In grote delen van het land kan het vanochtend glad zijn op de weg. Vannacht is er op verschillende plekken natte sneeuw of hagel gevallen. Doordat de temperatuur mogelijk ook onder nul is gekomen, kunnen wegdelen bevroren zijn.

Vanwege de gladheid heeft het KNMI voor vanochtend code geel afgegeven. De waarschuwing geldt voor bijna het hele land, met uitzondering van de provincies Zeeland en Zuid-Holland en de Wadden. Code geel geldt tot vanmiddag 12.00 uur. Voor Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel blijft het tot vanavond 21.00 uur van kracht.

Ongelukken in Zeeland

Aan het begin van de nacht was de Vlaketunnel op de A58 in Zeeland een uur lang dicht na meerdere ongevallen door het winterse weer. Ook op andere plekken in de provincie waren er problemen door de gladheid.

Rijkswaterstaat zag gisteravond rond Den Bosch en Eindhoven 'witte taferelen', maar dit heeft geen problemen voor het verkeer opgeleverd. Wel wordt geadviseerd om alert te zijn. Volgens het KNMI kan er in de heuvels in Limburg plaatselijk tussen de drie en vijf centimeter sneeuw vallen. Later op de dag is dat ook in het noordoosten van het land mogelijk.

De sneeuwval leidde gisteren tot grote problemen op de weg en zorgde onder meer voor een drukke ochtendspits.

De voormalig Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra, is door aankomend president Trump aangewezen om ambassadeur te worden in Canada. Tussen 2018 en 2021 was hij namens de VS ambassadeur in Nederland.

De 71-jarige Hoekstra is geboren in Groningen, maar zijn ouders emigreerden in 1956 naar de Verenigde Staten. Na een succesvolle periode als zakenman vertegenwoordigde hij Michigan tussen 1993 en 2011 in het Amerikaanse Congres.

Opspraak

Nog voordat hij in Nederland begon als ambassadeur, raakte Hoekstra al in opspraak. Hij beschuldigde toenmalig NOS-correspondent Wouter Zwart van nepnieuws en ontkende zijn eigen uitspraken, waarin hij eerder zei dat er in Nederland "no-gozones" zouden zijn en dat auto's en politici in brand zouden worden gestoken. Later bood hij daar zijn excuses voor aan.

Hoekstra staat bekend om zijn religieuze en conservatieve standpunten. Hij is verklaard tegenstander van het homohuwelijk en abortus. Trump zei in een verklaring blij te zijn met Hoekstra: "Pete gaat mij helpen om de Verenigde Staten op de eerste plaats te zetten. Hij heeft voortreffelijk werk gedaan in Nederland."

In de buurt van de IJslandse hoofdstad Reykjavik is gisteravond een vulkaan uitgebarsten. Voorafgaand aan de uitbarsting op het Reykjanes-schiereiland waren er meerdere aardbevingen.

Verschillende dorpen in de buurt zijn geëvacueerd. Ook hotelgasten die verblijven bij beroemde warmwaterbron Blue Lagoon moeten opzoek naar een andere plek om te overnachten. Het vliegverkeer heeft vooralsnog geen last van de uitbarsting. Het internationale vliegveld van IJsland ligt in de buurt van de vulkaan.

Het is voor de zevende keer dit jaar dat deze vulkaan uitbarst en voor de tiende keer sinds 2021. De 800 jaar daarvoor was de vulkaan juist in ruste. De laatste uitbarsting eindigde op 6 september.

De IJslandse autoriteiten hebben de afgelopen maanden verschillende maatregelen genomen om het lava weg te te leiden van dorpen en een elektriciteitscentrale. Wetenschappers verwachten namelijk dat er de komende jaren meerdere uitbarstingen zullen volgen.

Vaker vulkaanuitbarstingen

IJsland ligt op de Mid-Atlantische rug, de tektonische plaatgrens waar de Noord-Amerikaanse en Euraziatische platen uit elkaar bewegen. Vulkaanuitbarstingen komen daardoor vaak voor in IJsland.

In 2010 leidde de uitbarsting van de Eyjafjallajökull tot grote problemen voor het internationale vliegverkeer omdat de vulkaan enorme hoeveelheden as en rook in de atmosfeer spuwde. Zo'n 100.000 vluchten werden toen wereldwijd geannuleerd.

Orkanen in de Atlantische Oceaan zijn de afgelopen zes jaar gemiddeld bijna 30 kilometer per uur krachtiger geworden. Dat blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Environmental Research: Climate. Volgens de onderzoekers komt dit door de mens veroorzaakte klimaatverandering.

Uit het onderzoek blijkt dat stormen vaak een categorie sterker worden, wat leidt tot veel grotere schade. Zo veroorzaakt een orkaan van de vijfde categorie meer dan vijf keer zoveel schade als een orkaan van de vierde categorie. Bij 85 procent van de stormen die de afgelopen zes jaar zijn onderzocht, zagen de onderzoekers gevolgen van klimaatverandering.

De studie concludeert dat het effect van klimaatverandering vooral merkbaar is bij de krachtigste stormen. Zo waren er dit jaar twee orkanen van de vijfde categorie. Wetenschappers stellen dat zonder de opwarming van de aarde, deze stormen waarschijnlijk niet zo extreem zouden zijn geweest.

Warmer zeewater

De reden waarom de orkanen steeds krachtiger worden, is omdat het zeewater steeds warmer wordt. Zo steeg de temperatuur van de Atlantische Oceaan, het Caribisch gebied en de Golf van Mexico de afgelopen jaren met 1,1 tot 1,6 graden Celsius. De wetenschappers waarschuwen dat de kracht van de orkanen nog verder zal toenemen als de zeewatertemperaturen blijven stijgen.

Dit jaar zorgde onder meer orkaan Helene voor grote schade in de Verenigde Staten. Meer dan 200 mensen kwamen om het leven. Daarmee was het de dodelijkste orkaan die de VS trof sinds Katrina in 2005. Onderzoekers denken dat zonder klimaatverandering de windsnelheden van Helene zo'n 26 kilometer per uur lager zouden zijn geweest.

Eerdere studies toonden al aan dat orkanen sneller in kracht toenemen, waardoor er meer regen valt.

Het militaire regime in Mali heeft premier Choguel Maïga en zijn regering ontslagen. Dat is bekendgemaakt op de staatstelevisiezender ORTM.

Het ontslag van Maïga werd aangekondigd in een presidentieel decreet uitgevaardigd door kolonel Assimi Goita, de juntaleider.

Het decreet werd voorgelezen door de secretaris-generaal van het presidentschap op ORTM:

Maïga, die twee jaar geleden door het leger werd aangesteld, had zich onlangs kritisch uitgelaten over het onvermogen van de junta om verkiezingen te organiseren binnen de beloofde overgangsperiode naar democratie in het land.

Maïga beschuldigde de junta ervan de verkiezingen uit te stellen zonder hem dit te laten weten. Daarnaast zei hij op een bijenkomst met zijn aanhangers dat de verwarring rond het einde van de transitieperiode "ernstige uitdagingen zou kunnen opleveren, en dat het land risico liep achteruit te lopen".

De junta pleegde een staatsgreep in 2021. De militairen beloofden dat ze slechts tijdelijk het land zouden besturen en dat er een transitieperiode naar een nieuwe regering zou zijn. Die transitieperiode liep op 26 maart dit jaar af, maar er zijn nog altijd geen verkiezingen gehouden.

Monddood maken

Dat de junta de oppositie en critici monddood wil maken bleek al eerder in april dit jaar. Toen verbood het regime media om verslag te doen van activiteiten van politieke partijen en verenigingen. En in juni arresteerden de Malinese autoriteiten elf politici van de oppositie en verschillende activisten.

Twee scholen in Zeist roepen leerlingen op voorlopig niet alleen te fietsen. Vorige week woensdag werd een brugklasleerling onderweg naar huis bedreigd met een mes door twee jongens op een fatbike. Een hockeyclub in Bilthoven komt met dezelfde oproep, na een soortgelijk voorval afgelopen maandag. De politie doet onderzoek naar beide incidenten.

Vorige week woensdagmiddag werd een brugklasleerling van het Christelijk Lyceum Zeist (CLZ) staande gehouden door twee jongens met een mes. Ze wilden zijn elektrische fiets hebben. Een voorbijganger zag het gebeuren en belde 112, waarna de jongen ervandoor kon gaan. Het incident gebeurde rond 14.00 uur op de Verlengde Slotlaan.

De school vroeg advies aan de politie en kwam met de oproep aan leerlingen om voorlopig niet alleen te fietsen. De Stichtse Vrije School, die op een kilometer van CLZ staat, deed vervolgens hetzelfde.

Onverlicht bospad

En nu vraagt ook de Bilthovense hockeyclub SCHC jeugdleden om in groepjes naar de vereniging te komen. Afgelopen maandag was een jeugdlid rond 16.15 uur op weg naar zijn training. Hij reed door het Heidepark, over een onverlicht bospad. Daar werd hij bedreigd met een mes door twee jongens op een scooter. Ze probeerden hem te beroven van zijn spullen, maar de jongen wist weg te komen.

"Dit gebeurde op nog geen honderd meter van SCHC", zegt de voorzitter van de club tegen RTV Utrecht. "Dat is schrikken, als je dat hoort. We hebben 2000 leden, die moeten wel veilig van en naar de training kunnen komen." De trainingen op de club gaan door.

De politie doet onderzoek naar beide zaken. Op dit moment worden ze behandeld als afzonderlijke incidenten.

De gemeente De Bilt, waar Bilthoven deel van uitmaakt, begrijpt dat alle betrokkenen enorm zijn geschrokken. "Dit zijn gebeurtenissen die niet passen bij een prettige leefomgeving zoals we die binnen onze gemeente kennen", aldus de gemeente. Ook de gemeente Zeist zegt bekend te zijn met het incident, schrijft de regionale omroep.

President Daniel Ortega van Nicaragua wil zijn macht flink uitbreiden. Hij wil daarvoor de grondwet aanpassen. Met de wijzigingen die hij voorstelt, krijgt hij nog meer macht.

Daarnaast wordt de zittingstermijn van de president uitgebreid van vijf naar zes jaar. De rol van de vicepresident wordt veranderd in "mede-president". Die post wordt sinds 2017 vervuld door de vrouw van Ortega, Rosario Murillo. Ze krijgen zeggenschap over de uitvoerende, de wetgevende en de rechterlijke macht, die nu volgens de grondwet onafhankelijk zijn.

Ook wordt de macht van de staat over de media groter, om te voorkomen dat die worden "beïnvloed door buitenlandse belangen".

Ortega heeft het wetsvoorstel naar het parlement gestuurd, dat ook door zijn Sandinistische partij wordt gecontroleerd. Naar verwachting wordt er binnenkort over gedebatteerd en wordt het voorstel aangenomen.

Gisteren werd al bekend dat er een wijzigingsvoorstel was ingediend, maar toen werd alleen gezegd dat het ging om "modernisering van de grondwet". Dat zou bedoeld zijn om "onze onafhankelijkheid, onze zelfbeschikking, de veiligheid en de vrede" te waarborgen.

Dictator

De links-populistische Daniel Ortega (79) is sinds 2007 onafgebroken president en heerst als een dictator. Eerder was hij al president van 1985 tot 1990. Sinds 2018 is de repressie sterk toegenomen.

Dat jaar ontstonden grote protesten in het land vanwege aangekondigde bezuinigingen op de pensioenen. Die werden door de autoriteiten keihard neergeslagen. De regering opende vervolgens de jacht op politieke tegenstanders en critici van het regime belandden in de gevangenis. Ze zijn meermaals in groepen, ontdaan van hun nationaliteit, het land uit gezet.

Het kwam Ortega op stevige kritiek te staan vanuit het buitenland. Er werden sancties opgelegd, onder andere door de VS en de EU.

Het is de dertiende keer sinds 2007 dat Ortega de grondwet wijzigt. Een van die wijzigingen maakte het mogelijk dat de president onbeperkt mag aanblijven. Ook kan hij bij verkiezingen al worden gekozen als hij in de eerste ronde de meeste stemmen krijgt, maar nog geen 50 procent.

Steeds meer patiënten uit Zeeuws-Vlaanderen wijken uit naar ziekenhuizen in België. Het zet de toekomst van ziekenhuis ZorgSaam, het enige ziekenhuis in Zeeuws-Vlaanderen, op het spel. Dat melden ZorgSaam en zorgverzekeraar CZ.

Het aantal Zeeuwen dat de spoedeisende hulp in Knokke bezocht, is de afgelopen drie jaar bijna verdubbeld. ZorgSaam leed in 2023 een verlies van 11,5 miljoen euro. Het ziekenhuis in Terneuzen besloot vorig jaar om 14 miljoen euro te bezuinigen, schrijft Omroep Zeeland. Zo werden plannen voor modernisering uitgesteld en wordt minder extern personeel ingehuurd.

'Mensen moeten wel gaan'

De grootste zorgverzekeraar van Zeeland, CZ, is bezorgd over de toekomst van ZorgSaam. "Als steeds meer Zeeuws-Vlaamse patiënten gaan kiezen voor ziekenhuiszorg in Knokke, heeft dat gevolgen voor het zorgaanbod in de regio", zegt een woordvoerder. "Wij vinden het belangrijk dat er een ziekenhuis in de regio is, maar dan moeten mensen er wel heen gaan."

Waarom steeds meer Zeeuwen voor gezondheidszorg in België kiezen, weet de woordvoerder van CZ niet. "De motivatie zal per persoon verschillen", zegt hij.

Voor sommigen is Knokke bijvoorbeeld dichter bij dan Terneuzen. Maar het kan ook te maken hebben met de kwaliteit van de Belgische gezondheidszorg, die soms als beter wordt ervaren dan die van Nederland. "De standaarden zijn anders in België. Artsen besluiten daar bijvoorbeeld sneller over te gaan op opereren. Maar dat is niet altijd beter."

Spoedpost

Volgens de regionale omroep spelen bij de keuze voor Knokke boven Terneuzen ook het Zeeuwse huisartsentekort en de sluiting van de huisartsenspoedpost in Oostburg een belangrijke rol. De enige spoedpost in Zeeuws-Vlaanderen is nu in Terneuzen. Daardoor zouden steeds meer Zeeuwse patiënten gebruikmaken van de Belgische gezondheidszorg.

De woordvoerder van CZ kan niet uitsluiten, maar ook niet met zekerheid bevestigen dat de sluiting van de spoedpost in Oostburg reden is voor de verschuiving naar België.

Hoog aangeschreven

Het Nederlandse gezondheidsstelsel is een van de beste ter wereld, zegt ZorgSaam-bestuurder Kim Hurkens. "ZorgSaam staat hoog aangeschreven als het gaat om de kwaliteit van de zorg."

Volgens haar is ZorgSaam onmisbaar in Zeeland. "Maar ik denk dat het in deze grensregio ook heel erg belangrijk is dat je blijft samenwerken, dus ook met onze Belgische collega's."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een waarschuwing geplaatst bij het reisadvies voor toeristenplaats Vang Vieng in Laos, nadat er in Laos in korte tijd drie backpackers om het leven zijn gekomen en een Nederlandse backpacker is opgenomen in het ziekenhuis.

De Nederlandse toerist verkeert buiten levensgevaar, laat het ministerie weten. Bij de sterfgevallen gaat het om twee Denen en een Amerikaan. Hun overheden hebben de sterfgevallen bevestigd.

Mogelijk hebben de backpackers in Vang Vieng, een populaire stopplaats voor backpackers in het land in Zuidoost-Azië, met methanol vergiftigde alcohol gedronken. Dat schrijven Britse en Australische media, zoals The Guardian en ABC News.

Zeer giftig

Methanol is een zeer giftige vorm van alcohol die in de industrie gebruikt wordt als onder meer bestrijdingsmiddel, oplosmiddel of als brandstof.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt bij het reisadvies voor Laos sinds gisteren dat er deze maand in Vang Vieng "toeristen zijn overleden na het drinken van alcohol die vermoedelijk met drugs vervuild was".

Er wordt geadviseerd om eten en drinken in de gaten te houden.

Naast het nieuws over de Nederlandse en Deense backpackers zouden er ook twee Australische backpackers die in Vang Vieng verbleven in het ziekenhuis liggen.

Onder backpackers in Laos is onrust ontstaan, blijkt uit onder meer berichten in appgroepen. Vanuit de autoriteiten in Laos is er niet op het nieuws gereageerd.

Liam Payne, voormalig zanger van de boyband One Direction, is vandaag begraven. Verschillende beroemdheden, onder wie zijn oud-bandgenoten, waren bij de uitvaart aanwezig. Payne (31) overleed vorige maand toen hij van een balkon was gevallen in een hotel in Buenos Aires.

De uitvaartdienst werd gehouden in de St. Mary's-kerk in Amersham, zo'n veertig kilometer ten noordwesten van Londen. De kist van Payne werd in een witte koets met twee witte paarden naar de kerk gebracht.

De locatie was vooraf niet bekendgemaakt, om te voorkomen dat er een grote menigte op af zou komen. Desondanks verzamelden zich tientallen mensen uit de buurt en fans zich bij de kerk. Persbureau AP schrijft dat het publiek stilviel toen Payne's ouders uit een auto stapten en naast de koets gingen staan.

De koets was versierd met bloemen met de teksten "Son" (zoon) en "Daddy" (papa). Payne had met zangeres Cheryl Tweedy een 7-jarige zoon, Bear.

Een impressie van de uitvaart:

Aanwezigen bij de uitvaart waren onder anderen Payne's vriendin Kate Cassidy, acteur en presentator James Corden, oud-voetballer Robbie Keane en muziekmagnaat Simon Cowell, die de groepsleden van One Direction samenbracht nadat ze afzonderlijk auditie hadden gedaan voor het televisieprogramma The X-Factor. Cowell was een jurylid van de show.

Drie mensen aangeklaagd

One Direction groeide uit tot een van de meest succesvolle boybands aller tijden. Nadat de groep in 2016 uit elkaar was gegaan, begon Payne aan een solocarrière die het succes van One Direction niet kon evenaren. Hij vertelde ook openlijk over zijn worsteling met depressies en alcoholmisbruik.

Volgens Argentijnse aanklagers zijn bij Payne na zijn dood sporen van alcohol, cocaïne en een voorgeschreven antidepressivum aangetroffen. De zanger overleed toen hij op 16 oktober van een balkon viel op de derde verdieping van zijn kamer in het Casa Sur Hotel in de Argentijnse hoofdstad.

Drie mensen zijn voor zijn dood aangeklaagd, voor "het in de steek laten van een persoon gevolgd door de dood" en "het leveren en faciliteren van het gebruik van verdovende middelen". Het zou gaan om een zakenman die bevriend was met het One Direction-lid, een hotelmedewerker en iemand die Payne aan drugs zou hebben geholpen.

Een foto-impressie van de uitvaart:

Het is voor veel jongeren makkelijk om aan zwaar illegaal vuurwerk te komen. Leerlingen van zeker 275 middelbare scholen laten aan NOS Stories weten dat er op hun school in vuurwerk wordt gehandeld.

Wat er precies wordt verkocht en hoe groot die handel op verschillende scholen is, is niet duidelijk. Maar zwaar vuurwerk, zoals cobra's en shells, wordt regelmatig als voorbeeld genoemd in een vragenlijst die NOS Stories verspreidde onder jongeren.

Giovanni (13), niet zijn echte naam, verdient honderden euro's met het verkopen van illegaal vuurwerk op zijn middelbare school:

Verschillende jongeren die vuurwerk verkopen op school zeggen dat ze dat doen omdat het goed verdient, weinig moeite kost en omdat ze het stoer vinden. "Ik verdien 300 euro per maand", zegt Giovanni van 13 jaar. "Soms 500 euro, maar dat is in een goede maand."

Hij haalt via via vuurwerk en verkoopt dat vervolgens door op school. "Dan zeg ik: kom naar het fietsenhok, of van tevoren bij deze les. Dan geef ik het vuurwerk, en geven ze mij het geld."

De meeste jongeren zeggen dat ze op oudejaarsdag starten met het afsteken van vuurwerk, maar bij sommigen begint het al eerder te kriebelen en worden de knallers na de zomervakantie afgestoken. Wanneer zij hun vuurwerk halen en wat dit betekent voor de handel op school, is onduidelijk.

NOS Stories vroeg scholen naar de vuurwerkhandel. Veel scholen reageerden niet, maar van de scholen die de vragen wel beantwoordden, herkennen sommige het beeld van de handel. Andere scholen zeggen het niet te zien.

Een aantal scholen weet dat het gebeurt en probeert het te voorkomen. Een daarvan is het Jan Tinbergen College in Roosendaal. Daar komen wekelijks jeugdboa's langs om met leerlingen te praten over wat er op school speelt. Ook zijn er voorlichtingen en worden de kluisjes in samenwerking met de jeugdboa's en politie gecontroleerd.

Conrector Mayke Eckhardt: "We hebben in ieder geval een keer per jaar een kluisjescontrole die echt op vuurwerk is gericht, om er zo voor te zorgen dat er geen vuurwerk in de kluisjes ligt en dat het op school veilig blijft." Daar is dan ook een hond bij die kruit ruikt en zo vuurwerk opspeurt."

Toch zeggen sommige leerlingen van de school dat er nog steeds vuurwerk wordt meegenomen en dat het dan op andere plekken wordt verstopt dan in kluisjes.

Explosief op school

Dat er op veel scholen handel is, vinden verschillende organisaties zorgelijk. "Vuurwerk hoort helemaal niet op school", zegt directeur Martijntje Bakker van VeiligheidNL, een organisatie die onder meer onderzoek doet naar vuurwerkletsel. "Je mag het daar niet afsteken en je brengt gewoon een explosief de school binnen."

Vooral het zware illegale vuurwerk, zoals een cobra, kan enorme schade veroorzaken. Het aantal jongeren tussen de 12 en 15 jaar dat gewond raakt door het afsteken van illegaal vuurwerk ziet de organisatie de afgelopen jaren toenemen. Waardoor die toename komt, wordt nu onderzocht door VeiligheidNL.

De politie is niet verrast dat er op veel middelbare scholen gehandeld wordt in vuurwerk. Woordvoerder David Howes-Smith: "Het gemak waarmee dergelijk explosief materiaal verkrijgbaar is baart ons grote zorgen. We zien ook dat vuurwerk op grote schaal wordt verhandeld via socialemediakanalen waar bijvoorbeeld cobra's voor weinig geld te krijgen zijn."

De politie vindt het daarom belangrijk dat er preventief meer gedaan gaat worden om vuurwerk op scholen aan te pakken. Bijvoorbeeld voorlichtingen geven, een goed schoolbeleid hanteren en samenwerken met ouders en agenten.

Tegen een voormalige arts (70) is zes jaar cel geëist voor zware mishandeling en oplichting. De man zei dat hij met lichttherapie die hij zelf had bedacht kankerpatiënten gemakkelijk kon genezen. Daar betaalden de patiënten hem volgens het Openbaar Ministerie (OM) veel geld voor.

De officier van justitie spreekt van "een soort marteling" en een "zeer pijnlijke behandeling". Een slachtoffer dat inmiddels is overleden, liep ernstige brandwonden en ontstekingen op.

"Hij gaf hun valse hoop door te zeggen dat er geen bijwerkingen waren en ze zouden genezen", zegt de officier van justitie. De man behandelde mensen in Rotterdam, maar ook op andere plekken in het land.

'Omstreden werkwijze'

Patiënten wier gezondheid achteruitging, kregen zelf de schuld. Het kwam volgens de man dan door gebrek aan motivatie of het niet goed innemen van de medicatie.

De voormalige arts ging volgens het OM gewoon door "met zijn omstreden werkwijze ondanks dat hij onherroepelijk was doorgehaald uit het BIG-register voor artsen".

"De mensen vertrouwden hem omdat hij zich presenteerde als arts die miskend werd door de overheid", zegt de officier van justitie. "De slachtoffers waren mensen die leden aan kanker, van wie duidelijk was dat zij zich vastklampten aan elke strohalm of van wie bekend was dat zij zich juist niet regulier wilden laten behandelen."

Het ging volgens het OM "stuk voor stuk" om kwetsbare mensen. Zij waren dan ook "zeer beïnvloedbaar door een man die beweerde wetenschapper te zijn en beloofde ze te genezen".

Minister Eppo Bruins (Cultuur en Media) verlengt de vergunning van de NPO toch met twee jaar, tot 2028. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Bruins zegt dat hij meer tijd nodig heeft om de plannen voor de hervorming van de publieke omroep uit te werken.

De coalitiepartijen VVD, NSC, PVV en BBB wilden de vergunning met slechts één jaar verlengen, tot 2027, maar dat wordt volgens Bruins te krap.

Het hervormen van de publieke omroep moet zorgvuldig gaan en dat heeft tijd nodig, schrijft de minister in de brief.

Kritisch rapport over toekomst publieke omroep

De publieke omroep krijgt doorgaans een vergunning van vijf jaar. De huidige concessie loopt eind 2026 af. In dat jaar zou de NPO normaal gesproken opnieuw een vergunning krijgen voor vijf jaar.

Het vorige kabinet wilde die concessie verkorten naar twee jaar, tot 2028. Toenmalig staatssecretaris Gräper van Media nam dat besluit nadat het Adviescollege Publieke Omroep een kritisch rapport uitbracht over de NPO in opdracht van het kabinet.

In dat rapport deed het college aanbevelingen om de publieke omroep toekomstbestendig te maken. Zo werd onder meer geadviseerd dat er maximaal zes omroepenverenigingen zouden moeten zijn. Ook staat in het rapport dat de omroepen aan strengere voorwaarden moeten voldoen. Om goed te hervormen moet daar wel de tijd voor genomen worden, stelt het Adviescollege.

NPO blij met verlenging

De NPO vindt het goed nieuws dat minister Bruins huidige concessieperiode met twee jaar wil verlengen. "Om tot een toekomstbestendig en beheersbaar omroepbestel te komen, is die ruimte en zorgvuldigheid inderdaad nodig. Tegelijkertijd is snelheid geboden omdat in 2027 het bestel nog niet is hervormd. De publieke omroep moet vanaf 2027 jaarlijks wel al circa 107 miljoen bezuinigen. Dat zal in een ongewijzigd bestel helaas stevige consequenties hebben", staat in een verklaring van de NPO. Voor de bezuinigingen treft de publieke omroep op dit moment voorbereidingen.

In het eerste kwartaal van 2025 zal minister Bruins zijn hervormingsvoorstel naar de Kamer sturen.

Het Europees Parlement is het na een harde politieke strijd eens geworden over de benoeming van de Eurocommissarissen voor de nieuwe Europese Commissie. Later vanavond stemmen de leiders van de grote partijen naar verluidt in met de nieuwe Commissie, melden bronnen.

De afgelopen weken liep de politieke spanning in het parlement hoog op, omdat de grote partijen weigerden in te stemmen met elkaars belangrijkste kandidaat-commissarissen.

Zo weigerden de sociaaldemocraten en liberalen in te stemmen met de rechts-radicale Italiaanse kandidaat Raffaele Fitto. Hij is lid van de partij van de Italiaanse premier Meloni, Fratelli d'Italia. Ze vonden dat iemand met zijn achtergrond een veel te belangrijke post zou krijgen in de Commissie.

Omgekeerd blokkeerden de christendemocraten de Spaanse kandidaat EU-commissaris Teresa Ribera. De sociaaldemocraat ligt in haar thuisland onder vuur van Spaanse christendemocraten naar aanleiding van de overstromingen in Valencia.

Cruciale rol christendemocraten

Op de achtergrond speelt de angst onder de pro-Europese middenpartijen dat de machtige christendemocratische partij in de toekomst te makkelijk zaken zou gaan doen met radicaal rechts in het Europees Parlement. In de vorige periode was er een coalitie van middenpartijen die in de EU de koers bepaalde.

Na de Europese verkiezingen van afgelopen juni, is dat veranderd. De christendemocraten zijn veruit de grootste partij geworden en zijn nodig voor elke werkbare meerderheid. Ze kunnen daardoor meerderheden vormen met zowel de pro-Europese middenpartijen als met de rechts-radicale partijen die een grotere rol opeisen.

Intentie

Vandaag werd hier alsnog een oplossing gevonden door een verklaring op te stellen over de koers van Europa voor de komende jaren. Daarin spreken de partijen de intentie uit om de komende jaren constructief samen te werken.

Voor de sociaaldemocraten was dit uiteindelijk voldoende om het verzet tegen de Italiaanse Fitto op te geven. Omgekeerd hieven de christendemocraten hun blokkade tegen de Spaanse kandidaat Ribera op. Wel vinden ze nog altijd dat Ribera moet opstappen als ze in de toekomst vervolgd wordt voor haar betrokkenheid bij de overstromingen in Spanje.

Het akkoord van vandaag geldt voor alle afzonderlijke commissarissen. Volgende week woensdag stemt het Europees Parlement in Straatsburg nog een keer over de gehele Europese Commissie. Als er in die stemming groen licht komt kan de nieuwe ploeg van Ursula von der Leyen op 1 december van start.

Bewoners van het Wallengebied zijn naar de rechter gestapt om de opening van een nieuwe daklozenopvang aan de Barndesteeg te voorkomen. Zij vrezen dat de overlast in de toch al overvolle wijk alleen maar toeneemt: "De gemeente gaat te ver."

Al jaren zet actiegroep Stopdegekte zich in om overlast in het Wallengebied tegen te gaan. Daarbij richten ze zich normaal gesproken op overlast van drugsdealers of toeristen. Zo patrouilleerde Romeo Hoost hele weekendnachten op straat om toeristen aan te spreken op het gooien van vuilnis op straat, wildplassen of zelfs poepen op de stoep.

Maar ditmaal hebben de bewoners andere zorgen: een nieuwe winteropvang voor daklozen. Die zou op 1 december moeten openen in een voormalig hostel aan de Barndesteeg, maar bewoners hebben nu een rechtszaak aangespannen tegen de gemeente om de opvang tegen te houden.

Te veel opvang

"Laat één ding duidelijk zijn: daklozen moeten onderdak krijgen", zegt Romeo Hoost. "Maar ga geen 180 daklozen plaatsen in een wijk waar we al zoveel rommel hebben. Dat gaat voor extra overlast zorgen." Mede-Wallenbewoner Huug Scholten, tevens advocaat van de actiegroep, vult aan: "We hebben al zeven opvangen van allerlei organisaties in de directe omgeving. Die geven al heel veel overlast, dus dit kan er eigenlijk niet bij."

De actiegroep zou graag zien dat opvanglocaties voor daklozen beter over de stad verdeeld worden. Zij menen dat hun wijk een onevenredig aantal daklozen moet opvangen. Bovendien zou deze locatie in strijd zijn met het bestemmingsplan, dat volgens Scholten het openen van nieuwe locaties in hun wijk verbiedt: "Het is de bedoeling dat er geen nieuwe locatie voor in de plaats komt wanneer een oude locatie sluit. Maar nu zie je dat de gemeente toch een oogje toeknijpt als het ze goed uitkomt."

De gemeente laat weten dat voor deze opvang een vergunning is verleend om af te wijken van het bestemmingsplan. Daar is een aantal voorwaarden aan verbonden om de leefbaarheid in de buurt te garanderen. Zo is er begeleiding door het Leger des Heils, is er beveiliging aanwezig en mogen dak- en thuislopen de opvang niet meer in- en uitlopen als ze eenmaal binnen zijn. 's Ochtends worden ze doorverwezen naar inloophuizen van de Regenboog Groep.

Daarnaast heeft de gemeente ervoor gekozen deze opvang voornamelijk voor economisch daklozen, jongvolwassenen en vrouwen open te stellen. Volgens Hoost maakt dat voor de overlast niets uit: "Drugsverkoper gaan hier komen hangen, vooral als er vrouwen zijn, want dan denken ze dat het sekswerkers zijn. Met alle gevolgen van dien."

Toenemend aantal daklozen

Bewoners voelen zich al langer niet serieus genomen door de gemeente. Tijdens een bewonersavond over de geplande opvang deze zomer kregen zij het idee dat hun kritiek werd weggewuifd. Scholten: "Het besluit was eigenlijk al genomen, we hadden niets meer te zeggen."

De gemeente zegt dat zij voor humane opvang wil zorgen, met name in de winter. De afgelopen jaren is het aantal daklozen bovendien fors toegenomen. Zo staan er meer dan 600 mensen op een wachtlijst voor opvang. De Regenboog Groep schat het aantal economisch daklozen in Amsterdam op 2500. 

Ondanks alle overlast piekert Hoost er niet over om te verhuizen: "Ik laat me niet verjagen door een groep daklozen, ik laat me niet verjagen door drugsverkopers, ik laat me niet verjagen door sekswerkers."

De rechter buigt zich op 25 november over de zaak.

Er bestaat een kans dat veerpont Nieuwe Meer volgend jaar toch kan blijven varen. Wethouder Melanie van der Horst gaat kijken of er wat geld voor te vinden is, ondanks het eerdere besluit om met de subsidie te stoppen. "We gaan kijken waar we het geld vandaan halen, maar het is zo'n klein bedrag dat dat vast gaat lukken", aldus een woordvoerder. 

Begin deze maand namen liefhebbers van de veerpont Nieuwe Meer een duik in het water als protest tegen het besluit vanuit de gemeente om de subsidie te stoppen. Het bedrag van 50.000 euro gemeenschapsgeld per jaar zou vanaf 2025 worden stopgezet. De pont vaart sinds 1990 met een financiële bijdrage van de gemeente van de Nieuwe Meer naar het Amsterdamse Bos. 

Van der Horst sprak vorige week tijdens een raadsvergadering haar intentie uit om het geld te vinden en nog een poging te wagen om de Nieuwe Meer toch te laten varen. "Als dat gelukt is, dan melden we dat aan de raad. Over de jaren daarna nemen we volgend jaar een beslissing", aldus de woordvoerder. Het is dus nog niet zeker of de veerpont kan blijven varen op subsidiegeld. 

Van der Horst liet in oktober weten niet meer financieel bij te willen dragen aan een 'recreatief pontje', mede omdat een andere pont, Ome Piet, wel zonder subsidie vaart. "Vorig jaar hebben we pont Nieuwe Meer voor het laatst ondersteund, zodat de schipper de tijd had zich voor te bereiden om zonder steun van de gemeente te varen", liet de wethouder toen weten. 

Dat schoot in het verkeerde keelgat bij de liefhebbers van de pont. Stadsdeelcommissielid Reina van Zwoll (De Groenen Basis Piraten) liet na het besluit weten 'dat dit gewoon geen goede conclusie is'. "En dat vind ik erg, dat er zo'n ingrijpende beslissing wordt genomen aan de hand van foute informatie."

Buurtbewoners zamelden handtekening in voor een petitie, die ook aan Van der Horst werd overhandigd. De petitie werd meer dan 1700 keer ondertekend. 

De eerste huurders konden vandaag de sleutel ophalen van hun spiksplinternieuwe houten huis in de Kolenkitbuurt in Nieuw-West. Het complex voor sociale huurders bestaat voornamelijk uit hout en dat zou de toon moeten zetten voor de toekomst. "Als je ditzelfde gebouw zou realiseren in beton, ben je maanden langer aan het bouwen."

Eén voor één druppelen de nieuwe huurders binnen. Met een grote lach op hun gezicht, want de meesten wachten al lang op een woning. Dat deze van hout is gemaakt, vinden ze een bonus. "Het voelt een beetje alsof ik in een Zwitsers chalet woon, alsof ik op vakantie ben", lacht een bewoner. "En het ruikt lekker", vertelt een ander. 

We krijgen een rondleiding van Hans Rietdijk, projectontwikkelaar van woningcorporatie Stadgenoot. Hij legt uit dat bouwen met hout veel tijd scheelt. "Bouwbedrijf De Nijs heeft het uitgerekend. Als je ditzelfde gebouw met hetzelfde ontwerp zou realiseren in beton, dan zou je een paar procent goedkoper uit zijn, maar ben je wel maanden langer aan het bouwen."

In totaal duurde het bouwproject een jaar. Rietdijk: "Maar je zou het ook twee maanden sneller kunnen bouwen."

Naast dat het bouwmateriaal ook nog eens licht is, is het grootste voordeel de duurzaamheid. "We moeten anders gaan bouwen. Beton en baksteen zijn materialen die heel erg veel koolstofdioxide genereren", vertelt Rietdijk. "Dus het is al duurzaam om niet beton en baksteen te gebruiken." 

En er is nog een aspect dat het duurzaam maakt. In hout zit namelijk koolstofdioxide, oftewel CO2, opgeslagen. De boom filtert dit uit de lucht. Als de boom dood gaat en gaat rotten, komt er weer koolstofdioxide vrij. Kap je de boom en gebruik je het als bouwmateriaal, dan zit er in dat hout nog opgeslagen koolstofdioxide.

Brandveiligheid

En dan nog de vraag: hoe zit het met de brandveiligheid, aangezien hout en vuur meestal geen goede combinatie zijn? "Ja, hout brandt", beaamt Rietdijk. "Maar het gebouw voldoet natuurlijk aan de veiligheidseisen." Zo zijn er voorzetwanden geplaatst in de woningen. "Daardoor loop je eigenlijk helemaal geen risico. Daarnaast: als er brand ontstaat, is hout heel voorspelbaar. Het heeft een zogenoemde inbrandsnelheid en de brandweer kan er al snel bij zijn voordat het heel erg kan worden."

De huurders die net hun sleutel hebben gekregen zijn in ieder geval blij. "Er moeten veel huizen worden gebouwd, dus dit is een hele goede oplossing."

Een auto en lijnbus 18 richting CS zijn begin deze avond met elkaar in botsing gekomen bij de Haarlemmer Houttuinen in het centrum. Volgens een getuige reed de auto over de rijbaan en wilde deze links afslaan. Daarbij zag de autobestuurder de bus over het hoofd. 

Het ongeluk gebeurde ter hoogte van de Buiten Dommersstraat. In de auto met Pools kenteken zaten drie personen. Door de botsing met de bus kon de bestuurder niet uit de auto komen. "Deze is door de brandweer via de bestuurderszijde uit de auto gehaald", aldus een getuige ter plaatse. 

Een ambulance kwam ter plaatse. De drie personen zijn nagekeken, maar hoefde niet mee naar het ziekenhuis. Zowel de bus van het GVB als de personenauto zijn flink beschadigd. De personenauto en bus zijn weggesleept. De weg was rond 19.20 uur weer vrijgegeven. 

Omleidingen

Bus 18, 21 en 22 reden om vanwege het ongeluk. Bus 18 richting Slotervaart rijdt om vanaf halte CS. Ook bus 21 richting Geuzenveld en bus 22 richting Station Sloterdijk rijden om vanaf CS. 

Een man is gewond geraakt tijdens een schietpartij voor de flat Grubbehoeve in Zuidoost. Een woordvoerder van de politie laat weten dat 'het slachtoffer aanspreekbaar is'. "We zijn in de omgeving op zoek naar een verdachte."

De melding van de schietpartij kwam rond 17.45 uur bij de politie binnen. Het slachtoffer werd met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. 

Het gebied rondom de flat in Zuidoost is met lint afgezet. In de omgeving wordt gezocht naar een verdachte. De recherche en forensische opsporing zijn een onderzoek gestart. 

De politie laat weten op zoek te zijn naar getuigen die de verdachte eventueel kennen of camerabeelden hebben van het schietincident. 

Op school, in de winkel, in de bus en online: kinderen en jongeren in de stad met een migratieachtergrond ervaren dagelijks discriminatie en racisme. Dat blijkt uit een nieuw rapport van kinderombudsman Annemarie Tuzgöl-Broekhoven. De gevolgen op de langere termijn zijn groot. De kinderen lopen een hoger risico op psychische problemen en een negatief zelfbeeld. 

Er staan schrijnende voorbeelden in het onderzoek, uitgevoerd door de kinderombudsman en Stichting Alexander. Zij spraken met 73 kinderen tussen de 8 en 18 jaar, die vertellen dat ze structureel buitengesloten en gepest worden.

En dat is niet alleen door leeftijdsgenoten, maar vaak voelen ze zich ook door volwassenen anders behandeld. "Ik word vaak gevolgd in winkels. Dan denk ik: waarom? Denk je dat ik ga stelen? Dat voelt echt rot", aldus een van de kinderen uit het onderzoek.

Meerdere geïnterviewden verklaren dat ze ook gediscrimineerd worden door hun leerkracht. "Pas toen iedereen begon te filmen werd het een probleem. En toen moest die juffrouw met de directeur gaan praten. Maar die is zelf ook wit, dus ik dacht: die gaat haar vast nog een kans geven", vertelt een meisje. 

"Er was een iPad kwijt op school, toen kwamen ze de les binnen en gingen de serienummers checken. Eén man bleef maar naar mijn klasgenoot kijken. En zei: 'heb je geen extra iPad in je tas?' Hij was bijna zeker dat die Marokkaanse jongen uit mijn klas die had gestolen." 

'Geen vertrouwen meer'

Volgens kinderombudsman Tuzgöl-Broekhoven is het genoeg geweest en moet er nu actie ondernomen worden. "Het meest verontrustend is dat oudere kinderen het probleem soms al accepteren als 'normaal'. Ze hebben geen vertrouwen meer in oplossingen."

De kinderen en jongeren werd ook gevraagd of ze oplossingen kunnen bedenken. Daaruit blijkt dat ze vinden dat er meer over racisme gepraat moet worden. Daarnaast pleiten ze voor het opzetten van een laagdrempelig meldpunt waar kinderen met professionals kunnen praten. 

Het rapport van de kinderombudsman is vandaag gepresenteerd aan wethouder Touria Meliani (Inclusie en Antidiscriminatiebeleid) tijdens een bijeenkomst voor kinderen, ouderen, beleidsmakers en professionals. Aan haar is gevraagd om actief aan de slag te gaan met het rapport en de ideeën die zijn aangedragen om het probleem tegen te gaan. 

De kinderombudsman wil de komende tijd in gesprek met de gemeente, scholen en kinderen over het probleem. 

De liftellende bij metro's wordt alleen maar groter: op ruim een derde van de stations doet-ie het niet. En bewoners van de Wallen stappen naar de rechter vanwege de nieuwe daklozenopvang. Dat en meer in het AT5 Nieuws van woensdag 20 november.

De stad moet voor iedereen toegankelijk zijn, ook ouderen en mensen met een beperking. Daarom gaat de gemeente ondernemers, organisaties en initiatieven financieel helpen om hun toegankelijkheid te verbeteren. Wie bijvoorbeeld een rolstoelhelling voor hun gebouw wil plaatsen, kan binnenkort een subsidieaanvraag tot 25.000 euro doen. 

De gemeente begint met de subsidie omdat het voor sommige Amsterdammers niet vanzelfsprekend is om mee te doen in de stad. "Samen met bewoners en ondernemers wil de gemeente Amsterdam de stad zo toegankelijk mogelijk maken voor iedereen, zeker met het toenemend aantal ouderen."

Zo laat wethouder Alexander Scholtes (Zorg) weten dat de stad nog lang niet toegankelijk genoeg is voor ouderen of mensen met een beperking. "Dat leer je snel genoeg als je met iemand in een rolstoel of iemand met een visuele beperking door de stad wandelt. Met deze nieuwe subsidieregeling stellen we organisaties in staat samen met ons hun toegankelijkheid te verbeteren." Zo worden er volgens de wethouder 'kleine, maar concrete stappen gezet richting een meer inclusief Amsterdam'. 

Verminderen barrières

Ondernemers, organisaties en initiatieven die zelf niet genoeg middelen hebben om aanpassingen te maken, kunnen een aanvraag doen. "Het kan gaan om bouwkundige aanpassingen, zoals een rolstoelhelling of een aangepast toilet. Of om digitale toegankelijkheid van een website, door bijvoorbeeld een spraakvoorziening in te stellen", aldus de gemeente. Ook kan de subsidie worden gebruikt om vrijwilligers te trainen in de omgang met mensen met een beperking.

Er zal in zowel 2025 als 2026 300.0000 euro beschikbaar worden gesteld vanuit het Programma Ouderen. Aanvragen kunnen vanaf januari volgend jaar worden ingediend via de website van de gemeente. 

IDFA heeft een klacht binnengekregen over een incident tussen Frits Barend en een pro-Palestinademonstrant tijdens de openingsavond van het documentaire- en filmfestival in Carré. De organisatie onderzoekt de klacht. "We nemen dit uitermate serieus."

IDFA wil omwille van privacy niet op de klacht ingaan. Het is dus onduidelijk waar het precies over gaat. Frits Barend bevestigt dat de klacht over hem gaat, maar volgens hem wordt het incident opgeblazen. Hij zegt dat het incident zich afspeelde voor het begin van de film die tijdens de openingsavond vertoond zou worden.

Activist

Een activist gooide op dat moment pamfletten door de lucht en sprak daarbij zijn steun uit voor Palestina. Hij zou het er niet mee eens zijn geweest dat er op het festival ook films van Israëlische makelij vertoond zouden worden. De film die op de openingsavond te zien was had niets met Israël te maken.

Daarna kreeg de activist het aan de stok met Frits Barend, die in dezelfde rij was gaan zitten. "Ik zei tegen hem, je komt hier toch voor de film?" Barend bleef naar eigen zeggen zitten toen de man langs hem heen wilde lopen om de zaal te verlaten. "Daar heeft hij iets enorm groots van gemaakt."

Ook riep Barend: "Free the hostages, if you do this in Gaza, you will be killed."

Onderzoek

Barend zegt zelf niet te weten waar hij nu precies van beschuldigd wordt. Wel heeft hij contact gehad met IDFA. "Ik heb gezegd dat ik verwacht dat ze nu ballen tonen. Ze waren er zelf bij en weten precies wat er is gebeurd."

De klacht werd afgelopen zondag ingediend. De woordvoerder van IDFA laat weten dat het onderzoek volgens protocol binnen 20 dagen afgerond moet worden.

Een fietser die maandag op de Wethouder Frankeweg in Oost werd aangereden door een lijnbus, ligt in 'zeer kritieke' toestand in het ziekenhuis. De politie heeft de man pas vandaag kunnen identificeren. 

Het ongeluk gebeurde maandagmiddag rond 13.30 uur. De fietser werd door de bus geraakt toen hij probeerde over te steken. Volgens een politiewoordvoerder is de toestand van de man 'zeer kritiek'.

Tot vandaag was het onbekend wie de man was, maar inmiddels heeft de politie zijn identiteit achterhaald. Daardoor hebben agenten de familie van het slachtoffer inmiddels over het ongeluk kunnen informeren.

Er wordt nog onderzocht hoe het ongeluk precies kon gebeuren. De buschauffeur is als getuige gehoord. De politie ziet hem dus niet als verdachte in deze zaak.

Al meer dan 10 jaar staat de koffiekar van Khalid Khawaja bij de ingang van het Vondelpark aan de Amstelveenseweg, maar zijn toekomst is onzeker. Hij heeft vijf jaar geleden met de gemeente afgesproken dat de vergunning voor de kar zou lopen totdat hij met pensioen mag. Vrijdag wordt hij 67 en of de vergunning verlengd kan worden, wordt nog onderzocht door het stadsdeel.

Een regenachtige ochtend, maar vrolijk als altijd helpt Khawaja zijn buurtgenoten aan een kopje koffie. Mogelijk doet hij dat deze week voor het laatst, tot onbegrip van zijn vaste klantenkring. "Ik snap er niets van", aldus fietsenmaker 'van tegenover' Rogier Bosbaan. "Waarom?"

Hij krijgt bijval van Virgil, die een cappuccino bestelt. "Je ziet nu dat mensen hier blijven staan", beschrijft hij. "Hier maak je een babbeltje met elkaar, heel snel en heel gemakkelijk. Hij verbindt de mensen en dat is wat Amsterdam kan gebruiken."

Khawaja sprak in 2019 met de gemeente af dat zijn vergunning tot zijn 67e door zou lopen, zegt een woordvoerder van stadsdeel Zuid. Deze vergunning kan in principe niet verlengd worden, maar toch heeft Khawaja in september een aanvraag gedaan om langer te mogen blijven staan.

Kar mag voorlopig blijven

Momenteel wordt door stadsdeel Zuid onderzocht of er een uitzondering kan worden gemaakt. Tot daar uitsluitsel over is, mag de kar van Khawaja blijven staan. Dat kan nog enkele weken duren. 

De verjaardag van Khawaja, aanstaande vrijdag, betekent dus nog niet helemaal het einde van zijn koffiekar. Zelf moet de ondernemer niet denken aan een pensioen. "Ik wil het blijven doen, omdat ik het heel leuk vind", lacht hij. "Het zit in mij. Ik moet blijven werken."

Voor de koffiespecialist zelf is het een pittige periode. Khawaja verloor eind oktober zijn vrouw en kan de afleiding van de koffiekar goed gebruiken, vertelt hij. Tegelijkertijd is hij op zijn beurt een steunpilaar voor de buurt. "De gemeente wil graag die hotdog-dingen behouden, maar ik ben hier lekker gezellig met lekkere koffie en mij willen ze weg", aldus Khawaja. "Waarom? Ik begrijp daar helemaal niets van. "

Petitie

Om het belang van de koffiekar te benadrukken is er door de buurt een petitie gestart om te pleiten voor verlenging. Deze is al bijna 600 keer ondertekend. "Ik denk dat hij voor veel mensen in de buurt heel belangrijk is", aldus een buurtbewoner. "Vooral voor mensen die alleen zijn, wat ouder zijn, eenzaam zijn. Ik denk dat de gemeente het echt onderschat wat het voor de gemeenschap betekent."

Er komt weer een verhoging aan van de parkeerkosten. Zowel parkeren met een parkeervergunning als per uur betalen wordt volgend jaar duurder. Dat heeft het stadsbestuur deze week besloten. 

Het gaat in beide gevallen om een stadsbrede verhoging van 3,5 procent. Dat betekent bijvoorbeeld voor grote delen van de binnenstad dat op straat parkeren in 2025 geen 7,50 euro, maar 7,76 euro per uur kost. Verder zal een parkeervergunning voor dat deel van het centrum straks geen 631 euro per jaar, maar 653 euro kosten. 

De gemeenteraad moet zich nog buigen over de verhogingen, maar de verwachting is dat in ieder geval de coalitiepartijen er niet voor zullen gaan liggen en het voorstel dus een meerderheid haalt.

Aangepast aan inflatie

In de eigen nieuwsbrief spreekt de gemeente van een verhoging. PvdA-raadslid Farley Asruf noemt het op X wel indexatie, dat betekent dat het bedrag wordt aangepast aan de inflatie. "Wordt al sinds 2019 jaarlijks gedaan als het om parkeren gaat."

Riool

Ook de rioolheffing gaat omhoog. Het gaat om een stijging van 11 procent. "De verhoging is nodig om de stijgende kosten van de renovatie van het rioolstelsel en de loon- en prijsstijgingen te dekken", schrijft de gemeente. Verder wil het college van burgemeester en wethouders onderzoeken of het bedrag voor grootverbruikers omhoog kan, zodat mensen die minder van de riolering gebruik maken minder geld kwijt zijn.

Ook over de rioolheffing zal de gemeenteraad nog moeten stemmen. 

Op ruim een derde van alle metrostations in de stad doet de lift het niet. Het gaat om 14, van de 38 metrostations in totaal. Tien van de veertien metrostations zijn zelfs voor mindervaliden helemaal onbereikbaar; zo hebben negen stations maar één lift en de twee liften op station Lelylaan doen het beide niet. 

Naast 38 metrostations heeft het GVB nog 12 tramhaltes met liften. In totaal zijn 21 liften van de 93 liften die het GVB in beheer heeft buiten gebruik. "Op 21 locaties staan er liften stil waarvan 14 metrostations zijn. Dit wil overigens niet zeggen dat alle 14 metrostations onbereikbaar zijn. Sommige stations hebben meerdere liften of zijn via alternatief vervoer bereikbaar. Ook kan een busje op afroep worden gebeld", vertelt een woordvoerder van het GVB. 

Het GVB biedt excuses aan voor de situatie, maar laat weten dat het voornamelijk ligt aan de lange wachttijden van kapotte onderdelen. Een structurele aanpak is er pas wanneer de oude liften worden vervangen, maar dat kan niet van vandaag op morgen gebeuren, vertelt de directeur Techniek bij het GVB Paul Carstens.

Op  één traject is het helemaal ellende op het moment: zo zijn er van de tien metrostations tussen de Isolatorweg en station Zuid,  zeven stations onbereikbaar voor mindervaliden. Dat geldt ook voor de Henk Sneevlietweg, waar Frans Rademaker vlakbij woont. Hij is mindervalide en afhankelijk van de metro. "Mijn actieradius is klein. Ik heb beperkte mogelijkheden om weg te gaan", vertelt hij. Omfietsen naar de Heemstedestraat heeft voor hem geen zin, want ook daar doet de lift het niet. 

Alternatief vervoer

Het gaat dus voornamelijk om oude liften, die pas op termijn vervangen kunnen worden. Daarom zegt het GVB een verbeterprogramma te hebben gestart om de defecten van liften sneller op de radar te krijgen.

Maar voor het traject tussen de Isolatorweg en Zuid, lijkt dat programma nog niet helemaal op te gaan. Carstens wijst dan ook op het alternatieve vervoer dat mensen die afhankelijk zijn van de lift, zoals Rademaker, kunnen bellen. In de praktijk wordt daar nog maar weinig gebruik van gemaakt. "Mogelijk kunnen we daar nog op verbeteren, zodat iedereen op de hoogte is van het alternatieve vervoer en mogelijk moeten we dat nog beter uitleggen", aldus Carstens. 

Een GVB-bus is vanmiddag klem komen te zitten in de Albert Luthulistraat in de Transvaalbuurt in Oost. Ook raakte de bus een geparkeerde auto. 

Normaal rijden er geen GVB-bussen in deze straat. "Die bus kan daar niet weg, omdat hij de bocht niet kan maken en niet achteruit kan", laat een omstander aan AT5 weten. "Niemand begrijpt wat die bus daar doet, waarom hij is omgereden en wat er nu moet gebeuren. Plus er is al schade gereden."

Een woordvoerder van het GVB zegt dat de chauffeur per ongeluk de verkeerde route reed. "Als er schade is ontstaan, dan wordt dat uiteraard afgehandeld door onze verzekeringsmaatschappij."