Een federale rechter in de VS heeft bepaald dat de regering-Trump niet op korte termijn tienduizenden ambtenaren kan ontslaan. De Amerikaanse regering heeft zich niet gehouden aan de procedures die gelden rond massaontslagen, oordeelde de rechter in de staat Maryland.

Zo verzuimde de regering voorafgaand aan het ontslag de betrokken staten en lokale overheden op de hoogte te brengen. Negentien staten en het Washington-district stapten daarop naar de rechter. De rechter, die hen in het gelijk stelt, zegt alleen in die gebieden te kunnen eisen dat de ontslagen worden teruggedraaid.

Sinds het aantreden van Trump in januari kregen zeker 24.000 werknemers van overheidsinstanties verspreid over het land ontslag aangezegd. Het gaat veelal om werknemers die korter dan een jaar hun meest recente functie bekleedden, maar soms al jaren in andere rollen voor de overheid hebben gewerkt.

Trumps regering stelt dat de ontslagen het gevolg zijn van ondermaatse prestaties van de werknemers. Techmiljardair Elon Musk, topadviseur van Trump en aanjager van het Department of Government Efficiency (DOGE), zette de ontslaggolf onder ambtenaren begin dit jaar in. Hij eiste dat ambtenaren hun recente prestaties aan hem zouden mailen, anders zou ontslag volgen.

Opzegtermijn genegeerd

Met zijn nieuwste uitspraak gaat de rechter in Maryland een stap verder dan bij zijn eerdere uitspraak vorige maand. Toen oordeelde hij dat de ontslagen vermoedelijk illegaal waren, onder meer omdat de opzegtermijn van 60 dagen niet in acht was genomen. Daarop beval hij achttien agentschappen om weggestuurde werknemers terug te nemen, in afwachting van andere rechtszaken.

De regering-Trump ging meteen tegen die beslissing in beroep. Die beweert dat de ontslagen rechtmatig waren en de rechter niet de bevoegdheid heeft om die ontslagen terug te draaien - dat zou aan de federale overheid zijn. Maar een federaal hof van beroep weigerde om een streep te zetten door de uitspraak van de rechter.

Nederlanders die naar of via het Verenigd Koninkrijk willen reizen moeten vanaf vandaag beschikken over een speciale reisvergunning. Deze zogeheten ETA is online aan te vragen via een speciale app en is twee jaar geldig. Binnen die periode kunnen vergunninghouders meermaals naar het VK reizen. Daarmee is de ETA vergelijkbaar met regelingen in de VS en Canada.

De Britse regering stelde de reisvergunning begin dit jaar al verplicht voor reizigers uit vijftig niet-Europese landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada en Australië. Vanaf vandaag zijn ook Europese burgers verplicht zich voorafgaand aan hun reis online te registreren. De beslissing zou vervolgens binnen drie dagen bekend moeten zijn, al kan het ook veel sneller gaan.

De Britse douane wil door de aanvragen beter zicht krijgen op wie het Verenigd Koninkrijk in wil reizen en voorkomen dat personen "die een bedreiging vormen" binnenkomen. Ook wie alleen overstapt op een Britse luchthaven moet een Electronic Travel Authorisation (ETA) aanvragen.

Vakantie en familiebezoek

De ETA is bedoeld voor wie naar Engeland, Schotland, Noord-Ierland of Wales wil voor vakantie, bezoek aan familie en vrienden, een zakenreis of korte studieperiode. Met de reisvergunning op zak kun je maximaal zes maanden aaneengesloten blijven. Wie wil werken of een volledige studie wil volgen moet een regulier visum aanvragen.

De kosten van de ETA-aanvraag bedragen 10 pond per persoon, omgerekend zo'n 12 euro. Volgende week woensdag gaat dat tarief omhoog naar 16 pond, een kleine 20 euro. Ook baby's en kinderen hebben een reisvergunning nodig.

Nederlandse reisorganisaties houden er rekening mee dat vakantiegangers die naar het Verenigd Koninkrijk reizen vanaf vandaag langer moeten wachten aan de grens. Ze hebben klanten erop gewezen dat ze op tijd hun reisvergunning moeten aanvragen. Zonder dat document kunnen ze worden geweigerd op een vlucht, trein of boot naar het VK.

Minister Faber van Asiel en Migratie (PVV) steunt de handtekeningen van premier Schoof en minister Uitermark (NSC) onder de vijf koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Dat schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer.

"Ik hecht eraan te benadrukken dat ik 100 procent achter het besluit van de minister-president sta en dat er dus volledige eenheid van kabinetsbeleid is", aldus Faber. Dinsdagavond was er overleg in de coalitie over de lintjesaffaire. Na dat overleg volgde 's avonds laat de brief van Faber.

Het coalitieoverleg werd in allerhaast ingepland. Premier Schoof moest er zijn bezoek aan België voor afzeggen. Het overleg was nodig omdat er dinsdag in de Kamer grote onrust en verontwaardiging was ontstaan over het feit dat Faber, als betrokken minister, had geweigerd zelf een handtekening voor de lintjes te zetten. Die handtekening is nodig om het een officieel besluit van de regering te maken.

In het wekelijkse vragenuurtje kreeg Faber daar vragen over. Zij bleef bij haar standpunt dat zij niet wilde tekenen omdat de lintjes niet stroken met haar strenge asielbeleid. Verschillende partijen kondigden aan mogelijk het vertrouwen in Faber op te zeggen. Daarom is er vandaag een debat over de kwestie.

Vrijwilligers belangrijk

Een groot deel van de oppositiepartijen vindt dat Faber vrijwilligers schoffeert die zich inzetten om asielzoekers te helpen en Nederlands te leren. Ook regeringspartijen NSC en BBB hebben kritiek op het standpunt van Faber, omdat zij vrijwilligers belangrijk vinden voor de samenleving.

De lintjes die jaarlijks voorafgaand aan Koningsdag worden uitgereikt zijn daarbij een waardevolle traditie, vinden de partijen. "Laten we niet zo'n mooie traditie die we met elkaar hebben als de lintjesregen op deze manier verstieren", zegt VVD-Kamerlid Aartsen.

Een ander punt van kritiek gaat over de eenheid van kabinetsbeleid. Dat wil zeggen dat ministers in het openbaar geen verschillende meningen hebben over kabinetsbesluiten. Dat is hiermee geschonden: Faber heeft een andere mening dan de minister-president en dat kan niet, zeggen ze. In 2021 leidde zo'n openlijk meningsverschil binnen het kabinet tot het ontslag van toenmalig staatssecretaris Keijzer.

Volgens Faber is er geen sprake van een meningsverschil met de premier, schrijft ze in haar brief. Ze heeft toegelicht waarom zij zelf niet wilde tekenen, maar het besluit om Schoof en Uitermark wel hun handtekening te laten zetten is mede namens haar genomen, schrijft ze.

"Dit is blijkbaar niet voldoende overgekomen in het vragenuurtje vandaag. Ook heb ik te vaak gewezen op mijn overwegingen om de voordrachten niet te ondertekenen en dat betreur ik."

Geen herhaling van zetten

Regeringspartij NSC staat achter het debat dat vandaag zal plaatsvinden en heeft laten weten dat Faber dan meer moet zeggen dan zij gisteren in het vragenuurtje deed. Het mag geen herhaling van zetten worden, zeggen bronnen rond de partij. CDA-leider Bontenbal, die schande sprak van de opstelling van Faber, eist excuses.

Partijleider Bikker van de ChristenUnie laat weten dat zij de brief van Faber "ronduit teleurstellend" vindt. "Kamervragen worden niet serieus genomen en het kabinet lijkt langs elkaar heen te werken." Ze wil in het debat meer duidelijkheid van premier Schoof over de "eenheid van beleid".

SP-leider Dijk, die in de Kamer zei zelf niet veel met lintjes te hebben, maar vrijwilligers wel te willen waarderen, schrijft op X: "Gaat Faber nu zelf ook tekenen voor de lintjes van vijf vrijwilligers?"

Een motie van wantrouwen van de oppositie tegen Faber is in het debat zeker niet uitgesloten. Of die motie een meerderheid haalt ligt vooral aan het optreden van Faber, zo laten diverse partijbronnen weten. Het debat begint om 10.15 uur en is live te volgen via NOS.nl en NPO Politiek en nieuws.

De Europese Commissie heeft 15 autofabrikanten beboet omdat deze jarenlang hebben samengewerkt in een kartel. Ook de Europese autobrancheorganisatie (ACEA) krijgt een boete. In totaal bedraagt deze 458 miljoen euro.

Het zestiende bedrijf dat bij de kartelvorming betrokken was, Mercedes-Benz, krijgt geen boete, omdat het bedrijf de Europese Commissie van het bestaan van het kartel op de hoogte stelde. Alle andere fabrikanten hebben tegenover de Commissie erkend dat ze onderdeel van het kartel waren.

In een kartel maken bedrijven onder meer prijsafspraken. Zoiets ondermijnt de onderlinge concurrentie waardoor bedrijven niet meer naar streven het beste product voor de beste prijs. In het geval van de autofabrikanten hadden de bedrijven afspraken gemaakt over het recyclen van oude auto's.

Auto kiezen

Ze hadden onderling afgesproken dat ze bedrijven die oude auto's uit elkaar halen, daar niet voor betalen, omdat die al genoeg winst zouden maken op de gesloopte onderdelen. Ook werd onderling afgesproken om niet naar buiten te brengen hoeveel procent gerecycled materiaal er in een nieuwe auto was verwerkt of hoeveel van een oude auto werd hergebruikt.

"Hun doel was om te voorkomen dat consumenten informatie over recycling in overweging zouden nemen bij het kiezen van een auto", schrijft de Europese Commissie. "Dit zou de druk op bedrijven om verder te gaan dan de wettelijke vereisten kunnen verlagen."

Vijftien jaar

De kartelsamenwerking bestond ruim vijftien jaar, tussen 2002 en 2017. De brancheorganisatie ACEA begeleidde het kartel. De samenwerkende autofabrikanten waren BMW, Ford, Honda, Hyundai/Kia, Jaguar Land Rover, Mazda, Mercedes Benz, Mitsubishi, Opel, Renault/Nissan, Stellantis, Suzuki, Toyota, Volkswagen en Volvo.

De hoogste boete krijgt Volkswagen (bijna 128 miljoen euro). Vorig jaar boekte het autobedrijf een nettowinst van 12,4 miljard euro. Autogigant Stellantis moet bijna 75 miljoen euro betalen. De fabrikant zag zijn nettowinst vorig jaar dalen naar 5,5 miljard euro.

Met de boete zegt de Europese Commissie "stevige actie te hebben ondernomen tegen bedrijven die samenspanden om concurrentie bij recycling te voorkomen". De Commissie benadrukt dat het geen enkele vorm van kartels tolereert, inclusief de kartels die "klantbewustzijn en de vraag naar meer klimaatvriendelijke producten onderdrukken".

De Amerikaanse minister van Justitie Pam Bondi wil dat de doodstraf wordt geëist tegen de 26-jarige Luigi Mangione. Hij werd vorig jaar december aangehouden in verband met de moord op topman Brian Thompson van UnitedHealth Group, de grootste verzekeringsmaatschappij in de VS. Mangione zegt onschuldig te zijn.

Pam Bondi noemt de vermoorde Thompson een "onschuldige man en vader van twee jonge kinderen" en heeft het over een "voorbedachte, koelbloedige moord die Amerika schokte". De 50-jarige topman werd in december vorig jaar doodgeschoten voor een hotel in Manhattan in New York.

Bondi spreekt van "een daad van politiek geweld". Na een vijf dagen durende klopjacht werd Mangione gearresteerd in een fastfoodrestaurant in Altoona, in de staat Pennsylvania. Een klant had hem van foto's herkend.

De Amerikaanse politie zegt dat Mangione op dat moment een manifest bij zich droeg waarin hij zich negatief uitliet over zorgverzekeraars. Ook zou hij een valse identiteitskaart en een wapen bij zich hebben gedragen dat overeenkwam met het wapen dat tijdens de dodelijke schietpartij is gebruikt.

Doodstraf

Tegen Mangione liggen meerdere aanklachten. Zo is hij in de staat New York, waar de moord werd gepleegd, aangeklaagd voor moord en een terroristisch misdrijf. Hij kan daarvoor levenslang krijgen zonder kans op vervroegde vrijlating. De staat New York legt geen doodstraf op.

Tegelijkertijd is Mangione op federaal niveau aangeklaagd. Dat betekent dat een federale rechtbank die de zaak behandelt hem de doodstraf kan opleggen als hij schuldig wordt verklaard.

Trump tekende op de eerste dag van zijn tweede termijn als president een decreet dat het ministerie van Justitie verplicht om in zaken van nationaal belang de doodstraf te eisen. Het is nu voor het eerst dat minister Bondi het decreet in praktijk brengt.

De advocaat van Mangione, noemt de opstelling van Bondi "barbaars". "Terwijl de federale overheid beweert bescherming te bieden tegen moord, onderneemt ze stappen om Luigi de doodstraf te geven", aldus Karen Friedman Agnifilo.

Steunbetuigingen

Na de moord op de verzekeringstopman, kreeg Mangione, oud-student van een prestigieuze Ivy League-school, opvallend veel online steunbetuigingen. Aanhangers zeggen dat hij met zijn daad de hoge kosten van het zorgstelsel aan de kaak stelde, net als de macht van verzekeraars die medische behandelingen en medicijnen kunnen afwijzen.

Zo schreef iemand op sociale media: "Hij doodde iemand die miljoenen heeft gedood. Sorry, maar hij is een held."

De prestigieuze privé-universiteiten in de Verenigde Staten hadden decennialang niets te vrezen van inhoudelijke bemoeienis van politiek Washington. Maar nu Donald Trump aan de macht is, lijkt dat te veranderen. De president vindt topuniversiteiten als Harvard en Princeton te links en heeft ook zijn pijlen gericht op Columbia University. Door 400 miljoen dollar aan overheidssubsidies in te houden, heeft Trump het universiteitsbestuur van het New Yorkse instituut nu op de knieën gekregen.

Na felle kritiek van studenten en hoogleraren stapte vrijdag interim-president Katrina Armstrong op, na een bestuursperiode van zeven maanden. Ze was niet langer bestand tegen de politieke spanningen en onrust binnen de universiteit.

Antisemitisme

Trump tekende meteen na zijn aantreden in januari al een decreet waarin hij stelde dat universiteiten te weinig hebben gedaan om antisemitisme aan te pakken tijdens de pro-Palestijnse studentenprotesten in april 2024 en in de nasleep ervan. Columbia werd hiermee een doelwit. Joodse studenten zeiden zich onveilig te voelen rond de campus.

Nick Baum, een Joodse student, zegt leuzen te hebben gehoord waarin Joden worden beledigd en Hamas wordt geprezen. Maar Baum voelt zich onveiliger buiten de hekken van Columbia. Hij vertelt dat een Joodse vriend van hem is aangevallen nadat hij de campus had verlaten. Volgens hem kan de universiteit daar niet alleen verantwoordelijk voor worden gehouden: "Het probleem van antisemitisme is groter."

Columbia zwicht

Op 13 maart kreeg Armstrong een brief van de regering-Trump met een lijst van eisen en het dreigement: als er niet aan de eisen werd voldaan, zou de 400 miljoen dollar aan subsidie worden stopgezet. Het universiteitsbestuur is gezwicht, wat leidt tot meer extern toezicht op het curriculum van onder andere de Midden-Oostenstudies en strengere straffen voor demonstranten.

Voor veel studenten voelt dit als een mes in de rug door het universiteitsbestuur. Ze gaan opnieuw de straat op, maar niet iedereen durft dat. "Mensen zijn bang," zegt Andrew Little, de voorzitter van een studentenvakbond. Na de arrestatie van voormalige Columbia-student en activist Mahmoud Khalil, die ondanks zijn verblijfsvergunning met uitzetting wordt bedreigd, voelen internationale studenten zich op hun beurt onveilig.

Khalil is niet de enige pro-Palestijnse demonstrant wiens verblijfsvergunning of studentenvisum dreigt te worden ingetrokken. Minister van Buitenlandse Zaken Rubio heeft gezegd dat hij op jacht is naar "deze gekken" en 300 studentenvisa gaat intrekken.

Zo werd de Turkse student Rumeysa Öztürk door gemaskerde immigratieagenten in burger in de boeien geslagen, meegenomen in een auto en vastgezet in Louisiana.

Dit zijn beelden van de arrestatie:

Vakbondsleider Little vindt het daarom belangrijker dan ooit om te demonstreren: "Wij staan hier zodat onze internationale studenten weer vertrouwen krijgen."

Strengere regels

Een van Trumps eisen is dat studenten niet mogen protesteren met maskers of mondkapjes op. Als dat toch gebeurt, moet de identiteitskaart van studenten goed zichtbaar zijn, anders kan de beveiliging ingrijpen. Student Jacob Hodapp van Columbia University, die op Trump heeft gestemd: "Ik wil dat studenten die iets illegaals doen gewoon opgepakt kunnen worden."

Hodapp wil dat de focus weer op de studie komt te liggen in plaats van op protest. Hoewel Columbia een particuliere universiteit is, is hij blij met de financiële druk die de president op het bestuur uitoefent. Er is volgens hem een "dominant linkse cultuur", die bestreden zou moeten worden door selectie aan de poort.

Op een persconferentie op de stoep aan een drukke straat in New York komen hoogleraren bijeen om aandacht te vragen voor hun rechtszaak tegen de Trump-regering. Todd Wolfson, voorzitter van de vakbond van hoogleraren, zegt: "Trump wil bepalen hoe onderzoek wordt uitgevoerd, hoe college wordt gegeven en wat studenten moeten lezen. Dit voelt als Big Brother in de collegezaal."

De hoogleraren zien Trumps eisen en het inhouden van overheidssubsidie als een aanval op de academische vrijheid, en niet alleen op die van Columbia University, maar van alle Amerikaanse universiteiten. Zo loopt Harvard University mogelijk 8,7 miljard dollar aan overheidssubsidie mis vanwege een onderzoek naar antisemitisme op de campus. Ook de University of Pennsylvania verliest een deel van zijn subsidie, vanwege een transgender atleet die in het vrouwenteam zwemt.

Volgens Dhananjay Jagannathan, hoogleraar filosofie aan Columbia, zou je Trumps aanval op het hoger onderwijs eerder in een autocratie verwachten: "Het is verschrikkelijk, onze universiteit collaboreert met Trump."

Universiteiten hebben zich altijd ingezet voor een zoektocht naar "waarheid, zonder angst of partijdigheid", zegt Jagannathan. Maar nu is hij bang dat die waarden niet meer gewaarborgd kunnen worden. "Trump wil geen andere bron van macht of gezag dan zichzelf."

Dertien bruggen en viaducten in Nederland worden vervroegd vervangen vanwege het risico op haarscheurtjes in de constructies. Dat schrijft minister Madlener van Infrastructuur in een brief aan de Tweede Kamer.

Bij de bouw van bruggen en viaducten in de jaren 50 en 60 is waterstof in het staal terechtgekomen. Dit maakt het staal kwetsbaar voor corrosie. Dit proces (waterstofverbrossing) kan haarscheurtjes veroorzaken in het staal dat in het beton van de bruggen is verwerkt. Dat verzwakt de constructie en kan in sommige gevallen leiden tot instortingsgevaar.

Rijkswaterstaat startte het onderzoek nadat in Dresden in Duitsland de Carolabrug vorig jaar september was ingestort. De hoofdoorzaak voor de instorting was corrosie in het staal van de brug. Daarop onderzocht Rijkswaterstaat de staat van bruggen en viaducten in Nederland, met name die met voorspanstaal in de constructies. Dat soort staal is extra gevoelig voor waterstofverbrossing.

Uit het onderzoek van Rijkswaterstaat blijkt dat dertien bruggen en viaducten in Nederland, opgeleverd tussen 1957 en 1969, kwetsbaar zijn voor waterstofverbrossing. Daarnaast zijn er vier viaducten (in beheer van de gemeente Rotterdam en de provincie Overijssel) die risico lopen op haarscheurtjes, omdat die zijn gebouwd met voorspanstaal.

Volgens Rijkswaterstaat krijgen de bruggen prioriteit in de planning voor vervanging, maar is er geen sprake van acuut veiligheidsrisico. De bruggen en viaducten zullen wel gemonitord worden op scheurvorming en schade. Onderzoeksorganisatie TNO, die een second opinion gaf, adviseert om dit elk half jaar te doen.

Verder schrijft TNO dat nader onderzoek uit Duitsland duidelijk moet maken of er, op basis van de nieuwe kennis, aanleiding is om alle bruggen en viaducten in Nederland met voorspanstaal als kritiek te beschouwen. In Duitsland zijn naar schatting 700 bruggen gevoelig voor waterstofverbrossing.

Veilig voor verkeer

Rijkswaterstaat adviseert om de dertien bruggen en viaducten binnen vijf jaar te vervangen. TNO schrijft dat deze termijn onvoldoende is onderbouwd. Wanneer de bruggen en viaducten wel precies vervangen worden, is nog niet duidelijk.

Minister Madlener schrijft dat de Nederlandse bruggen en viaducten die onderzocht zijn, veilig zijn voor verkeer. Ook de second opinion bevestigt dat er geen directe maatregelen nodig zijn, zoals het beperken van verkeer of het omleiden van vrachtwagens.

In 2016 werd besloten dat trucks van 60 ton of zwaarder niet meer over de Merwedebrug over de A27 mogen rijden, omdat er haarscheurtjes in de draagbalken zitten.

Van alle bruggen, sluizen, viaducten en wegen in Nederland is 80 procent in beheer van gemeenten. Veel van de infrastructuur die in de jaren 50 en 60 werd gebouwd, bevindt zich aan het einde van zijn levensduur en is aan vervanging toe, bleek vorig jaar. Bovendien worden Nederlandse wegen steeds zwaarder belast, waardoor slijtage sneller optreedt dan voorheen.

Hulpdiensten houden rekening met een dijkdoorbraak bij Leiden, nadat eerder vandaag een deel van de oever van het Valkenburgse Meer is verzakt. De hulpdiensten hebben opgeschaald, zegt de Veiligheidsregio.

Een camping en boerderij in de buurt zijn op de hoogte gesteld. Ze hoeven niet ontruimd te worden omdat het inzakken van de dijk geen gevaar oplevert. Wel zou het gebied zo'n 10 tot 15 centimeter onder water komen te staan. "Achter de dijk liggen verder geen woningen, maar landbouwgrond. Maar dat neemt niet weg dat de gevolgen voor die grondeigenaren enorm zijn", aldus een woordvoerder van de Veiligheidsregio Hollands Midden tegen Omroep West.

Of het echt tot een dijkdoorbraak komt, is nog onduidelijk. "Er is nog heel veel expertise onderweg en het Hoogheemraadschap doet onderzoek. Tot we de uitkomsten weten houden we gewoon met alles rekening." De Veiligheidsregio bereidt zich daarom naar eigen zeggen voor op een 'worst case scenario'. "We overwegen onder meer om vast zandzakken neer te leggen, voor het geval dat."

Stoomtrein

De oever loopt vlak langs de spoorlijn van een historische stoomtrein. De beheerder meldt dat het nog onduidelijk is welke gevolgen de inzakking heeft voor de treindienst. "We hopen met het Paasweekend open te gaan. Mogelijk met een aangepaste treinrit", zegt Stroomtrein Katwijk Leiden.

Hoe de oever kon instorten, is nog niet duidelijk. Het Valkenburgse Meer is in de jaren 50 van de vorige eeuw ontstaan door zandwinning voor het maken van kalkzandsteen voor de bouwindustrie.

Gasleiding

De brandweer meldde eerder dat er problemen dreigden met een grote gasleiding en elektrische kabel. Van een gasleiding bleek toch geen sprake te zijn. De elektriciteitskabel in het gebied is veiliggesteld.

Verlaag de btw op reparaties en schrap die helemaal op tweedehandsspullen. Dat staat in een oproep van Bol.com, Zeeman en acht andere bedrijven in een brief aan het kabinet.

De maatregelen moeten helpen om de samenleving circulair te maken. Circulair is een economie zonder afval, waarin alle grondstoffen uit herbruikbare spullen en materialen komen, zegt het RIVM.

Het doel van de overheid is ambitieus: in 2030 moet de helft van de economie circulair zijn, twintig jaar later helemaal. Het Planbureau voor de Leefomgeving is sceptisch en waarschuwde recent dat de doelen voor 2030 niet haalbaar lijken te zijn.

Kan het schrappen of verlagen van de btw helpen om de circulaire economie een impuls te geven?

Onderzoek andere landen

In veel landen heeft dat wel gewerkt. Dat zegt Devrim Yazan, onderzoeker duurzame toeleveringsketens en circulaire economie aan de Universiteit in Twente. Hij verwijst onder meer naar onderzoek naar btw-verlagingen op gerecyclede materialen in China, Canada en de VS.

"De btw verlagen of schrappen heeft een sterke signaalwaarde voor consumenten. Zij ervaren zo'n maatregel als een directe beloning van de overheid. Dat leidt ertoe dat burgers positiever staan tegenover circulaire producten. Zo groeit de vraag en vervolgens het aanbod", zegt Yazan.

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal beaamt dit. "Een btw-verlaging zou er zeker voor kunnen zorgen dat er meer vraag komt naar circulaire producten en diensten. Dat zie je ook terug in andere landen", zegt woordvoerder Sandra Koopmans.

Omdat Milieu Centraal geen beleidsadviezen geeft, wil de organisatie niet zeggen of een btw-verlaging op circulaire producten en diensten goed of slecht is voor het milieu (wat het doel is van de circulaire economie).

Wel beaamt Milieu Centraal dat als circulaire producten aantrekkelijk geprijsd zijn mensen afzien van splinternieuwe spullen. En dat is de meest efficiënte manier om de circulaire economie te laten groeien, zegt Milieu Centraal.

Fast fashion-verbod

Deskundigen onderstrepen dat alleen aanpassing van de btw niet genoeg is om Nederland circulair te maken. Dit wordt ook onderkend door de bedrijven in hun brief aan de Tweede Kamer. Daarom komen ze met meer suggesties. Zo stellen ze onder meer een verbod voor op heel goedkope kleding van slechte kwaliteit en strengere sorteerregels bij het vuilnis.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is het lastig voor bedrijven om een lening te krijgen voor het ontwikkelen en maken van producten die circulair zijn. Dat komt doordat dit soort producten relatief onbekend zijn. Daardoor blijft het aanbod achter.

"In de hele toeleveringsketen moeten we meer doen, ook de bedrijven zelf", zegt onderzoeker Yazan van de Universiteit in Twente. Een circulaire economie betekent dat je helemaal geen olie, mineralen en andere grondstoffen meer uit de grond haalt om de maatschappij te laten draaien.

Essentiële grondstoffen

Nederland kent schaarste wat betreft essentiële grondstoffen. Dat zijn nikkel, koper, kobalt en 31 andere stoffen die volgens de Europese Commissie extra belangrijk zijn om de Europese industrie draaiend en veerkrachtig te houden.

"Nederland is heel afhankelijk van de import van dit soort grondstoffen", zegt Yazan. Daarom is het economisch extra interessant om in te zetten op circulariteit." Het zou volgens hem de Nederlandse economie veel sterker en onafhankelijker kunnen maken.

Bax Music is door de rechtbank failliet verklaard. Het bedrijf vroeg vorige week uitstel van betaling. Bax Music is een van de grootste winkels voor muziekinstrumenten en -apparatuur in Europa.

Het bedrijf kampte al langer met financiële problemen. Zo had het een schuld bij de Belastingdienst als gevolg van de coronapandemie. Ook zou een brand in een pand in Goes twee jaar geleden geldproblemen hebben opgeleverd.

Bax Music werd in 2003 opgericht door twee broers, Nathanael en Jochanan Bax. Vanwege een conflict met de andere aandeelhouders werd Jochanan, het enige directielid, begin dit jaar ontslagen.

Het bedrijf had een plan voor een saneringstraject, maar vanwege een "verschil van inzicht" tussen de aandeelhouders is dat niet uitgevoerd.

Vorige week zei Jochanan Bax tegen de NOS dat hij met het bedrijf een doorstart wil maken bij een faillissement.

'Slechtste werkgever'

Vakbond CNV hoopt ook op een doorstart, maar dan wel zonder Jochanan. CNV-onderhandelaar Henry Stroek noemt de oud-directeur "verreweg de slechtste werkgever die ik in de afgelopen jaren ben tegengekomen".

"Hij heeft het bedrijf op een vreselijke manier geleid, daar hebben we helaas talloze voorbeelden van gezien. We zien het daarom totaal niet zitten als hij in de toekomst hier nog een rol krijgt."

Volgens Stroek willen de ondernemingsraad en de werknemers van Bax Music dat ook niet. De vakbond heeft de curator op de hoogte gesteld van de zorgen.

Doorstart

"We gaan er als vakbond natuurlijk niet over, maar we hopen dat hij er rekening mee houdt in de gesprekken met mogelijke geïnteresseerden voor de doorstart. Deze werknemers verdienen een goede werkgever en een gezond werkklimaat", aldus CNV.

De curator zegt dat meerdere partijen zich hebben gemeld voor een doorstart. Een daarvan is oud-directeur Jochanan Bax. Hoeveel geïnteresseerden er zijn, is niet bekend. De komende dagen wordt volgens de curator besloten of de webshop en winkels weer open kunnen.

Bij Bax Music werken zo'n 300 mensen. Het bedrijf heeft naast de webwinkel zes winkels in Nederland en België.

Een dag na de geruchtmakende veroordeling van Marine Le Pen proberen kopstukken van haar partij het protestvuur onder Fransen op te stoken. De radicaal-rechtse Le Pen, een van de populairste politici van Frankrijk, werd gisteren veroordeeld tot jarenlange celstraf en vijf jaar onverkiesbaarheid vanwege fraude met Europese subsidies.

In een toespraak tegenover parlementariërs van haar partij noemt zij dat vonnis een 'atoombom' waarmee het politieke establishment haar probeert uit te schakelen: haar kandidatuur voor het presidentschap in 2027 wordt nu vrijwel onhaalbaar.

Le Pens rechterhand binnen de rechts-radicale partij Rassemblement National, Jordan Bardella, noemde het vonnis gisteren al "de doodsteek van de Franse democratie". Hij riep zijn landgenoten vandaag op om massaal de straat op te gaan.

"Ik zeg tegen alle Fransen: wees woedend", zo zei hij tegen Franse media. "We gaan komend weekend massaal protesteren, overal in Frankrijk. We zijn nu overal bijeenkomsten aan het organiseren en gaan overal flyers uitdelen." Hij voegde eraan toe dat dat protest wel "democratisch en vredig" moet verlopen.

Gisteren noemde Le Pen de uitspraak ook al een politieke uitspraak "die tegen de rechtsstaat ingaat":

Bardella kan in sommige peilingen al op meer stemmen rekenen dan Le Pen, maar er is nog geen sprake van dat hij het stokje gaat overnemen. Zij zei gisteren: "Ik ga mezelf niet laten uitschakelen op deze manier" en gaat in beroep tegen haar veroordeling. Bardella schaart zich achter haar.

Inhoudelijke argumenten waarom het vonnis niet terecht is heeft Le Pen nog niet gegeven. De rechter verwees in de uitspraak naar de grote hoeveelheid bewijzen die er in deze zaak zijn tegen de politica.

Le Pen heeft al eerder gezegd dat ze in 2027 voor het laatst wil meedoen aan de verkiezingen: sinds 2012 probeert ze elke vijf jaar president te worden, en ze kwam de afgelopen jaren steeds dichter bij dat doel. "We geven niet op", zei ze tegen haar partijgenoten.

Ondertussen lijken de meeste Fransen zich te kunnen vinden in het vonnis: uit een eerste peiling in opdracht van de nieuwszender BFMTV blijkt dat 57 procent van hen de celstraf en uitsluiting uit de politiek als een passende straf zien voor Le Pens misdrijven.

42 procent ziet het vonnis als politiek gemotiveerd. Van de ondervraagden is 42 procent blij met het vonnis, 29 procent is er niet tevreden over en 29 procent heeft geen mening.

'Shock in publieke opinie'

Politieke tegenstanders van Le Pen doen dan ook schamper over Bardella's oproep aan Fransen om de straat op te gaan. "Geloof je nou echt dat er 300.000 mensen door Parijs gaan marcheren om Le Pen te steunen? Welnee", zo zei Pieyre-Alexandre Anglade, een parlementariër uit de partij van president Macron. De president zelf, die in 2027 hoe dan ook moet aftreden, heeft nog niet gereageerd op het vonnis, evenmin als andere kopstukken uit zijn partij Renaissance.

Een opvallende reactie kwam wel van Macrons premier Bayrou, die gisteren tegen journalisten zei "bezorgd" te zijn over de veroordeling van Le Pen. "Als zij niet kan meedoen aan de verkiezingen, riskeren we een shock in de publieke opinie."

De centristische Bayrou werd jaren geleden aangeklaagd voor precies hetzelfde misdrijf als Le Pen, maar vorig jaar vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Zijn partij MoDem en acht functionarissen daarvan werden wel veroordeeld tot hoge boetes en uitsluiting uit de politiek.

Zo snel mogelijk beroep

De stelling van Bayrou kwamen hem op kritiek van linkse politici te staan, die hem verweten het gezag van de rechterlijke macht te ondermijnen. Vandaag kwam hij van zijn uitspraken terug tijdens het vragenuur in het parlement: de premier zei de rechters die Le Pen veroordeelden "onvoorwaardelijk te steunen" en hun vonnis ook niet te zien als gevaar voor de democratie.

Wel vindt hij het nog steeds een probleem dat Le Pen per direct uitgesloten wordt van gekozen functies, nog voordat ze in hoger beroep heeft kunnen gaan. Hierin wordt de premier gesteund door minster Darmanin van Justitie, die tijdens het vragenuur zei dat hij het hoger beroep van Le Pen graag behandeld ziet "op een zo redelijk mogelijke termijn". De Franse justitie staat erom bekend traag te functioneren.

Maar het kabinet gaat niet over de planning van de rechtbank. Het wordt gezien als een teken dat de ministersploeg van Macron toch wat in zijn maag zit met het mogelijke verbod voor Le Pen op de kandidatuur voor haar partij.

In podcast De Dag een analyse van de politieke en juridische context waarbinnen de rechters tot hun uitspraak en strafmaat kwamen. En de gevolgen die de zaak heeft voor het politieke landschap en het vertrouwen in de rechtsspraak.

Werknemers van Tata Steel krijgen volgend jaar een eenmalige uitkering van minimaal 700 euro netto. Daarover hebben de vakbonden en het noodlijdend staalbedrijf een akkoord bereikt. Het betreft een crisis-cao van één jaar, die loopt van 1 april dit jaar tot 31 maart 2026.

Tegenover de eenmalige uitkering staat wel dat werknemers geen loonsverhoging krijgen, terwijl de inflatie tegen de 4 procent loopt. De bonden hadden gevraagd om de inflatie te compenseren, zodat werknemers er financieel niet op achteruit gaan. Maar vanwege de financiële situatie van Tata Steel en de verplichting om minder CO2 en schadelijke stoffen uit te stoten, is dat niet gelukt. Het betekende ook dat een cao met een looptijd van meerdere jaren er niet inzat.

Het personeel van het staalbedrijf kan ook nog in aanmerking komen voor een extra uitkering van 300 euro netto als Tata Steel het komend boekjaar een brutowinst behaalt van 500 miljoen euro. Die winst is in de afgelopen tien jaar vijf keer behaald.

Duizend euro

"Het gaat dus mogelijk om 1000 euro en omdat de uitkeringen netto zijn, betekent dat de onderste loonschalen er naar verhouding het meest mee opschieten", zegt CNV-bestuurder Marten Jukema. Volgens de vakbond zeggen de gemaakte afspraken veel over de situatie waarin Tata zich bevindt.

"De hele Europese staalmarkt heeft zwaar te lijden onder hoge energieprijzen, importbeperkingen en goedkoop staal van buiten de EU. In Groot Brittannië is onlangs besloten de laatste hoogovens te sluiten", zegt CNV'er Jukema. De vakbond heeft begrip voor de problemen van Tata en wil meedenken om de overgang naar Groen Staal zo goed mogelijk te laten verlopen, zonder dat de medewerkers daar te veel voor moeten inleveren.

In het overleg tussen de bonden en Tata Steel is ook afgesproken dat de pensioenpremie ongewijzigd blijft tot 2029.

Tata zegt dat er goed is nagedacht over de crisis-cao in zware tijden. "Het is verantwoord, gezien de financiële situatie waarin we ons bevinden en waar we uit willen komen om aan onze groene toekomst te blijven werken."

Het kabinet moet bij NAVO-partner Turkije aandringen op de onmiddellijke vrijlating van burgemeester Imamoglu van Istanbul. Dat wil een ruime meerderheid in de Tweede Kamer. Ook moet dit standpunt actief binnen de NAVO worden uitgedragen. Imamoglu is gearresteerd op verdenking van corruptie en terrorisme, al is die laatste aanklacht inmiddels ingetrokken. Hij zit vast in afwachting van zijn proces.

De Kamer noemt de arrestatie van Imamoglu "een zeer zorgelijke en onwettige ontwikkeling" die "past in een inmiddels lange rij van politiek gemotiveerde vervolgingen van politici, journalisten en activisten". De steun is breed: regeringspartijen PVV, VVD, NSC en BBB en oppositiepartijen GL-PvdA, SP, PvdD, Volt, D66, CDA, CU, SGP en JA21 stemden allemaal voor deze oproep.

Denk-leider Van Baarle gaf voorafgaand aan de stemming een stemverklaring af. Hij stelde dat de Nederlandse Tweede Kamer niet over de rechtsgang in Turkije moet oordelen en houdt het voor mogelijk dat de beschuldigingen aan het adres van Imamoglu terecht zijn. "Dat kunnen wij vanuit de Tweede Kamer niet beoordelen."

Presidentskandidaat

De populaire Imamoglu van de centrumlinkse partij CHP wil het in 2028 als presidentskandidaat opnemen tegen president Erdogan. Zijn aanhangers zijn ervan overtuigd dat de aanklachten politiek gemotiveerd zijn en dat justitie van hogerhand de opdracht heeft gekregen om iets te vinden om Imamoglu politiek uit te schakelen. Sinds zijn arrestatie wordt er in het hele land op grote schaal gedemonstreerd.

Minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp heeft in een telefoongesprek met zijn Turkse collega Fidan zijn bezorgdheid uitgesproken over de arrestatie. De Nederlandse ambassadeur in Turkije deed dat meteen na de arrestaties van Imamoglu en zijn medewerkers. De EU zet vraagtekens bij de aanhouding en heeft bij EU-kandidaat Turkije aangedrongen op naleving van de democratische principes.

De A9 tussen Holendrecht en Badhoevedorp blijft de hele avond en nacht dicht, meldt Rijkswaterstaat. Het is daardoor extra druk op de wegen rond Amsterdam.

Er was sprake van een drukke avondspits. Rond 17.30 uur was de vertraging op de A2 tussen Utrecht en Amsterdam bij tussen Vinkeveen en knooppunt Amstel zo'n drie kwartier.

De snelweg richting Alkmaar is sinds gisteravond dicht vanwege een spoedreparatie aan de Schipholbrug. Een aannemer boorde daar afgelopen weekend een gat in het beton voor de voegoverweg en raakte daarbij per ongeluk het betonijzer. Dat ijzer is de verbinding tussen de brugdelen onderling, zei Lammert Postma van Rijkswaterstaat tegen de regionale omroep NH.

De reparaties duren langer dan verwacht. Eigenlijk zou de A9 vandaag na de ochtendspits weer opengaan. Rijkswaterstaat verwacht dat het verkeer woensdag in de ochtendspits wél weer over de A9 kan rijden.

Burgemeester Halsema noemt het nieuws dat een Kamermeerderheid voor een algeheel vuurwerkverbod is "heel goed nieuws voor politie, hulpverleners en samenleving".

Halsema zegt tegenover AT5 "blij te zijn dat de Tweede Kamer inziet dat een algeheel vuurwerkverbod nodig en onvermijdelijk is".

Politie, hulpverleners en samenleving

De burgemeester noemt het niet alleen goed "voor de samenleving, maar ook voor de politie en vooral voor onze hulpverleners die elk jaar weer met agressie en geweld te maken krijgen, terwijl ze hun werk doen". Na de jaarwisseling noemde ze vuurwerk al "misplaatste sentimentaliteit".

Het aantal vuurwerkslachtoffers in de regio Amsterdam-Amstelland is vergeleken met vorige jaarwisseling verdubbeld. Tevens hadden hulpverleners het tijdens oud en nieuw erg druk met allerlei incidenten. Slechts drie mensen kregen een boete voor het toch afsteken van vuurwerk. 

En dat terwijl Amsterdam sinds enkele jaren een lokaal afsteekverbod heeft. Dat staat zelfs opgenomen in de zogeheten Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Halsema pleit al jaren voor een landelijk verkoopverbod, omdat het lokale afsteekverbod volgens haar zinloos is.

"Zo'n verbod moet uiteraard wel handhaafbaar en uitvoerbaar zijn", vervolgt Halsema, die aangeeft graag als hoofdstad mee te denken aan de praktische uitvoering van een verbod.

De werkzaamheden aan de Oranje Loper zorgen al een tijd voor gefrustreerde fietsers en automobilisten, maar nu zijn ook de schippers in West aan de beurt. Een lekker snel tochtje naar de grachten zit er voor een aantal booteigenaren aan de Admiralengracht voorlopig niet in. Waar je eerst minuten aan het varen was op weg naar de grachtengordel, zijn dat nu eerder uren. "Ik pak na mijn werk mijn boot niet meer voor een vaartochtje."

Remco Böing en Reinier Hasper gooien de trossen los bij Remco's bootje aan de Admiralengracht in West. De lente is voorzichtig van start gegaan en voor de geluksvogels met een boot in Amsterdam, betekent dat ook dat het vaarseizoen weer gaat beginnen. "Normaal ben je vanaf de Admiralengracht via de Molenslootbrug binnen een kwartiertje wel op de grachten. Maar die brug is dus dicht, en nu duurt het ruim twee uur", aldus de bootbezitters.

Dat omvaren zorgt voor irritatie bij de booteigenaren. Niet iedereen heeft zin om de route Sloterplas, Ringvaart en Nieuwe Meer te pakken om bij de grachtengordel te komen. "Al is de Sloterplas hartstikke mooi en kom ik er graag, wil ik niet alleen maar daar naartoe varen".  

Ook het gebrek aan communicatie is een groot punt van ergernis. Volgens de gemeente staan er borden om mensen te informeren en worden vignethouders altijd al alleen geïnformeerd via de website van de gemeente, en daarbuiten niet. Toch hadden de mannen gehoopt op een mailtje of een flyer op hun boot.

De werkzaamheden op de brug duren nog tot 30 juni. Daarna zijn de grachten weer binnen vaarbereik. Of dat reden is voor een bootfeestje, twijfelt Reinier niet over: "Ja, haha. Iedereen is welkom. Ik denk dat we de boel maar even op stelten moeten zetten dan."

Door blessures waren Remko Pasveer, Wout Weghorst en Youri Regeer een tijd lang de grote afwezigen op het veld, maar ze zijn weer volop aan het trainen. Een rondje langs de socialkanalen van Ajax leert ons dat ze weer bezig zijn om de boel op te pakken. 

Keeper Remko Pasveer heeft tijdens de Europa League-wedstrijd tegen Eintracht Frankfurt vorige maand een liesblessure aan zijn rechterbeen opgelopen. Hij miste daarom de laatste wedstrijden. Nu is hij dus weer aan het trainen geslagen.

Ajax kan ook al een tijd geen gebruikmaken van Wout Weghorst. De spits heeft tijdens de wedstrijd tegen Fortuna Sittard begin februari zijn teen gebroken. Ook hij is dus weer op het trainingsveld gesignaleerd.

Hoop voor Ajax

Ook de kersverse winteraankoop, Youri Regeer, raakte geblesseerd, aan zijn enkel. Hierdoor kan de middenvelder enkele maanden niet spelen, maar sinds hij zich vandaag op het veld liet zien, is er ook weer hoop voor hem. En dus voor Ajax.

Duizend kilo afgedankte aardappelen uitdelen, buurtmaaltijden en taallessen voor nieuwkomers. Zomaar een paar onderwerpen waar de stadsreporters uit Noord verslag van doen. Buurtbewoners gaan zelf op pad met een tablet en een microfoon en maken zo video's over hun eigen leefomgeving. Die video's worden op 12 april vertoond in FC Hyena.

"Het zijn meestal wat oudere buurtbewoners die om wat voor reden dan ook in een sociaal isolement terecht zijn gekomen, of daarin dreigen te vallen", vertelt projectleider Soumeya Bazi. "Het is heel laagdrempelig. We filmen met iPads, dat maakt het simpel en toegankelijk."

De vrijwilligers worden getraind in interviewen, filmen en monteren en gaan vervolgens op pad om verhalen te maken over plekken, mensen of initiatieven uit de wijk die volgens hen 'een voorbeeld' zijn voor de stad. Bazi: "De reporters kennen de buurt, dus we zoeken ook verhalen waarmee de makers een persoonlijke binding hebben. Onze focus ligt op verbinding in de wijk."

De reportages worden op 12 april vertoond in FC Hyena, gevolgd door een gesprek over de ervaringen van de verslaggevers.

Meer informatie vind je hier.

De kans is inmiddels groot dat Ajax ergens in de loop van het einde van het seizoen een kampioenschap kan gaan vieren. Bij een eventuele huldiging op het Museumplein moet er wel rekening gehouden worden met het Mahler Festival. Die vindt namelijk voor een deel op het plein plaats, gelijktijdig met de laatste drie speelronden van de eredivisie.

Het Mahler Festival wordt van 8 tot en met 18 mei georganiseerd. In die periode speelt Ajax de laatste drie wedstrijden van het seizoen, thuis tegen NEC (zondag 11 mei), uit tegen FC Groningen (woensdag 14 mei) en thuis tegen FC Twente (zondag 18 mei). Gezien de ruime voorsprong op achtervolger PSV zijn het alle drie data waarop Ajax mogelijk kampioen kan worden. Een kampioenshuldiging wordt over het algemeen een dag later georganiseerd.

Tijdens de derde editie Mahler Festival — de eerste in precies dertig jaar — worden er elf dagen lang meerdere concerten in de grote zaal van het Concertgebouw gehouden. De avondconcerten, die allemaal uitverkocht zijn, kunnen daar ook buiten op het Museumplein gevolgd worden. Daar wordt tijdens het festival zogenoemd Mahler Paviljoen neergezet dat plaats biedt aan zo'n 2000 mensen.

De laatste keer dat Ajax op het Museumplein werd gehuldigd (in 2019), kwamen daar 100.000 mensen op af. De gemeente staat lang niet altijd toe dat huldigingen van de club op het plein kunnen plaatsvinden (vaak tot teleurstelling van fans van Ajax) maar in februari liet burgemeester Halsema weten dat de locatie dit jaar haar voorkeur heeft. Stadsdeelbestuurder Bart Vink deed daar zondag in alle euforie nog een schepje bovenop: "Geloof dat we ons nu echt serieus moeten gaan voorbereiden op een huldiging op het Museumplein", schreef hij op Bluesky. 

Je zou dus kunnen zeggen dat Ajax er nog alles aan gelegen is de voorsprong uit te breiden, maar dan moet PSV punten laten liggen en Ajax alles winnen. Bij een voorsprong van minimaal tien punten kan Ajax een weekend vóór het Mahler Festival het kampioenschap veiligstellen. Een dag na Koningsdag speelt de club thuis tegen Sparta Rotterdam.

Reactie

Zowel de gemeente als het Concertgebouw kunnen op dit moment nog niet veel vragen over de mogelijke samenloop van omstandigheden zeggen. "Maar we volgen Ajax op de voet en ze doen het natuurlijk fantastisch. Dus zonder het te willen jinxen, gaan we natuurlijk niet pas op het allerlaatste moment nadenken over een scenario voor een mogelijke huldiging."

"Zoals altijd bereiden we ons zodra dat nodig is voor en treffen alle voorzorgsmaatregelen die nodig zijn, zodat we snel kunnen schakelen als dat scenario zich voordoet." Op de vraag of het festival en de huldiging gelijktijdig kunnen plaatsvinden, kan de woordvoerder geen antwoord geven.

Een woordvoerder van het Concertgebouw spreekt van een 'superknappe prestatie' van Ajax: "Dat hadden we aan het begin van het seizoen uiteraard niet verwacht." De woordvoerder zegt verder nauw in contact te staan met de gemeente over de organisatie van het festival. 

Het effect van de extra aangenomen medewerkers om de hersteloperatie rondom de factuurproblemen bij de gemeente op te lossen, is nog niet terug te zien in de cijfers. Wethouder Van Buren (Financiën) schrijft in een brief aan de raad dat dat komt, doordat ze onder meer nog in de opstartfase zitten. 

Van Buren zegt dat de zestig extra medewerkers vorige week zijn gestart met de hersteloperatie. Die nieuwe krachten hebben in het begin van die week een training gehad. De inwerkperiode duurde even, waardoor ze nog niet direct aan de slag konden. 

Tevens werken de bestaande krachten de nieuwe mensen in. Daardoor kwamen zij niet aan hun eigen werk toe. "Het inwerken van de nieuwe capaciteit leidt dus in eerste instantie tot een daling van de productiviteit", schrijft de wethouder.

Ook vinden veel spoedbetalingen plaats om mensen die al een tijdje recht hebben op betaling snel geld over te maken. Maar een spoedbetaling kost meer werk dan de betaling van een normale factuur. Omdat er overal haast bij is, vinden volgens de wethouder daarnaast extra handelingen plaats om dubbele betalingen te voorkomen. De mensen binnen het team dat zulke spoedbetalingen verrichten,"kunnen niet worden ingezet op het reguliere verwerkingsproces."

'Op goede weg'

Daarnaast komen de laatste dagen veel facturen bij de gemeente binnendruppelen, aangezien het rond het eind van de maand is. "Veel leveranciers sturen aan het einde van de maand hun facturen." De instroom is dan hoger dan andere weken in de maand. Daarom is het beeld nu wat vertekend.

Wel zegt Van Buren "op de goede weg te zijn om de betaalachterstanden in te lopen". "We zetten alles op alles om die achterstanden zo snel mogelijk weg te werken. De verwerking van facturen met een nieuwe inkooporder loopt goed." Ze denkt dat het effect van de extra capaciteit de komende weken wél in de cijfers terug te zien is. 

Spoeddebat

Morgen is weer een spoeddebat in de Stopera over dit onderwerp.

In De Straten van Amsterdam trekt AT5 de stad in op zoek naar bijzondere verhalen van Amsterdammers uit alle hoeken van de stad. Deze week zijn we op de Zuiderakerweg.

In deze aflevering gaan we naar de Zuiderakerweg, in het uiterste punt van Osdorp. Deze straat kent een geschiedenis van boeren en onteigening, maar inmiddels staan er ook gigantische nieuwbouwvilla’s. Marie-José en Lia wonen beiden in een oud pand, en Lia’s familie heeft een lange geschiedenis in de straat. Samen met hen gaan we langs bij Mario, die ons zijn moderne kasteel laat zien, inclusief thuisbioscoop. 

Marie-José woont samen met haar man en drie kinderen al 9 jaar op de Zuiderakerweg. Ze is liefdesexpert en datingcoach, en helpt mensen met vragen als “waarom val je steeds op de verkeerde, of wat is nou een goede tip tijdens het daten?”. Over haar eigen dateverleden doet ze niet geheimzinnig, en ze vertelt hoe zij en haar man elkaar op de werkvloer hebben ontmoet “toen hadden we een bedrijfsuitje een keer op vrijdagavond, en dat eindigde voor ons wat later”. Volgens Marie-José was de straat vroeger een echt boerenlandschap “ze verbouwden groente, fruit en bloemen”. Samen vertrekken we in stijl op de trekker naar Lia, een bewoner die ons hier meer over kan vertellen.  

We worden warm verwelkomd door Lia en haar man Pieter, hun huis heet niet voor niets “welkom in de polder”. Dankzij de overgrootmoeder van Lia bezat hun familie een groot deel van de grond op de Zuiderakerweg: “zij kocht het land op van nummers negen tot en met vijfenveertig”. Maar Lia heeft de straat ook zien veranderen “in 1994 is de hele boel plat gegooid”. Ze laat ons foto’s zien van hoe de straat er vroeger uit zag, terwijl haar man vertelt hoe vele bewoners zijn onteigend door de bouw van een olympisch dorp: “dat was een droefenis…al die kassen ging gewoon een bulldozer overheen”. Samen met Marie-José en Lia gaan wij langs bij buurman Mario, die grond van Lia’s oom heeft gekocht en er zijn eigen kasteel heeft laten bouwen.  

Als wij aankomen bij Mario gaan de poorten naar zijn nederige stulpje open, “het is bijna zeshonderd vierkante meter” vertelt hij ons. Mario woont alleen nog met zijn vrouw, en ze raken elkaar door de vele vierkante meters regelmatig kwijt in huis. Ze hebben 40 jaar in de reisbranche gewerkt, en hun passie is terug te zien in de collectie souvenirs uit verschillende landen: “overal waar we waren namen we wel iets mee”. Hij laat ons zijn royale binnentuin zien, om ons vervolgens mee te nemen naar de kelder, die van alle gemakken is voorzien. Er is een sportschool, poolkamer maar ook een compleet ingerichte thuisbioscoop: “hier wordt wekelijks de voetbalwedstrijd gekeken”.  

Met negen punten boven PSV en nog een paar wedstrijden te spelen droomt heel Amsterdam van de schaal, behalve de trainer van Ajax. Farioli verbiedt zijn spelers sinds het begin van het seizoen om ook maar aan het kampioenschap te denken. Geveinsde nederigheid, of zit er een ander idee achter het besluit van deze Italiaanse filosoof? 

Het lijkt bijna een spelletje geworden om Francesco Farioli, die filosofie studeerde aan de Universiteit van Florence, een uitspraak te ontlokken over een mogelijke titel. Ken je het Museumplein, vraagt onze verslaggever Sammie van den Broek na de overwinning op PSV in oktober. Ja, hij is er weleens geweest, zegt Farioli lachend. Maar een woord over een nieuwe titel, nee, dat krijgt Amsterdam niet.

Vijf maanden later is Ajax na de tweede overwinning op PSV zover uitgelopen op de ploeg uit Eindhoven dat de Amsterdamse aanhang nu echt in de titel gaat geloven. Maar zelfs een juichende menigte die zondag met fakkels de spelersbus opwachtte, krijgt van Farioli niet meer dan een ''seven more battles to go." 

Psychologie staat op één

Nu is een trainer die de verwachtingen wil temperen als de titel steeds dichterbij komt, niet opvallend. Maar volgens Jeroen Hopster, filosoof aan de Universiteit Utrecht, is hier wat anders aan de hand. 

Hij dook in het gepubliceerde filosofisch werk van Farioli en zag dat de Italiaan, die ook na zijn studie nog geregeld artikelen publiceerde, het spel rangschikt op basis van vier elementen; psychologie, tactiek, techniek en fysiek. "En psychologie staat niet voor niets op één."

Iedere trainer kan benadrukken dat elke wedstrijd telt, dat de punten nog binnengehaald moeten worden en dat je vooral niet te vroeg moet juichen, legt Hopster uit. "Maar wat Farioli doet is dat idee zo vaak herhalen, dat spelers het echt internaliseren. Die hele groep gelooft nu daadwerkelijk dat ze nog voor iedere wedstrijd moeten strijden."

"Je kunt je iets beseffen, of in je achterhoofd houden. Maar als je consistent hetzelfde verhaal verkondigt dat er nog 21 punten te verdelen zijn, dan krijgt het een overtuigende kracht en creëer je iets extra's", legt Hopster uit. 

En dat lijkt te werken. Zo antwoordde Davy Klaassen na de overwinning op PSV op de vraag of Ajax nu kampioen wordt, dat hij 'geen idee' heeft en dat hij dat 'over een paar weken zal zien'. En Brian Brobbey in een ander interview, lachend: "We bekijken 't wedstrijd per wedstrijd."

Vruchten plukken

Farioli creëert dit seizoen dus vooral een teamgeest, die hij volgens Hopster verder losjes baseert op de ideeën van de Britse filosoof Thomas Hobbes over het ontstaan van de staat. Hobbes schrijft dat de 'ware vrijheid in de keuze ligt om jezelf te beperken.’

Bij Farioli staat het team boven het individu, leest Hopster in het werk van de Italiaan. "Dat zie je ook terug in zijn constant wisselende opstellingen. Het gaat hem niet om persoon a of b, maar of het team er staat."

De ideeën van Hobbes over vrijheid ziet Hopster ook terug in de nederigheid om niet over het kampioenschap te spreken. "Hij wil nu geen feest vieren, maar kiest ervoor om te focussen op de volgende wedstrijd. Daarin ontneem je jezelf een bepaalde vrijheid, maar daar pluk je later de vruchten van."

Die nederigheid lijkt dit seizoen goed aan te slaan bij Ajax. Opvallend, voor een club die bekend staat om de branie. Waarom lukt het Farioli? Steven Berghuis zei na de wedstrijd tegen PSV: "Deze trainer heeft het goede voorbeeld gegeven en een team van ons gemaakt."

Roman D., de verdachte van de steekpartij rond de Dam, wordt vervolgd voor poging tot moord of doodslag met een terroristisch motief. Dat maakte het OM vanmiddag bekend. Eerder op de dag oordeelde de rechter-commissaris dat D. 14 dagen langer vast blijft zitten.

De 30-jarige Oekraïner uit de regio Donetsk werd afgelopen donderdag aangehouden nadat hij vijf mensen zou hebben gestoken met verschillende messen. Dat het op klaarlichte dag gebeurde, op een drukke plek in de stad, is voor het OM reden om van een terroristisch motief uit te gaan.

"Zo'n terroristisch oogmerk ziet erop dat de echte bedoeling is om een groot deel van de bevolking vrees aan te jagen", zegt een woordvoerder van het OM. "Wij menen dat de handelswijze van de verdachte dat oogmerk onderbouwd."

Onder de slachtoffers van de steekpartij zijn 67-jarige vrouw en een 69-jarige man uit de Verenigde Staten, een 73-jarige vrouw uit België, een 26-jarige man uit Polen en een 19-jarige vrouw uit Amsterdam. Een Britse toerist wist de Roman D. te overmeesteren waarna agenten hem aan konden houden. De verdachte raakte daarbij gewond aan zijn been. Het OM laat vandaag weten dat de toestand van de slachtoffers nog altijd stabiel is.

Er wordt op dit moment volop onderzoek gedaan naar de steekpartij, met welk motief de vijf mensen werden neergestoken is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat het onderzoek geleid wordt door zowel een zware criminaliteitsofficier als een terreurofficier. "Er is aanleiding om meteen alle scenario's te onderzoeken", zo vertelde hoofdofficier van Justitie René de Beukelaer vorige week. 

Over twee weken wordt opnieuw gekeken of de voorlopige hechtenis van Roman D. verlengd moet worden. Daarna volgt na ongeveer drie maanden een eerste openbare zitting. D. zit nu nog in volledige beperkingen. Dat houdt in dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat.

OM verdenkt vermoedelijke dader steekpartij bij Dam van terrorisme en de Rekenkamer waarschuwt voor onleefbare nieuwbouwwijken. Dat en meer in het AT5 Nieuws van dinsdag 1 april, gepresenteerd door Annemijn van Hilten.

De A9 zal nog tot na de avondspits dicht blijven. Vanavond en vannacht wordt gewerkt aan de weg. Dat betekent dat er, net als vanochtend, waarschijnlijk weer opnieuw veel files rond de stad zullen staan. Rijkswaterstaat zegt morgenvroeg de snelweg weer vrij te willen geven.

Rijkswaterstaat liet eerder weten dat een aannemer dit weekend schade heeft veroorzaakt aan het beton van het brugdek van de Schipholbrug. Dat gebeurde tijdens voorbereidende werkzaamheden voor het inbouwen van een zogeheten voegovergang.

"De ontstane schade wordt onderzocht en vervolgens hersteld", meldt Rijkswaterstaat. "Om de veiligheid te waarborgen is de A9 richting knooppunt Badhoevedorp uit voorzorg afgesloten. Zodra de schade is hersteld, wordt de A9 richting knooppunt Badhoevedorp weer opengesteld."

'Morgen weer open'

Er is een omleiding ingesteld via de A2, A10 en A4. Vanochtend stonden er hierdoor al lange files op de A2, A1 en zelfs provinciale wegen. De ANWB sprak van een verkeersinfarct. Het leek er eerder op dat de weg na de ochtendspits open zou zijn, maar dat is dus niet zo. "Het wordt daardoor (opnieuw) een zeer drukke spits rond Amsterdam", meldt de ANWB. 

Eerder werd in andere media al gesuggereerd dat ook morgenochtend de A9 dicht zou zijn. Een woordvoerder van Rijkswaterstaat zegt dat die berichtgeving niet klopt. "Ons streven is om de A9 voor de ochtendspits morgenvroeg te openen."

Het AT5 Weer van dinsdag 1 april gepresenteerd door Paul vanaf Park Somerlust. 
 

De 'herstelkans' die het GVB kreeg om het openbaar vervoer in de stad te mogen blijven verzorgen blijkt nog iets langer te duren. Eigenlijk zou de nieuwe concessie vandaag ingaan, maar vorige maand maakte de Vervoerregio bekend dat er opnieuw uitstel verleend is. 

Dat laat een woordvoerder van de Vervoerregio, een samenwerkingsverband tussen Amsterdam en omliggende gemeenten over het openbaar vervoer, weten. Wethouder Melanie van der Horst is voorzitter van de Vervoerregio en vertelde er op 18 maart tijdens een vergadering over. 

"We hebben veel gesprekken gevoerd met het GVB en ik ben blij om te zeggen dat die goed verlopen zijn", zei wethouder Van der Horst tijdens die vergadering. "We kunnen nu met vertrouwen een herstelbieding tegemoet zien van het GVB. We hebben iets meer tijd nodig gehad voor de gesprekken. De bieding komt nu, verwachten wij, in mei. Dat hebben we met ze afgesproken en de concessie kan dan, als de bieding wordt goedgekeurd natuurlijk, worden gegund in juli." 

Volgens Van der Horst zorgt het tekort aan personeel nog wel voor problemen. "Dit is op korte termijn helaas nog niet helemaal voorbij. En omdat wij ook een netwerk willen dat fijnmazig is en een sociale functie heeft, hebben we ook aan het GVB laten weten dat we in de beginperiode van de concessie tijdelijk ontheffingen kunnen geven voor 2026 en 2027, om daarmee in het begin lagere frequenties te accepteren bijvoorbeeld in het weekend."

Met andere woorden: bijvoorbeeld minder bussen, metro's of trams op bepaalde lijnen. "Maar we zullen dat alleen op plekken toestaan waar we denken dat dat ook kan", stelde Van der Horst. "En het uitgangspunt daarbij is dat je daardoor wel lijnen kunt laten rijden. Al meteen in het begin van de concessie. En je niet met minder hoeft te beginnen."

Het is de bedoeling dat er pas eind maart 2026 een nieuwe dienstregeling ingaat. Tot die tijd blijft de dienstregeling van 2025 nog van kracht, al kunnen er kleine aanpassingen worden gedaan. 

De gemeente wil de komende twee jaar zo'n 800 tot 1000 gebruikte zonnepanelen plaatsen bij mensen die de stijgende energiekosten niet kunnen betalen. Het gaat om zonnepanelen die nog minstens 15 jaar mee moeten kunnen. Voor het project wordt 1,5 miljoen euro uitgetrokken.

De zonnepanelen die hiervoor gebruikt worden, moeten minimaal vijftien jaar meekunnen. Veel van deze panelen worden alsnog van de hand gedaan omdat nieuwe zonnepanelen meer energie opleveren. 

De gemeente wil die zonnepanelen hergebruiken, omdat er dan minder CO2 wordt uitgestoten. Voordat ze worden geplaatst moeten ze eerst schoongemaakt en getest worden. Een deel van al die werkzaamheden wordt uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Volgens de gemeente hebben tienduizenden mensen op dit moment te maken met energiearmoede. Volgens verantwoordelijk wethouder Zita Pels (GroenLinks) kunnen zonnepanelen, naast woningisolatie, ervoor zorgen dat de woonlasten structureel kunnen worden verlaagd.

'Win-win-win'

"Juist mensen met energiearmoede hebben baat bij zonnepanelen op hun dak", aldus Pels. "Met dit project willen we een win-win-win-situatie creëren: een lagere energierekening voor mensen in energiearmoede, herbruik van de kostbare grondstoffen in de panelen én werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt."

Wie er precies voor de zonnepanelen in aanmerking komen, is nog niet duidelijk. De gemeente moet eerst nog in kaart brengen welke daken er precies geschikt zijn.