de Nederlandse Staat en ik denk dat net als in het kader van het slavernijverleden het geval is, er een soort van verontschuldiging op zijn plaats is en dat er gezegd wordt: sorry, we hebben ook jullie onrecht aangedaan. Het gaat om die erkenning."

Hassankhan is zelf ook een nazaat van contractarbeiders uit India. Hij zocht zijn roots uit en het lukte hem om in contact te komen met familieleden in India. "Ik kon veel van mijn grootvader terugvinden, omdat in de documenten vrij nauwkeurig is bijgehouden waar hij vandaan kwam. Zo is zelfs de buurt genoemd waar hij in het Indiase dorp woonde. Toen mijn opa naar Suriname ging heeft hij zijn vrouw in India achtergelaten en hun baby van anderhalf. Hij had ruzie gekregen en is vertrokken naar Suriname."

Tijdens zijn zoektocht ontdekte Hassankhan dat de door zijn opa achtergelaten baby inmiddels kinderen en kleinkinderen had en die heeft hij ontmoet. "We hebben vrij intensief contact, ik was er nog in november. Ik ben er dan als de wetenschapper Hassankhan, maar ik ben zelf ook een nakomeling en dat geeft zo'n bezoek een extra dimensie. De reacties zijn positief. Maar er waren eerst ook familieleden die dachten: wat komt hij honderden jaren later doen en wil hij hier iets opeisen? Maar nu hebben we een goede band."

De beruchtste vrouwelijke kindermoordenaar van Australië is vrijgelaten. De 55-jarige Kathleen Folbigg heeft twintig jaar vastgezeten voor het doden van haar vier kinderen, maar nieuw wetenschappelijk onderzoek laat zien dat ze mogelijk onschuldig is. Daarom heeft ze gratie gekregen.

Kathleen Folbigg en haar man kregen vier kinderen. Het eerste kind, een zoon, werd in 1989 geboren. Maar toen hij nog maar 19 dagen oud was werd Caleb dood in zijn wieg gevonden. Twee jaar later stierf hun tweede zoon die toen acht maanden oud was. In 1993 overleed hun dochter na 10 maanden en ruim vijf jaar later hun tweede dochter, 18 maanden oud.

Privédagboeken

Aanklagers vonden het destijds zeer onwaarschijnlijk dat de vier kinderen zonder duidelijke oorzaak plots waren overleden. Na hun dood gaf de vader van de kinderen privédagboeken van zijn vrouw aan de politie. Zo schreef ze onder meer: "Mijn schuldgevoel over hen achtervolgt me allemaal" en "Wat me het meest beangstigt is als ik alleen met de baby ben."

Oorspronkelijk was haar celstraf 40 jaar, maar dat is later teruggebracht tot 30 jaar. De vrouw heeft al een aanzienlijk deel van haar straf uitgezeten, 20 jaar.

Folbigg heeft altijd ontkend dat ze haar vier kinderen heeft vermoord en kreeg later bijval van experts. Het onderzoek is heropend naar aanleiding van een verzoekschrift van tientallen wetenschappers, artsen en andere deskundigen, die overtuigend bewijs zien dat sprake is geweest van natuurlijke doodsoorzaken. Zeker twee van de kinderen hadden een zeldzame genetische mutatie. Een derde kind had mogelijk een neurologische aandoening.

Twijfel

De autoriteiten zijn er niet langer volledig van overtuigd dat Folbigg haar kinderen heeft omgebracht. Procureur-generaal Michael Daley zei vandaag op een persconferentie dat er gerede twijfel bestond over de schuld van Folbigg. "En in het belang van gerechtigheid voor mevrouw Folbigg zal ze zo snel mogelijk moet worden vrijgelaten."

Hoewel haar veroordeling niet wordt ingetrokken, wordt ze wel vervroegd vrijgelaten. Het is niet duidelijk of ze recht heeft op een schadevergoeding.

Zeker twintig appartementen van het Amsterdamse complex dat afgelopen weekend in brand stond, zijn waarschijnlijk nog één tot drie jaar onbewoonbaar. Dat zegt een woordvoerder van Vesteda, verhuurder en eigenaar van het pand.

Het complex bestaat uit in totaal 95 appartementen. Vooral woningen op de bovenste drie etages zijn zwaar beschadigd. Vesteda gaat na voor hoeveel bewoners een nieuwe woonruimte gezocht moet worden. Hiervoor heeft de verhuurder hulp ingeschakeld van collega-verhuurders.

Dat het nog jaren kan duren voordat de uitgebrande appartementen zijn hersteld, heeft er volgens de woordvoerder onder andere mee te maken dat het onderzoek naar de oorzaak van de brand eerst moet worden afgerond. En na "verzekeringskwesties", moet er "een aannemer worden gezocht, een herstelplan worden gemaakt, en dan moet er worden gebouwd en alles worden ingeregeld".

Bekijk hier beelden van de brand in het Amsterdamse appartementencomplex:

Op korte termijn laat Vesteda een kap plaatsen over de woningen op de bovenste etage, "zodat ze water- en winddicht zijn". Anders kan regenwater alsnog doorsijpelen naar appartementen op lagere verdiepingen.

Vooral appartementen op de onderste vijf verdiepingen zijn nog wel bewoonbaar. Een deel van de bewoners kan op korte termijn weer naar huis, maar wanneer dit is en om hoeveel bewoners het gaat, is niet duidelijk.

Eerst moet het gas, water en licht weer worden aangesloten. "Dat werkt nu niet meer door het bluswater", zegt de woordvoerder. En er moet per woning worden gekeken of er waterschade is.

De grote brand in het appartementencomplex aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam-Oost ontstond zaterdag. Er vielen geen gewonden. Bewoners moesten een andere slaapplek zoeken. Gisteren konden zij noodzakelijke persoonlijke spullen ophalen, zoals kleding.

De kapotte autobrug in Holwert wordt niet meer gerepareerd. Over twee weken begint de geplande renovatie van de brug. Tot die tijd wordt een kraan ingezet om auto's op en van de boot te helpen.

Een week geleden konden 65 auto's op de veerboot tussen Ameland en Holwert niet van de boot af vanwege problemen met de brug. Reizigers zaten uren vast op de boot. Door de inzet van een hijskraan kon de veerdienst de volgende dag worden hervat.

Nieuwe problemen

Daarna probeerde Rijkswaterstaat van alles om de autobrug te repareren. "Bij iedere oplossing die we bedachten, ontstond er een nieuw probleem", zegt een woordvoerder tegen Omrop Fryslân. De veiligheidssensoren werden handmatig ingesteld en er werd vierhonderd meter aan elektriciteitsdraad vervangen, maar de problemen hielden aan.

Volgens Rijkswaterstaat komt dat ook door de leeftijd van de brug. De installatie van de brug is bijna veertig jaar oud. "Dat oude materiaal communiceert niet goed met het nieuwe, dat geldt voor zowel de hardware als de software."

De kraan die als noodoplossing diende, blijft nu staan. Bij drukte in het weekend wordt een verkeersregelaar ingezet, laat Rijkswaterstaat weten.

De start van de renovatie van de autobrug stond al gepland voor 20 juni. "De renovatie komt geen dag te vroeg. Als dat nog maanden zou duren, hadden we hem naar voren gehaald", aldus de woordvoerder.

Een drietal dat verdacht werd van betrokkenheid bij de moord op Willem Endstra is vanochtend in hoger beroep vrijgesproken. De rechtbank had de verdachten in januari 2016 ook vrijgesproken, maar het Openbaar Ministerie (OM) ging daartegen in beroep en eiste gevangenisstraffen tot negen jaar.

Endstra werd in 2004 voor de deur van zijn kantoor in Amsterdam doodgeschoten. De vastgoedhandelaar werd voor zijn dood verdacht van witwassen en werd "de bankier van de onderwereld" genoemd door crimineel John Mieremet.

Willem Holleeder is veroordeeld als opdrachtgever voor de moord op de Amsterdamse vastgoedmagnaat. De vermoedelijke schutter is een Rus die in 2012 in zijn cel overleed.

12.000 extra pagina's

Het OM was ervan overtuigd dat drie mannen medeplichtig waren. Ze zouden de schutter hebben ondersteund, auto's hebben geregeld en onderdak voor hem hebben geregeld. Ook zouden ze maandenlang het kantoor van Endstra in de gaten hebben gehouden en daar op de dag van de moord op de uitkijk hebben gestaan.

Het hof oordeelt net als de rechtbank dat er te weinig bewijs is om de mannen te veroordelen. Het OM bracht 12.000 pagina's aan extra ingebrachte stukken in, maar dat maakt voor het hof geen verschil, schrijft AT5/NH Nieuws.

Ruim een halve dag heeft het treinverkeer rondom Amsterdam stilgelegen vanwege een storing. "We dachten wel de eerste trein terug te kunnen pakken", zegt een vrouw die de nacht doorbracht op het station. Maar uiteindelijk moest ze ook 's ochtends wachten op de eerste trein naar Eindhoven. "Het was koud", zegt ze met een lachje.

Naar schatting enkele honderden mensen hebben noodgedwongen geslapen op stations, in opengestelde treinen of geïmproviseerde opvanglocaties. Dat gebeurde vooral in Utrecht en Amsterdam, waar ook geen nachttreinen reden. De storing in Amsterdam begon zondag om 17.00 uur en vanmorgen om 09.00 uur werd het treinverkeer stapsgewijs hervat.

Reizigers uiten kritiek op NS en spoorbeheerder ProRail over hoe de storing is afgehandeld. Critici vinden dat er niet of nauwelijks duidelijk is gecommuniceerd. "We zijn in de steek gelaten", zegt een vrouw.

'Geen werkend noodplan'

"Wederom moeten we constateren dat een goed noodplan voor de opvang en begeleiding van reizigers niet aanwezig was of niet goed heeft gefunctioneerd", stelt reizigersvereniging Rover in een verklaring. Er wordt opgeroepen tot een grondige evaluatie "omdat reizigers herhaaldelijk worden geconfronteerd met uitval van ict-systemen".

De oorzaak van het probleem bij de verkeersleidingspost in Amsterdam wordt nog altijd onderzocht. NS en ProRail betreuren het ongemak waarmee reizigers zijn geconfronteerd. "We hebben onze stinkende best gedaan om de pijn te verzachten. Maar op een aantal plekken zal het niet goed zijn gegaan en dat is vervelend", zegt de NS-woordvoerder.

De spoorwegbeheerder en het spoorwegbedrijf wijzen erop dat het gaat om een storing uit de buitencategorie. Nooit eerder in zijn achttien jaar tijd bij ProRail heeft bestuursvoorzitter John Voppen dit meegemaakt, zegt hij. Voor het eerst is namelijk overgestapt op een back-uplocatie in Utrecht om het treinnetwerk weer rijdende te krijgen.

Voor de reiziger betekende het vooral veel wachten. Dat begon gisteravond, toen vele duizenden concertgangers in Amsterdam terug naar huis hoopten te gaan:

"We zijn eerder weggegaan om de trein halen", zei een bezoeker van een concert van Harry Styles in de Johan Cruijff Arena zondagavond. Op station Bijlmer Arena kwamen ze erachter dat de storing alles had platgelegd. "En nu zitten we hier. Geen vervangend vervoer, zoek het maar uit: daar komt het op neer."

De inzet van bussen als alternatief was volgens NS geen optie, ook niet op maandagmorgen. Daarvoor zijn de aantallen reizigers simpelweg te groot, erkent ook reizigersbelangenvereniging Rover.

Forenzen moesten zelf een ander vervoermiddel vinden. Bijvoorbeeld door een vriend, ouder of familielid te vragen om een rit. Zo'n 500 gestrande reizigers gingen naar de opengestelde Ziggo Dome. Daar hebben uiteindelijk zo'n 150 mensen geslapen. De rest heeft zelf een slaapplek of alternatief vervoer gevonden.

In Utrecht werd de Jaarbeurs een opvangplek. Er waren veldbedden neergezet en het Rode Kruis verzorgde eten en drinken. "Ik was hier tussen 03.00 en 04.00 uur", vertelde een passagier tegen RTV Utrecht. "De sfeer onderling ging wel, maar er was veel onduidelijkheid bij de mensen." De man vond het een bijzondere ervaring om er te slapen. "Het leek wel alsof ik in een azc zat. Ik hoop niet dat het vaker gaat voorkomen."

Ook op de stations Amsterdam Centraal en Utrecht Centraal lagen mensen te slapen. Met dekens van aluminiumfolie die ze hadden gekregen, of gewikkeld in een jas of vest probeerden ze wat slaap te pakken.

Dat viel niet mee, vertellen deze toeristen op het station van Amsterdam:

's Ochtends werd het steeds drukker op de stations, maar reden er nog geen treinen van of naar Amsterdam en Schiphol. Behalve NS- en ProRail-medewerkers werden ook beveiligers op stations aangeklampt door reizigers op zoek naar informatie. "Ik kan er ook weinig aan doen, toch", zei een beveiliger tegen een verslaggever.

De NS-woordvoerder zegt dat zo veel mogelijk kanalen zijn ingezet om mensen te informeren. "Maar we kunnen niet voor 100 procent garanderen dat tijdig alle correcte info aankomt."

Compensatie voor reizigers

Even voor 09.00 uur kwam het verlossende bericht: de treinen gingen weer mondjesmaat rijden van en naar Amsterdam.

De mensen die extra kosten hebben gemaakt, bijvoorbeeld voor verblijf in een hotel of gebruik van een taxi, kunnen zich melden bij NS. De vervoerder gaat dan kijken welke kosten "redelijkerwijs" zullen worden vergoed.

Gert-Jaap Hoekman wordt per 1 september hoofdredacteur van NOS Sport. Hij is afkomstig van nieuwssite NU.nl, waar hij vanaf 2012 in de hoofdredactie zat, sinds 2013 als hoofdredacteur. Bij NOS Sport wordt hij verantwoordelijk voor de redactie en de journalistieke koers.

Zijn aanstelling komt na het vertrek van de hoofdredactie van NOS Sport eerder dit jaar na grote interne commotie over grensoverschrijdend gedrag en een onveilige werkcultuur op de sportredactie. Die kwestie kwam naar buiten door een artikel in de Volkskrant en had ingrijpende gevolgen: in maart trad de vierkoppige hoofdredactie met onmiddellijke ingang af. Tv-presentator Tom Egbers, die werd beschuldigd van het intimideren van collega's, is sindsdien niet meer op het scherm te zien geweest en bij de NOS is een bedrijfsbreed onderzoek naar de cultuur in gang gezet.

Een van Hoekmans eerste taken wordt het formeren van een nieuwe hoofdredactie. Hij begon zijn carrière als freelance sportjournalist bij de toenmalige Zwolse Courant. Daarna ging hij naar Nieuwe Revu, waar hij ook hoofdredacteur zou worden. Hij is verder secretaris van het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren.

NOS-directeur Gerard Timmer is blij met de komst van Hoekman: "Met Gert-Jaap Hoekman zijn we erin geslaagd de journalistieke en hoofdredactionele senioriteit in huis te halen die we wensten voor NOS Sport. Gert-Jaap beschikt over een open persoonlijkheid en een menselijke benadering. Ook zijn aan de dag gelegde visie op de potentie voor NOS Sport, zowel inhoudelijk als ten aanzien van de digitale strategie, in een mediawereld die zich snel ontwikkelt zal bijdragen aan de verdere versterking van de positionering van NOS Sport."

In Amsterdam-Noord zijn vannacht drie explosieven kort achter elkaar afgegaan. De explosies waren tussen 03.15 uur en 03.50 uur bij huizen voor de deur, in straten niet ver van elkaar: de Urkstraat, de Beemsterstraat en de Werengouw. Niemand raakte gewond.

Bij de eerste explosie aan de Urkstraat ontstond brand. De brandweer kon het vuur snel blussen. Daarna kwamen het Team Explosieven Veiligheid en de forensische opsporing ter plaatse. Twee van de drie voordeuren en gevels raakten flink beschadigd. Bij het derde huis bleef de schade beperkt.

Aanhouding

Er werd ter plekke een 21-jarige man aangehouden die verdacht wordt van betrokkenheid bij een van de explosies. De politie onderzoekt nog of er een verband is tussen de drie gevallen, schrijft AT5/NH Nieuws.

De politie is op zoek naar getuigen en vraagt mensen met een videodeurbel of dashcam om beelden te delen.

Het Russische ministerie van Defensie claimt dat het Russische leger gisteren een groot Oekraïens offensief in de regio Donetsk heeft afgeslagen. Volgens de Russen zijn daarbij zo'n 250 Oekraïense militairen gedood en meerdere tanks en pantservoertuigen vernietigd. Vanuit Kyiv is nog geen reactie vernomen op de beweringen van Moskou en het nieuws is nog niet onafhankelijk te verifiëren.

Volgens een verklaring van het Russische ministerie op Telegram, gisteravond laat, werd het Oekraïense offensief gisterochtend gelanceerd in het zuiden van de regio Donetsk. Daarbij zouden zes bataljons pantserinfanterie en twee tankbataljons van het Oekraïense leger betrokken zijn geweest. Volgens Rusland zijn onder meer 16 Oekraïense tanks en 21 pantservoertuigen vernietigd.

In de dagelijkse update van de Oekraïense legerleiding wordt vanochtend met geen woord gerept over een groot offensief in Donetsk. De leiding meldt wel 29 gevechten in Donetsk en Loehansk en 15 luchtaanvallen op Russische troepen in heel Oekraïne. Ook zijn volgens Kyiv zes vijandelijke drones onderschept en meerdere commandoposten, wapendepots en luchtverdedigingssystemen van Rusland aangevallen.

Dit zegt het Russische ministerie van Defensie:

'Verliezen maar tactisch succes Oekraïne'

Zowel de Russische als de Oekraïense claims zijn niet onafhankelijk te verifiëren. Oekraïne bereidt zich al maanden voor op een groot tegenoffensief, maar zei gisteren nog dat "plannen houden van stilte", met de boodschap dat het begin van het offensief niet aangekondigd zal worden om Rusland niet wijzer te maken dan nodig. Tegelijkertijd heeft Moskou reden om alle speculatie over het begin van het offensief te overstemmen met berichten over zware Oekraïense verliezen.

Opvallend genoeg weerspreekt de Russische veldcommandant Aleksandr Khodakovsky de succesverhalen van zijn eigen ministerie op zijn Telegram-kanaal. De Oekraïense troepen hebben volgens hem in het westen van Donetsk "een vuist weten te vormen" en "tactische succes" weten te behalen, klinkt zijn verklaring.

"Ze hebben één positie van ons ingenomen, maar ze hebben voelbare verliezen geleden", aldus Khodakovsky. "Nu probeert de vijand de aanwezigheid bij de doorbraak te versterken, uiteraard met het doel om nog meer gebied in te nemen." De Russische veldcommandant denkt niet dat deze aanval deel uitmaakt van het langverwachte Oekraïense tegenoffensief, maar hij houdt er rekening mee dat een succesvolle doorbraak wel het begin kan zijn van meer.

Meer gevechten op en rond frontlijn

De Nederlandse oud-Commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif benadrukt dat er nog veel onduidelijk is en dat er ook zeker een propagandaoorlog wordt gevoerd. "Zolang dit allemaal uit één bron is - en de beelden daarbij laten echt maar heel moeilijk zien wat er aan de hand is - dan moet je dat zeker in deze fase van de oorlog met een korreltje zout nemen", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal.

De Kruif denkt wel dat de huidige strijdbewegingen anders zijn dan eerder. "De afgelopen weken zagen we heel veel gevechten in de diepte, van de frontlijn af. Nu zien we echt gevechten op en rond de frontlijn. En niet alleen daar, maar ook in het noorden zien we gevechten. Dus dat zijn wel indicaties dat er meer aan de hand is dan wat incidentele gevechten. We zitten, denk ik, echt in de eerste fase van het offensief."

Meer duidelijkheid over de Oekraïense plannen en de Russische tegenreactie zal nog wel even op zich laten wachten, denkt De Kruif. "Oekraïne zal ongetwijfeld op meer plekken gaan aanvallen dan één, als het echt waar is. En het zal echt wel een paar dagen duren voordat we weten dat het offensief aan de gang is, en vooral ook voordat we weten waar het zwaartepunt ligt, voordat weten waar Oekraïne wil doorbreken."

In een video roept Oekraïne op tot stilte over eventuele acties van het leger:

De druk op de politiek om asielzoekers in Nederland voluit te laten werken neemt toe. Asielzoekers mogen nu onder voorwaarden 24 weken per jaar werken. Voor Oekraïense vluchtelingen geldt die beperking niet: zij mogen zonder werkvergunning in loondienst werken.

Esam uit Jemen baalt enorm van de regels. Hij woont langer dan een jaar in de noodopvang in Vlissingen en weet niet wanneer zijn asielprocedure wordt afgerond. Hiervoor woonde hij in Saoedi-Arabië en werkte hij zes jaar in de financiële sector als IT-specialist. Hij houdt actief vacatures bij in zijn vakgebied en krijgt via Linkedin aanbiedingen van bedrijven. Maar als ze horen dat hij nog geen verblijfsvergunning heeft, haken ze af vanwege de belemmeringen voor het aannemen van asielzoekers.

Asielzoekers moeten aan vrij veel voorwaarden voldoen: ze mogen pas na 6 maanden werken, niet langer dan 24 weken en ze hebben een tewerkstellingsvergunning nodig die werkgevers moeten aanvragen bij het UWV. Ook moeten ze een bankrekening openen waarop hun salaris kan worden gestort en daarvoor hebben ze een BSN-nummer nodig. Dat is nog een uitdaging want de wachtrij voor inschrijving in de basisregistratie is enorm opgelopen, van ruim 2000 wachtenden in januari 2022 naar 13.440 op 10 mei 2023. Asielzoekers die een werkgever hebben gevonden, komen wel in aanmerking voor een spoedprocedure van twee weken.

Meedoen vanaf dag één

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de vraag of de belemmeringen kunnen worden losgelaten. Aanleiding voor het debat is de initiatiefnota 'Meedoen vanaf dag één' van D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt.

Zij wil de belemmeringen eraf halen en asielzoekers sneller toegang bieden tot taalles en studies. Ze wil dat asielzoekers net zo snel kunnen integreren als Oekraïners. Die kunnen zich inschrijven bij iedere gemeente en aan het werk vanaf dag één, zonder beperkingen. Een werkvergunning is niet nodig, een werkgever moest een Oekraïense werknemer alleen aanmelden bij het UWV.

Draagvlak groeit

Het maatschappelijk draagvlak om asielzoekers eerder aan het werk te helpen groeit. Hoogleraren schreven een manifest en de VNG en alle Utrechtse gemeenten vroegen minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) om de belemmeringen tijdelijk op te heffen en ervoor te zorgen dat kansrijke asielzoekers zo snel mogelijk aan het werk kunnen.

"Als asielzoekers vroeg aan een gemeente worden gekoppeld waar ze al een baan hebben scheelt dat de gemeente een uitkering en bevordert het de integratie", zegt een woordvoerder van de Commissaris van de Koning in Utrecht. "Voor asielzoekers is het, tenzij je grote trauma's hebt, ook fijner om meteen aan de slag te kunnen in plaats van doelloos op de rand van je bed te zitten. Uiteindelijk is het fijner voor iedereen."

De rechter bepaalde onlangs al dat de beperking van maximaal 24 weken in strijd is met Europees recht. Ook Regioplan, dat in opdracht van het kabinet werkt, adviseerde om dat maximale aantal weken los te laten. Krapte op de arbeidsmarkt en de ervaringen met Oekraïners die wel meteen aan het werk mochten, zorgen nu voor momentum en mogelijk draagvlak voor het afschaffen van de belemmeringen, denkt Podt.

Toch is het nog maar de vraag of er in de Tweede Kamer een meerderheid is voor het voorstel. Tegenstanders, waaronder de VVD, zeggen dat asielzoekers koppelen aan werk mogelijk een belofte tot permanent verblijf inhoudt; de beperking van 24 weken werd ingevoerd om te voorkomen dat mensen die een afwijzende beschikking van de IND hebben gekregen nog wel recht op een uitkering hebben. Het CDA, dat nodig is voor een meerderheid, wil nog niet kwijt of het het plan van Podt wil steunen.

Proeven in andere gemeentes

In Almere loopt nu een proef met een kantoor van Randstad in het asielzoekerscentrum. Het COA probeert daar samen met het uitzendbureau om asielzoekers te koppelen aan werkgevers. Ze stellen een profiel op van asielzoekers en zoeken dan binnen een poule van 100 geïnteresseerde werkgevers naar de beste match. Op die manier zijn al 22 mensen aan werkgevers gekoppeld, onder wie vijf asielzoekers. Wel moeten zij zich houden aan de wettelijke beperkingen.

Ook in Leersum begint binnenkort een proef om actief asielzoekers aan het werk te helpen vanuit het azc.

Drugsimport moet in Europees verband worden tegengewerkt. Dat is de boodschap waarmee minister Dilan Yesilgoz van Justitie vandaag naar de Antwerpse haven afreist voor overleg met collega's. Veel drugs, waaronder cocaïne, worden via containerschepen Europa binnengesmokkeld.

Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië bespreken in de Belgische havenstad hoe criminelen het leven zuur gemaakt kan worden. "We moeten ons deel van Europa heel onaantrekkelijk maken", zegt Yesilgoz. "We moeten het verdienmodel kapot maken."

Concreet zijn er plannen voor zogenoemde havenofficieren, die ervoor moeten zorgen dat informatie sneller wordt gedeeld tussen Europese havens. Verder moet er volgens de minister een gezamenlijke aanpak komen voor uithalers (die drugs ophalen als containers aan land zijn) en zou het makkelijker moeten worden om crimineel vermogen af te pakken.

Waterbedeffect

Ook pleit Yesilgoz ervoor om maatregelen die Nederland en België al hebben genomen, zoals digitaal verzegelen van containers en betere screening van havenpersoneel, in andere landen ook in te voeren. "Doe alsjeblieft mee, anders krijg je een waterbedeffect, zeggen wij tegen Europese collega's."

De minister wijst erop dat de gewelddadige uitwassen van drugscriminaliteit een groot probleem zijn. "Het geld gaat elders naartoe, de drugs ook, maar het geweld blijft in onze landen", aldus Yesilgoz. "We moeten zorgen dat het niet meer onze kant op komt."

De meeste treinen in en rond Amsterdam rijden weer, meldt ProRail. "Rekening houdend met misschien nog wat vertraging en mogelijk een trein die uitvalt", zegt een woordvoerder. "Dat zal in de loop van de dag beter worden, want dan staat alles steeds meer op de goede plek."

Reizigers moeten er wel rekening mee houden dat treinen mogelijk korter zijn, vol zitten of niet zijn schoongemaakt, zegt een NS-woordvoerder. "Het zal wel even duren voordat de treinen weer rijden zoals reizigers van ons gewend zijn." Het advies is nog steeds om de reisplanner in de gaten te houden.

Het treinverkeer in de regio Amsterdam lag meer dan twaalf uur stil door de IT-storing bij de verkeersleiding in Amsterdam. Kort na 9.00 uur vanochtend gingen de eerste treinen weer rijden dankzij een noodgreep. ProRail heeft een uitwijklocatie geopend in Utrecht.

Vanaf hier kan het treinverkeer in Amsterdam tijdelijk worden geregeld. "Daar hebben we andere computers, andere hardware", zegt de woordvoerder.

Storing nog niet verholpen

Het probleem bij de Amsterdamse verkeersleiding begon gisteren aan het einde van de middag. Beeldschermen vielen uit, waardoor het treinverkeer niet kon worden gemonitord. "Op de beeldschermen kun je zien waar welke trein rijdt", legt de woordvoerder uit. "In Amsterdam rijden ongelofelijk veel treinen. Die systemen zijn dus echt nodig om treinen te kunnen laten rijden. Anders ben je als het ware blind."

De oorzaak van de storing is nog steeds niet achterhaald. "Er is veel hardware en software, dus het is zoeken naar een speld in een hooiberg", aldus de woordvoerder van ProRail. Het spoorbedrijf gaat er nu niet vanuit dat de storing is veroorzaakt door een hack. "We hebben geen signalen dat het zoiets zou zijn."

Pas als het probleem is gevonden en verholpen, zal de Amsterdamse verkeersleidingspost weer in gebruik worden genomen, zegt John Voppen, ceo van ProRail. Dat zal waarschijnlijk in de nacht gebeuren omdat er dan weinig treinen rijden.

Het is voor het eerst dat de back-uplocatie in Utrecht wordt gebruikt, zegt Voppen. "We hebben die uitwijklocatie ongeveer tien jaar geleden in het leven geroepen, en we testen iedere drie maanden. Maar dit is de eerste keer dat we deze locatie operationeel gebruiken."

'We zijn helemaal op'

Als gevolg van de storing strandden grote aantallen reizigers en moesten velen de nacht doorbrengen in Amsterdam of Utrecht. Sommige gestrande reizigers voelen zich in de steek gelaten, zeggen ze tegen de NOS. "We hebben geen eten gehad, geen dekens, geen info over wat we kunnen doen. We zijn helemaal op", zegt een toerist die heeft moeten slapen op Amsterdam Centraal:

Aangezien veel treintrajecten ook door de hoofdstad lopen of daar eindigen, was er ook in de rest van het land veel hinder door de storing. Denk aan alternatieve vertrektijden, vertraging of treinuitval. In de reisplanner van NS staat de meest actuele informatie.

Ook het internationaal treinverkeer was getroffen. Volgens een kaartje op de site ging het om treinverkeer naar Brussel, Berlijn en Frankfurt, Via Brussel rijden ook de treinen naar Parijs en Londen.

Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur) noemt de situatie "totaal niet fraai". "Dit doet geen goed voor de manier waarop reizigers het openbaar vervoer ervaren." Heijnen wil "een goed gesprek, zeker met ProRail, zodat het in de toekomst niet nog een keer gebeurt".

Bezoekers van het concert van Harry Styles in de Johan Cruijff Arena konden zondagavond geen kant op vanwege de treinstoring rond Amsterdam. Ze moesten zelf vervoer regelen of overnachten in de Ziggo Dome:

Een automobilist is vannacht een Eindhovens filiaal van de Action binnengereden. De bestuurder raakte daarbij gewond, schrijft Omroep Brabant.

De auto reed rond 01.15 uur door de pui en kwam in de winkel tot stilstand. De ravage in het Action-filiaal is groot. De bestuurder reed ook een verkeersbord omver. Dat belandde in de winkel.

Politie, ambulance en brandweer waren snel aanwezig doordat het inbraakalarm afging. De bestuurder is aangehouden na een blaastest. Hij was vermoedelijk onder invloed. Over de ernst van zijn verwondingen is niets bekendgemaakt.

Winkel geopend

De winkel ging vanochtend gewoon open. De pui is dichtgetimmerd en twee gangpaden bleven afgesloten.

Bekijk hier de beelden van de ravage:

Gisteren vierden Oekraïners, in de Oranjekerk in de Pijp de overgang van de lente naar de zomer. Tijdens deze jaarlijkse traditie worden ook de doden geëerd. "Deze paar jaar is het natuurlijk nog belangrijker, want we hebben veel verloren, we hebben veel mensen verloren", vertelt organisator Yulia Bondar. 

Voor veel Oekraïners is deze viering een jaarlijkse traditie met een diepere betekenis. "Voor mij persoonlijk is het een feest van herboren worden, een nieuwe pagina, een kans om het verleden en de donkere tijd los te laten", vertelt een bezoeker.

Goede doelen

Yulia Bondar benadrukt dat ze tijdens de viering Nederlanders willen bedanken voor alles wat ze voor hen hebben gedaan, door ze deze traditie te laten zien. Naast muziek, een koor en Oekraïens eten, is er een markt met Oekraïense producten en kun je een schilderles volgen.

De opbrengst van de verkochte kaartjes van het feest gaat naar goede doelen in Oekraïne. Ook gaat een deel naar organisaties die Oekraïense vluchtelingen helpen in Nederland.

Twintig woningen in het appartementencomplex aan de Joan Muyskenweg zijn nog zeker jaren onbewoonbaar. Dat laat een woordvoerder van eigenaar Vesteda weten aan AT5. "De bovenste drie verdiepingen hebben veel schade, waarvan de zevende en achtste verdieping volledig zijn uitgebrand."

Naar verwachting zullen de bewoners van de overige 75 woningen al eerder naar huis kunnen. "Deze week gaan we allereerst het pand water- en winddicht maken. Vervolgens zal er gewerkt worden aan het maken van de technische installatie, dat is afhankelijk van de blusschade", vertelt de woordvoerder.

De bewoners ontvangen vandaag een mail van Vesteda, waarin gevraagd wordt of zij een overnachtingsplek hebben voor vanavond en de komende dagen. "We vragen ze anders om een hotel te boeken en dit aan ons door te geven. We zijn nu vooral bezig met het verzamelen van informatie."

Informatiebijeenkomst

Vandaag is er om 17.00 uur opnieuw een informatiebijeenkomst, waarbij bewoners op de hoogte worden gesteld van de laatste ontwikkelingen. "We delen iedere dag informatie via de mail met bewoners en zullen ook vanavond bespreken of er behoefte is aan fysieke ontmoetingen of dat we daarin kunnen afschalen", aldus Bos. "We zullen ook kijken of er behoefte is aan slachtofferhulp voor de bewoners."

Een woordvoerder van de brandweer laat weten dat zij 'er alles aan gaan doen om te kijken waar de oorzaak van deze brand ligt'. "Ook gaan we kijken hoe we dit in de toekomst anders kunnen aanvliegen, er zijn natuurlijk tijdens de brand heel veel woningen verloren gegaan. Het is treurig voor de mensen die daar wonen en voor de mensen in de buurt."

De treinstoring die gisteravond zorgde voor gestrande reizigers, gaf ook vanochtend nog problemen. Door een systeemstoring bij ProRail konden er tot negen uur geen treinen rijden rond Amsterdam. Daardoor stonden reizigers aan het begin de ochtend voor dichte poortjes op de stations.

Een Franse man stond moedeloos op het plein voor het Centraal Station. “Ik ben hier sinds acht uur gisteravond, er is geen enkele informatie gegeven", vertelt hij. "Ze hebben zelfs de wc's gesloten en we hebben op de grond geslapen. Het is allemaal erg lastig."

ProRail vond in de loop van de ochtend een noodoplossing, dus het treinverkeer kwam langzaam op gang. Dat gaf hoop. "We zijn onderweg naar Eindhoven", aldus een Roemeense toerist op Station Sloterdijk. "We zouden daar vanmorgen moeten zijn, want we hadden een vlucht om 10.00 uur. Die hebben we gemist en we hebben nu een ticket om 18.00 uur vanaf Eindhoven. We hopen dat we die halen."

Er wordt nog altijd onderzoek gedaan naar de oorzaak van de storing, zo laat een woordvoerder van ProRail weten. 

Over een paar jaar opent in Amsterdam het nationaal slavernijmuseum. Het trans-Atlantische slavernijverleden vormt het uitgangs-punt voor het museum, maar er zal ook ruimte zijn voor de Indisch-Oceanische slavernij. Amsterdammers kunnen input geven over de invulling van het museum. John Leerdam, één van de kwartiermakers, vertelt in Amsterdam Informeert waarom voor deze aanpak gekozen is.

''Als ik het zou mogen zeggen zou ik graag de documentaire van Frank Zichem over de slavernijroute van Amsterdam richting Suriname willen zien in het museum'', zegt een bezoeker van de Ten Katemarkt. ''Kunst vanuit die tijd zou mooi zijn, maar ook schokkende dingen, wat je eigenlijk niet wil zien, dat moet daar ook zijn denk ik'', zegt een kunstdocent op de markt. ''Wat de gevolgen zijn, wat nog steeds littekens zijn, dat wil ik ook graag dat dat gezien wordt'', vult een moeder aan die met haar zoontje over de markt loopt.

Trauma

''Het museum is heel belangrijk omdat verschillende mensen in de diaspora die met het slavernijverleden te maken hebben ook een trauma moeten verwerken. En aan dat trauma is geen aandacht besteed'', vertelt, kwartiermaker van het museum, John Leerdam. ''Het is belangrijk dat het museum helend zou kunnen werken voor het trauma dat ze niet hebben verwerkt.''

Kwartiermakers John Leerdam, Peggy Brandon en David Brandwagt werken samen aan een voorstel voor het museum, dat straks door zoveel mogelijk mensen wordt gedragen. Met participatiebijeenkomsten worden Amsterdammers uitgenodigd mee te denken over de invulling van het museum. ''Op die manier krijg je niet alleen een bottom-up approach, maar ook dat de participatie van de mensen veel groter is, legt Leerdam uit. ''Want dat is wel ons streven, om ervoor te zorgen dat alle Amsterdammers zich thuisvoelen in het museum.''

Een dame op de markt zou graag naar het museum toe willen als het er is. ''Voor m'n kleinkind, dat hij weet waar z'n oma vandaan komt.''

De drie mannen die werden verdacht van medeplichtigheid aan de moord op vastgoedbaron Willem Endstra zijn in het hoger beroep door het gerechtshof vrijgesproken. Eerder werden de mannen ook al door de rechtbank vrijgesproken. De moord op de vastgoedhandelaar vond in 2004 plaats, een collega van Endstra raakte bij de schietpartij ook gewond. 

De drie mannen werden tijdens de rechtszaak in 2015 en 2016 vrijgesproken door de rechtbank, omdat er onvoldoende kon worden vastgesteld wat het drietal op de ochtend van de moord zou hebben gedaan. Het Openbaar Ministerie ging vervolgens in hoger beroep en eiste celstraffen tot negen jaar. Tijdens het hoger beroep kwam justitie met een aantal nieuwe stukken die zouden moeten bewijzen dat het drietal daadwerkelijk iets met de zaak te maken had. 

Volgens het OM zouden zij de schutter onderdak hebben verschaft en hem meerdere keren met de auto hebben opgehaald. Het gerechtshof oordeelt nu, net zoals de rechtbank dat al eerder deed, dat er te weinig bewijs is dat dat de mannen de schutter zouden hebben geholpen. De nieuwe stukken die het OM naar de zitting bracht kunnen dat niet genoeg vaststellen. 

In dit liveblog lees je al het nieuws en updates over treinstoring op het Amsterdamse spoor. Heb je tips, foto's of video's? Stuur een bericht naar onze Whatsapp via: 0651190938! 

Lees hier terug hoe de storing verliep.

"We hebben gisteravond op piekmomenten wel twee tot drie keer zoveel boekingen gezien", zegt directeur Hedy Borreman van TCA, Taxi Centrale Amsterdam. "De pieken waren vooral toen de shows rond de Johan Cruijff Arena afgelopen waren."

Borreman denkt dat ongeveer een kwart van de hele vloot van de taxicentrale werd ingezet. "Normaal gesproken is zondagavond niet zo druk."

Het kan daarom zijn dat mensen wat langer moesten wachten op hun taxi. "Normaal gesproken is er met vijf minuten wel een taxi. Nu denk ik dat het zo'n tien tot vijftien minuten duurde. Ook zullen er momenten geweest zijn dat er even geen taxi beschikbaar was, omdat chauffeurs ook mensen meenemen van straat en standplaatsen. Dan moet iemand anders iets langer wachten."   

De treinstoring rond de stad is opgelost, dat laat een woordvoerder van ProRail weten aan AT5. Volgens de woordvoerder wordt er verwacht dat het treinverkeer vanaf 09.00 uur weer kan gaan rijden. Wat de oorzaak is van de storing bij de verkeersleidingspost in Amsterdam is voor ProRail nog steeds niet duidelijk, dat zijn ze nog aan het onderzoeken. 

Het treinverkeer kan weer op gang komen omdat het spoorbedrijf een uitwijklocatie heeft geopend in Utrecht, vanaf daar kan het treinverkeer worden geregeld. Wel laat ProRail weten dat reizigers eventueel rekening moeten houden met een terugkeer van de storing in de ochtend, zoals gisteravond ook al gebeurde. 

De NS waarschuwt reizigers dat er van en naar Amsterdam Centraal en Schiphol nog altijd geen treinen rijden. De systeemstoring die de treinen sinds gisteravond heeft stilgezet, duurt volgens de vervoerder zeker nog tot 9.00 uur. "We vragen reizigers die nog op pad gaan om niet naar Amsterdam en omgeving te komen. Want ook deze ochtend rijden er nog geen treinen van en naar Amsterdam. Het advies aan deze reizigers is om alternatief vervoer te regelen voor de reis naar school of werk of bijvoorbeeld thuis te werken."

In een update op de website van ProRail laat de spoorwegbeheerder weten dat het 'uiterst onzeker is of de treinen vanavond nog gaan rijden.' ProRail adviseert reizigers om alternatief vervoer te regelen. Het is vooralsnog onbekend wat de storing voor de ochtendspits van morgenvroeg betekent en of alle treinen van en naar Amsterdam morgenvroeg weer volgens de dienstregeling rijden. 

De storing die om 20.00 uur eventjes was opgelost is, nadat er op een paar trajecten van en naar de stad weer wat treinen reden, weer terug. Op dit moment rijden er geen treinen meer van en naar de Amsterdamse stations vanwege een systeemstoring bij een verkeersleidingspost. "We zijn weer terug bij af. We hebben allerlei resets gedaan en alles leek stabiel, maar de storing is toch weer terug. Dit komt omdat we niet precies weten wat de oorzaak is", zo meldt een woordvoerder van ProRail. Hoe lang de storing nog gaat duren is onbekend.

Voor de omwonenden van een drietal woningen in Noord was het vannacht schrikken. Voor de deuren van de huizen gingen in een korte tijd meerdere explosieven af. Er vielen geen gewonden bij de explosies. Voor een van de explosies wist de politie een man aan te houden. 

De drie explosies vonden tussen 03.15 en 03.50 uur plaats. Ze vonden allemaal plaats ten oosten van de Nieuwe Leeuwarderweg, de s116. De eerste knal was voor een woning aan de Urkstraat rond 03.15 uur. Door het explosief ontstond een brand. Naast de brandweer, die de brand snel onder controle kreeg, kwamen ook het Team Explosieven Veiligheid (TEV) en de forensische opsporing ter plaatse. 

De tweede explosie was bij een woning aan de Beemsterstaat, zo'n tien minuten later. Bij een trapportaal ging een explosief af dat het portiek heeft vernield. De politie kon een 21-jarige man aanhouden, maar er wordt nog onderzocht of hij daadwerkelijk iets met de explosie te maken heeft. De laatste ontploffing vond rond 03.50 uur plaats aan de Werengouw. Ook daar werd een explosief voor een portiek neergelegd, de politie is nog bezig met het onderzoek.

Of de drie explosies een verband met elkaar hebben wordt door de politie onderzocht. Daarnaast wordt er aan getuigen gevraagd die iets gezien of gehoord hebben óf die meer weten over de explosies om zich te melden. Aan omwonenden met een videodeurbel of dashcam wordt gevraagd om de beelden te delen.

Het vlees is al gepekeld en wacht in keurige stapels in de koelkast, naast de ossenworst en de runderlever. Vier jaar na de sluiting van de koosjere broodjeszaak Sal Meyer, zijn hun beroemde broodjes weer terug. Vanaf half juni worden de broodjes weer verkocht in de nieuwe koosjere foodcourt van horeca-ondernemer Rafi Angat, die de zaak als franchise overneemt.

Horeca-ondernemer Rafi Angat kwam op het idee om de zaak weer nieuw leven in te blazen toen hij vier jaar geleden naar Amsterdam verhuisde. "Toen hoorde ik al vrij snel over dat legendarische merk. Helaas heb ik nooit het geluk gehad om het te proeven. Ik heb toen bedacht dat deze legendarische zaak moet terugkeren", vertelt hij. 

"Toen wij dichtgingen waren de mensen op z'n zachtst gezegd niet blij", vertelt voormalig eigenaar Maurits Blog. "Er waren mensen die elke dag kwamen, soms alleen voor een glas thee." Blog is de schoonzoon van Sal Meyer die in 1957 zijn broodjeszaak opende aan de Jodenbreestraat. In 2019 moest de zaak sluiten vanwege een gebrek aan klandizie en het vinden van toezichthouders, die nodig zijn om koosjer eten te verkopen.

Ontmoetingsplek

De broodjeszaak krijgt nu een plek in een nieuwe koosjere foodcourt in Amstelveen. Daarom is Blog ingevlogen om zijn kennis de komende paar weken over te dragen aan een nieuwe generatie chefs. "Het nog even wennen om weer zo lang op mijn benen te staan", vertelt de gepensioneerde chef. "Maar ik vind het alleen maar mooi dat het gedachtegoed van mijn schoonvader wordt doorgezet."

Naast de beroemde broodjes, was de zaak volgens Blog ook een belangrijke ontmoetingsplek. "Ik heb meegemaakt dat mensen niet van elkaar wisten dat ze de oorlog waren doorgekomen en elkaar in de zaak weer voor het eerst tegenkwamen. Iedereen kwam hier ook gewoon binnen: van advocaten tot criminelen.  Sal Meyer zat dan altijd in de hoek naast de telefoon en vertelde aan mij wie iedereen was, wie ik te vriend moest houden en wie ik vooral geen geld moest lenen", vertelt hij. 

Vanwege een storing aan het omroepsysteem was een deel van de IJtunnel urenlang gesloten. De tunnel was in eerste instantie in beide richtingen dicht. Rond 8.00 uur vanochtend ging de buis richting het centrum weer open, maar was de rijbaan richting Noord nog wel gesloten. Tegen 15.00 uur vanmiddag was de tunnel weer volledig open.

IJtunnel was gisteravond ook al dicht, maar dat was vanwege werkzaamheden die moesten worden uitgevoerd.

Om 05.00 uur ging de tunnel vervolgens weer open, maar ongeveer twee uur later was het voor het verkeer opnieuw niet mogelijk om gebruik te maken van de tunnel. De Westbuis bleef ongeveer 45 minuten gesloten voor het verkeer. In het geval van de Oostbuis duurde het bijna 8 uur.

De afgelopen dagen waren er al een aantal grote files in de stad vanwege de afsluiting van de Stadhouderskade. Daarnaast rijden er vanochtend nog geen treinen rond de stad vanwege een storing.

Tienduizenden concertgangers die zondagavond na optredens van Harry Styles in de Johan Cruijff Arena en Ghost in AFAS Live met de trein naar huis wilden, moesten opeens een andere manier vinden om thuis te komen. Door een storing lag het treinverkeer in en rond de stad plat en de NS zette geen bussen in.

Bij station Bijlmer Arena verscheen de tekst 'geen treinverkeer mogelijk, zoek alternatief vervoer'. Dat was minder eenvoudig dan het leek. Veel concertgangers hadden pas aan het einde of na het concert door dat de treinen - na het bericht dat ze rond 20.00 uur kort weer reden - opnieuw stilstonden. Op omliggende wegen ontstonden files met onder meer ouders die hun kinderen halsoverkop moesten komen ophalen.

"Ik weet niet wat wij nu moeten doen, wij moeten morgen werken en naar huis", vertelde een vrouw uit Hengelo. "Ik ben nu wel een beetje in paniek eigenlijk." Het NS-gedeelte van station Bijlmer Arena werd volledig afgesloten. "Ik vind het echt heel slecht dat ze dit afgesloten hebben. Half Nederland is hier ongeveer. En ze hebben gewoon het station afgesloten, terwijl iedereen met de trein komt", zei een andere  bezoeker van het concert van Harry Styles. 

Het was voor de concertgangers ook niet makkelijk om degene die hen met de auto kwam ophalen te bereiken. Rond de Arenatunnel stopten auto's en sommigen staken de weg daar over om bij de auto's te komen, tot irritatie van verkeersregelaars. "We hebben geen treinen meer als optie en dat maakt het heel lastig om naar huis te komen", zei een fan van de Zweedse heavymetalband Ghost.

"Ik snap dat er een storing is en dat er dan geen treinen rijden", zei een andere concertganger. "Maar ze kunnen ons niet zo hier achterlaten. Dus zet bussen in of regel alternatief vervoer." Dat gebeurde dus niet, volgens de NS zouden er onveilige situaties bij bussen ontstaan en waren er bovendien te weinig bussen.

Dinsdag topdrukte

Het is nog de vraag of vandaag de treinen gaan rijden. Er staat opnieuw een concert van Harry Styles op de planning. Daarnaast treedt in de Ziggo Dome Peter Gabriel op. Dinsdag wordt topdrukte verwacht op de Johan Cruijff Boulevard. Er zijn die dag drie concerten: het laatste concert van Harry Styles in de Johan Cruijjf Arena, Wu-Tang Clan & Nas in de Ziggo Dome en Gojira in de AFAS Live. 

Op de dag na de enorme brand aan het appartementencomplex aan Joan Muyskenweg verkeren de ruim honderd bewoners in onzekerheid over wanneer hun woningen weer bewoonbaar zijn. Daarnaast bestaan er al langer klachten over verhuurder Vesteda die meerdere meldingen over lekkages in het pand volgens bewoners niet heeft opgepakt, zo bleek na een bewonersbijeenkomst zondagmiddag.

"Er werd geen verantwoordelijkheid genomen. Vanuit Vesteda en vanuit het crisismanagement kwam er geen duidelijk plan", vertelt een boze bewoner na afloop van de bewonersbijeenkomst vanmiddag.

Lekkages

Hoewel de brandweer nog volop onderzoek doet naar de brand, vermoeden bewoners dat meerdere lekkages in het gebouw hebben bijgedragen aan het ontstaan van de brand. "Het vuur is ontstaan in de muren en het kwam uit gaten die zijn gemaakt vanwege lekkages", zegt een bewoner. "Daar zit onze frustratie: dus dat bij bewoners het gevoel is dat de brand zou kunnen komen door achterstallig onderhoud."

De lekkages doen zich volgens bewoners al jaren op verschillende plekken in het pand voor. "Bij mij op de zesde verdieping speelt de lekkage al ruim drie jaar. Er zijn meerdere malen meldingen van gemaakt, minimaal twintig keer", aldus een bewoner die op de zesde etage woont, waar de brand gister uitbrak.

Vesteda zegt intern te gaan onderzoeken waarom de meldingen van de bewoners zo lang op de plank zijn blijven liggen. Of er een daadwerkelijk verband is tussen de brand en de lekkages wordt momenteel onderzocht door de brandweer.

ProRail kampt vanavond met een systeemstoring bij een verkeersleidingspost waardoor er van en naar Centraal Station geen treinen rijden. Om 20.00 uur was de storing voor eventjes opgelost, maar rond 21.00 uur ligt opnieuw al het treinverkeer plat.  

"We zijn weer terug bij af. We hebben allerlei resets gedaan en alles leek stabiel, maar de storing is toch weer terug. Dit komt omdat we niet precies weten wat de oorzaak is", zo meldt een woordvoerder van ProRail.

Momenteel rijdt er geen treinverkeer van en naar Amsterdam en is nog niet bekend wanneer de storing definitief verholpen is. ProRail durft niet te garanderen dat de storing vandaag nog is opgelost. 

Stilstaande treinen

Meerdere reizigers lieten eerder op de avond op Twitter weten lange tijd in stilstaande treinen te hebben gezeten. Hoe de storing precies is ontstaan is onbekend, zo meldt een woordvoerder van ProRail. Ook omliggende stations, zoals Weesp en Haarlem, worden getroffen door de storing.

ProRail is bezig met onderzoek naar de oorzaak van de storing. "Ons personeel kan geen gebruik meer maken van de huidige systemen. Er is zoveel treinverkeer in de regio Amsterdam dat we die systemen echt nodig hebben om onze treinen veilig te laten rijden", meldde een woordvoerder.

Een woordvoerder van de NS zegt het "uitermate vervelend te vinden dat onze reizigers hier vanavond mee te maken krijgen. De prognose is nu gesteld op 22.30 uur. Voor nu gaan we ervan uit dat de storing vandaag gewoon wordt opgelost en we geen vervangend vervoer hoeven in te zetten."

Concerten

Vanavond worden er twee grote concerten gegeven bij de Arenaboulevard en wordt er veel drukte verwacht bij station Bijlmer Arena. Naast een uitverkochte AFAS Live, waar de Zweedse rockband Ghost optreedt, staat wereldster Harry Styles in de Johan Cruijff Arena. "We vinden het ontzettend vervelend voor alle reizigers. Het komt vanavond natuurlijk extra vervelend uit", aldus een woordvoerder van ProRail.

Ticketverkoper Mojo Concerts laat weten dat het concert van Harry Styles een kwartier later begint. Reizigers met een treinkaartje kunnen vanavond ook gebruik maken van de metro, bus of tram. 

De bewoners van de flat aan de Joan Muyskenweg, waar gisteravond een grote brand woedde, kunnen vanwege de schade aan het gebouw nog niet naar huis. Dat hebben zij te horen gekregen tijdens een bewonersbijeenkomst in een hotel in de buurt. De politie ruimt op dit moment een wietplantage die per toeval door de brandweer werd ontdekt tijdens het blussen.

De brandweer laat weten dat de schade na de grote brand gisteren in de flat aan de Joan Muyskenweg zo groot is, dat geen van de bewoners vandaag terug naar huis kan. Voor nu is er volgens een woordvoerder opvang geregeld in nabijgelegen hotels. Verder is er voor bewoners nog veel onduidelijk, zo laten enkele aanwezigen weten aan AT5.

De bewoners geven aan gefrustreerd te zijn door het gebrek aan informatie. Om 14.00 uur vanmiddag wordt er voor hen een nieuwe informatiebijeenkomst gehouden in een naastgelegen hotel. Onder begeleiding van de brandweer kunnen de meeste bewoners op dit moment wel hun appartementen in om eigendommen mee te nemen en de schade te bekijken.

Pand onbewoonbaar verklaard

De flat is dusdanig beschadigd dat de bewoners niet veilig kunnen terugkeren naar hun woningen. Alle 95 woningen zijn voorlopig onbewoonbaar verklaard, laat de brandweer weten in een update. Door de waterschade kan de elektriciteit nog niet worden hersteld. De technische installatie is ernstig beschadigd en het dak is volledig verwoest door de brand en de gevel moet op bepaalde plekken worden hersteld. Het is niet duidelijk hoe lang het herstel gaat duren.

Wietplantage

De politie is bezig om een grote hoeveelheid wiet uit een van de appartementen te ruimen en is aanwezig met de afdeling forensische opsporing. De brandweer bevestigt dat er tijdens het blussen per toeval een wietplantage is aangetroffen.

Een van de bewoners, Peter de Kroon, schrijft in een bericht op Facebook dat hij de brand opmerkte toen hij rook uit zijn muur zag komen. Volgens hem sloeg het vuur meteen over op de gordijnen waarna het zich razendsnel verspreidde: ''Binnen no time was mijn hele woonkamer vol met dichte rook,'' aldus De Kroon.

Vervolgens heeft hij 112 ingeschakeld en is hij langs zijn buren geweest om ze te waarschuwen. ''Het voelde of ik in een 9/11 documentaire zat.''

Huisdieren

De dierenambulance laat weten dat alle huisdieren uit de flat gehaald zijn. De dieren zijn ter plaatse gecontroleerd. Vier katten zijn met spoed in een zuurstofkooi naar een spoedkliniek gebracht. Een hond en een kat werden doorverwezen naar de spoedkliniek, waarna hun eigenaars er op eigen gelegenheid naartoe zijn gegaan. Alle huisdieren zijn inmiddels weer bij hun baasjes.

Onvrede en frustratie onder bewoners van de flat in Oost waar gisteravond een grote brand woedde en hoe rolstoelvriendelijk is Amsterdam nou echt? Dat en meer in het AT5 Nieuws van zaterdag 4 juni, gepresenteerd door Cenk Karakaya.

Welcome back to Toy Aisle, io9's regular round up of the coolest new toy and merchandise news around the internet lately. This week: Hasbro resurrects a G.I. Joe classic, Across the Spider-Verse continues its excellent toy run with another Spider-Man 2099, and... Chester the Cheetos Cheetah? Check it out!

Read more...

It’s springtime in the tech world, so birds are singing, flowers are blooming, and the Apple campus is getting ready for its annual developer conference. WWDC 2023 is happening today at Apple’s spaceship HQ in Cupertino. Following last month’s Google I/O, WWDC is where we’ll learn about what’s coming up for the…

Read more...

There is a long tradition of posing puzzles at interviews for technical positions. Despite my respect for puzzles, I don’t believe one’s ability to solve one quickly in a high-pressure situation provides an accurate forecast for their future job performance. Google, once known for its notoriously difficult interview…

Read more...

The month of June is packed with blockbuster movies, and Spider-Man: Across the Spider-Verse is leading the charge.

Read more...

Since its release in February, Moon Girl & Devil Dinosaur has been one of the more charming Marvel shows we’ve gotten, animated or otherwise. Throughout the series’ first season, the titular crimefighting duo (voiced respectively by Diamond White and Fred Tatasciore) have gone up against a variety of Marvel villains,…

Read more...

Throughout all the trailers and promos released for Barbie, it’s clear that director Greta Gerwig is going for a splashier, brighter color palette than most live-action blockbusters these days. Pink is the most pervasive color in the footage shown thus far, and as it turns out, the film basically had a monopoly on the…

Read more...

Though Paramount is keen to continue Avatar: The Last Airbender through more shows and films, the action-fantasy series also has a number of books and comics that have helped build out its world and history. Since 2019, Amulet Books has been putting out YA novels dubbed Chronicles of the Avatar that have focused on…

Read more...

Superhero movies always come with a mountain of hype and expectations thrust upon them, but Spider-Man: Across the Spider-Verse came with all that and more. Its 2018 predecessor Into the Spider-Verse felt like such a breath air for superhero movies and animation in general that its subsequent praise and awards haul…

Read more...

Hollywood’s managed to avoid another strike, at least with its directors.

Read more...

A few months ago, the Walt Disney Company announced it would be laying off thousands of workers as one of several efforts it was making to reduce costs. Many of those cuts are taking place across its entertainment sector, and as it turns out, that includes its prized animation studio, Pixar.

Read more...

This week a group of well-known and reputable AI researchers signed a statement consisting of 22 words:

Read more...

• A new federal agency to regulate AI sounds helpful but could become unduly influenced by the tech industry. Instead, Congress can legislate accountability.

Read more...

Humans today are developing perhaps the most powerful technology in our history: artificial intelligence. The societal harms of AI — including discrimination, threats to democracy, and the concentration of influence — are already well-documented. Yet leading AI companies are in an arms race to build increasingly…

Read more...

Towards the middle of May, the CW canceled a handful of shows, one of which was The Winchesters. The prequel-spinoff to the network’s fairly famous (and infamously unkillable) series Supernatural only lasted one season before the plug was pulled. Shortly after that, its actors and creative talent said they’d attempt…

Read more...