De Nederlandse autofabrikant Lightyear gaat voorlopig geen eigen auto met zonnepanelen produceren. Het bedrijf, dat dit voorjaar een doorstart maakte na een faillissement, richt zich voorlopig op het maken van zonnepanelen voor auto's van andere producenten.

Dat bevestigt medeoprichter en directeur Lex Hoefsloot na berichtgeving in Het Financieele Dagblad. In gesprek met de NOS zegt Hoefsloot de droom van een eigen zonneauto, de Lightyear 2, niet helemaal op te geven. Maar door voorzichtigheid van investeerders blijkt dit langer te duren dan gehoopt.

Hoefsloot noemt de maanden rond het failliet van het bedrijf uit Helmond moeilijk. Met hulp van nieuwe investeerders kon in april wel een doorstart worden gemaakt.

"We hebben bewezen dat een betaalbare zonneauto kan", benadrukt Hoefsloot. "Autofabrikanten hebben interesse om delen van onze technologie te integreren in hun eigen voertuigen." Hij noemt als voorbeeld het plaatsen van de zonnepanelen van Lightyear op de plaats van een panoramadak of op de motorkap.

Voortschrijdend inzicht

Lightyear is volgens Hoefsloot met een aantal partijen in gesprek hierover. Een daarvan is een Aziatische autoproducent. "Maar ook dat zijn projecten die wat langer duren. Je ziet wel heel duidelijk dat het voor de auto-industrie een no-brainer wordt om zonnepanelen te gaan integreren." Een contract met een van deze partijen heeft Lightyear nog niet.

Ondertussen blijft de startup proberen om de Lightyear 2 van de grond te krijgen. Hoefsloot: "Dat gaan we niet helemaal zelf doen, maar meer met partners, uit de auto-industrie of andere sectoren.

"Je moet als startup flexibel zijn en kritisch naar jezelf kijken. In die zin is dit voortschrijdend inzicht. Maar denk niet dat een eigen zonneauto niet haalbaar is. Het concept staat nog in de kinderschoenen. We staan nog maar aan het begin."

Lightyear werkt sinds 2016 aan een elektrische auto met zonnepanelen erop. Vorig jaar rolde het eerste exemplaar van de band. Het ging afgelopen januari mis toen een grote investeerder zich opeens terugtrok.

In april werd de inboedel van het failliete Lightyear verkocht:

De Indiase politie heeft kantoren van een nieuwswebsite doorzocht in New Delhi in een onderzoek naar illegale financiering. De inval betrof ook huizen van journalisten. Het medium, NewsClick, zou volgens de regering geld krijgen uit China.

De relatie tussen India en China is gespannen sinds 2020. Toen laaide een grensconflict tussen de twee landen op. Dat conflict voert terug naar een korte oorlog in 1962, die door India werd verloren.

Critici noemen de inval van vandaag een aanval op een van de weinige onafhankelijke nieuwskanalen van India. Eerder dit jaar viel de Indiase belastingdienst nog kantoren van de BBC in India binnen. De doorzoekingen volgden na een kritische documentaire van de Britse omroep over premier Modi, die door de Indiase regering werd verboden.

De partij van Modi, de Bharatiya Janata Party (BJP), zei dat de invallen rechtmatig waren en dat de timing ervan niets te maken had met de documentaire. Toen werden alle telefoons in beslag genomen. Ook bij de nieuwste inval werden telefoons en ook laptops meegenomen.

NewsClick staat bekend als een van de weinige media die kritisch is op Modi. Internationaal wordt gewaarschuwd dat de persvrijheid in India wordt aangetast.

Opzettelijk media vervolgen

"Een speciaal onderzoeksteam lanceerde een zoekoperatie om iedereen te vinden die mogelijk geld uit het buitenland kreeg om een mediagroep te leiden met als doel het verspreiden van buitenlandse propaganda", zei een functionaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken tegen persbureau Reuters over de inval.

Volgens de functionaris maakten de invallen deel uit van een onderzoek door de Indiase financiële misdaaddienst. Een coalitie van 28 politieke oppositiepartijen zegt in een verklaring dat de regering de afgelopen jaren opzettelijk de media heeft vervolgd en onderdrukt door gebruik te maken van onderzoeksbureaus. Het gaat volgens de coalitie alleen om mediaorganisaties en journalisten "die de waarheid spreken tegen de machthebbers".

'Erg bezorgd'

Media, internationale rechtenorganisaties en buitenlandse liefdadigheidsinstellingen worden door de Indiase belastingdienst regelmatig onder de loep genomen.

Volgens het Indiase persbureau Press Trust of India werden er bij de acties twee journalisten aangehouden. Het persbureau zegt "erg bezorgd" te zijn over de invallen en achter de journalisten te staan.

Wopke Hoekstra moet nog langer wachten tot duidelijk is of hij de nieuwe Eurocommissaris Klimaat kan worden. De milieucommissie van het Europees Parlement gaat extra vragen aan hem stellen. Daardoor hoort hij sowieso vandaag niet meer of hij op voldoende steun kan rekenen. Dat zeggen bronnen tegen de NOS.

Gisteravond stelde de milieucommissie haar besluit over de benoeming van Hoekstra al uit. De CDA'er werd drie uur lang ondervraagd, maar daarna waren de leden van de commissie er nog niet van overtuigd dat Hoekstra de geschikte persoon is om Frans Timmermans op te volgen. Zo waren er kritische vragen over eerdere uitspraken, over zijn klimaatambities en zijn verleden bij Shell.

Om Eurocommissaris te worden, heeft Hoekstra een tweederdemeerderheid van de stemmen nodig van de milieucommissie. De tijd dringt. Morgen wil de milieucommissie, op basis van de antwoorden van Hoekstra, bepalen of de stemming in het hele Europees Parlement doorgaat. Die stemming staat voor donderdag gepland.

Een meerderheid van het parlement moet dan nog instemmen met zijn benoeming. Als de milieucommissie opnieuw besluit om het uit te stellen, kan er pas over twee weken gestemd worden door het parlement.

Op automaten van Geldmaat is het vanaf vandaag mogelijk om met je bankpas contactloos geld op te nemen, dus zonder het pasje in de sleuf te steken. In eerste instantie kan dat alleen in de 23 Geldmaat-winkels. Dat zijn onbemande ruimtes met meerdere geldautomaten. Binnen enkele dagen is het ook mogelijk bij geldautomaten in bijvoorbeeld boekhandels.

Klanten kunnen hun bankpas tegen de zogenoemde NFC-lezer van de Geldmaat-automaat aanhouden en vervolgens geld uit de automaat trekken. Nog niet alle grote banken bieden de mogelijkheid aan. Zo gaat ABN Amro het mogelijk maken in de loop van 2024, als er nieuwe pinpassen worden geïntroduceerd. Met passen van Rabobank en ING is het wel mogelijk om contactloos te pinnen.

Nog niet mobiel

Geen van de drie banken biedt nog de mogelijkheid om rechtstreeks contactloos geld op te nemen met mobiel of met een smartwatch. ING en Rabobank zeggen dat dit technisch lastig is.

In de tussentijd bieden ABN Amro en ING wel een iets omslachtiger mobiel alternatief aan. Dan moet de bank-app op de mobiele telefoon gebruikt worden, voordat de automaat geld geeft. Bij ABN Amro moet er een QR-code gescand worden, bij ING krijgen mensen een mobiele code die ze moeten invoeren op de betaalautomaat.

Later bij Albert Heijn

Technisch gezien zijn de Geldmaat-automaten er wel klaar voor. Alleen in de 900 betaalautomaten in Albert Heijn-filialen gaat het iets langer duren: die worden volgend jaar allemaal vervangen door automaten waarop contactloos geld opgenomen kan worden.

Ook moeten sommige automaten die buiten staan nog worden vervangen. Een automaat is vernieuwd als er een lampje brandt bij de NFC-lezer. "Als dat brandt, kun je er contactloos geld opnemen", zegt een woordvoerder van Geldmaat.

Zij stelt dat contactloos opnemen in de toekomst onderhoud aan de geldautomaten gaat schelen. "De lezer die wordt gebruikt als je een pasje erin moet steken is ontzettend gevoelig. Als er vuil in komt omdat het erin waait of als er een stukje nagel in belandt, kan dat al een storing geven en we hebben ook te maken met vandalisme."

Rolstoel

Geldmaat ziet ook andere voordelen. "Mensen in bijvoorbeeld een rolstoel moeten vrij hoog reiken om de pas in de lezer te steken. Bij contactloos betalen hoeft dat niet meer", zegt de woordvoerder. Ze denkt dat het ook gaat helpen bij mensen die vergeten hun pas uit de automaat te halen.

In de Thaise hoofdstad Bangkok is zeker één dode gevallen bij een schietpartij in een winkelcentrum. Dat meldt de Thaise staatsomroep in een laatste update over het aantal slachtoffers, nadat er eerder werd gesproken over vier doden.

De omroep baseert zich op informatie van lokale hulpdiensten. De overleden man had de Chinese nationaliteit. De politie heeft een 14-jarige jongen gearresteerd vanwege betrokkenheid bij het incident.

Naast de overleden persoon raakten er minstens vijf mensen gewond.

Honderden bezoekers van het winkelcentrum Siam Paragon vluchtten weg toen zij geweerschoten hoorden. Autoriteiten sloten na de schietpartij een nabijgelegen treinstation.

De Thaise premier Srettha heeft via X zijn condoleances aangeboden.

De Turkse politie heeft bijna duizend mensen opgepakt bij operaties in het hele land. 928 arrestaties zijn verricht op verdenking van verboden wapenbezit of wapensmokkel, 67 mensen zijn opgepakt vanwege banden met de Koerdische beweging PKK. Dat melden Turkse media. De arrestaties vonden vandaag in het hele land plaats.

Afgelopen weekend voerde de Turkse luchtmacht al aanvallen uit op stellingen van de PKK in Noord-Irak. Aanleiding voor die luchtaanvallen was een zelfmoordaanslag in de hoofdstad Ankara zondag, waarbij twee agenten lichtgewond raakten. De PKK eiste die aanslag op.

Volgens de Turkse autoriteiten waren de arrestaties onder meer gericht op de "inlichtingeneenheden" van de PKK. Minister Yerlikaya van Binnenlandse Zaken zegt dat er daarom invallen zijn geweest in zestien provincies. Er werden bij de operatie honderden agenten en andere functionarissen ingezet. Er zijn volgens minister Yerlikaya van Binnenlandse Zaken 840 wapens in beslag genomen. Twee agenten raakten bij de operatie gewond.

Naast Turkije beschouwen ook de Europese Unie en Verenigde Staten de PKK als een terroristische organisatie. Het Turkse leger voert geregeld luchtaanvallen uit op doelen van de PKK in Irak. Daar heeft de organisatie een hoofdkwartier en bases. De PKK streeft naar meer autonomie en rechten voor Koerden binnen Turkije.

Damen Shipyards eist compensatie van de Nederlandse staat vanwege de sancties tegen Rusland. Dat bevestigt een woordvoerder van de grootste scheepsbouwer van Nederland naar aanleiding van een bericht van persbureau Bloomberg.

Damen zegt door de sancties enkele opdrachten in Rusland niet uit te kunnen voeren. "Daar willen we voor worden gecompenseerd."

De aanklacht tegen de staat is al in mei ingediend bij de rechtbank Rotterdam. Damen zegt dat het bedrijf voor de Russische inval in Oekraïne enkele contracten had afgesloten met Russische reders. "Door de sancties kunnen wij die opdrachten nu niet uitvoeren", benadrukt een woordvoerder van Damen.

Details over wanneer de zaak bij de rechtbank wordt behandeld kan het bedrijf nog niet noemen. Welk bedrag Damen eist, wil het bedrijf niet zeggen.

De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat naar de Fransman Pierre Agostini, de Hongaars-Oostenrijkse Ferenc Krausz en de Française Anne L'Huillier. Het Nobelcomité heeft dat bekendgemaakt in Stockholm. De drie keken door middel van supersnelle lichtflitsen naar elektronen binnenin atomen en moleculen en maakten zichtbaar wat er daarin gebeurt.

De deeltjes in atomen zijn zo klein dat mensen ze niet met het blote oog kunnen waarnemen. De tijd die wordt gebruikt bij elektronen zijn zogeheten attoseconden. Dat is een miljardste van een miljardste van een seconde. "Er zitten evenveel attoseconden in een seconde als er seconden zijn geweest sinds het ontstaan van het heelal", aldus het Nobelcomité.

Deur kan nu open

Eva Olsson, voorzitter van het Nobelcomité voor Natuurkunde, zegt dat "we nu de deur naar de wereld van elektronen kunnen openen". "Natuurkunde over attoseconden geeft ons de mogelijkheid om mechanismen te begrijpen die worden bestuurd door elektronen. De volgende stap zal het gebruik ervan zijn", aldus Olsson.

De onderzochte technieken kunnen worden toegepast in veel verschillende gebieden. Bij elektrotechniek is het bijvoorbeeld van belang om te begrijpen en controleren hoe elektronen zich gedragen in een materiaal. Ook kunnen de pulsen kunnen worden gebruikt om verschillende moleculen te identificeren, wat in de medische wereld belangrijk is bij diagnostiek.

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Natuurkunde naar de Fransman Alain Aspect, de Amerikaan John F. Clauser en de Oostenrijker Anton Zeilinger voor hun onderzoek op het gebied van kwantumfysica.

De laatste keer dat een Nederlander de Nobelprijs voor Natuurkunde won was in 2010. Toen wonnen de in Rusland geboren Nederlander Andre Geim en de Russisch-Britse Konstantin Novoselov de prijs voor hun baanbrekende experimenten met betrekking tot het tweedimensionale materiaal grafeen.

In 1999 vielen de Nederlandse wetenschappers Gerard 't Hooft en Martinus Veltman in de prijzen met hun onderzoek dat de kwantumstructuur van elektrozwakke wisselwerkingen ophelderde.

Nobel voor de Geneeskunde

Gisteren maakte het Nobelcomité bekend dat de Nobelprijs voor Geneeskunde gaat naar de Hongaarse Katalin Karikó en de Amerikaan Drew Weissman. Zij hebben met hun "baanbrekende" onderzoek ervoor gezorgd dat effectieve mRNA-vaccins konden worden ontwikkeld in de strijd tegen COVID-19.

De komende dagen worden de overige Nobelwinnaars bekendgemaakt. Op woensdag staat de Nobelprijs voor Scheikunde op de agenda, op donderdag de Nobelprijs voor Literatuur, op vrijdag de Nobelprijs voor de Vrede en volgende week maandag volgt als laatst de bekendmaking van de winnaar van de Nobelprijs voor Economie.

Op 10 december worden de prijzen uitgereikt in Zweden, behalve de Nobelprijs voor de Vrede. Die zal volgens traditie diezelfde dag worden uitgereikt in Noorwegen.

Grootste nut

De Nobelprijzen zijn de belangrijkste wetenschapsprijzen ter wereld. Jaarlijks worden ze uitgereikt op 10 december, de sterfdag van Alfred Nobel, de bedenker van de prijzen. In zijn testament stelde hij dat de prijzen bestemd moesten zijn voor "hen die in het afgelopen jaar aan de mensheid het grootste nut hebben verschaft".

Nobelprijswinnaars krijgen naast een oorkonde en een gouden medaille een geldbedrag mee naar huis van 11 miljoen Zweedse kronen (ruim 950.000 euro). Sinds dit jaar is het prijzengeld verhoogd met 1 miljoen Zweedse kronen, vanwege de gekelderde waarde van de Zweedse munteenheid.

Bij een gevangenisstraf van maximaal een halfjaar zou de veroordeelde zijn straf moeten kunnen uitzitten met een enkelband. Daar pleiten deskundigen voor in een burgerinitiatief, dat vandaag wordt overhandigd aan de Tweede Kamer. Het initiatief komt van de Universiteit Maastricht en Stichting Restorative Justice Nederland.

Bij een gewone gevangenisstraf is bij de groep kortgestraften de kans op recidive hoog, zegt Jacques Claessen, hoogleraar herstelrecht en hoofddocent strafrecht aan de Universiteit Maastricht, in het NOS Radio 1 Journaal. Ook kost zo'n korte celstraf de samenleving relatief veel geld, zegt Claessen.

Hij is daarom groot voorstander van een elektronische detentie - oftewel een enkelband - bij een veroordeling tot een korte gevangenisstraf. Een paar maanden zitten is volgens hem "weinig betekenisvol en zinvol". "Daar willen we graag een alternatief voor bieden", zegt Claessen, doelend op het mogelijk maken voor rechters om bij een straf voor iets anders te kiezen dan een korte detentie.

Veel korte celstraffen

De deskundigen achter het initiatiefvoorstel pleiten ervoor dat elektronische detentie opgenomen wordt in het Wetboek van Strafrecht als mogelijke straf. Nederland is een van de weinige landen in Europa die deze strafrechtelijke sanctie niet kent.

Er kan een korte celstraf opgelegd worden voor een vergrijp als een vechtpartij of diefstal. Uit cijfers blijkt dat ongeveer 85 procent van alle gedetineerden in Nederland korter dan zes maanden vastzit, maar dat de recidivecijfers hoog zijn.

Het voorstel is niet nieuw. Dat korte celstraffen niet effectief zijn, is al vaker aangekaart door onder meer advocaten en rechters. Ook de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) schreef dit in 2021 aan de toenmalige minister van Rechtsbescherming. Het thema staat al langer op de agenda van de Kamer.

'Doorgaan met je leven'

Met een enkelband kunnen de negatieve gevolgen van een gewone gevangenisstraf voorkomen worden, zeggen deskundigen. Deze mensen kunnen in hun huis blijven wonen en naar school of werk blijven gaan. "Voor een deel kun je doorgaan met je leven", zegt Claessen.

Wel moeten de gestraften op vaste momenten thuiszitten, waardoor ze "leuke momenten" missen. De enkelband wordt daardoor wel degelijk als straf ervaren, benadrukt de hoogleraar. "Het is geen vrijheidsbeneming, het is een vrijheidsbeperkende sanctie. Vrijheid is een heel groot goed."

Bovendien is volgens Claessen de kans kleiner dat een veroordeelde met een enkelband terugvalt in crimineel gedrag; het leidt tot minder recidive, minder kosten en meer maatwerk, legt hij uit. "Dat betekent onder meer het voorkomen van meer criminaliteit en slachtoffers."

De omstreden spreidingswet die ertoe moet leiden dat asielzoekers beter worden verdeeld over het land, krijgt toch een meerderheid in de Tweede Kamer. Een voorstel van de SP om de wet zo te wijzigen dat ook de financiële slagkracht van een gemeente gaat meespelen bij de verdeling, wordt gesteund door andere partijen. Daarmee zal de SP ook voor het wetsvoorstel stemmen, waardoor er een meerderheid is.

Dat betekent overigens nog niet dat de wet, waarmee gemeenten in een uiterste geval gedwongen kunnen worden om een asielzoekerscentrum te openen, er daadwerkelijk komt. Ook de Eerste Kamer moet ermee instemmen. Het is nog de vraag of er daar wel een meerderheid is. Het kan ook zijn dat het hele onderwerp wordt doorgeschoven naar de formatie van een nieuw kabinet.

Vanmiddag stemde de Tweede Kamer over de verschillende wijzigingsvoorstellen die zijn ingediend. Op een later tijdstip, mogelijk volgende week, komt dan het hele wetsvoorstel in stemming.

Gemeentelijke autonomie

De wet van demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel moet een einde maken aan het gebrek aan opvang, waardoor asielzoekers vorig jaar noodgedwongen buiten moesten slapen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Ook nu nog moet de staatssecretaris regelmatig oproepen doen aan gemeenten om opvangplekken beschikbaar te stellen.

Het was de bedoeling dat de wet al veel eerder zou ingaan, maar Van der Burg moest de indiening keer op keer uitstellen, omdat er geen overeenstemming gevonden werd binnen de coalitie. Bij het debat vorige week leek een meerderheid nog ver weg, omdat veel partijen forse aanpassingen eisten.

Van der Burgs eigen partij, de VVD, is en blijft tegen de wet, omdat die niets zou veranderen aan de hoge instroom van asielzoekers. Net als partijen als de PVV en JA21 vindt de VVD bovendien dat de gemeentelijke autonomie aangetast wordt als het Rijk kan doordrukken dat er ergens een asielzoekerscentrum moet komen.

De SP vindt het belangrijk dat de financiële situatie van een gemeente gaat meespelen bij de verdeling. Omdat gemeenten een vergoeding krijgen voor het leveren van opvangplekken, zijn armere gemeenten nu eerder geneigd om 'ja' te zeggen. Rijke gemeenten kunnen een verzoek weigeren.

Op initiatief van het CDA krijgen gemeenten meer tijd om vrijwillig opvangplekken aan te bieden, voordat er sprake kan zijn van dwang. De VNG, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, heeft daar ook op aangedrongen.

BBB tegen

BBB zal de spreidingswet niet steunen. Partijleider Caroline van der Plas had als voorwaarde gesteld dat er een quotum van maximaal 15.000 asielzoekers per jaar in de wet zou komen, maar daar is geen meerderheid voor.

Als BBB in de Tweede Kamer tegen stemt, is de kans groot dat de partij in de Eerste Kamer hetzelfde doet. Omdat BBB daar met zestien zetels de grootste fractie is, is het nog maar zeer de vraag of de wet de eindstreep haalt.

Bij een aanval door jihadisten in het westen van Niger zijn zeker 29 militairen om het leven gekomen. Het ministerie van Defensie heeft dat bekendgemaakt op de nationale televisie.

Volgens de verklaring waren de militairen op de terugweg van een anti-terrorismeoperatie bij de grens met Mali toen ze werden aangevallen met explosieven. Meer dan honderd jihadisten in auto's en op motoren zouden erbij betrokken zijn geweest.

Defensie zegt niet welke groep achter de aanval zou zitten. Toen het leger terugvocht, werden volgens de verklaring ook tientallen terroristen gedood. De regering heeft drie dagen van nationale rouw afgekondigd.

Junta

Sinds een staatsgreep eind juli staat Niger onder een militair bewind. Het aantal jihadistische aanslagen op militairen is sindsdien toegenomen. Volgens de BBC is de nieuwe aanval de dodelijkste. Vorige week donderdag kwamen zeker twaalf militairen om bij een soortgelijke aanslag.

Frankrijk, de voormalige kolonisator van Niger, heeft zo'n 1500 militairen in het land om jihadistische groepen te bestrijden, maar die worden voor het eind van het jaar teruggetrokken. Dat gebeurt uit protest tegen de nieuwe junta. Die had ook al gezegd geen prijs meer te stellen op de Franse aanwezigheid.

Een 67-jarige Rwandese man is in Ermelo opgepakt in verband met de genocide die in de jaren 90 plaatsvond in Rwanda. Het Openbaar Ministerie verdenkt de voormalig legerofficier Pierre-Claver K. van betrokkenheid bij de volkerenmoord op landgenoten in 1994.

De man woont sinds 1998 in Nederland en werd al eens opgepakt vanwege vergelijkbare verdenkingen. De autoriteiten van Rwanda vroegen eerder om zijn uitlevering, maar na een lange juridische strijd werd die uitlevering in juni door de Hoge Raad in Nederland verboden. De rechter vreesde dat de man in Rwanda geen eerlijk proces zou krijgen. Daarna kwam hij vrij.

Het OM en de politie in Nederland zijn daarna zelf een onderzoek begonnen en hebben ook in Rwanda onderzoek gedaan. Dat onderzoek heeft geleid tot de huidige verdenking. De man uit Ermelo wordt ervan verdacht dat hij een rol heeft gehad bij de genocide in de Rwandese gemeente Mugina, in april 1994.

Opgejaagd en levend verbrand

In Mugina kwamen duizenden mensen om bij een aanval op een parochie. Tientallen vrouwen en kinderen werden opgejaagd richting een huis, waarin ze levend werden verbrand. De voormalige legerofficier wordt verdacht van betrokkenheid bij het in brand steken van dit huis.

Bij de genocide in Rwanda in de jaren 90 kwamen in honderd dagen tijd zo'n 800.000 Tutsi's en gematigde Hutu's om het leven. Tussen de twee bevolkingsgroepen waren al jaren grote spanningen.

Toen een vliegtuig met daarin Hutu-president Habyarimana werd neergehaald met een raket, ontstond er een geweldsexplosie door extremistische Hutu's. Mensen werden op gruwelijke manieren om het leven gebracht, vaak met hakmessen. Ook werden er volgens de Verenigde Naties tussen de 150.000 en 250.000 vrouwen verkracht.

Nederland heeft de afgelopen jaren zeker drie mensen uitgeleverd aan Rwanda vanwege genocideverdenkingen.

Eerder maakten we deze terugblik op de genocide in Rwanda:

Zijn taxichauffeurs die rijden voor Uber zelfstandig ondernemers of werknemers? Na jaren van juridische procedures werd vandaag het definitieve antwoord op die vraag verwacht, maar het gerechtshof van Amsterdam wil eerst nog een aantal vragen voorleggen aan de Hoge Raad voor het aan het eigen oordeel toekomt, zo heeft het hof laten weten.

De vragen gaan onder meer over de rol van het ondernemerschap bij het beoordelen van een arbeidsrelatie en over de procedure die gevolgd moeten worden bij de vaststelling van de relatie van taxirijders met het bedrijf. Het hof wil van de Hoge Raad ook weten of het vergelijkbare Deliveroo-arrest van maart dit jaar van belang is voor de arbeidsrelatie en het ondernemerschap bij Uber en vraagt om verduidelijking.

Meteen in hoger beroep

Verder heeft het hof vragen over de procedure die de FNV volgt. De vakbond stelt dat alle Uber-chauffeurs werknemer zijn en daarmee onder de taxi-cao vallen op basis van de Wet AVV. Het hof wil van de Hoge Raad weten of die wet geschikt is om de zaak te beoordelen.

De bedoeling was dat het gerechtshof vandaag met een eindoordeel zou komen in het hoger beroep dat taxiplatform Uber twee jaar geleden aanspande. In 2021 diende een rechtszaak van de FNV tegen Uber, die de FNV won. Volgens de uitspraak waren de taxichauffeurs van Uber geen zelfstandige ondernemers, maar werknemers. Het bedrijf moest ze in dienst nemen en betalen volgens de taxi-cao. Uber ging onmiddellijk na de uitspraak in hoger beroep.

Winnen

Uber en de chauffeurs die aan de zijde van het taxiplatform mee procederen mogen, net als FNV, in november meepraten over de precieze vragen van het hof aan de Hoge Raad. Vervolgens beslist het hof definitief over de te stellen vragen. Wanneer die beslissing volgt is nog niet bekend.

In een reactie zegt de FNV te betreuren dat er nu nog geen einduitspraak is, maar de vakbond heeft wel begrip voor de vragen van het hof aan de Hoge Raad. "Het duurt helaas nu langer, maar uiteindelijk zullen wij winnen", zegt FNV-bestuurder platformwerk Amrit Sewgobind.

Bij Uber hopen ze dat er snel duidelijkheid komt voor de chauffeurs. "Het is goed en belangrijk dat het gerechtshof het ondernemerschap van chauffeurs in dit tussenvonnis expliciet bevestigt." Volgens Uber wil 94 procent van de chauffeurs het liefst zelfstandig taxiondernemer blijven.

Het blijft drukker worden op de Nederlandse wegen en dat betekent dat we vaker en ook langer stilstaan door files. De ANWB deed onderzoek naar de ontwikkelingen op de weg in de eerste negen maanden van dit jaar.

De effecten van corona op de weg zijn tenietgedaan, zegt Arnoud Broekhuis van de ANWB Verkeersinformatie in het NOS Radio 1 Journaal. "Toen waren er geen files in de ochtend- en avondspits, maar die zijn weer terug." Vanaf het einde van de coronacrisis, het eerste kwartaal van vorig jaar, keerden de dagelijkse files terug op de wegen. "Het neemt alleen maar weer toe."

Van de effecten van het advies om thuis te werken en buiten de spits te reizen is bijna niets meer te merken op de weg, concludeert de ANWB. Volgens Broekhuis zit de verkeersdrukte weer op het pre-coronaniveau van 2019.

'Aantal auto's neemt toe'

"Afgelopen half jaar hebben we de files weer fors zien toenemen. Niet alleen tijdens de spitsuren, maar ook daarbuiten." Dat is niet zo verwonderlijk, zegt Broekhuis. "Het aantal auto's neemt nog altijd toe."

Uit de cijfers van de afgelopen negen maanden blijkt dat het aantal files op bijna alle werkdagen is toegenomen. Tijdens de ochtendspits ging het om 12 procent en tijdens de avondspits om ongeveer 20 procent. Wat opvalt is dat de al rustige vrijdagochtend nog rustiger is geworden. Van een spits is dan "nauwelijks meer sprake".

Wegen kunnen drukte niet aan

In Noord-Brabant nam het aantal files dit jaar het meest toe: met 35 procent. In Noord-Holland steeg de filedruk met 31 procent, in Zuid-Holland was dit 24 procent. Van alle provincies hebben Noord- en Zuid-Holland de hoogste filedruk. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de lengte, maar ook naar de duur van een file.

De drukte in Noord-Brabant heeft volgens Broekhuis voor een deel te maken met mensen die van huis naar hun werk rijden. "Maar het is ook een provincie waar heel veel verkeer doorheen rijdt van noord naar zuid. De combinatie van het transport en het woon-werkverkeer levert heel veel knelpunten op in die provincie."

Dat in Noord-Brabant een aantal wegen is die volgens hem die drukte niet goed aan kunnen, helpt ook niet mee. "Die hebben vaak twee rijstroken. Met dat aanbod verkeer levert dat gewoon heel veel vertraging op."

Broekhuis zegt dat de kans bestaat dat het de komende tijd nog drukker wordt. "We gaan nu ook de drukste maanden van het jaar in: de herfstmaanden." Het thuiswerken heeft volgens hem wel laten zien dat het ook anders kan. "Mijn hoop is dat mensen toch de mogelijkheid aangrijpen om thuis te gaan werken als het heel slecht weer wordt en niet in de ochtend- of avondspits gaan reizen."

De rechtbank legt 15 maanden cel op aan de ouders van het pasgeboren kindje dat 2,5 jaar geleden werd gevonden in een vuilcontainer in Amsterdam. De rechtszaak werd achter gesloten deuren gehouden omdat de ouders destijds minderjarig waren, om die reden worden de twee via het jeugdstrafrecht berecht. Zij bekenden dat ze de baby in de container plaatsten omdat zij dachten dat het kind overleden was. 

"De rechtbank vindt de gepleegde feiten zo ernstig dat een onvoorwaardelijke detentiestraf onontkoombaar is. Zowel de man als de vrouw zijn daarom veroordeeld tot 15 maanden onvoorwaardelijke jeugddetentie", aldus de rechtbank.

De vrouw heeft daarnaast 6 maanden voorwaardelijke jeugddetentie gekregen, met als bijzondere voorwaarde dat zij meewerkt aan behandeling. Voor de man geldt dat hij naast jeugddetentie jeugd-tbs opgelegd krijgt, onder de voorwaarde dat hij meewerkt aan behandeling en begeleid zal wonen in een instelling.

In een vuilcontainer op het Meernhof in Holendrecht werd in februari 2021 een pasgeboren meisje aangetroffen. Een buurtbewoonster hoort tijdens het weggooien van haar vuilnis een geluid uit de container komen: "Ik wist meteen dat het een baby'tje was ", liet de buurvrouw destijds aan AT5 weten. 

Een paar dagen na de vondst van het kindje wist de politie een jongen en een meisje van 17 aan te houden voor het achterlaten van de baby. Zij zijn de ouders van het kind. Volgens de advocaat van de vader, Gerald Roethof, was het tweetal ervan overtuigd dat het meisje was overleden. Roethof vertelde eerder dat de twee jongeren in paniek raakten en niet wisten wat ze moesten doen. "Ze hebben met het kind op straat gelopen, kwamen op een gegeven moment langs die vuilcontainer en toen is het kind daar geplaatst, laten we dat woord maar gebruiken". 

Resten van baby in tuin

Naast het achterlaten van het meisje in de vuilcontainer, zouden de twee volgens justitie ook verantwoordelijk zijn voor de moord op een tweede kind. In het onderzoek naar de baby in de vuilcontainer stuitte de politie ook op gesprekken over een tweede baby. Na onderzoek zijn daar ook resten van gevonden in de achtertuin bij de woning van de moeder. 

'Gruwelijke en onvoorstelbare feiten'

Het Openbaar Ministerie eiste twee weken geleden 18 maanden jeugddetentie en tbs: "Deze eis heeft voornamelijk te maken met de gruwelijke en onvoorstelbare feiten die daar hebben plaatsgevonden, maar ook met het feit dat de verdachten, naar onze mening, niet voldoende hebben meegewerkt aan het onderzoek. (..) Deze straf klinkt misschien niet veel, maar dat heeft toch echt te maken met maximum van twee jaar dat geëist kan worden in jeugdzaken", vertelde persofficier Katelijne den Hartog. 

De verdachten het Openbaar Ministerie hebben twee weken de tijd in hoger beroep te gaan tegen het vonnis. 

Vol vertrouwen begon de dochter van Jaap Reijneveld vorig jaar aan de havo op het Berlage Lyceum in Zuid. De school presenteert zich als ruimdenkend, met veel aandacht voor acceptatie en burgerschap. Maar volgens de vaders zeiden klasgenoten toch de naarste dingen over homoseksualiteit: "Het werd afgedaan als vies en zondig." Ze vinden dat de school te laat en te weinig in actie kwam. De school zegt juist pal te staan voor een divers beleid, maar heeft sinds het vertrek van de leerling het lesprogramma wel aangepast. 

Veel ouders hebben het in de coronajaren aan den lijve ondervonden: hoe lastig het is om een middelbare school te kiezen als je er niet zelf een middagje rond kan lopen. "Je wilt toch even de sfeer kunnen proeven, maar dat ging dus niet", vertelt Jaap Reijneveld. Zijn vriend en hij hebben drie geadopteerde kinderen. De middelste, Laura, begint in het najaar van 2021 met het zoeken van een school om het jaar erop te beginnen met de havo.

En Laura heeft een helder wensenlijstje: tweetalig onderwijs en een open houding als het om seksuele diversiteit gaat. Of, zoals Reijneveld het verwoordt: "Een plek waar onze gezinsvorm niet een belemmerende factor was." Daarom wordt gekeken of de scholen die Laura's interesse hebben een GSA (Gender Sexuality Alliance) hebben.

GSA

Het Berlage Lyceum, gelegen in de Diamantbuurt in de Pijp, heeft zo'n GSA. Die draagt actief de boodschap uit dat je op school mag zijn wie je bent, of je nou homo, hetero of non-binair bent. "Het is een leerlingengroep, geleid door een docent", vertelt afdelingsleider Alijn van Hoorn. "Aan het begin van het schooljaar gaan ze de brugklassen langs om te vertellen wat ze doen."

En daar blijft het niet bij, volgens de schoolleiding van het Berlage. Als Unesco-school krijgen zaken als mensenrechten en wereldburgerschap regelmatig aandacht in de klas. Rector Rosanne Bekker: "Ons programma is ermee doordrenkt. Eigenlijk al jaren." Vrijwilligers geven op de school regelmatig voorlichting over thema's als seksualiteit en grensoverschrijdend gedrag.

"Die mogen geen rechten hebben"

Laura begint in 2022 aan de havo op het Berlage, maar vertelt thuis maar mondjesmaat over hoe het op school gaat. "Ze bracht ook nooit klasgenoten thuis. Terwijl ze op de lagere school een hele club mensen om zich heen had." Na lang doorvragen komt het hoge woord bij Laura eruit. "Ze zei: 'ik wil niet dat er iemand bij ons thuis komt, omdat ik niet wil dat ze weten dat ik twee vaders heb.'" 

Een deel van Laura's klasgenoten - merendeels kinderen met een islamitische achtergrond - reageren afwijzend en afkeurend als zaken als homoseksualiteit ter sprake komen, zegt Reijneveld. "Het werd direct afgedaan als vies, als zondig. Ze zeiden: 'Deze mensen mogen niet bestaan, die mogen geen rechten hebben'."

Stroeve gesprekken

Al snel ziet haar vader hoe Laura een schim is van het vrolijke kind dat ze in groep 8 nog was. "Ze wrong zich ook in allerlei bochten om maar niet met ons op school te worden gezien", zegt Reijneveld. Hij gaat het gesprek aan met haar klassenmentor en later ook met leidinggevenden van het Berlage, maar die verlopen volgens hem erg stroef. "De twee mensen van school met wie we spraken waren zelf toevallig ook homo, en die zeiden nooit problemen gehad op school." Reijneveld schampert: "Dat is het verschil tussen een volwassene met autoriteit, en een meisje van 13."

De school reageert dus weinig empathisch, vindt Reijneveld - al geeft hij toe dat hij ook zag dat Laura 'angstiger was dan nodig'. Maar, herhaalt hij nogmaals: ze is 13. "Op een gegeven moment stelde de school voor dat Laura het maar gewoon moest vertellen. Maar dat weet ik ook nog van mijn eigen coming out: zoiets moet je niet dwingen. Dus wij vonden dat we dat niet zo moesten doen."

Lesprogramma aangepast

Het Berlage Lyceym zegt niet te kunnen reageren op inhoudelijke vragen over de gebeurtenissen tijdens Laura's schooljaar, omwille van de privacy van de betrokkenen. Dat maakt het lastig om helderheid te krijgen over deze specifieke situatie. Wel zegt afdelingsleider Van Hoorn dat het lesprogramma sinds dit schooljaar is aangepast: een les over diversiteit is overgeheveld van het tweede jaar naar de brugklas.

Maar Reijneveld en zijn partner komen er niet meer uit met de school, zelfs niet nadat de gemeente aanschuift bij de gesprekken. Dit jaar is Laura begonnen op een andere school in Amsterdam-Zuid.

Vader Reijneveld is enorm geschrokken van de reacties van Laura's klasgenoten. "Waarom gebeurt dit in onze stad? Dit moet toch eigenlijk niet kunnen? Ik heb collega's met kinderen op school in Haarlem of Heemstede, en daar is dit geen probleem." Hij hoopt dat scholen in hun lesprogramma's nog meer nadruk kunnen leggen op diversiteit en acceptatie.

Hoe het sindsdien met zijn dochter gaat? Reijneveld is voorzichtig, maar optimistisch. "De tijd zal het leren, maar we zien nu al een heel ander kind dan vorig jaar."

Een update uit Osdorp, waar Ron al een jaar horendol werd van mensen die bij hem aanbelden omdat ze dachten dat ze bij de IND waren. De problemen hielden zo lang aan, dat AT5 al twee keer bij hem langskwam. Van een derde keer hoeft het waarschijnlijk niet te komen: "De laatste weken is er maar twee keer aangebeld."

Het probleem werd veroorzaakt door een fout in verschillende navigatiesystemen. Sommige mensen die op de IND op de Pieter Calandlaan in Slotervaart moesten zijn, kwamen daardoor op het Pieter Calandplantsoen in Osdorp uit, bij de woning van Ron.

De problemen ontstonden in november bij Ron, die nu bijna een jaar in het appartement woont.  "Pas sinds vier maanden gaat het mis", vertelde hij in februari aan AT5. Op dat moment had hij al honderden mensen de deur gewezen.

Bloemetje

Halverwege augustus waren de problemen nog altijd niet opgelost. Er was misschien een klein beetje vooruitgang geboekt - een zoekopdracht in Google Maps naar het IND-kantoor gaat bijna nooit meer fout - maar mensen die de kaartenapp van Apple gebruiken kwamen nog geregeld bij Ron uit. "Ze hebben me wel een bloemetje gestuurd. Hartstikke leuk, maar ik heb liever dat het wordt opgelost."

Inmiddels lijkt dat wel het geval te zijn. "De laatste weken is er maar twee keer aangebeld", vertelt een blije Ron,  "helemaal top". 

Met slechts vijf punten uit de eerste vijf wedstrijden is het seizoen voor Ajax tot nu toe een drama. Gezien de huidige vorm van de ploeg, die afgelopen weekend zijn handen vol had aan RKC, ziet het vervolg in oktober er ook niet florissant uit. Zeker niet als je het programma van de komende weken erbij pakt.

Deze maand spelen de Amsterdammers vijf wedstrijden, allemaal stuk voor stuk (traditioneel) zware tegenstanders. Als Ajax het tij weet te keren, valt er nog genoeg te redden, maar het seizoen kan ook zomaar al vóór de winterstop al voorbij zijn.

We beginnen even met het seizoensverloop tot nu toe. Ajax won de eerste wedstrijd nog met 4-1 van Heracles. Dat was ook gelijk de enige keer dat er drie punten gepakt werden. Nadat uitwedstrijden bij Excelsior (2-2) en Fortuna Sittard (0-0) in een gelijkspel eindigden, werd er uit bij FC Twente (3-1) en thuis tegen Feyenoord (0-4) ruim verloren. Ondertussen eindigde de Europa League wedstrijd tegen Marseille in 3-3.

Door de belabberde resultaten staat Ajax nu 15e in de eredivisie, nét boven de degradatiestreep. Door de uitgestelde inhaalwedstrijd tegen Volendam en de niet uitgespeelde wedstrijd tegen RKC Waalwijk geeft de stand nu enigszins een vertekend beeld. Want waar bijna alle ploegen zeven wedstrijden op hun naam hebben staan, heeft Ajax er maar vijf gespeeld.

Toch heeft de concurrentie in de top van de concurrentie nu al een grote voorsprong Ajax gepakt. En dat terwijl er nog een hoop lastige wedstrijden moeten komen.

Eredivisie én Europa League

De vijf wedstrijden die deze maand op het programma staan, zijn verdeeld over drie competitieduels en twee groepswedstrijden in de Europa League. In de competitie ontvangt Ajax aankomende zondag nummer twee AZ, de week daarna moeten de Amsterdammers op bezoek bij het traditioneel lastige FC Utrecht - hoewel die ploeg op dit moment ook in een dip zit. Om de maand af te sluiten, staat de topper tegen PSV op het programma, in Eindhoven. 

Tussen de competitiewedstrijden door zitten de twee Europese verplichtingen. Beginnend met een uitwedstrijd aankomende donderdag tegen AEK Athene, de huidige nummer één in de groep. Tussen Utrecht en PSV komt Brighton & Hove Albion nog op bezoek in de Johan Cruijff Arena. 

Positief blijven

Je zou de komende drie competitie wedstrijden kunnen zien als dé kans om een inhaalslag te maken. Stel, de ploeg van Maurice Steijn weet het tij te keren en plotseling alle wedstrijden deze maand te winnen én ook in beide inhaalwedstrijden drie punten te pakken, dan kan een flink deel van de achterstand goedgemaakt worden.

In dat ideale scenario komen de Amsterdammers dan op 20 punten uit 10 wedstrijden. En niet te vergeten, PSV en AZ lopen in dat geval zeker één wedstrijd drie punten mis. Daarmee kunnen de Eindhovenaren en Alkmaarders dan respectievelijk maximaal op 27 en 25 punten staan. Het huidige gat van 16 punten met PSV is dan 'nog maar' 7 punten.

Twente en Feyenoord, beide al met een overwinning op zak tegen Ajax, stijgen dan mogelijk wel naar respectievelijk 27 en 26 punten in de competitie. Maar de druk wordt vanuit Ajax dan wel enigszins weer opgevoerd naar de top vier. 

Ook de toekomst in de Europa League ziet er met twee eventuele overwinningen een stuk rooskleuriger uit. Met 7 punten uit drie wedstrijden zou Ajax de groep toppen, of evenveel punten hebben als AEK. Een overwintering in Europa, als nummer drie ga je door in de Conference League, lijkt dat toch wel in het zicht te komen. 

Ander scenario

Dat ideale scenario ligt gezien de resultaten uit de afgelopen weken natuurlijk niet voor de hand. Een meer voor de hand liggend scenario ziet er niet al te positief uit. Wanneer Ajax zowel van AZ als PSV verliest, kan het deze maand maximaal drie punten halen bij FC Utrecht, dat op dit moment onder de degradatiestreep staat.

In dat geval kan de top 5 in de eredivisie juist nog verder uitlopen op Ajax. Stel: PSV (dat naast Ajax deze maand tegen Sparta Rotterdam en Fortuna Sittard speelt) blijft alles winnen, dan staat die ploeg na 10 wedstrijden op 30 punten.

Zelfs als Ajax de inhaalwedstrijden tegen RKC en Volendam wint, dan is de achterstand met de Eindhovenaren na 10 wedstrijden al 16 punten. AZ (dat twee punten minder heeft) FC Twente (drie punten van de koppositie vandaan) en Feyenoord (vier punten achterstand) kunnen bij een goede maand ook een flink gat slaan. 

Programma top 4

Naast PSV hebben ook de andere ploegen die nu in de top vijf staan deze maand een eenvoudiger eredivisie-programma dan Ajax. AZ speelt na de kraker tegen Ajax nog thuiswedstrijden tegen Heerenveen en NAC. Feyenoord speelt tussen de Champions League-wedstrijden door tegen PEC Zwolle en Vitesse. Twente komt Fortuna en Heracles tegen. Een perfecte score voor beide ploegen zit er gelukkig sowieso niet in, aan het einde van de maand spelen Twente en Feyenoord tegen elkaar.

Toch liggen er ook voor deze ploegen struikelblokken. PSV en Feyenoord spelen deze maand ook nog twee keer in de Champions League. PSV neemt het vanavond thuis op tegen Sevilla en speelt later deze maand nog uit bij RC Lens. Feyenoord reist af naar Madrid, waar ze morgen tegen Atlético spelen. De ploeg van Arne Slot ontvangt later deze maand Lazio Roma. AZ speelt in de Conference League tegen Legia Warschau en Aston Villa.

Natuurlijk is Ajax zelf ook actief in Europa. Na de 3-3 in de Arena tegen Marseille wacht komende donderdag de uitwedstrijd tegen AEK Athene. De Grieken wonnen in de eerste speelronde nog verrassend van groepsfavoriet Brighton. Een nederlaag zou ervoor zorgen dat Ajax ook in de Europa League in de problemen komt.

In een ruit van een restaurant op Tussen Meer in Nieuw-West zijn kogelgaten aangetroffen.

Volgens de politie is het onduidelijk wanneer het restaurant is beschoten. Maar vermoedelijk gebeurde dat in de nacht van zondag op maandag. De politie werd maandagochtend  gealarmeerd door een voorbijganger die de kogelgaten zag zitten.

Het restaurant werd in oktober vorig jaar ook al eens beschoten. Een nacht eerder was er bij het restaurant al een explosief afgegaan. Burgemeester Halsema besloot het restaurant daarop voor de duur van zes maanden te sluiten. 

Bij een flatwoning op Beukenhorst in Diemen is vannacht na een explosie brand uitgebroken. Het gaat om een appartement op de bovenste etage van het complex. Niemand raakte gewond.

De hulpdiensten kregen rond 3.00 uur vannacht een melding van een explosie en een brand. Volgens een woordvoerder van de politie werd de brand snel geblust door de brandweer. Het ging om een middelbrand, wat betekent dat er meer dan één tankopspuit gebruikt moest worden om het vuur in bedwang te krijgen.

Het is de politie nog onduidelijk hoe de explosie veroorzaakt is. De recherche onderzoekt op dit moment of het om een misdrijf gaat.

Een aantal omwonenden moest uit voorzorg hun woning verlaten. Na een uur oordeelde de brandweer dat iedereen weer veilig naar binnen kon.

VoorleesExpress Amsterdam bestaat vijftien jaar. De stichting koppelt vrijwilligers aan gezinnen met kinderen die een taalachterstand hebben. Zo heeft de stichting in Amsterdam al ruim 7500 kinderen kunnen helpen. 

De 85-jarige Corrie Kruikemeier-Duisdeiker ('zeg maar Juf Corrie') werkt al twaalf jaar als vrijwilliger bij de VoorleesExpress. Ze is op bezoek bij het gezin Alsolaiman in Amsterdam-Noord. Juf Corrie leest voor uit 'Pip en Posy en de superstep'. De zusjes Sham (7) en Najoua (4) luisteren aandachtig. Sham vindt het leuk om voorgelezen te worden, maar ook zelf lezen vind ze leuk. 

Laaggeletterd of de Nederlandse taal onmachtig

Bijna vijftien procent van de jongeren heeft een taalachterstand en heeft grote moeite met het begrijpen van de inhoud van hun schoolboeken. Stichting VoorleesExpress probeert kinderen tussen de twee en acht jaar oud te helpen. Vrijwilligers gaan bij gezinnen langs om voor te lezen, maar ook om (taal)spelletjes te doen. Emily Kroes is projectleider bij Diversion, die in opdracht van de gemeente Amsterdam het programma VoorleesExpress uitvoert. "Er zijn gezinnen waar taal gewoon niet zo vanzelfsprekend is. Dat kan zijn omdat de ouders wat meer laaggeletterd zijn, het kan ook zijn omdat ze in Nederland zijn komen wonen maar de Nederlandse taal niet spreken."

De vrijwilligers bezoeken de kinderen van een gezin zo'n een keer per week, twintig keer in totaal. De gezinnen worden vaak aangemeld door scholen. "Het aantal aanmeldingen van gezinnen groeit", zegt Kroes. "Waar we ooit begonnen met 35 aanmeldingen zitten we nu op gemiddeld zeshonderd aanmeldingen per jaar. Die kunnen we niet allemaal koppelen want het bestand van vrijwilligers is net iets lager dan dat. Het aantal vrijwilligers groeit wel. We zijn ook echt flink aan het werven binnen de wijken waar dat echt nodig is."

Vooral in de stadsdelen Noord en Nieuw-West worden veel vrijwilligers gekoppeld aan gezinnen, zo blijkt uit cijfers van stichting VoorleesExpress: 

Volgens Kroes heeft de stichting de afgelopen vijftien jaar meer dan zesduizend gezinnen bereikt, en daarmee meer dan 7500 kinderen. "Taalplezier is eigenlijk het belangrijkste. Dus het gaat niet zozeer alleen om het leren van de Nederlandse taal. Het gaat echt om het ontwikkelen van taalstimulatie. Wij vragen de voorlezers ook om te beginnen met een kennismaking en om ouders ook heel erg te betrekken bij het ritueel. En ook een keer naar de bibliotheek te gaan." Zo heeft Corrie ook een keer leesboeken in het Arabisch meegenomen, die door de moeder van de zusjes zijn voorgelezen. 

Komende woensdag - bij de start van de Kinderboekenweek - viert stichting VoorleesExpress Amsterdam in de OBA aan de Oosterdokskade het vijftienjarig bestaan. Daar zal wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs) diploma's uitreiken aan kinderen die het traject van de stichting hebben afgerond. En natuurlijk wordt er ook voorgelezen. 

In de Ariana Nozemanstraat in Nieuw-West is aan het begin van de avond een wilde achtervolging geëindigd. Agenten zaten al sinds de grens met België achter de man aan en zoeken hem nog steeds. Nadat de verdachte met een derde gestolen auto niet verder kon vanwege een lekke band, is hij te voet gevlucht.

Een woordvoerder van de landelijke eenheid van de politie laat aan AT5 weten dat de Nederlandse agenten achter de man aanzaten sinds hij de grens over reed in een gestolen voertuig. Van dat voertuig ontdeed de verdachte zich in het dorp Geldermalsen, waarna hij een andere auto wist te bemachtigen door een automobilist uit het voertuig te commanderen. Met die auto is de verdachte in de richting van Amsterdam gereden. 

Gat in voorruit

In de stad is de verdachte nog een keer van auto gewisseld, op dezelfde manier als in Geldermalsen. Met die auto reed hij onder andere door West en Nieuw-West om de politie kwijt te raken. Daarin raakte de verdachte meerdere geparkeerde auto's. Op foto's is te zien dat er ook een gat in de voorruit van het voertuig zit. Volgens de politiewoordvoerder is er geen aanleiding om te denken dat hij iemand heeft aangereden, maar dat dit waarschijnlijk komt door botsingen met de geparkeerde auto's.

Een getuige laat aan AT5 weten dat het gebroken glas komt doordat de man door de dichte slagbomen reed bij de brug op de Zeilstraat. "Ik liep de de Albert Heijn uit bij de Zeilstraat en zag hem aan komen racen vanaf de Amstelveenseweg. De brug was toen al dicht en hij gaf alleen maar meer gas. Iedereen was in shock. Hij had echt mensen dood kunnen rijden."

Te voet gevlucht

Nadat zijn wilde poging om de politie te ontvluchten strandde vanwege een lekke band in de Ariana Nozemanstraat, is de verdachte er te voet vandoor gegaan. De politie heeft onder andere met twee helikopters gezocht naar de verdachte, maar hij kon nergens worden aangetroffen. Hij is op het moment nog steeds voortvluchtig.

Met de start van de plaatsing van de 4400 nieuwe borden, nu nog wel met een sticker er overheen, komt de nieuwe maximumsnelheid elke dag dichter bij. In de stad klinkt vandaag vooral begrip over de snelheidsverlaging. "Ik denk dat mensen daardoor alerter zijn."

Vanaf 8 december wordt de snelheid op zo'n 80 procent van de straten in de stad verlaagt van 50 naar 30 kilometer per uur. Het belangrijkste punt van de gemeente? Het maakt het verkeer een stuk veiliger. "De nieuwe snelheid is een stuk beter", aldus een vrouw op straat. "Op bijvoorbeeld de Rozengracht is het nu echt een horror om te fietsen."

Naar verwachting van de gemeente moet het aantal ongelukken door de aanpassing met 20 tot 30 procent worden verminderd. De remweg is namelijk een stuk korter bij een snelheid van 30 kilometer per uur. "Mensen zijn daardoor alerter denk ik. De auto's komen niet opeens voorbij geracet", reageert een jongen op de aanpassing.

Handhaven

Een vrouw op de fiets is positief over de snelheidsvermindering, maar ook kritisch. "Het is zeker veiliger, maar mensen moeten zich er wel aan gaan houden." De gemeente wil de nieuwe snelheid gaan handhaven met (flex)flitspalen en radarauto's, maar ook met 30 smileypalen en een spaarpaal op de Meeuwenlaan. 

Maar niet iedereen kijkt uit naar 8 december. "Ik denk dat het verkeer een stuk minder vloeiend er door gaat worden." De gemeente beargumenteert juist dat de doorstroom er op vooruit moet gaan door de aanpassing. 

Het spel tegen RKC Waalwijk afgelopen zaterdag was nog niet al te best, maar het leek er wel lang op dat Ajax met drie punten naar Amsterdam zou gaan. Door een ongelukkige botsing tussen Etienne Vaessen en Brian Brobbey werd de wedstrijd gestaakt. De keeper van de thuisploeg lag enige tijd roerloos op het veld en werd daarom uit voorzorg gereanimeerd. "We wensen hem het allerbeste", aldus Kale en Kokkie. 

Inmiddels ziet het er beter uit dan zaterdagavond voor keeper Etienne Vaessen, vertelt algemeen directeur van RKC Frank van Mosselveld zondagochtend aan sportzender ESPN. Er zijn ook scans gemaakt, maar de resultaten zijn nog niet bekend. "Gelukkig maar", zegt Kale. "Het was een beetje, een déjà vu met Appie Nouri".

Kale is tevreden met de beslissing dat de wedstrijd na de heftige botsing is gestaakt."Daar is geen discussie over mogelijk." Ook Kokkie schrok zich rot na de botsing. "Daar ben je even stil van."

Josip Šutalo 

De nieuwkomer Josip Šutalo was volgens Kale en Kokkie de slechtste man op het veld in Waalwijk. "Het leek wel of ze zijn broer hadden gestuurd", vertelt Kale geïrriteerd. "Hij maakt week in week uit fouten", vertelt Kokkie. "Ik denk wel dat er potentie inzit, maar op dit moment brengt hij het niet en dan moet je hem naar de kant halen", vervolgt Kokkie. Kale vindt het net te ver gaan om hem niet te laten starten, maar ook hij snapt niets van het spel van de Kroaat. "De jongen is een Kroatische international en niet een jongen van zeventien, hè."

Nog steeds crisis

Het zal de Ajax-fans niet zijn ontgaan, maar op het moment zit de ploeg nog steeds in een enorme crisis.  Jan van Halst keert na zijn periode als interim-directeur van Ajax niet meer terug in de de Raad van Commissarissen (RvC). Dat heeft hij aan de huidige raad laten weten. En daar is Kale het roerend mee eens, maar er moeten meer mensen vertrekken bij Ajax. "Maurits Hendriks moet echt vertrekken", vertelt Kale. Maar er is ook goed nieuws, want de RvC van Ajax draagt Michael van Praag en Leo van Wijk voor als leden van de RvC.  "Het zijn mannen met een echte visie, maar natuurlijk wel allebei op leeftijd", zegt Kale. "Ik hoop dat hij (Van Praag, red.) echt gaat schoonvegen bij Ajax en dat we afscheid gaan nemen van de overige drie RvC-leden". 

Pittig programma 

Crisis of geen crisis, aankomende week wordt zwaar voor Ajax. Eerst spelen ze een uitwedstrijd in de Europa League tegen AEK Athene, daarna een thuiswedstrijd tegen AZ en vervolgens weer een uitwedstrijd tegen FC Utrecht. Kale hoopt - misschien wel tegen beter weten in - dat Ajax drie punten uit Athene weet te mee te nemen.

Ineens was hij verdwenen: het rolluik met de tekening van Eberhard van der Laan voor de Gall & Gall in de Pijp. De initiatiefnemers, die vreesden dat het luik bij het grofvuil was gezet, kunnen opgelucht ademhalen: de eigenaar van het pand laat weten dat het stukje straatkunst is veiliggesteld en na renovatie van het pand weer wordt teruggeplaatst.

De tekening werd in 2017 gemaakt door illustrator Joep Bertrams nadat Eberhard van der Laan vanwege zijn ziekte moest stoppen als burgemeester van Amsterdam. Negen dagen daarna, liet buurtbewoonster Marnet Schoemaker de prent op het rolluik van de Gall & Gall aanbrengen met subsidie van stadsdeel Zuid. De slijterij is inmiddels verdwenen en het pand op de hoek van de Eerste Van der Helststraat en de Eerste Jan Steenstraat wordt nu grondig verbouwd.

Opgelucht en boos

Bij die verbouwing verdween ook de tekening van Van der Laan ineens uit het straatbeeld. Tot schrik van Schoemaker en veel buurtbewoners. De verhuurder van het pand laat bij navraag aan AT5 weten dat het rolluik veilig opgeslagen is. Naast opgelucht is Schoemaker nog altijd boos over de plotselinge verdwijning: "Ze hadden het toch gewoon even kunnen melden en overleggen."

De verhuurder laat weten geschrokken te zijn van de commotie en besloot vandaag het rolluik na de renovatie van het pand weer terug te plaatsen. Buurtfotograaf Lex Banning, die de verdwijning van het rolluik ontdekte, is in zijn nopjes. "Het is toch een icoon. Als je hoort dat het toch niet weg is, voel je een soort van euforie."

Ook politiek tekenaar Joep Bertrams is erg blij dat het rolluik weer terug wordt geplaatst. Hij wilde met de prent Van der Laan eren bij leven. Hij was net op tijd. "Iemand leren fietsen, Nederlandser, Amsterdamser kan het niet", zegt hij over zijn tekening. "Van der Laan leerde Amsterdam omgaan met kleine tegenslagen, je moet op eigen benen staan en als het niet lukt dan help ik je wel. Dat was een beetje zijn houding."

De zaak over het ontbinden van het contract van Laurens Buijs door de UvA krijgt geen nieuwe rechter. Tijdens de zaak besloot de sociaal wetenschapper om de rechtbank te wraken, nadat hij had het gevoel kreeg dat alleen hij door de rechter kritisch werd bevraagd. De zogenoemde wrakingskamer ziet echter niets in die bewering en heeft het verzoek afgewezen. 

Eind augustus stonden Buijs en de UvA tegenover elkaar in de rechtbank. De universiteit wilde op de kortst mogelijke termijn het contract van Buijs ontbinden en stapte daarvoor naar de rechtbank. Volgens de UvA, die Buijs in april op non-actief stelde, is er al langere tijd sprake van grensoverschrijdend gedrag van de wetenschapper en moet zijn contract daarom worden ontbonden. 

Buijs gaf zelf eerder al aan dat hij ook niet meer voor de UvA wil werken, maar de vraag is in welke staat hij vertrekt. De sociaal wetenschapper is namelijk van mening dat de universiteit juist veel te verwijten is en dat hij een schadevergoeding van 55.000 euro verdient. Volgens zijn advocaat werd hij niet behandeld als werknemer, maar als iemand die lastig is. 

Wel of geen hoor en wederhoor?

In de ontbindingsprocedure moest worden besloten op welke manier Buijs de UvA zou verlaten, maar zo ver kwam het nooit. Tijdens de zitting gaf Buijs aan dat hij de rechter vooringenomen vond. Hij had het gevoel dat er geen hoor en wederhoor plaatsvond. Buijs besloot om rechtbank te wraken, een procedure die bedoeld is om de objectiviteit van een rechter te beoordelen. 

Maar volgens de wrakingskamer klopt het helemaal niet dat er geen hoor en wederhoor plaatsvond tijdens de zitting. "De gemachtigden van beide partijen hebben in het eerste termijn evenveel spreektijd gekregen, de verzoeker heeft zijn persoonlijke toelichting voorgedragen en de partijen hebben op elkaars standpunten kunnen reageren."

Ook de kritische vragen die Buijs van de rechter kreeg zijn volgens de kamer geen bewijs van partijdigheid van de rechter. "Een rechter is vrij in de wijze waarop een zaak wordt behandeld. Daarbij kan het stellen van vragen, ook als deze als kritisch worden ervaren, geëigend zijn om een inzicht gevende reactie te verkrijgen." Volgens de wrakingskamer zijn de vragen van de rechter juist het beginsel van hoor en wederhoor, omdat Buijs de gelegenheid kreeg om te reageren. 

Het verzoek van Buijs is daarom afgewezen door de kamer en de ontbindingsprocedure krijgt dan ook geen nieuwe rechter. Het is nog niet bekend wanneer de zaak weer verdergaat.

Bijna een jaar

De soap tussen Buijs en de UvA speelt al bijna een jaar. Eind vorig jaar deed Buijs een klokkenluider-melding over de 'ernstige institutionele misstanden' binnen de Universiteit. Buijs schreef dat "het onderwijs en onderzoek bij sociale wetenschappen op de UvA dusdanig bedreigd wordt door radicale 'woke cultuur', dat men kan spreken van overtreding van het recht op academische vrijheid". 

Na de melding werd er een onderzoek gestart door de UvA, maar de externe onderzoekscommissie zag geen serieuze institutionele misstanden die de academische vrijheid in gevaar zouden brengen. 

In aflevering 15 van Damsko raken we de weg kwijt tussen de boeken en proberen we onze weg te vinden in deze complexe moderne tijden.

Hans Tulleners is een zelf uitgeroepen 'binnenstadbewaker' en fervent boekenverzamelaar. Deze week staat hij in de spotlight. Zijn eigen Amsterdamse bibliotheek in huis telt maar liefst 16.000 boeken. Overal waar je kijkt liggen boeken, opgestapeld naast de wc, in dozen naar het bed, en zelfs in de keuken. Tulleners kan er kort over zijn: "Ik houd gewoon van boeken." 

In de miniserie 'Heen en Weer' leren we Canta-chauffeur Karin beter kennen, en komen we achter haar reden om zich vrijwillig voor het goede doel in te zetten. Ook ontmoeten we een van de grondleggers van Heen en Weer, Titia van Grol. Zij begon de stichting in de Rivierenbuurt.

De Schotse Liam brengt eigenhandig een nieuwe grens aan op ‘De Kaart’. Hij wil liever niet het hele Verenigd Koninkrijk inkleuren, maar alleen zijn eigen Schotland. Verrassend genoeg leert hij ons dat er in Amsterdam best een grote Schotse community is.

En vanaf de bouwmarkt rijden we mee naar huis met Jonell, zij is haar nieuwe appartement aan het schilderen. In stilte, want haar moeder Ligia helpt mee en die is niet gediend van haar muziekkeuze. Zoals met veel dingen prefereert zij vroegere tijden. 

Alle afleveringen van Damsko zijn hier terug te zien. 

Initiatieven die zich inzetten tegen kansenongelijkheid en armoede maken kans op de Omarmprijs. De prijs wordt uitgereikt in Podium Mozaïek op 17 oktober. We stellen de laatste kanshebbers aan je voor in de categorie 'Iedereen Perspectief'. 

Bewoners van Amsterdam-Noord kunnen elke dinsdag naar Helen's Free Food Market bij de Verbroederij. Helen begon dit initiatief in 2019 om voedselverspilling tegen te gaan. "Helen had bedacht om bij ondernemers in de buurt en lokale markten overgebleven eten op te halen. Anders zouden ze het weggooien", vertelt Joyce voorzitter van Helen's Free Food Market. "In die vier jaar zijn we gegroeid naar 90 gezinnen die op dinsdag wat bij ons komen ophalen."

Wekelijks staan zo'n vijftien vrijwilligers klaar zodat de buurtbewoners dinsdagmiddag het eten kunnen ophalen. Zodra de eerste lading overgebleven voedsel binnenkomt, wordt het eten geselecteerd en gewogen. "Het eten dat niet voor de mensen is, gaat naar de varkens Barry en Rosita. Hierdoor hebben we een zero waste-beleid. Hoe tof is dat", beaamt Joyce. 

Mariska kwam via Facebook een keer in aanmerking voor een voedseltas. "Ik zag een keer een oproep dat er vrij veel eten was, waarvan ze meer dan aan de gewone klanten konden bedienen", vertelt ze.  "Ik heb gevraagd om vaste klant te worden maar dat kon niet, omdat ik in Amsterdam- Oost woon en de markt is voor bewoners van Vogelbuurt en IJplein." Ze zochten wel vrijwilligers en die mogen ook een tas met eten mee. Nu houdt Mariska de administratie bij en gaat ze aan het eind van de dag met een volle tas naar huis.

TechMeUp

Het opleidingsfonds TechMeUp is opgericht tijdens de coronacrisis en biedt een renteloze lening aan mensen die interesse hebben in een tech-opleiding. "We merkten dat mensen wel interesse hebben in een IT-opleiding, maar zich vroegtijdig terugtrekken. Dat heeft heel vaak te maken financiën. Zo'n opleiding duurt van vier tot zes maanden. Dan mag je wel gespaard hebben, om dat te kunnen trekken", vertelt Nikky Hofland, oprichter en directeur van TechMeUp.

 Lex was één van die mensen en meldde zich aan met een motivatiefilmpje. Nikky gaat langs bij de inmiddels werkende Lex op zijn kantoor in de Houthavens. "Zonder de steun van TechMeUp was het zeker lastig geweest. Dan had ik daarnaast een bijbaan moeten vinden en daardoor kan je je niet volledig focussen op de studie", vertelt Lex.

"We hebben op dit moment bijna 230 mensen geholpen", vertelt Nikky. We zitten nu op 990 duizend euro die we hebben overgemaakt naar de rekeningen van de studenten. We zitten bijna op een miljoen, daar zijn we heel trots op."

Flora Buurthulp

In Amsterdam Noord is Esmeralda Jongmans tien jaar geleden gestart met de stichting Flora Buurthulp. Samen met een groep bevlogen vrijwilligers gaat zij de strijd aan tegen armoede en eenzaamheid. "We pakken de problemen op, dat begint bij de roots. Dat is als je geen eten hebt, geen sociale contacten of als je ons nodig hebt voor ondersteuning naar bijvoorbeeld het ziekenhuis", vertelt Esmeralda. 

In het begin hielp Flora Buurthulp ongeveer 65 gezinnen aan eten. "Ik deed het gewoon vanuit mijn eigen huis met vijf vriezers in mijn tuin. Op dit moment zitten we gemiddeld tussen de 120 en 150 gezinnen." Die krijgen twee tassen mee met houdbaar en vers eten.

Een van de buurtbewoners is Linda. "Wekelijks kan ik een voedseltas ophalen bij Esmeralda voor mijn onderhoud."

Door een verbouwing in de opslagruimte werkt Esmeralda op het ogenblik met haar vrijwilligers vanuit drie containers. "We hebben na tien jaar nog steeds geen eigen plek. Niets tekort aan de gemeente, die doet z'n best. We huren de zalen, maar onze grootste droom is nog steeds een eigen plek voor de buurt, waar 24/7 iemand naar binnen kan lopen."

A team of paleontologists studying the fossilized shell of a sea turtle from the Miocene Epoch found something surprising: preserved bone cells that they believe may contain ancient DNA, the molecule that holds the genetic information of living things.

Read more...

Turns out Elon Musk isn’t as creative at coming up with company names as we previously thought, as his obsession with the letter X is getting him into some legal trouble. A Florida ad agency for law firms is suing the billionaire’s company over trademark infringement.

Read more...

Meta’s bread and butter has long been its user-centric targeted ad business, but European regulations are forcing the company to rethink how it can monetize its ostensibly free social platforms. The answer? Make users pay up if they prefer not to let their data be used to sell them products.

Read more...

Macon Blair discusses some of Toxic Avengers’ gory, goopy characters. Shining Vale pays homage to classic horror in new posters. Get new looks at The Boy and the Heron and Five Nights at Freddy’s. Plus, the Ahsoka finale’s runtime, revealed. To me, my spoilers!

Read more...

The ground beneath New York City is sinking and rising across different areas, new research shows. The sinking has contributed to worsening flood risks, including at sporting arenas, roadways, and a busy airport.

Read more...

The Federal Communications Commission (FCC) issued a $150,000 fine against Dish Network for failing to properly dispose of its broadcast communications satellite, leading to an increase in orbital debris.

Read more...

The new Microsoft Surface Laptop Studio 2 takes the lead as Microsoft’s most-powerful member of its long-running Surface line of PCs. It also earns some extra credit for having a complex mashup of a name, drawing from both the excellent Surface Laptop line of high-end clamshells and the Surface Studio line of…

Read more...

Aquaman is coming back to handle more of his unfinished ocean domain business, this time with a sea dragon—which you’ll soon be able to buy.

Read more...

You might not have realized all the tricks that your smart speakers can do yet: As well as answering questions, setting timers and alarms, queueing up music, and everything else, these gadgets can also double up as intercom systems for your entire home. It’s a feature available on Google, Amazon, and Apple smart…

Read more...

Predictive policing—the trendy law enforcement field that uses data collection and analysis to try to predict where crimes will occur—has been wildly popular with police departments across the country. Unfortunately, though some cops swear by it, there hasn’t always been a ton of evidence that the tech actually works…

Read more...

Since he’s known for grisly horror, filmmaker Eli Roth making an animated show comes with certain expectations for hardcore visuals—even if it’s aimed at kids. With Fright Krewe, his latest creative project before the very adult Thanksgiving later this fall, Roth returns to a realm he first explored in 2018's The…

Read more...

The death of Dianne Feinstein, one of America’s longest serving, most trailblazing female politicians, has set off a race to fill her seat in the U.S. Senate. While it’s not entirely clear who the long-term heir to Feinstein’s seat will be, California Governor Gavin Newsom has appointed a longtime political ally,…

Read more...

When Chucky returns later this week, the horror comedy series will have a whole new crime scene for the killer doll to prowl: the White House. Devon Sawa, who has played a different character each season (in season one, he played twin dads; in season two, a Catholic priest), is the perfect choice to play POTUS—with…

Read more...

Released in 1993, horror comedy Leprechaun featured a post-Willow Warwick Davis playing against type as the title monster, and introduced the world to a pre-Friends Jennifer Aniston. It spawned an eight-film franchise—all of which are now on Hulu—and io9 was excited to chat with Mark Jones, who wrote and directed the…

Read more...