Het aantal gemeenten met een lokaal vuurwerkverbod rond oud en nieuw lijkt dit jaar nauwelijks toe te nemen. Dat blijkt uit een rondgang van persbureau ANP. Twee gemeenten van de ruim 200 die reageerden op de vragen van het ANP geven aan dat zij het afsteken van vuurwerk voor het eerst gaan verbieden. Dat zijn Zutphen en Alkmaar. Vorig jaar ging het om zestien gemeenten.

In Alkmaar sprak een meerderheid van de bewoners zich in een referendum uit voor een afsteekverbod. De gemeente gaat extra boa's inzetten en gebruikmaken van meer cameratoezicht om te handhaven. De stad verwacht dat een vuurwerkverbod leidt tot "een geleidelijke cultuurverandering rondom het afsteken van vuurwerk".

Zutphen kondigde vorig jaar al aan dat het een verbod wil en dat gaat nu dus door. Zwolle en Ede gaven vorig jaar ook aan een verbod te willen, maar die gemeenten hebben nog geen definitieve afspraken gemaakt. In Zwolle wordt het hoogstwaarschijnlijk volgend jaar.

Vorig jaar hanteerden zestien gemeenten een lokaal afsteekverbod, waaronder grote steden als Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Nijmegen en Arnhem. Hoewel de meeste gemeenten zeggen dat handhaven lastig is zolang er geen landelijk verkoopverbod is, hopen zij dat een verbod uiteindelijk leidt tot gedragsverandering.

Weinig animo in grensregio

Vooral gemeenten in de grensregio zien volgens het ANP weinig in een lokaal vuurwerkverbod. Dat zou niet werken omdat veel Nederlanders sowieso de grens over gaan om vuurwerk te kopen. Ze pleiten er voor dat er op z'n minst een landelijke regeling komt.

De politiebonden grijpen de rondgang van het ANP aan om het kabinet opnieuw op te roepen tot een landelijk vuurwerkverbod. "Het kabinet kijkt weg als het gaat om geweld tegen hulpverleners en blijvend letsel, zoals tinnitus door gehoorschade", zegt NPB-voorzitter Nine Kooiman.

"Ze moeten nu een streep trekken", zegt Kooiman namens de drie politiebonden ACP, Equipe en NPB. "Als je deze mensen daadwerkelijk wil beschermen, verbied je als overheid zowel het afsteken als de verkoop van vuurwerk."

Nu orkaan Milton de Amerikaanse staat Florida achter zit heeft gelaten, kunnen inwoners de schade gaan opnemen. Velen keren na hun evacuatie naar veiliger gebied terug naar hun woonplaats, wat leidt tot drukke wegen. Maar niet voor iedereen is terugkeren een optie.

Zoals in Pinellas County, ten westen van de stad Tampa. Met speciale pick-uptrucks rijden de hulpdiensten mensen heen en weer naar hun huizen in buurten die nog steeds onder water staan. Ploeterend door het water proberen ze nog wat spullen te verzamelen.

In de stad Belleair Beach, dat ook onder Pinellas County valt, kunnen mensen niet terug naar hun huizen. In sommige buurten staat geen huis meer overeind.

Alert blijven

Gouverneur Ron DeSantis waarschuwt mensen om alert te blijven. Hij wees daarbij op de aanhoudende veiligheidsrisico's, zoals neergehaalde elektriciteitskabels en stilstaand water waarin gevaarlijke objecten verborgen kunnen liggen.

"We zitten nu in een situatie waarin je dodelijke ongevallen hebt die voorkomen hadden kunnen worden," zei DeSantis. "Je moet de juiste beslissingen nemen en weten dat er gevaren zijn."

De enorme stormvloed waarvoor eerder werd gewaarschuwd, bleef uit. Wel heeft Milton veel schade veroorzaakt.

President Biden heeft gisteravond bekendgemaakt dat orkaan Milton voor zo'n 50 miljard dollar aan schade heeft veroorzaakt, omgerekend 45 miljard euro. Het is de derde grote storm in drie maanden tijd in het gebied, benadrukte Biden. Morgen reist hij af naar het rampgebied.

Het dodental als gevolg van de orkaan is op gelopen tot 16. Nog steeds zitten bijna 2 miljoen mensen zonder stroom. Duizenden medewerkers van elektriciteitsbedrijven zijn bezig om de stroomvoorziening te herstellen.

Zo'n 260.000 mensen in St. Petersburg in Florida kunnen ook geen gebruik maken van het drinkwater vanwege vervuiling.

Op andere plekken in Florida veroorzaakte Milton minder schade. Disney World in Orlando en andere grote pretparken zijn weer open gegaan. Ook de luchthaven van Orlando, de drukste luchthaven van de staat, is sinds gisteren weer volledig operationeel.

De onderneming zou Europa onafhankelijk moeten maken van Chinese batterijen en een belangrijke schakel zijn om de auto-industrie op het continent te elektrificeren. De Zweedse accumaker Northvolt heeft meer dan 15 miljard dollar aan financiering binnengehaald. Een Europees record voor niet-beursgenoteerde bedrijven, volgens de Britse zakenkrant Financial Times.

Toch hapert het. Maandag moet Northvolt 25 miljoen euro aan vorderingen betalen aan de Zweedse belastingdienst. Doet het dat niet, dan kan de belastingdienst een faillissementsaanvraag indienen bij de rechtbank. Eerder deze week werd bekend dat een dochteronderneming in de Northvolt-groep failliet gaat. Vorig jaar boekte de accumaker 1,1 miljard euro aan verlies.

In aanloop naar maandag is de sfeer onder de fabrieksmedewerkers in Skelleftea onrustig, vertelt Lena Lundgren van vakbond IF Metall. "Mensen willen vooral uit de onzekerheid: mogen ze hun baan houden of niet? Ze zijn hierheen verhuisd uit de hele wereld omdat ze geloven in de groene omwenteling van de industrie. Ze hopen heel erg dat ze ook morgen een baan hebben. Want ze geloven in Northvolt", zegt Lundgren.

Onverklaarbare doden

Problemen met het betalen van salarissen en leveranciers zijn niet de enige zorgen. Vorig jaar overleden twee medewerkers door ongelukken op de fabrieksvloer. Ook zijn vier medewerkers buiten werktijd onder onduidelijke omstandigheden overleden.

De politie onderzoekt of dat gekoppeld kan worden aan hun werk, bericht de lokale omroep SVT Västerbotten. In de accufabriek in het noorden van Zweden worden veel chemische stoffen gebruikt.

Ook liet Northvolt recent weten dat 1600 werknemers misschien worden ontslagen, ongeveer een kwart van het personeel. Wat gaat er allemaal mis bij het bedrijf waar de Europese investeringsbank zoveel in geloofde dat ze er een klein miljard euro in stopte?

Een verklaring is dat de vraag naar elektrische auto's tegenvalt in Europa, zegt Rico Luman, analist automarkt bij ING Economisch Bureau. "Autofabrikanten zoals Volkswagen en BMW maken zich ook zorgen over hun toeleveringsketens en doen een pas op de plaats. Dan is de afzetmarkt voor de batterijen van Northvolt kleiner, en moeten ze bezuinigen."

Zo trok BMW dit jaar een Northvolt-order ter waarde van 2 miljard euro terug, omdat de Zweedse batterijmaker zijn batterijen niet op tijd kon leveren.

Northvolt heeft snel willen groeien en in korte tijd veel geld uitgegeven aan fabrieken en het aannemen van mensen. De groeipijn heeft het onmogelijk gemaakt om de veiligheid van de medewerkers te waarborgen, zei vakkoepel LO tegen de lokale omroep.

Eigenaar is ook klant

Het zijn in totaal zes bedrijven binnen Northvolt die maandag een fors bedrag moeten betalen aan de Zweedse fiscus. Waar het geld vandaan moet komen is dit weekend nog onduidelijk.

Vrijdag berichtte persbureau Reuters dat het bedrijf aan het onderhandelen is met geldschieters over een lening van 200 miljoen euro. Northvolt wilde daar vrijdag nog geen commentaar op geven, aldus het persbureau.

Als Northvolt zijn schulden bij de fiscus niet op tijd aflost, betekent dat niet dat het bedrijf failliet gaat. Het betekent vooral dat de schuldeiser kan overwegen om een faillissementsaanvraag in te dienen bij de rechtbank. "Over of, en zo ja: wanneer, wij een faillissementsaanvraag gaan indienen wil ik niet in speculeren", zegt Tomas Envall van de Zweedse belastingdienst.

Er bestaat de hoop dat het bedrijf de Europese auto-industrie naar een nieuw tijdperk had kan meenemen, denkt Luman van ING. Als voordeel noemt hij dat aandeelhouders zoals BMW en Volvo ook klanten zijn bij Northvolt. "Er is dus een vraag."

Strengere EU-regels "cruciaal"

Wat er gebeurt in Brussel is ook belangrijk voor de Scandinavische batterijmaker. Europese automakers moeten steeds groener worden, anders kunnen ze enorme boetes krijgen. Merken zoals Renault en Fiat protesteerden eerder deze week tegen de steeds strengere EU-regels voor CO2-uitstoot.

Volgens Luman is het cruciaal dat Europese beleidsmakers juist vasthouden aan het huidige beleid. "Alleen als de strenge doelen voor uitstoot blijven, groeit de vraag naar elektrische auto's in Europa. Dat is niet alleen belangrijk voor Northvolt. Als Europese automakers willen concurreren met bijvoorbeeld China moeten ze nu aanpassingen maken. Onderdeel daarvan is lagere uitstoot."

Goedemorgen! Dit weekend wordt stilgestaan bij 200 jaar KNRM en de noodopvanglocatie in Ugchelen is klaar voor gebruik na een explosie eerder deze week.

Eerst het weer: vanochtend is er een mix van sluierwolken en zon. In de middag wordt de bewolking geleidelijk dikker, maar het blijft overal droog. Het wordt 13 graden bij een matige zuidenwind. Vanavond trekken vanuit het westen buien over het land.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

De Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing gaat 17.000 banen schrappen. Dat heeft de nieuwe topman aangekondigd. Volgens hem is dat nodig omdat het niet goed gaat met het bedrijf.

Afgelopen kwartaal draaide Boeing een verlies van omgerekend 4,5 miljard euro. De ontslagen vallen in de hele organisatie. In totaal komt zo'n 10 procent van het personeel op straat te staan. De aankondiging komt op het moment dat fabrieksmedewerkers van Boeing al bijna een maand staken voor een betere cao.

Ander nieuws uit de nacht

En dan nog even dit:

Op de slotdag van de Ronde van Lombardije blikken de hoofdrolspelers van de ronde van 1998 terug op hun tweestrijd: Michael Boogerd en Oscar Camenzind. "Boogerd kwam naast me rijden en bood me een groot bedrag om de overwinning aan hem te geven", vertelt de Zwitser Camenzind 26 jaar na dato aan de NOS. "Zei hij dat?", schampert Boogerd. "Nou, zo was het niet."

Een smeuïg verhaal over supercompensatie, een bod van 40.000 frank en niet nagekomen afspraken.

Fijne dag!

Een Amerikaanse militair is veroordeeld tot 14 jaar cel, omdat hij van plan was Islamitische Staat (IS) te helpen met het plegen van aanslagen op Amerikaanse troepen. De 24-jarige Cole Bridges speelde legerinformatie door en gaf advies over het plaatsen van boobytraps.

Bridges sloot zich in 2019 aan bij het Amerikaanse leger. Daarvoor verdiepte hij zich in pro-terroristische propaganda. Op zijn socialemediakanalen liet hij blijken IS en de jihad te steunen.

Een jaar later liep hij tegen de lamp. Bridges dacht delen van een trainingshandleiding van het Amerikaanse leger en richtlijnen over militaire gevechtstactieken met een IS-aanhanger te delen, maar in werkelijkheid had hij contact met een undercover FBI-agent. Die kreeg ook advies toegestuurd over het leggen van hinderlagen en het plaatsen van boobytraps.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Justitie handelde Bridges in de overtuiging dat de informatie door IS zou worden gebruikt bij het plannen van aanslagen op Amerikaanse troepen in het Midden-Oosten.

'Verraad van de ergste soort'

Bridges vertelde aan de undercover agent dat hij gefrustreerd was over het Amerikaanse leger. Hij zou de agent beelden hebben doorgestuurd van zichzelf in legeruniform, staand voor een vlag die vaak door IS gebruikt wordt.

Volgens de officier van justitie gebruikte Bridges zijn training voor een "afschuwelijk doel: het vermoorden van zijn medemilitairen in een zorgvuldig geplande hinderlaag. Dit is verraad van de ergste soort."

Bridges bekende vorig jaar al schuld. De straf had hoger kunnen uitvallen dan 14 jaar cel, maar volgens de rechter toonde Bridges "tekenen van berouw". Zo liet hij na zijn arrestatie weten blij te zijn dat hij met een FBI-agent te maken had en niet met een echte IS-terrorist.

Bridges had zelf aangedrongen op de langst mogelijke gevangenisstraf van 40 jaar. Daar ging de rechter niet in mee, omdat hij in zijn ogen geen "geharde crimineel" is.

De Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing is van plan 17.000 banen te schrappen. Dat heeft de nieuwe topman Kelly Ortberg aangekondigd. Het bedrijf ziet zich genoodzaakt de kosten te drukken en heeft last van een staking van fabrieksmedewerkers.

De ontslagen komen neer op een krimp van 10 procent van het personeelsbestand. Volgens Ortberg worden alle lagen van de organisatie getroffen, van leidinggevenden tot managers en productiemedewerkers. "Ons bedrijf bevindt zich in een moeilijke positie."

Het tweede kwartaal van dit jaar draaide Boeing een verlies van bijna 1,5 miljard dollar. Ook is de lancering van een nieuw vliegtuig, de 777X, uitgesteld, van 2025 naar 2026. Boeing stopt met de bouw van het 767-vrachtvliegtuig.

Stakingen

De aankondiging komt op het moment dat fabrieksmedewerkers van Boeing in Seattle en Portland al bijna een maand staken. Ongeveer 33.000 mensen hebben daar het werk neergelegd uit onvrede over een cao-bod van Boeing.

Deze week is er opnieuw twee dagen lang onderhandeld, maar zonder resultaat.

Bijna 14.000 huishoudens in Noord-Limburg moeten dit weekend hun drinkwater eerst drie minuten koken. Bij een controle is een lichte verontreiniging met de E. coli-bacterie, beter bekend als de poepbacterie, aan het licht gekomen.

Het kookadvies van de Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) geldt voor huishoudens in delen van de gemeenten Venray, Bergen en Horst aan de Maas. WML spreekt van een lage concentratie van de bacterie, maar wil geen risico nemen met de gezondheid van klanten: "Mensen met een verminderde weerstand zouden kans kunnen lopen op maag- en darmklachten."

Het advies geldt voor water dat gebruikt wordt om te drinken, ook voor vee en huisdieren, tandenpoetsen en bij het koken. Voor de douche, de afwas of schoonmaken hoeft het water niet gekookt te worden. WML verwacht dat het kookadvies blijft gelden voor ten minste dit weekend.

Ook in Apeldoorn poepbacterie

In Apeldoorn werd bij een controle vorige week ook de poepbacterie aangetroffen. Daar moeten mensen hun drinkwater koken. Dat advies geldt in elk geval tot en met dit weekend. Drinkwaterbedrijf Vitens heeft de eigen voorraadkelders opnieuw gevuld en is in afwachting van testuitslagen die moeten uitwijzen of het water weer schoon is.

In Apeldoorn ontstond een run op drinkwater uit de supermarkt:

De Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump krijgt in aanloop naar de verkiezingen dezelfde beveiliging als president Biden. Trumps team had gevraagd om de inzet van militaire vliegtuigen en voertuigen. Biden zegt dat de Secret Service Trump de komende weken moet beschermen zoals dat bij een zittend president gebeurt.

Het verzoek van Trumps campagneteam komt nadat hij in juli bijna werd doodgeschoten tijdens een campagnebijeenkomst in Butler, Pennsylvania. En in september werd een man aangehouden die zich met een wapen schuilhield bij de golfbaan waar Trump aan het golfen was. Hij wordt verdacht van het willen plegen van een aanslag op de oud-president.

Daarnaast zei Trump zelf eind vorige maand dat Iran "serieuze plannen" had hem te vermoorden. De Amerikaanse inlichtingendiensten zouden hem daarover hebben geïnformeerd .

In een vorige maand uitgekomen rapport staat dat de Secret Service bij de aanslagpoging in Butler fouten heeft gemaakt in de bescherming van Trump. Zo was de omvang van de locatie waar Trump sprak te groot en werd er te laat ingegrepen.

Militaire vliegtuigen en kogelwerend glas

Volgens The New York Times heeft het team van Trump contact gehad met een stafchef van het Witte Huis en met de Secret Service. Daarin zou zijn gezegd dat Trump al meerdere campagne-evenementen heeft moeten verplaatsen of annuleren door een gebrek aan goede beveiliging.

Daarom zijn er volgens het team van de Republikeinse presidentskandidaat militaire vliegtuigen nodig die raketten uit de lucht kunnen schieten, net als speciale gepantserde voertuigen die normaal alleen gebruikt worden door een zittend president.

The Washington Post meldt op basis van e-mails en anonieme bronnen dat er verder onder meer is gevraagd om vliegbeperkingen boven Trumps huizen en boven campagnebijeenkomsten. Daarnaast zou er bij die bijeenkomsten kogelwerend glas aanwezig moeten zijn.

President Biden lijkt nu akkoord te gaan met die verzoeken: "Geef hem alles wat hij nodig heeft", zei de president tegen verslaggevers. Hij voegde er aan toe dat Trump nu al "op het hoogste niveau wordt beveiligd".

De vaarroute over de rivier de Gouwe bij Alphen aan den Rijn blijft voorlopig gestremd nadat vrijdagochtend een schip tegen een spoorbrug is aangevaren. De brug blijft in ieder geval tot maandag dicht voor scheepvaartverkeer, meldt de provincie Zuid-Holland.

Tijdens het ongeluk, dat rond 07.00 uur gebeurde, stond de brug open. Er zijn geen gewonden gevallen. Hoe groot de schade aan de brug is, is nog niet bekend. Ook is nog niet duidelijk hoe het ongeluk kon gebeuren.

Door het ongeluk reden zeker zeven uur lang geen treinen. Aan het einde van de middag was de beweegbare brug weer gesloten. Daardoor kon het treinverkeer tussen Alphen aan den Rijn en Bodegraven weer worden opgestart.

Het vrachtschip dat tegen de spoorbrug voer was geladen met grind. Over de herkomst en mogelijke schade aan het schip is niets bekend.

"Mogelijk is er iets misgegaan in de communicatie tussen de kapitein van het schip en de persoon die de brug op afstand bediende", zegt veiligheidsexpert Maurits van der Linde van Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN).

"Bij een op afstand bestuurbare brug heeft de 'brugbediener' geen zicht op de vaarweg, waardoor een verkeerde inschatting sneller mogelijk is. Daar ligt de mogelijke oorzaak van het ongeluk", zegt Van der Linde.

Stijging aantal scheepsongevallen

Het aantal geregistreerde scheepsongevallen steeg van 1225 in 2021 naar 1319 in 2022, blijkt uit cijfers van Rijkswaterstaat. Ook in het aantal ernstige ongevallen is een stijging te zien.

Van der Linde wijt de stijging van het aantal ongelukken mede aan personeelswisselingen in de scheepvaartsector. "Onder de scheepsbemanning vinden veel wisselingen plaats, waardoor de bekendheid van het schip afneemt en de bemanning langer de tijd nodig heeft om aan het schip te wennen", aldus de veiligheidsexpert.

Ook vertonen binnenlandse vaarwegen in zijn ogen nog te vaak gebreken. "Denk aan slecht zichtbare verlichting, informatieborden of bruggen", zegt Van der Linde, die benadrukt dat bij de meeste scheepsongelukken in Nederland sprake is van enkel materiële schade.

Scheepvaartverkeer nog dagen gestremd

Volgens een provinciewoordvoerder wordt de brug normaal gesproken zo'n dertien keer per dag geopend. "En de Gouwe is een heel belangrijke vaarweg voor het vrachtverkeer", zegt hij. "We hebben de vrachtterminal in Alphen aan den Rijn, en het is een drukbevaren route."

Een woordvoerder van ProRail meldt dat de schade aan de brug wordt onderzocht, voordat de herstelwerkzaamheden kunnen beginnen. De provincie Zuid-Holland zegt dat het scheepvaartverkeer in ieder geval tot en met maandag gestremd blijft. "Maar we houden er rekening mee dat het langer kan duren", zegt de provinciewoordvoerder.

De Russische president Poetin heeft tijdens een bezoek aan de Centraal-Aziatische republiek Turkmenistan kennisgemaakt met zijn nieuwe Iraanse ambtgenoot Masoud Pezeshkian. Die werd afgelopen zomer verkozen nadat voorganger Raisi bij een helikoptercrash om het leven was gekomen.

Pezeshkian zal later deze maand afreizen naar de BRICS-top in de Russische stad Kazan. Het was een zichtbaar warme ontmoeting. "De betrekkingen met Iran zijn voor ons een prioriteit, en ze ontwikkelen zich zeer succesvol", begon Poetin het gesprek.

Het was Poetins negende buitenlandse bezoek sinds het begin van zijn nieuwe ambtstermijn in mei van dit jaar. Vijfmaal bezocht hij daarbij voormalige Sovjetrepublieken, naast China, Noord-Korea, Vietnam en Mongolië. Het reisschema is een goede illustratie van Poetins buitenlands-politieke prioriteiten.

In de coulissen

Formele aanleiding voor Poetins bezoek aan Turkmenistan is zijn deelname aan een internationale conferentie in de hoofdstad Asjchabad. De bijeenkomst droeg de bloemrijke titel 'Het wederzijds begrip tussen tijdperken en beschavingen als basis voor vrede en ontwikkeling' en was gewijd aan de nalatenschap van de achttiende-eeuwse Turkmeense dichter Magtymguly Pyragy. Poetin citeerde hem uitvoerig in zijn speech.

Zowel Poetin als Pezeshkian benadrukken de goede banden tussen de landen:

Maar veel belangrijker dan alle toespraken was wat zich afspeelde in de coulissen. Poetin sprak er naast Pezeshkian ook de Pakistaanse president Asif Ali Zardari en de Turkse parlementsvoorzitter Numan Kurtulmus. Die gesprekken zijn een prelude op de komende BRICS-top, voor Rusland een pr-evenement van de eerste orde.

Die top moet eens te meer onderstrepen dat Rusland ondanks westerse sancties op het wereldtoneel verre van geïsoleerd is, als lid van een club die 45 procent van de wereldbevolking vertegenwoordigt.

Rusland bekleedt sinds 1 januari het voorzitterschap van BRICS. Moskou ziet de organisatie als een instrument om de invloed van de Verenigde Staten in te dammen.

De bijeenkomst die van 22 tot 24 oktober plaatsvindt in Kazan is de eerste grote internationale topontmoeting op Russische bodem in meer dan tien jaar. Een adviseur van Poetin spreekt zelfs van "de grootste buitenlands-politieke gebeurtenis die ooit in ons land is gehouden".

Nieuw verdrag met Iran

Eerder bestond de BRICS-groep uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, dit jaar zijn ook Egypte, Ethiopië, Iran en de Verenigde Arabische Emiraten toegetreden tot de organisatie. Saoedi-Arabië zou zich ook aansluiten, maar heeft dat tot dusverre niet bevestigd.

Pakistan heeft in augustus vorig jaar kenbaar gemaakt zich te willen aansluiten en krijgt daarbij de volmondige steun van Rusland. Turkije deed vorige maand hetzelfde. Poetin zal op de BRICS-top een afzonderlijke ontmoeting hebben met de Turkse president Erdogan.

Ook Pezeshkian zal erbij zijn in Kazan, en niet alleen voor de BRICS-top. In de marge daarvan zullen Poetin en Pezeshkian naar verwachting na twee jaar van voorbereiding een nieuw bilateraal strategisch verdrag tekenen.

Wat daar precies in zal staan is nog niet bekend, maar eerder dit jaar tekende Rusland een vergelijkbaar akkoord met Noord-Korea, tijdens Poetins bezoek aan dat land. Naar verwachting zullen de afspraken met Iran eenzelfde stramien volgen.

Levering wapens en munitie

In het akkoord met Noord-Korea staat bijvoorbeeld dat de twee landen elkaar zullen steunen in het geval van externe agressie tegen een van beide. Nadere details over militaire samenwerking zijn daarbij niet verstrekt, omdat die mogelijk in strijd zijn met VN-sancties tegen Noord-Korea die ook door Rusland zijn onderschreven.

Zowel Noord-Korea als Iran zijn voor Rusland belangrijke leveranciers van wapens en munitie en steunen daarmee direct de Russische oorlogsinspanning in Oekraïne. Iran levert onder meer veel van de drones waarmee Rusland Oekraïense steden en infrastructuur bestookt, en sinds kort ook ballistische raketten. Noord-Korea verstrekt vooral munitie en eveneens raketten, waarvan resten zijn aangetroffen in Oekraïne.

Recente berichten dat in Oekraïne enkele Noord-Koreaanse militairen zijn omgekomen bij een Oekraïense aanval noemt Moskou 'nepnieuws'. Mogelijk gaat het om militaire instructeurs die de inzet van Noord-Koreaanse raketten moeten begeleiden. Als de berichten kloppen zou het voor het eerst zijn dat buitenlandse militairen aan Russische zijde actief zijn aan het front in Oekraïne.

Bliksembezoeken

Het groeiende belang voor Rusland van landen als Iran en Noord-Korea werd vorige maand benadrukt door bliksembezoeken aan de hoofdsteden van Noord-Korea, Iran en Syrië door Sergej Sjojgoe, tot voor kort minister van Defensie en thans secretaris van de Russische nationale veiligheidsraad.

Sjojgoe bracht volgens Russische media een "boodschap van Vladimir Poetin" en een "voortgangsrapport" mee naar Teheran, mogelijk met betrekking tot het aanstaande Russisch-Iraanse verdrag.

In Den Bosch is de auto van een dakdekker uitgebrand. Dat meldt Omroep Brabant. Voorafgaand aan de brand zou een explosie zijn geweest.

De eigenaar van de auto kwam volgens de regionale omroep net aangereden in zijn werkbusje toen hij de brand zag. De vlammen zijn inmiddels geblust maar het voertuig raakte zwaar beschadigd.

Bij huizen en voertuigen van dakdekkers in de regio Den Bosch zijn de afgelopen maanden zeker dertien explosies geweest. Er zou sprake zijn van een ruzie in de dakdekkerswereld, meldden ingewijden aan de regionale omroep.

De politie kan die onenigheid in de dakdekkersbranche niet bevestigen. "Wij kijken bij incidenten altijd naar vergelijkbare zaken of er een mogelijk verband is", liet een woordvoerder eerder al weten.

Een Britse vrouw is tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld voor het doden van haar ouders. De lichamen hield ze vier jaar lang in het ouderlijk huis verborgen, tot ze in september vorig jaar werd aangehouden.

De 36-jarige Virginia McCullough bekende bij haar arrestatie dat ze haar 70-jarige vader in de zomer van 2019 met een cocktail van zijn eigen medicijnen had vergiftigd. Kort daarna stak ze haar 71-jarige moeder dood.

McCullough bleef na de moorden in het huis van haar ouders wonen en verborg de lichamen in een zelfgemaakt mausoleum en een kledingkast. Tegen vrienden en familieleden loog ze dat haar ouders verhuisd of ziek waren. Ook vertelde ze aan bekenden dat ze vanwege lange vakanties niet thuis waren.

Grote gokschulden

McCullough bouwde na de moorden grote gokschulden op met creditcards die op naam van haar ouders stonden. Ook bleef ze de pensioenuitkeringen van haar ouders ontvangen en uitgeven.

Nadat artsen van de ouders hun zorgen hadden geuit over gemiste afspraken, besloot de politie het huis in Great Baddow vorig jaar te doorzoeken. In het huis, op een uur rijden van Londen, bekende McCullough dat ze haar ouders had omgebracht.

Volgens de politie zijn in het huis documenten gevonden die erop wijzen dat McCullough wilde voorkomen dat haar ouders haar schulden zouden ontdekken. Ook zou ze haar ouders hebben voorgelogen over haar baan en toekomstplannen.

Voor de tweede keer binnen 48 uur heeft Israël het hoofdkwartier van de VN-vredesmacht Unifil in het zuiden van Libanon aangevallen. Zowel gisteren als vandaag raakten daarbij twee blauwhelmen gewond. Drie van hen zijn naar het ziekenhuis gebracht, de vierde kon op het hoofdkwartier zelf worden behandeld.

Op de aanvallen is internationaal forse kritiek. Frankrijk, Italië en Spanje hebben in een gezamenlijke verklaring de Israëlische aanval op Unifil veroordeeld. Deze landen leveren militairen voor de vredesmacht waaraan meer dan 10.000 militairen uit vijftig landen meedoen.

Frankrijk heeft ook de Israëlische ambassadeur in eigen land ontboden. "Dit soort aanvallen zijn ernstige schendingen van het internationaal recht en moeten onmiddellijk stoppen", verklaarde het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Duitse regering benadrukte dat "Israël net als andere landen het recht heeft om zichzelf te beschermen", maar dat het beschieten van blauwhelmen "op geen enkele manier acceptabel is". China, Ierland en de VS lieten weten "ernstig bezorgd" te zijn over de situatie.

De Libanese premier Mikati noemde de aanvallen "een misdaad". Hezbollah, de militante beweging die actief is in het grensgebied met Israël en daar volgens internationale afspraken weg moet, veroordeelde ook de Israëlische aanvallen op Unifil.

'Grondig onderzoek ingesteld'

Israël hield zich aanvankelijk stil in de kwestie, maar heeft vandaag toegezegd een "een grondig onderzoek" in te stellen naar hoe de VN-blauwhelmen gewond zijn geraakt. Volgens een legerwoordvoerder gebeurde dat "per ongeluk" en is het leger "zeer bezorgd".

Ook zouden de blauwhelmen volgens Israël "uren voor het incident" de opdracht hebben gekregen om hun toevlucht te zoeken in veilige ruimtes "en daar te blijven". Unifil maakt daar in de verklaring van vandaag geen melding van.

"Zeer opvallend", noemt Erwin van Veen, conflictonderzoeker bij Instituut Clingendael, die opdracht van Israël. "Omdat Israël daar om te beginnen niet over gaat, maar de Verenigde Naties in New York."

'Onwenselijke pottenkijkers'

Volgens Van Veen ziet Israël Unifil als onwenselijke 'pottenkijkers'. "Die Unifil-basissen doen eigenlijk niets meer en niets minder dan monitoren, met elektronische systemen, maar ook door patrouilles. Die brengen dan natuurlijk haarfijn in kaart wat Israël, en ook Hezbollah, aan het uitvoeren is en daar heeft Israël blijkbaar geen behoefte aan."

Dat Israël de posten "per ongeluk" heeft geraakt, sluit hij uit. Hij noemt dat de standaard eerste reactie van het Israëlische leger als er iets fout gaat. "Maar het is in dit geval extreem onwaarschijnlijk."

"Het Israëlische leger weet op de vierkante millimeter waar die posten zich bevinden, dat is allemaal afgekaart met Israël, en het is een zeer professioneel modern leger", vervolgt Van Veen. "Daarnaast schieten tanks niet zomaar per ongeluk observatietorens kapot. Dus ik denk dat we die uitleg wel met een korreltje zout kunnen nemen."

Opstelling VS

De actie van Israël is volgens Van Veen "een flagrante schending van het internationaal recht", maar hij betwijfelt of het gevolgen zal hebben omdat dat bij eerdere gevallen niet zo was. Israël weet dat het heel ver kan gaan zonder te worden teruggefloten.

President Biden heeft Israël nu opgeroepen om de veiligheid rond de Unifil-posten te waarborgen, maar Van Veen verwacht niet dat die boodschap direct effect zal hebben. "De VS heeft dat vaker gedaan zonder er consequenties aan te koppelen. Dus het zal een beetje afhangen van hoe het verder gaat, denk ik."

"Als Israël dat soort posten wat structureler onder vuur neemt en daar doden bij vallen, dan verwacht ik wel dat zich vrij snel veel weerstand zal ontwikkelen tegen Israël, waarbij de VS dan geen andere keuze heeft dan daarin mee te gaan", zegt Van Veen.

"Maar ik wil zeker niet uitsluiten dat Israël doorgaat met het, laten we zeggen, treiteren van deze posten. In de hoop dat ze op een gegeven moment gewoon hun biezen pakken."

De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) heeft een miljoen illegale sigaretten in beslag genomen. De dienst kwam de sigaretten op het spoor na een anonieme tip over de mogelijke verkoop ervan vanuit een schuurtje achter een woning. In welke plaats dat was, kan de dienst niet zeggen.

Het schuurtje was inderdaad een 'verkooppunt', bleek uit onderzoek. Zo liepen mensen regelmatig naar het schuurtje om met volle tassen weer te vertrekken. Ook werden dagelijks dozen met sigaretten bij mensen thuisbezorgd, of op parkeerplaatsen verhandeld. Zo ontstond volgens Omroep Brabant een web van illegale verkooppunten, verspreid over Brabant en België.

Twee mannen van 55 en 63 jaar uit Eindhoven zijn aangehouden voor het in bezit hebben van de sigaretten, waar geen accijns over is betaald. Hun partners worden ervan verdacht te hebben meegeholpen met de illegale verkoop.

Verschillende opslagplekken

In het onderzoek zijn meerdere woningen en het schuurtje doorzocht. Ook deed de FIOD onderzoek in een chalet in Soerendonk, een garagebox in Oss en een loods in Veldhoven. De Belgische autoriteiten doorzochten eveneens een loods. De miljoen sigaretten werden op verschillende plekken in Nederland en België opgeslagen.

Bij de doorzoekingen nam de FIOD naast de sigaretten ook nog 120.000 euro aan contant geld, softdrugs en drie bestelbusjes in beslag. Ook vond de fiscale dienst erectiepillen, vapes en een apparaat dat mobiel telefoon- en internetverkeer onmogelijk maakt.

Amsterdam wordt steeds effectiever in het opleggen van parkeerboetes. Er zijn automatische controles, een vloot aan scanauto’s en een bonus voor het controlebedrijf. Dat leidt tot een hoge pakkans, maar ook tot zogeheten ‘boetelawines’ van soms wel tientallen, onterechte bekeuringen. Hoe kan het dat zoveel mensen onterecht op de bon gaan? En wie profiteert van het grote aantal controles?

Ergens in een kantoorpand in Nieuw-West zit een handvol mensen urenlang naar foto’s van geparkeerde auto’s te kijken. Ze zien er tientallen per minuut, en moeten beoordelen of er een parkeerboete moet worden opgelegd. Het is een soort swipen: die wel, die niet. Ze versturen duizenden boetes per dag. 

De beoordelaars werken niet voor de gemeente, maar voor een commercieel bedrijf. In 2012 heeft de gemeente het parkeerbeheer uitbesteed. Het kwam in handen van het Franse bedrijf Egis. Dit jaar werd het stokje overgenomen door P1. Dat is een dochteronderneming van de Nederlandse multinational Q-Park, die ook bekend is van de parkeergarages in het centrum.

De belangrijkste bezigheid - en grootste inkomstenbron - van P1 is handhaving. Met andere woorden: controleren of automobilisten betaald hebben voor hun plek. Het bedrijf staat voor een enorme opdracht. De afgelopen jaren werden er gemiddeld zo’n 500.000 boetes per jaar opgelegd. 

Dat is mogelijk dankzij de scanauto, die in 2012 in gebruik werd genomen. Het aantal boetes is sindsdien bijna verdubbeld. Dat is precies de bedoeling: door middel van hoge tarieven en strenge controles wil de gemeente mensen ontmoedigen om met de auto naar de stad te komen. 

De automobilist als melkkoe?

Ook in financieel opzicht is het strenge parkeerbeleid aantrekkelijk voor de gemeente. Parkeeropbrengsten zijn een van de belangrijkste inkomstenbronnen. Jaarlijks leveren ze de gemeente zo'n 322 miljoen euro op. Dat is bijna honderd miljoen meer dan de inkomsten uit toeristenbelasting of erfpacht. De parkerende automobilist lijkt daarmee voor de gemeente een melkkoe. 

Parkeerbonnen vormen een deel van dat bedrag, ruim 38 miljoen euro. Technisch gezien zijn het geen boetes, maar 'naheffingen op de parkeerbelasting'. Zo'n naheffing kost je in Amsterdam 76,60 euro, het landelijk maximum. Meer mag de gemeente niet vragen, omdat er geen winst mag worden gemaakt op parkeerboetes.

P1 kan wél financieel profiteren. Als het bedrijf voldoende mensen beboet, krijgt het een bonus. Dat blijkt uit het contract tussen de gemeente en P1, dat AT5 heeft ingezien. Die bonus wordt berekend op basis van de pakkans voor niet-betalende automobilisten. Om precies te zijn: de kans dat iemand beboet wordt als hij zijn auto een uur lang onbetaald laat staan. 

De gemeente wil die pakkans op minstens 6 procent hebben. Daaronder worden de inkomsten van P1 verminderd. Daarboven krijgt het bedrijf een bonus. Dat geldt ook voor de algemeen directeur, die dan meer krijgt uitbetaald.

De bonus wordt steeds hoger, tot een pakkans van 8 procent is bereikt. Bij dat percentage kan P1 een bedrag van zo'n 6,5 miljoen euro opstrijken. 

Volgens voormalig Eerste Kamerlid Roel Kuiper, die een boek schreef over privatisering, is het onwenselijk dat een handhavingsdienst met een bonus wordt beloond. "Je lokt uit dat zo’n dienst meer bonnen gaat schrijven omdat dat goed is voor het bedrijfsresultaat." 

Kuiper is kritisch over het feit dat het parkeerbeheer door de gemeente is uitbesteed. "We hebben het hier niet over busvervoer of telefonie. Handhaving gebeurt met overheidsgezag. Dat zou de overheid zelf moeten doen, zodat je weet dat het publieke belang voorop staat. Dat is nu niet het geval. Het is een transactie met een bedrijf geworden."

Pakkans

Voor het commerciële P1 is het dus zaak dat zoveel mogelijk mensen een bekeuring krijgen, zodat de pakkans en de bijbehorende bonus hoog genoeg blijven. Daar zet het bedrijf dan ook vol op in. 

De parkeermultinational wil het aantal scanauto verdubbelen. Waar voorganger Egis nog 12 scanauto’s in gebruik had, begon P1 met 16. Dat aantal moet nog dit jaar worden uitgebreid tot 24. Die uitbreiding heeft deels te maken met de toename van het aantal betaalde parkeerplekken. Dat groeide dit jaar van 161.000 naar 223.000, doordat nu ook in grote delen van Zuidoost en Nieuw-West moet worden betaald. 

P1 heeft een tweede 'uitrijstation’ geopend, zodat de armada aan scanauto’s voortaan vanaf twee kanten de stad kan inrijden. Het bedrijf kan door middel van geavanceerde software ideale routes berekenen, langs parkeerplekken waar zoveel mogelijk mensen kunnen worden beboet. Bij drukke parkeerplekken, waar in korte tijd veel verschillende auto’s geparkeerd staan, zijn vaak meer dan tien controles per dag.

De 'boetemachine'

Je auto eventjes onbetaald laten staan in de hoop dat je niet gecontroleerd wordt, zoals vroeger vaak gebeurde, is er niet meer bij. De opgevoerde controles doen in die zin precies waar ze voor bedoeld zijn.

Maar er zijn ook negatieve effecten. P1 heeft er belang bij dat de beoordelaars in het controlecentrum in Nieuw-West zo snel mogelijk werken. Iedere minuut beoordelen ze zo'n vijf auto’s. Van iedere auto zijn er acht foto's te bekijken. Met zo’n werktempo is een vergissing gauw gemaakt. Het is bijvoorbeeld niet gemakkelijk om geparkeerde auto's te onderscheiden van auto's die aan het laden en lossen zijn, of eventjes stil staan met de bestuurder erin. 

Pas achteraf wordt er door een bezwaarcommissie zorgvuldiger naar de scans gekeken. Maar dat gebeurt alleen als er bezwaar is gemaakt. Volgens gemeentelijk ombudsman Munish Ramlal is dat de omgekeerde wereld. "Je moet erop kunnen vertrouwen dat boetes in principe terecht zijn", zegt Ramlal. '"Nu jaagt de gemeente heel veel mensen een bezwaarprocedure in. Dat zorgt voor enorme frustratie."

Tegen 15 procent van alle boetes wordt bezwaar aangetekend, wat neerkomt op 75.000 bezwaren per jaar. 
Het merendeel van die bezwaren - 62 procent - wordt toegekend. Volgens de gemeente komt dat hoge percentage vooral voort uit coulance. Wie per ongeluk een keer buiten zijn vergunninggebied parkeert, hoeft bijvoorbeeld niet te betalen.

Maar bij iets minder dan een derde van alle toegekende bezwaren gaat het niet om vergissingen van automobilisten, maar om fouten van de gemeente of P1.  Zo gaat het geregeld mis bij kentenkenwijzigingen van vergunninghouders. Haperende gemeentelijke software zorgt er dan voor dat wijzigingen niet goed worden verwerkt.

Zo'n fout kan grote gevolgen hebben. Iedere dag rijdt de scanauto langs, waardoor je iedere dag op de bon gaat. De administratie houdt dat niet bij: tegen de tijd dat je erachter komt dat er iets mis is, heb je al meerdere boetes ontvangen. 

Je zou kunnen zeggen dat de controles té efficiënt zijn geworden. Daardoor ontstaan 'boetelawines'. Dat zijn meerdere boetes voor dezelfde - vaak onterechte - overtreding. Het kan gaan om tientallen boetes. In totaal kregen dit jaar duizend automobilisten tenminste vijf boetes achter elkaar op dezelfde locatie. Hoeveel vergunninghouders daarbij zitten, kan de gemeente niet zeggen. 

Er zijn Amsterdammers die dertig of vijftig keer onterecht op de bon werden geslingerd. Als zij hun recht willen halen, moeten ze tegen iedere afzonderlijke boete bezwaar maken. Het kan soms een jaar duren voordat die bezwaren zijn afgehandeld en de boetes worden kwijtgescholden.

 "Als die boetemachine eenmaal aan gaat, is er bijna niemand die je kan helpen", zegt ombudsman Ramlal. ''De gemeente moet nagaan hoe het kan dat er zoveel parkeerbonnen onterecht worden opgelegd, en hoe dat voor andere Amsterdammers kan worden voorkomen.''

In het contract tussen P1 en de gemeente komen de woorden ‘menselijke maat’ elf keer voor. Er staat in dat bezwaren zo veel mogelijk ‘informeel’ moeten worden afgehandeld. Bijvoorbeeld te bellen met de betrokken om te kijken of een vergunning na een vergissing kan worden ‘hersteld’. 

Volgens de onterecht beboete mensen met wie AT5 voor dit artikel sprak, komt daar in de praktijk weinig van terecht. Zij werden niet gebeld, maar moesten zelf maandenlang contact zoeken om fouten recht te laten zetten. En zelfs dan moet er soms een rechtszaak aan te pas komen voordat onterechte boetes worden kwijtgescholden. 

"P1 moet klachten effectief oplossen, dat is een afspraak met de gemeente", zegt Ramlal. "Als dat niet lukt, moet de gemeente P1 daarop aanspreken. Je kunt je afvragen of dat voldoende gebeurt."

Brandweer en politie schaalden donderdagmiddag groot op voor gevonden mensenbotten op de Marnixstraat in het centrum bij graafwerkzaamheden. Er moest worden onderzocht of de botten niet besmet waren en dat is niet heel gek. Op de plek waar de botten werden gevonden lag in de 17e eeuw namelijk een zogeheten pestkerkhof. 

In de zeventiende eeuw werd Amsterdam geteisterd door een zestal golven van de pest, die soms jaren konden aanhouden. Het dodenaantal lag toen naar schatting tussen de 5000 en 23.000 Amsterdammers per jaar. 

De begraafplaatsen in de stad, die destijds vooral bij de kerken waren, waren te klein en in 1655 werden daarom twee speciaal daartoe gerichte 'pestkerkhoven' geopend. Die waren op de plek waar nu de Marnixstraat is: het Raamkerkhof, onderdeel van de Westerkerk, en het Palmkerkhof, onderdeel van de Noorderkerk.

De twee pestkerkhoven lagen destijds aan de rand van de stad. Het Palmkerkhof werd geplaatst bij het bolwerk 'Haarlem', een gedeelte van de stadsmuur, waar nu het Eerste Marnixplantsoen zit. De begraafplaats liep vanaf het bolwerk in de richting van de Marnixstraat.

Het Raamkerkhof werd gebouwd bij de oude Raampoort, ter hoogte van het Hugo de Grootplein, en liep ook richting de Westerstraat. Nu zit daar het Tweede Marnixplantsoen. 

"Een pestkerkhof bestond omdat de pest natuurlijk zeer besmettelijk was en omdat men de doden niet in de oude stad wilde hebben", legt Amsterdammer-kenner Tom Jongbloed uit. "Je wilde de pest natuurlijk niet oplopen, dus ik denk dat ze hier best wel eenzaam werden begraven. Het was een soort akker voor doden."

Tweehonderd jaar

In de pestkerkhoven werden niet alleen Amsterdammers die overleden aan de pest begraven. De twee begraafplaatsen waren namelijk in beheer van de Hervormde Kerk en Jordanezen konden daardoor ook nog 'gewoon' begraven worden vlak bij hun buurt. 

Dat gebeurde voor zo'n tweehonderd jaar, dus ook toen de pestperiode al lang over was. In 1865 werden zowel het Raamkerkhof als het Palmkerkhof gesloten en in 1875 kwamen de begraafplaatsen in de handen van de gemeente. Een jaar later werden de oude begraafplaatsen omgebouwd naar plantsoenen en een wandelplaats. Een paar jaar later kwam daar de Marnixstraat.  

Kippenbotjes

Terwijl de begraafplaatsen ondertussen dus al ruim 150 jaar weer zijn gesloten, ligt de geschiedenis nog altijd maar een paar meter onder de grond. Zo bleek donderdag nog maar eens.

Voor het aanleggen van de plantsoenen en de Marnixstraat werden destijds de graven geruimd, maar toen werklui afgelopen donderdag de grond ingingen bleek dat toen niet alles is weggehaald. Ze troffen bij het graven botten van mensen aan. 

"Ze vonden vier stukjes en toen werd er gestopt met graven", leggen Stan en Atje uit. "We komen nooit botten tegen. Ja, normaal alleen kippenbotjes, maar die liggen dan op de straat." De werklieden mochten gisteren pas naar huis nadat de GGD had vastgesteld dat alles veilig was. "Er werd ons verteld dat het te lang geleden was om nog besmettelijk te kunnen zijn. Je kan wel zeggen dat we er wel flink de pest in hadden", aldus de mannen lachend. 

Of er nog meer botten worden gevonden in de Marnixstraat de komende tijd moet nog blijken. Zo wel Stan en Atje als Tom Jongbloed denken van wel. "Men vindt het nog altijd op allerlei plekken in de stad, ze zullen denk ik hier ook nog wel vaker botten tegenkomen."

Nog lang niet iedereen is gewend aan de nieuwe maximumsnelheid van 30 km/u die sinds eind vorig jaar in een groot deel van de stad geldt. De snelheid op de wegen is gemiddeld met vijf procent gedaald, zo bleek onlangs. Geen heel scherpe daling, toch gelooft verkeerswethouder Van der Horst (D66) nog altijd in de noodzaak. "Deze gedragsverandering gaat gewoon tijd vergen", aldus Van der Horst in het AT5-programma Park Politiek. 

Van der Horst onthulde eind vorig jaar het eerste nieuwe 30 km-bord in de stad. De snelheid is sindsdien gemiddeld met 5 procent gedaald. Door sommige critici als teleurstellend gekenschetst, maar daar is Van der Horst het niet mee eens. "Dat vind ik niet, maar ik ben niet tevreden als dit het eindresultaat zal zijn." 

Ze wijst erop dat nog lang niet aan alle voorwaarden is voldaan. "Het eerste half jaar hebben we nog niet alle belijningen af en zijn we ook nog niet gaan handhaven. En ik denk ook dat we ons moeten beseffen dat deze gedragsverandering gewoon tijd gaat vergen. Ook komend half jaar zal het nog niet perfect zijn, dat gaat echt een paar jaar duren. Dit is echt een kwestie van de lange adem."

Veel straten zijn nog ingericht als 50 km-wegen waardoor het ook moeilijker is om je aan de snelheid te houden. Maar volgens Van der Horst worden lang niet alle wegen aangepast. "We zijn naar bepaalde plekken aan het kijken waar we zeggen: hier moet de weg nog wel wat aangepast worden. Maar ik wil wel oppassen dat we niet de hele stad gaan ombouwen omdat men zich anders niet aan 30 kan houden. We rijden op de ring ook op sommige gebieden 100 en op andere 80, en op rijkswegen van 130 naar 100. Daar zeggen we ook niet: daar moet de hele weg heringericht worden." 

Flitspalen

In het begin mocht de Amsterdammer nog wennen aan de nieuwe snelheid, maar sinds kort draait er een pilot van het Openbaar Ministerie (OM) met flitspalen in de stad. In vier maanden tijd werden op 30 km-wegen bijna 40.000 boetes uitgedeeld. Toch wil Van der Horst er nog niet op vooruitlopen of ze meer flitspalen wil. "Ik vind het wel verstandig om deze pilot eerst even af te wachten. Want ik vind het wel goed dat het OM met ons in gesprek kan komen waar ze het een goed idee vinden om die palen neer te zetten. Maar daarna wil ik de 30 kilometer wel blijvend kunnen handhaven."

Gedragsverandering

"Het is ook een kwestie van: wat is normaal", vervolgt Van der Horst. "En dat gaat nou precies over gedragsverandering. Want het is natuurlijk helemaal niet normaal om op een weg als de Jan Evertsenstraat 50 kilometer per uur te rijden. Het is absurd snel voor een straat waar zoveel mensen oversteken. Ongeveer 1100 (zwaar)gewonden per jaar in het verkeer. Dat is toch helemaal niet iets wat we willen accepteren in de stad?"  

Van der Horst denkt dan ook dat er eerder meer dan minder 30 km-wegen in de stad zullen komen. "Hoe meer wegen je doet, hoe voorspelbaarder het wordt, zodat iedereen er makkelijker aan kan wenen." 

Amsterdam werkt aan een crisisplan voor het geval dat sterke synthetische (in het lab gemaakte) drugs wijdverspreid raken. Dat schrijft het college vandaag aan de raad. D66-fractievoorzitter Rob Hofland en raadslid Anne Wehkamp (D66) hadden vragen gesteld na de vondst van zeer zware pijnstillers in Delft. In een postsorteerbedrijf werden eerder dit jaar nitazenen aangetroffen, drugs die soms tot wel honderden keren krachtiger zijn dan heroïne.

Hoewel de pijnstillers waren bedoeld voor het buitenland, is het volgens verslavingsinstituut Trimbos niet onwaarschijnlijk dat het middel ook wordt ontdekt door Nederlandse gebruikers. D66 wilde weten in hoeverre Amsterdam daarop is voorbereid.

Bij het opstellen van het plan trekt de GGD samen op met verslavingszorginstelling Jellinek en het Trimbos-instituut. Daarbij wordt onder meer gekeken naar methoden voor het opsporen van drugs als nitazenen, bijvoorbeeld door het analyseren van in het openbaar gevonden spuiten. 

Ook staat in het plan wat medewerkers van drugstestcentra moeten doen als ze zulke synthetische pijnstillers aantreffen, en op wat voor manier hulpverleners naloxon (een tegengif) kunnen toedienen bij een overdosis. Ook wordt nagedacht over preventie.

Groot risico op overdosis

Het plan wordt in januari 2025 opgeleverd. Het kan vervolgens nog even duren voordat alle stappen in de praktijk zijn gebracht, zoals het leveren van naloxon aan hulpdiensten.

Nitazenen zijn pijnstillers zoals oxycodon en morfine, maar vele malen sterker. Hierdoor is het risico op een overdosis een stuk groter: in het Verenigd Koninkrijk zijn sinds vorig jaar juni al zeker 284 mensen bezweken aan de gevolgen van nitazenen. Het middel wordt vaak gemengd door andere drugs, zoals cocaïne of ketamine, waardoor gebruikers niet altijd weten wat ze tot zich nemen. In Nederland is zo'n combinatie nog niet aangetroffen.

Het is drummer Andreas Panteli gelukt om zeven dagen lang, non-stop te drummen. Hij volbracht zijn doel vanavond, haalde daarmee het wereldrecord en zamelde meer dan 6.000 euro in voor het Rode Kruis. 

Nog net geen blauwe vingers, maar wel blaren op de handen. Het was een absolute slijtageslag, blijkt als Panteli achter zijn drumstel vandaan stapt. "Alles doet pijn, maar het is voor het goede doel", lacht hij. "Dus het is het waard."

Wakker blijven

De Manhattan Bar in Zuid was zeven dagen lang het decor. Panteli was niet alleen, want de hele week was zijn familie uit Cyprus ook aanwezig om hem aan te moedigen. Het moeilijkste deel was het wakker blijven in de nacht, wanneer hij ook gewoon door drumde. "Dat was niet makkelijk. Daarvoor moet ik echt mijn familie bedanken. Ze waren er voor me om me aan te moedigen om door te spelen."

Zijn familieleden zijn trots en glimmen van oor tot oor wanneer de recordpoging erop zit. "Ik ben heel trots", zegt zijn vader. "Mijn zoon heeft deze moeilijke opgave volbracht."

Record

Het is hem hoogstwaarschijnlijk gelukt de huidige recordhouder, Allister Brown, te overtreffen. Dat record uit 2023 staat namelijk op 150 uur en 1 minuut. Iets meer dan zes volle dagen. Nu is het wachten op de jury. "Het is nog niet officieel, we moeten allemaal documenten indienen", legt hij uit. "Als ze dat goedkeuren, dan heb ik het record."

Eerst wacht zijn bed, want hij sliep nauwelijks. Slechts enkele uren in zeven dagen. "Ik ben zo moe dat ik het niet eens door zal hebben als ik mijn bed in ga, dus ik val vast gelijk in slaap."

3x3-basketballer Worthy de Jong is vanavond bekroond tot Amsterdamse Topsportheld van het jaar. De olympisch kampioen kreeg de onderscheiding tijdens de uitreiking van de Penning Sportraad Amsterdam, een jaarlijks terugkerend evenement voor mensen en instellingen die een aanzienlijke bijdrage hebben geleverd aan de sport in de stad.

De penning voor Amsterdamse Topsportheld is nieuw. Deze is dit jaar in het leven geroepen voor een sporter die, naast zijn of haar sportieve prestaties, een grote maatschappelijke impact heeft. Daarin blinkt De Jong uit, vindt de jury. De vlaggendrager en gouden medaillewinnaar in Parijs maakte zich hard voor meer sport- en speelplekken in de stad. Vooral in Zuidoost, waar hij zelf opgroeide. 

Mede dankzij de inzet van Worthy komt er een overdekte basketbalhub naast metrostation Kraaiennest. Dit project moet jongeren niet alleen in beweging krijgen, maar ze ook klaarstomen voor de arbeidsmarkt. Ook zullen er culturele activiteiten worden georganiseerd.

"Tomeloze inzet"

Niet alleen Worthy werd vanavond in het zonnetje gezet. De Boogieland Foundation, die sinds de coronacrisis gratis (kick)bokstrainingen organiseert, heeft de Penning Sportraad Amsterdam in ontvangst mogen nemen. Deze stichting zet zich volgens de jury "tomeloos in om sport gratis toegankelijk te maken voor alle Amsterdammers."

De Penning Sportraad Amsterdam is geen gemeentelijke onderscheiding, maar wordt uitgereikt door de Sportraad Amsterdam, een onafhankelijk adviesorgaan van de gemeente. Het was de veertiende keer dat het evenement plaatsvond.

Het was voor de taxichauffeurs een doorn in het oog: de keuze van de gemeente om van de Damstraat eenrichtingsverkeer te maken. Zo kon er bijvoorbeeld niet meer richting de Dam worden gereden vanaf de Wallen. De gemeente heft nu, alleen voor taxichauffeurs, de maatregel op. 

De maatregel geldt sinds 11 september om de zogenoemde Bijenkorffile verder aan te pakken. Tijdens drukke dagen reikt de file vanaf de Dam tot voorbij de Blauwbrug, de brug bij de Stopera. De gemeente koos voor het eenrichtingsverkeer om sluipverkeer te stoppen dat via de Wallen de file op het Rokin probeerde te omzeilen. 

Maar doordat automobilisten niet meer rechtdoor mochten de Dam op, moest iedereen door de drukke en toch krappere Warmoesstraat. Taxichauffeurs lieten weten dat dat leidde tot gevaarlijke situaties door bijvoorbeeld automobilisten die vanaf de Warmoesstraat toch richting de Bijenkorfgarage probeerden te komen.

Het MKB, Amsterdam City en Koninklijk Horeca Nederland gingen in gesprek met de gemeente om de maatregel aan te passen. De route van de Damstraat naar het Damrak zou namelijk vooral door taxichauffeurs worden gebruikt. Na het overleg heeft de gemeente besloten om de verkeersmaatregel aan te passen.

Alleen voor taxi's

Taxichauffeurs mogen nu, naast de hulpdiensten, weer doorrijden naar de Dam vanaf de Wallen. Het overige verkeer moet wel rechtsaf de Warmoesstraat in, behalve tijdens specifieke venstertijden wanneer de winkels worden bevoorraad. Guido Frankfurther van het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) laat weten blij te zijn met het ingrijpen van de gemeente. "Maar we houden de vinger aan de pols."

Voordat de officiële afsluiting van de Damstraat inging, testte de gemeente tijdens het pinksterweekend de maatregel met pylonnen en verkeersregelaars. Binnenstadbewoners waren toen voorzichtig positief over de aanpak van de roemruchtige file. 

Slopen, het lijkt misschien vreemd tijdens een huizencrisis. Maar tóch is het soms nodig. In Bouw Woon Leef  gaan we langs in een van de wijken die binnenkort gesloopt gaat worden: De Dichtersbuurt in Nieuw-West. 

In Amsterdam is er de afgelopen decennia veel veranderd, vernieuwd en gesloopt. Veel naoorlogse woningen, hele wijken zelfs, voldeden langzaamaan niet meer aan moderne eisen en moesten plaatsmaken voor nieuwbouw. Slechte funderingen, achterstallig onderhoud en gebrekkige isolatie zijn voorbeelden van veel voorkomende problemen. Zo ook in de Dichtersbuurt, een onderdeel van Slotermeer-Zuid.

De buurt in Slotermeer is ongeveer 60 jaar geleden gebouwd. Veel van de woningen zijn oud en toe aan vernieuwing, volgens de gemeente Amsterdam. Alle 426 woningen in de Dichtersbuurt staan daarom op de planning om gesloopt te worden als onderdeel van de vernieuwing van Slotermeer. Na de sloop komen er rond de 850 woningen terug, waarbij het aantal sociale huurwoningen hetzelfde blijft als vóór de sloop. Bij de toekomstige plannen wordt wel de structuur van de Dichtersbuurt behouden. 

Naast de praktische overwegingen om te gaan slopen zoals de betaalbaarheid en de staat van de panden, moet de ziel van wijk niet vergeten worden, vertelt Bettina de Jong. Zij werkt als manager Wijkontwikkeling en Leefbaarheid in de buurt en houdt zich bezig met de vernieuwing van de wijk. Want hoe pak je dat aan, de sloop van heel zo'n gebied?

"We beginnen met een beeld vormen van wat er leeft in de buurt. Wat willen mensen, wat hebben ze nodig?", legt ze uit. "We weten dat de huizen hier niet goed meer zijn, maar we zien dat de mensen hier graag in de buurt wonen. Een buurt maak je niet met stenen, maar met mensen."

Wat vinden bewoners zelf eigenlijk van zo'n sloop? Rob van Stiphout woont al 28 jaar in de Slauerhoffstraat en is groot fan van zijn 'dorpje in de stad'. Hij is sceptisch over de sloopplannen. "Het is een geweldige buurt en ik hoop dat dat gevoel terugkomt na de sloop. Maar dat zie ik nog niet helemaal zitten", vertelt hij.

Een andere buurtbewoner, Okundaye Obahiagbon, is expliciet vóór de sloop van de wijk. "Als je gaat kiezen tussen slopen of opknappen, dan ben je hier in de buurt beter af met slopen", vertelt hij. "Het is de enige optie."

Docu: Slopen voor de Toekomst

Meer weten over sloop in de stad? Kijk dan de nieuwe Bouw Woon Leef-docu: Slopen voor de Toekomst.

Verkeerswethouder Melanie van der Horst over de voortgang van 30 kilometer per uur, wereldrecord voor drummer binnen handbereik en nieuwe fietsenrekken voor Amsterdamse fietsen. Dat en meer in het AT5 Nieuws van vrijdag 11 oktober. 

Langs de Geldersekade worden overal nieuwe fietsenrekken geplaatst. Het gaat om nieuw ontworpen, echte Amsterdamse fietsenrekken, waar fietsen met dikke banden of kratjes in kunnen. Eén van de eerste is officieel in gebruik genomen door stadsdeelbestuurder Nienke van Renssen.

Het nieuwe fietsenrek, bedacht door het ingenieursbureau van de gemeente, is zo ontworpen dat er meer fietsen kunnen op een bepaalde plek kunnen worden geparkeerd. "Het zijn lage plekken zodat ouderen hun zware fietsen makkelijker in het rek kunnen zetten", vertelt mede-ontwerper Wim Poppinga.

De nieuwe fiets

"Fietsen worden steeds zwaarder groter en dikker", zegt Nienke van Renssen, stadsdeelbestuurder in het centrum. "We zijn heel blij met dit nieuwe fietsenrek. Ook omdat er nu meer fietsen in dezelfde ruimte passen. De openbare ruimte is schaars. Iedereen heeft plek nodig op straat."

Helemaal nieuw zijn de fietsenrekken niet. Op het Haarlemmerplein werden ze al een tijd getest. "Om te kijken wat mensen ervan vonden", zegt Poppinga. "De meesten waren relatief enthousiast."

Na een paar kleine aanpassingen worden de rekken nu overal langs de Geldersekade geplaatst. Als ze hier ook gewaardeerd worden, komen de fietsenrekken in de toekomst ook op andere plekken in de stad.

Voor een plekje in het uitvak tijdens de Europa League-duel tussen Qarabag en Ajax zijn nog ruim 1000 kaarten over. Normaal gesproken zijn alle uitkaarten zo verkocht, maar nu zijn leden van de supportersvereniging zelfs aan de beurt om een kaartje te kopen. Ajax speelt over een kleine twee weken tegen de koploper van de Azerbeidzjaanse competitie.

Zo'n lidmaatschap is vaak lang niet genoeg om een kaartje te kunnen bemachtigen. Voor deze tickets geldt een systeem waarbij supporters voor elke Europese uitwedstrijd punten kunnen sparen.

De 470 trouwste Ajax-fans van dit seizoen zijn op die manier bij elk Europees uitduel als eerste aan de beurt. Daarna volgen de supporters die iets minder vaak zijn meegegaan en daardoor minder punten hebben opgespaard. Voor Qarabag-uit hoef je nu dus alleen lid van de supportersvereniging te zijn.

Ver weg

Dat er in dit stadium van de kaartverkoop nog zoveel tickets te koop zijn, komt de laatste jaren niet meer vaak voor. Dat Bakoe niet om de hoek ligt, is natuurlijk een verklaring waarom Ajax-fans niet zo happig zijn om hun club naar het Aziatische continent te volgen. Directe vluchten zijn er niet en je bent minstens zeven uur onderweg.

Vermoedelijk zijn er meer redenen die Ajacieden ervan weerhouden om een trip naar Bakoe te boeken. Een retourtje kost al snel meer dan 500 euro. Bovendien hebben mensen met een Nederlands paspoort een visum nodig om Azerbeidzjan binnen te komen. Er waren 1560 kaarten te koop, dus er zijn in ieder geval een kleine 400 supporters die de 'overtocht' wel wagen. 

Europa League

De wedstrijd tegen Qarabag is de derde die Ajax in de hoofdfase van de Europa League speelt. Eerder werd er gewonnen van Besiktas (4-0) en gelijkgespeeld tegen Slavia Praag (1-1).

De 18-jarige Tilek Büber zit uit protest voor de rechtbank in Zuid met twee kartonnen borden. 'Help! Help! Mijn zusje (15) is in hongerstaking. Bevrijd mijn zusje van haar dwingende vader!' Ze zal elke dag komen, totdat haar zus Kayra niet meer tegen haar wil in bij haar vader moet wonen. Volgens Tilek verdwijnt de stem van een minderjarige in de maalmolen van het rechtssysteem. "Daarom praat én eet ze nu helemaal niet meer."

Woensdagochtend is de 15-jarige Kayra Büber door de politie uit haar huis gehaald in Frankrijk. Daar woonde ze met haar moeder, maar omdat haar ouders gedeelde voogdij hebben, mocht ze daar van een Franse rechter niet zijn zonder toestemming van haar vader.

Haar vader wil dat ze bij hem in Amsterdam woont. Daarom lopen er rechtszaken tussen beide ouders, waarin de mening van Kayra zelf niet genoeg wordt meegenomen, aldus Tilek.

“Ik sta hier niet alleen voor Kayra, maar voor al die kinderen die zich ongehoord voelen.” Volgens Tilek ligt dat aan het bureaucratische en vastgeroeste systeem. “Het is erg dat ik, omdat ik nét achttien ben geworden, in Frankrijk kan wonen en studeren en daarbij met rust gelaten word. We hebben dezelfde mening over onze ouders. We willen hetzelfde. Maar omdat zij een paar jaar jonger is, mag zij het niet zelf bepalen.”

Impact

Volgens kinder- en persrechter Peter Björn Martens is de wens van een kind niet altijd in het belang van het kind. Hij kan niet ingaan op de zaak van Kayra, maar wat hij wel zegt: “Kinderen kunnen niet altijd inzien wat de impact van een beslissing is op lange termijn. Er wordt dus ook gekeken naar hoe een kind zich ontwikkelt.”

In Frankrijk is nu beslist dat Kayra per direct terug moest naar haar vader, omdat de verhuizing naar Frankrijk juridisch gezien onder kinderontvoering valt. In Nederland lopen ook nog zaken rondom de woonplek van Kayra. “Het kan nog alle kanten op gaan”, aldus Martens. “Er moet ook nog goed worden onderzocht wat er dus in het belang van Kayra is.”

Hoe het op dit moment met haar zus gaat, weet Tilek niet. Het enige wat zeker weet: “Ze voelt zich machteloos.”

De toegankelijkheid van stemlocaties voor Amsterdammers met een lichamelijke beperking valt in de praktijk tegen. Dat is de conclusie van de Rekenkamer na onderzoek tijdens de verkiezingen op 6 juni. Vandaag publiceerde de Rekenkamer zijn onderzoeksresultaten.

Gemeente Amsterdam had tijdens de afgelopen Europese verkiezingen 350 stemlocaties ingericht. Daarvan zou zo'n 80 procent toegankelijk voor iedereen zijn.

De Rekenkamer onderzocht in onze stad of die belofte gehaald zou worden. "Maar slechts één vijfde voldoet aan alle cruciale criteria. Dat betekent dat mensen met een lichamelijke beperking veel stemlocaties niet zelfstandig en gelijkwaardig kunnen gebruiken." Volgens het onderzoeksorgaan valt de toegankelijkheid dus in het echt tegen.

Niet uitvoerbaar

Daarnaast wilde de gemeente dat alle stemgerechtigden binnen vijfhonderd meter een stemlocatie konden opzoeken. Maar ook dat bleek niet uitvoerbaar. "Wij concluderen dat 13% van de stemgerechtigden meer dan vijfhonderd meter moet reizen tot de dichtstbijzijnde stemlocatie", stelt de Rekenkamer.

"Er zijn grote verschillen binnen de gemeente in deze afstanden." Zo hoeven mensen in het centrum niet veel te reizen om bij het stemlokaal te komen, in tegenstelling tot inwoners van stadsdelen Nieuw-West en Zuidoost. En juist dat zijn plekken waar de opkomst vrij laag is.

Burgemeester erkent situatie

Volgens het rapport nemen de burgemeester en wethouders de aanbevelingen van het controle-orgaan over en gaan ze kijken hoe de toegankelijkheid verbeterd kan worden.

Een twintigjarige Amsterdammer stond vandaag voor het eerst voor de rechter in een pro-formazitting vanwege zeven ernstige zedendelicten. Hij wordt verdacht van het aanranden, verkrachten en afpersen van zes meisjes en jonge vrouwen in de periode van 2021 tot en met 2023. Vaak gebeurde dit in openbare ruimtes, zoals in het toilet van een bioscoop en een café. Eén slachtoffer was destijds jonger dan 16 jaar. 

Volgens het Openbaar Ministerie (OM) opereerde de Amsterdamse verdachte Hicham A. volgens een vast patroon. Hij was zeventien jaar toen hij zich vergrepen zou hebben aan een meisje op een toilet. Zijn benadering was zeer dwingend, ook in de jaren daarna zegt het OM.  "Deze verdachte benadert meisjes op straat, veelal islamitische meisjes, jonge meisjes, meisjes met weinig seksuele ervaring. Hij wil met ze afspreken en hij neemt ze ergens mee naartoe, in veel gevallen naar een bioscoop. Ze gaan ook vaak nog eten bij de MacDonalds en vervolgens wil hij kennelijk seks met ze."

"Als je niet meewerkt, dan vertel ik het aan je familie"

A. dwingt de meisjes daarna ook om hem geld te betalen. Daarbij gaat het vaak om bedragen van enkele honderden euro's en in een enkel geval zelfs om tweeduizend euro. OM: "Hij gebruikt eigenlijk seks als middel om hen te dwingen geld aan hen te betalen door hen in het vooruitzicht te stellen dat als je niet meewerkt, dan vertel ik het wel aan je familie. En dat willen de meisjes natuurlijk niet."

In meerdere gevallen vond de seks tussen A. en zijn slachtoffers plaats in een toilet van een bioscoop of in de filmzaal zelf. Maar volgens Justin Kötter, de advocaat van de jonge verdachte, was daarbij geen sprake van dwang. "Er wordt nu gezegd: uw client heeft meerdere dames benaderd, maar als je kijkt naar de stukken, dan zie je iets anders. Dan zie je ook dat deze dames mijn cliënt benaderden terwijl mijn cliënt helemaal geen contact zocht.

Ook de jonge leeftijd van de slachtoffers geeft volgens Kötters aan dat er sprake zou zijn van wederzijdse instemming. "Mijn cliënt is zelf ook een hele jonge jongen en bij sommige feiten was hij zelf minderjarig, dus dat zien wij echt wel anders. 

In meerdere gevallen deden slachtoffers pas jaren later aangifte van de aanranding, verkrachting en afpersing door A. Maar dat doet niets af aan de ernst van de aangiften, zegt Boes Hogewind van het Openbaar Ministerie: "Wij zien een patroon. En schaamte of ontkenning, er zijn veel redenen waarom er pas laat aangifte wordt gedaan."

De verdachte wordt onderzocht door zowel een psycholoog als een psychiater en blijft voorlopig vastzitten. De volgende zitting is 12 december.