Onderzoekers hebben in Australië gefossiliseerde pootafdrukken gevonden van de zover bekend oudste reptielachtige ooit. De wetenschappers schatten de afdrukken op zo'n 355 miljoen jaar oud, waarmee dergelijke landdieren 35 miljoen jaar eerder rondliepen op aarde dan werd gedacht.

Volgens de wetenschappers werpt hun vondst, die gisteren werd gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Nature, een nieuw licht op de evolutie van landdieren. Die evolutie zou sneller zijn gegaan dan eerder werd aangenomen.

Het gaat om in totaal zeventien pootafdrukken op een zandstenen rots van een halve meter, die zijn achtergelaten door een hagedisachtig dier die op dat moment waarschijnlijk in de modder van een rivieroever liep. De afdrukken meten tussen de 3 en 4 centimeter en het dier was naar schatting tussen de 60 en 80 centimeter lang.

Dat blijft alleen giswerk, zo benadrukken de onderzoekers, want er zijn verder geen afdrukken van een staart of lijf gevonden. Ook zijn er geen gefossiliseerde delen van het lijf van het dier aangetroffen.

De onderzoekers stellen zich de hagedisachtige zo voor:

De afdrukken werden gevonden in een plaats ten noordoosten van Melbourne, in deelstaat Victoria. De vondst is bijzonder, omdat de afdrukken aanzienlijk ouder zijn dan de voorheen oudste afdrukken van een reptiel: 320 miljoen jaar, aangetroffen in Canada.

Het suggereert volgens paleontologen van de universiteit van het Zweedse Uppsala die het onderzoek uitvoerden dat dieren vroeger enkel en alleen op land leefden dan werd vermoed.

Zo'n 400 miljoen jaar geleden verlieten de eerste gewervelde dieren de zee. Dat waren amfibie-achtigen, die voor hun voortplanting afhankelijk bleven van water. Maar de pootafdrukken van de reptielen geven blijk van klauwen, en enkel dieren die alleen op land leven ontwikkelden klauwen en harde nagels.

Klauwafdrukken

"Het is verbazingwekkend dat een rotsplaat, zo klein dat één persoon hem kan optillen, alles wat we dachten te weten over het ontstaan van moderne viervoeters in twijfel trekt", zegt paleontoloog en onderzoeksleider Per Ahlberg in een persbericht.

Zijn collega-paleontoloog Grzergorz Niedzwiedzki was naar eigen zeggen "zeer verrast" toen hij de rots aantrof. "Al na een paar seconden zag ik dat er duidelijk bewaarde klauwsporen op zaten."

Volgens Ahlberg kan zijn onderzoek leiden tot meer nieuwe inzichten in een tijdperk "waarin we voorheen dachten dat enkel primitieve, vierpotige vissen zich langs de kust aan het voortslepen waren, en net begonnen waren om het land te verkennen".

Ahlberg legt uit dat het huidige Australië 355 miljoen jaar geleden deel uitmaakte van Gondwana, en van dat supercontinent is vooral nog veel onbekend. "Wie weet welke andere dieren daar nog geleefd hebben? De interessantste ontdekkingen moeten nog komen."

Zeventig leerlingen van een middelbare school in Warffum (Groningen) moeten hun eindexamen overdoen. De school werd gisteren ontruimd, omdat het brandalarm was afgegaan.

Het alarm ging af nadat bij een practicum in het scheikundelokaal rook was vrijgekomen. Het hele gebouw moest worden ontruimd, waaronder de lokalen waarin op dat moment eindexamens werden afgenomen.

Uur bezig

De havo- en vwo-leerlingen van het Hogeland College deden het examen wiskunde en biologie. Volgens RTV Noord waren ze al een uur bezig. De examenleerlingen vonden het heel vervelend, maar gingen wel rustig naar buiten, zegt conrector Joke Feldbrugge tegen de omroep.

De leerlingen moeten het examen in juni nog eens maken en krijgen op 12 juni dus nog niet te horen of ze geslaagd zijn.

Een automobilist is gisteravond een huis binnengereden in Budel. De auto kwam tot stilstand in de woonkamer. De bewoners bleven ongedeerd, maar de gevel en woonkamer hebben grote schade.

Omroep Brabant schrijft dat er twee mensen thuis waren toen het voertuig de woonkamer binnenreed. Het huis is onbewoonbaar en moet worden gestut. De burgemeester van de gemeente Cranendonck, waar Budel onder valt, kwam in de avond naar de woning om steun te betuigen aan de bewoners.

In de auto zaten twee mensen. Een van hen moest naar het ziekenhuis. De ander ging mee naar het politiebureau. In de auto is een lachgascilinder gevonden, schrijft de regionale omroep.

Het is de bedoeling dat vandaag voor het eerst in ruim drie jaar Oekraïense en Russische diplomaten direct onderhandelen over de oorlog. De gesprekken staan gepland in de Turkse stad Istanbul, maar over hoe ze er precies uitzien, is nog veel onduidelijk.

"Ik zal wachten op Poetin", zei Zelensky afgelopen weekend. Hij drong aan op een persoonlijke ontmoeting met Poetin, nadat die had gezegd bereid te zijn tot directe onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Inmiddels is duidelijk geworden dat Poetin niet naar Istanbul komt voor een gesprek met Zelensky. Ook de Amerikaanse president Trump komt niet naar Istanbul.

Ook het tijdstip van de aanvang van de gesprekken is onduidelijk. Het Russische staatspersbureau TASS meldde dat het rond 09.00 uur zou beginnen, maar een Oekraïense functionaris sprak dat daarna weer tegen.

Wie komen er wel?

President Zelensky is in Turkije, waar hij een gesprek heeft met president Erdogan in de hoofdstad Ankara. Zijn woordvoerder zegt dat de president na die ontmoeting een besluit zal nemen over of hij zijn mensen naar Istanbul stuurt. De kans dat Zelensky zelf gaat, is minimaal: hij zei eerder deze week alleen te komen als Poetin ook komt.

Duidelijk is dat de Russische delegatie geleid gaat worden door Poetins adviseur Vladimir Medinski. Er staan verder geen figuren uit de hoogste kringen op de lijst, zo ontbreekt bijvoorbeeld de minister van Buitenlandse Zaken Lavrov.

Vanochtend kwam het Kremlin wel nog met een verklaring dat Poetin gisteravond laat in Moskou over Oekraïne heeft gesproken met Lavrov en onder anderen minister van Defensie Belousov en de hoogste militair generaal Gerasimov.

Trumps speciale gezant voor Oekraïne, Keith Kellogg, en zijn buitenlandse gezant Steve Witkoff zouden beiden van plan om naar Istanbul te reizen.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, is ook in Turkije. Hij ontmoette gisteren in Antalya bij een informele bijeenkomst van NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken onder meer zijn Oekraïense ambtgenoot Andrii Sybiha.

Wat staat er op de agenda?

Áls de gesprekken doorgaan, zal het gaan over het staken van de oorlog in Oekraïne. De VS, EU en Oekraïne eisen dat Rusland akkoord gaat met een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van dertig dagen. Poetin wil naar eigen zeggen eerst de details bespreken voordat een akkoord zou kunnen worden bereikt.

De onderhandelingen moeten worden hervat op het punt waarop ze in 2022 werden afgebroken, heeft een adviseur van Poetin gezegd. Vijf dagen na de Russische invasie gingen in maart dat jaar Oekraïne en Rusland al om de tafel in Istanbul. Oekraïne trok zich destijds terug toen de oorlogsmisdaden van het Russische leger in de plaats Boetjsa aan het licht kwamen.

Analisten verwachten niet dat Rusland snel concessies zal doen aan de onderhandelingstafel. Het Russische leger is, ondanks zware verliezen, al vele maanden in het voordeel op het slagveld. Ruim drie jaar na het begin van de bloedige invasie houdt Rusland ongeveer 20 procent van Oekraïne bezet. 7 procent nam Rusland al jaren geleden in met de annexatie van de Krim en inname van delen in het oosten.

Mogelijk wordt er ook gepraat over het uitruilen van krijgsgevangenen. Een Russische politicus sprak van een "gigantische" ruil, maar details zijn nog onbekend.

Wat wil Oekraïne met de onderhandelingen?

Hoe wordt er in Rusland naar gekeken?

Het aantal afgegeven vergunningen voor nieuwe woningen loopt terug. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daardoor worden er de komende tijd ook minder huizen gebouwd.

In het eerste drie maanden van 2025 gaven gemeenten 12.500 vergunningen af voor nieuwbouwhuizen. Dat zijn er 3500 minder dan in dezelfde periode van 2024. Het zijn er ook flink minder dan in de laatste drie maanden van vorig jaar.

Het aantal woningen dat daadwerkelijk gebouwd werd, ligt op hetzelfde niveau als een jaar geleden. In het eerste kwartaal van 2025 kwamen er ruim 15.000 huizen bij.

100.000 woningen

De daling is een tegenvaller voor minister Keijzer van Volkshuisvesting. Het kabinet wil er elk jaar 100.000 nieuwe woningen bijhebben om het tekort aan huizen tegen te gaan.

Op een speciale Woontop, eind vorig jaar, sloot de minister nog een akkoord met gemeenten om juist sneller vergunningen af te geven.

Haar ministerie is dan ook bezorgd: "Als de daling doorzet, zou dat echt slecht nieuws zijn." De minister doet onderzoek naar de oorzaken.

Huurbevriezing

De tegenvaller komt op een moment dat er gediscussieerd wordt over het bevriezen van de huren. Woningcorporaties zeggen dat de nieuwbouw nog verder terugloopt als de huren twee jaar lang niet omhoog mogen, zoals de coalitiepartijen hebben afgesproken.

Door de gemiste huurinkomsten worden er in de komende jaren 180.000 minder woningen bouwen dan gepland, zeggen de corporaties. Aedes, de koepel van woningcorporaties, stapt naar de rechter als de huurbevriezing niet van tafel gaat.

Het Indonesische leger zegt achttien Papua-opstandelingen te hebben gedood bij een militaire actie in Westelijk Nieuw-Guinea. De operatie vond plaats in het Indonesische deel van het eiland, dat grenst aan Papoea-Nieuw-Guinea.

Tijdens de actie in het district Sugapa namen Indonesische militairen woensdag munitie en wapens in beslag, waaronder een geweer, pijl en boog en een "niet nader gespecificeerd zelfgemaakt wapen", zo staat in een verklaring van het leger.

Het leger beschuldigt de opstandelingen ervan burgers te gebruiken als menselijk schild. De rebellengroep heeft nog niet gereageerd op de bewering.

Gijzelingen

De rebellen voeren sinds 1969 strijd voor onafhankelijkheid van de grondstofrijke Papua-regio in Westelijk Nieuw-Guinea. Na een omstreden referendum in dat jaar kwam het gebied definitief onder Indonesische controle.

De separatisten hebben eerder buitenlanders gegijzeld. In 1996 werd een groep van 26 wetenschappers vastgehouden en twee jaar geleden een Nieuw-Zeelandse piloot. Vorige maand zeiden de rebellen zeventien mensen te hebben gedood. Volgens hen ging het om militairen die waren vermomd als goudzoekers.

Het gezonken superjacht Bayesian was in een storm veel kwetsbaarder dan de bemanning zich realiseerde. Cruciale informatie daarover ontbrak in de papieren van het schip, concludeert een Britse overheidsdienst in een tussenrapport. Bij de schipbreuk kwamen zeven opvarenden om het leven, onder wie de eigenaar van het schip en zijn 18-jarige dochter.

De Bayesian werd in augustus vorig jaar voor de kust van Sicilië midden in de nacht getroffen door noodweer. In een uur tijd zwol de wind aan van 12 kilometer per uur tot het tienvoudige daarvan. Hoewel de kapitein opdracht had gegeven hem wakker te maken bij storm, kon hij op dat moment al weinig meer doen om een ramp te voorkomen.

Door de 72 meter hoge mast van de Bayesian, de op een na hoogste van een schip wereldwijd, ving het schip veel wind. De Britse Marine Accident Investigation Branch (MAIB) berekende dat het schip daardoor zichzelf niet meer kon rechten als het meer dan 70 graden overhelde. Dat gebeurde die nacht binnen enkele seconden.

Op drift

Het schip was stabieler geweest als het zwaard aan de onderkant van het schip omlaag gelaten was. De bemanning had het echter opgehaald, omdat nergens in de scheepsdocumenten vermeld stond hoe kwetsbaar de Bayesian bij zware wind was. Het ophalen van het zwaard kan zijn gebeurd om de gasten minder last te laten hebben van trillingen aan boord.

Kort voor 04.00 uur die nacht raakte de Bayesian op drift door de sterk toenemende wind. Volgens meteorologen die de MAIB sprak, was er sprake van bijzonder heftig noodweer, waarbij in korte tijd de wind bijna orkaankracht bereikte. Om 04.06 uur helde de Bayesian in 15 seconden zo ver over dat het schip niet meer overeind kon komen en zonk.

Directeur Costantino van scheepsbouwer Italian Sea Group had het schip kort na het ongeluk onzinkbaar genoemd. Volgens hem moest de bemanning wel fouten hebben gemaakt, zoals het open laten staan van luiken waardoor water binnen had kunnen komen. Op het nieuwe rapport heeft hij nog niet gereageerd.

Zes van de twaalf gasten en een van de tien bemanningsleden overleefden het scheepsongeluk niet. Onder de geredde opvarenden was een Nederlander. Ook hielp een Friese schipper bij de redding van de schipbreukelingen.

Bij de berging van het schip kwam vorige week nog een persoon om het leven, een Nederlandse duiker. De bergingswerkzaamheden worden naar verwachting vandaag hervat. De MAIB merkt op dat verder onderzoek aan het wrak nog tot andere conclusies kan leiden.

In Afghanistan aan de grens met Pakistan voltrekt zich een humanitaire ramp, zegt het Rode Kruis. Sinds Pakistan vorige maand begon met het uitzetten van Afghaanse vluchtelingen zijn er al bijna 145.000 mensen teruggekeerd. Soms vrijwillig, maar vaak gedwongen.

Eind april liep voor een grote groep Afghanen een deadline af om het land te verlaten, waardoor het aantal vluchtelingen dat nu aankomt aan de grens snel toeneemt. "Onze medewerkers melden dat er tot wel 7000 mensen per dag aankomen momenteel", zegt Rode Kruis-woordvoerder Bastiaan van Blokland.

Ziektes

Velen hebben geen huis meer om naar terug te keren en worden nu opgevangen in tentenkampen. De situatie daar is volgens het Rode Kruis onhoudbaar. "Er is groot tekort aan water en vaak is er maar genoeg voedsel voor één maaltijd per dag. Kinderen raken ondervoed en ziektes zoals knokkelkoorts, schurft en diarree verspreiden zich snel", zegt hulpverlener Homa Nader, die in een van de kampen werkt.

"Ik heb alles achtergelaten: ons huis, ons spaargeld, zelfs het land dat ik na tientallen jaren hard werken had gekocht", zegt de 74-jarige Ibrahim vanuit een van de kampen heeft opgezet. Hij vluchtte als tiener naar Pakistan, bouwde daar een heel leven op en is nu met zijn gezin gedeporteerd.

Omari-kamp

Bij de Torkham-grensovergang in het noorden ligt aan Afghaanse zijde het Omari-kamp. In lange rijen staan honderden tenten waarin tienduizenden mensen verblijven. Een tent moet vaak door drie of zelfs vier gezinnen worden gedeeld.

"De afgelopen maand zijn er drie kinderen geboren in Omari, omdat zelfs hoogzwangere vrouwen op dit moment uitgezet worden door de Pakistaanse autoriteiten", zegt hulpverlener Nader.

Op deze video laat ze het kamp zien:

Sinds jaar en dag hebben Afghanen na verschillende machtswisselingen in hun land toevlucht gezocht in Pakistan. De Pakistaanse regering zegt dat het land de komst van Afghaanse vluchtelingen niet langer aan kan. In oktober kondigde premier Sharif daarom een driestappenplan aan dat ervoor moet zorgen dat ze zijn land verlaten.

"Er is een grote verwantschap tussen beide culturen, waardoor ze zich gemakkelijk hebben aangepast en nu hier geboren zijn, werken en studeren. Hoe kunnen ze zo gedeporteerd worden als ze in wezen Pakistaans zijn?", vraagt de Pakistaanse mensenrechtenactivist Imtiaz Alam zich af.

Sinds de Taliban aan de macht kwamen in 2021 zijn er volgens de Verenigde Naties 700.000 Afghanen naar het buurland gevlucht. Velen deden dat met het idee dat ze zich via Pakistan uiteindelijk in Amerika konden vestigen. President Trump zette begin dit jaar daar een streep door toen hij een decreet tekende om geen humanitaire vluchtelingen meer op te nemen.

De mensen die nu in Omari aankomen, zijn de vluchtelingen die getroffen worden door de eerste deadline van de Pakistaanse overheid. Volgens het stappenplan zullen er dus nog meer vluchtelingen aankomen de komende tijd. Nu al kan de hulpverlening van zusterorganisatie de Rode Halve Maan de druk nauwelijks aan.

Volgens Van Blokland is de huidige crisis in Afghanistan uit het oog geraakt van de internationale gemeenschap, waardoor er niet genoeg hulpmiddelen binnenkomen. "Wij zijn afhankelijk van donaties en je ziet dat er minder betrokkenheid is. Veel organisaties zijn uit Afghanistan vertrokken en overheden hebben de banden verbroken."

Organisaties hebben de hulp stopgezet omdat ze het Taliban-regime niet willen steunen. De Taliban sluiten vrouwen vrijwel compleet uit binnen de samenleving. Ook zijn er zorgen over fondsen voor noodhulp die de Taliban via hoge belastingen zouden willen gebruiken om hun eigen rekeningen te kunnen betalen.

Via de Rode Halve Maan blijft het Rode Kruis actief in Afghanistan, niet alleen voor teruggekeerde vluchtelingen. "De helft van de mensen heeft er humanitaire hulp nodig en dat is vergelijkbaar met wat we zien in Sudan, waar een hevig conflict woedt", zegt Van Blokland.

Volgens de VN zouden er 3,5 miljoen Afghanen in Pakistan verblijven. Een deel van hen is dus al teruggekeerd, maar nog een groter deel wordt mogelijk later dit jaar uitgezet. Daarbij zitten ook Afghanen die vrezen voor hun leven, omdat ze op zwarte lijsten van het regime staan. Voor Pakistan is dat onvoldoende reden om ze te laten blijven.

Ibrahim maakt zich vooral zorgen over zijn kleinkinderen: "Hun gehuild doorboort mijn hart", fluistert hij. "Ze zouden moeten dromen, niet vrezen voor hun toekomst."

Zwaaiend met Palestijnse vlaggen verzamelen mensen zich in de stad Tulkarem op de bezette Westelijke Jordaanoever. Ze herdenken dat bij de stichting van de staat Israël in 1948 zo'n 750.000 Palestijnen werden verdreven of op de vlucht sloegen. De Nakba noemen Palestijnen dat, het Arabische woord voor catastrofe.

Vorig jaar was de herdenking al extra beladen door de situatie in de Gazastrook, en daar komt dit jaar nog een schep bovenop. Want de kinderen en kleinkinderen van de vluchtelingen destijds, worden nu ook verdreven. Niet alleen in Gaza, maar ook op de Westelijke Jordaanoever.

"We hoopten ooit terug te kunnen naar de dorpen waar we oorspronkelijk vandaan komen. Maar wij moeten vluchten van plek naar plek", zegt een vrouw die deelneemt aan de herdenking. Haar familie komt oorspronkelijk uit de buurt van de stad Haifa, nu Israëlische grondgebied.

Na de stichting van de staat Israël kwamen ze terecht in het vluchtelingenkamp Nur Shams, vlak bij de stad Tulkarem. Sinds een paar maanden heeft Israël het kamp ingenomen en zijn de bewoners gedwongen te vertrekken: "We waren al vluchtelingen, en nu moeten we vluchten uit de vluchtelingenkampen."

Israël zegt er Palestijnse gewapende groepen de kop in te willen drukken en heeft Nur Shams ingenomen. De inwoners zijn gedwongen te vertrekken en het leger verwoest er infrastructuur en huizen. Datzelfde doet Israël ook bij andere Palestijnse vluchtelingenkampen. Met als gevolg meer dan 40.000 ontheemden op de Westelijke Jordaanoever.

Onder schot

De ontheemden worden opgevangen in scholen, buurthuizen en moskeeën. Ook Laith Srouji woont tijdelijk in een moskee in Tulkarem. Hij zit bij een rij matrassen in een van de gebedszalen waar de mannen slapen. Zijn grootouders werden in 1948 gedwongen huis en haard achter te laten. Dat hem nu hetzelfde overkomt maakt veel los: "15 mei is voor iedereen belangrijk. Van kleins af aan leer je al over de Nakba. Maar nu gebeurt ons weer hetzelfde. We moeten weer vluchten. En dat breekt je hart, ook dat van de kinderen. Die stellen vragen die wij ook stellen. Wat gebeurt er, is dit een nieuwe Nakba?", zegt Srouji.

In een andere gebedszaal slapen de vrouwen en kinderen. Ook daar liggen er allemaal matrassen op de grond. Veel spullen hebben de mensen niet. De meesten moesten in haast vertrekken terwijl Israëlische militairen hen onder schot hielden.

Goula Othman is een oudere vrouw die met haar gezin in de moskee verblijft. Ook haar ouders kwamen uit dorpen die liggen in wat nu Israël is: "Het gebeurde allemaal zo plots. We moesten ineens weg en alles achterlaten. Mijn ouders moesten vluchten en nu worden wij ook uit onze huizen gezet."

Verwoest

Ze mocht onlangs van het Israëlische leger kort terug naar huis om haar papieren op te halen. Bij aankomst zag ze dat binnen alles was verwoest. "De keuken, de bedden; alles was kapot." Ook Srouji schok van de verwoesting: "Niets is gespaard gebleven, de verwoesting is zo enorm. Echt niet te geloven."

Toch hoopt men dat het niet zo loopt als bij de Nakba, dat zij wel ooit nog terug naar hun huis mogen: "In je huis is alles, je herinneringen, je leven. Er gaat niets boven je eigen huis dus ik hoop zo dat we terug mogen. Ook al is het vernield, het maakt me niet uit. Desnoods zetten we er een tent op, maar ik wil terug", zegt Othman.

Maar het is de vraag of en wanneer dat weer kan. Want de Israëlische minister van Defensie heeft al laten weten dat het leger dit jaar niet meer uit de vluchtelingenkampen zal vertrekken. En tot die tijd mogen de inwoners sowieso niet terug naar huis.

Goedemorgen! In de Turkse stad Istanbul staat voor vandaag een gesprek gepland tussen afvaardigingen van Oekraïne en Rusland. En in het Zwitserse Basel vindt de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival plaats.

Eerst het weer: de dag start met wolkenvelden, maar al snel wordt het overal zonnig. Het blijft droog en bij een matige noordenwind wordt het 15 graden op de Wadden tot 21 graden in het zuiden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

De Russische president Poetin is niet van plan naar Istanbul te komen voor een gesprek met zijn Oekraïense ambtgenoot Zelensky. In de Turkse stad staan voor vandaag, voor het eerst in drie jaar, gesprekken tussen Oekraïense en Russische diplomaten gepland.

Zelensky riep Poetin zondag op persoonlijk met hem in gesprek te gaan in Istanbul. De naam van de president staat echter niet op de lijst van de Russische onderhandelingsdelegatie, zo bleek uit de lijst die het Kremlin gisteravond laat deelde. De Russische leider zegt niet expliciet dat hij Zelensky's aanbod afslaat. Impliciet laat hij dus wel weten dat hij niet komt.

Ook de Amerikaanse president Trump komt niet naar Istanbul, heeft een functionaris van de VS gezegd tegen persbureau Reuters na de publicatie van de Russische lijst. Zelensky is wel in Turkije. Hij spreekt vandaag onder anderen met president Erdogan.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

De eredivisie kent een bizarre ontknoping. Wekenlang leek Ajax de gedoodverfde kampioen, maar de Amsterdammers verspeelden in de afgelopen vier wedstrijden tien punten. Daardoor trapt PSV zondag het laatste eredivisieweekend af als koploper.

Gisteravond scoorde FC Groningen diep in blessuretijd de gelijkmaker tegen Ajax, wat leidde tot euforie op de tribunes in Eindhoven:

Fijne dag!

De meeste Nederlanders steunen de door het kabinet voorgenomen uitbreiding van het aantal militaire activiteiten, ook als die uitbreiding tot overlast in de eigen omgeving leidt. Driekwart zegt bereid te zijn "enig persoonlijk ongemak te accepteren als dat betekent dat Nederland beter beschermd is".

Dat blijkt uit een representatief onderzoek van Kieskompas onder ruim 10.000 mensen in opdracht van de NOS en de regionale omroepen.

Verzet

Het kabinet-Schoof wil binnenkort beslissen op welke plekken nieuwe munitie-opslagplaatsen, kazernes en oefenterreinen komen of waar die worden uitgebreid. Ook zullen drones, straaljagers en helikopters vaker vliegen, soms op lage hoogte.

Volgens het kabinet is dat nodig vanwege de toenemende internationale spanningen. Op verschillende plaatsen is al verzet tegen de plannen gerezen.

De meeste burgers hebben er juist begrip voor, laat het onderzoek zien. Alleen oefenterreinen met explosieven zijn slechts bij vier van de tien Nederlanders welkom. Een even grote groep is hier weliswaar in principe voor, maar wil ze niet in de buurt.

Gemengd beeld bij munitie-opslag

Daar staat tegenover dat verreweg de meeste mensen geen onoverkomelijke problemen hebben met oefengebieden in de eigen omgeving voor laagvliegende helikopters, uitbreiding of bouw van kazernes, nieuwe locaties voor onbemande drones, oefenterreinen of landingsgebieden voor heli's en transportvliegtuigen.

De komst van munitie-opslag en locaties voor F-35-straaljagers leidt tot meer verdeeldheid. De helft is in beide gevallen voor, zelfs als dat in de buurt gebeurt, terwijl 13 respectievelijk 17 procent mordicus tegen is. De rest steunt deze uitbreidingen, zolang het maar ergens anders gebeurt.

De burgers die terugschrikken voor uitbreidingen in 'de eigen achtertuin' doen dat vooral omdat ze geluidoverlast vrezen of omdat ze bang zijn voor hun veiligheid - een defensielocatie zou immers een doelwit kunnen zijn. Voorstanders vinden het in de eerste plaats "belangrijk dat iedereen een steentje bijdraagt" of wil bijdragen aan "een veiliger wereld".

Opvallend is dat burgers minder kritisch zijn als zij recente ervaring hebben met bepaalde defensie-activiteiten. Dat geldt bijvoorbeeld voor Noord-Friesland, in de buurt van vliegbasis Leeuwarden, waar geoefend wordt met F-35's. Het geldt ook voor de regio rond het Noord-Brabantse Volkel, waar hetzelfde gebeurt.

In Flevoland, waar de kans aanwezig is dat er een nieuwe locatie komt voor straaljagervluchten, zegt nog altijd 55 procent van de ondervraagden akkoord te gaan als die op het vliegveld bij Lelystad zou komen. In Twente, waar al geruime tijd niet meer wordt gevlogen, is dat 60 procent. Noord-Drenthe, in de omgeving van vliegveld Eelde, is duidelijk minder positief met 44 procent.

Meer uitgeven dan NAVO-norm

De uitkomsten passen in de brede steun die uit het onderzoek naar voren komt voor extra defensie-inspanningen. Ruim acht op de tien vinden het goed dat defensie meer geld krijgt. De meeste Nederlanders zouden er zelfs voor zijn als dat meer wordt dan de 2 procent van het nationaal inkomen die op dit moment nog geldt als de NAVO-vorm voor defensie-uitgaven.

Een dure wens; 1 procent erbij kost de schatkist 10 miljard euro. De grootste groep wil dat betalen uit het laten oplopen van de staatsschuld. Niet of nauwelijks steun is er voor het snijden in zorg of onderwijs ten bate van het leger.

Beurzen zijn weer terug op de niveaus van voor Trumps 'Liberation Day', Amerika kan weer even adem happen. Met een 90-daagse pauze is een frontale botsing tussen de twee grootste economieën in de wereld voorlopig even afgewend. Maar daarmee is de door Trump ontketende handelsoorlog nog niet voorbij. Daags na het tijdelijke staakt-het-vuren met China maakt Amerika de balans op.

Zo hard als in de haven van Los Angeles, waar de handel met ruim een derde inzakte na de recordheffingen op Chinese producten, zijn de klappen in Baltimore niet geweest. Maar ook daar, in de thuisstad van een van 's lands grootste internationale havens, zijn de effecten van de grootste handelsverstoring sinds corona voelbaar.

"Er zijn bedrijven die ervoor hebben gekozen tussen de verkiezingen en de inauguratie veel te importeren", zegt Lakey Boyd van het Greater Baltimore Committee aan de zijlijn van het SelectUSA, een beurs voor investeerders in Maryland, niet ver van Washington. "Andere bedrijven houden hun goederen nu liever binnen de vrijhandelszone om te kijken welke kant het opgaat", zegt ze.

Raakt iedereen

Heffingen op buitenlandse auto's van 25 procent leidden tot een ophoping van Volkswagens en Mitsubishi's in de haven, waar veel auto's binnenkomen. "Het goede nieuws is dat we nog geen daling hebben gezien, maar het is nog te vroeg om te zeggen of dat ook zo blijft", zegt Boyd over de vracht die in de haven in Baltimore aan land komt. "Maar we zijn veerkrachtig, zoals we dat ook waren na de instorting van de Key Bridge vorig jaar."

"De pauze van 90 dagen geeft in elk geval de ruimte om met koelere hoofden tot een oplossing te komen", zegt gouverneur Kevin Stitt van Oklahoma. "Pijn zou ik het niet noemen", zegt hij desgevraagd. "Maar het raakt iedereen. Luchtvaartbedrijven geven aan dat ze op achterstand staan. Ook onze tarwe- en sojaboeren en katoenproducenten willen natuurlijk dat dit zo snel mogelijk voorbij is."

Nieuwe investeringen

In een onderzoek van Pew, begin april, gaf 59 procent van de ondervraagde Amerikanen aan de heffingen af te keuren. De Republikeinse Stitt zegt 'zijn' president onverminderd te steunen. "Hij wil dat iedereen het spel eerlijk speelt en ik denk dat het een goede zet is van Trump om productie terug te halen naar de VS", zegt Stitt. Zelf heeft hij net een deal gepresenteerd met een Braziliaanse wapenfabrikant, die 300 miljoen dollar komt investeren, Stitt hoopt op meer.

"De locatie van Oklahoma is geweldig, als je een aanwezigheid wilt opbouwen in Amerika, zijn Californië en New York de slechtste plekken", prijst de gouverneur zijn eigen staat aan. "Ik bewonder zijn enthousiasme", reageert Barry Broome, die de Greater Sacramento Economic Council vertegenwoordigt. "Maar hij moet wel weten dat driekwart van de Amerikanen Oklahoma niet eens op de kaart kan aanwijzen", grapt hij. Meer dan ooit is het vechten om de gunst van de investeerder.

Want ook zijn achterland, even ten noordoosten van San Francisco, worstelt met de grillen van Trump. "Het is zorgwekkend", zegt Broome. "We hebben een daling van zo'n 26 procent gezien", zegt hij over het teruglopende enthousiasme onder investeerders. "We verwachten dat de meeste projecten wel door zullen gaan, maar voor de economie zijn vrije en open markten het best. We zijn in elk geval optimistisch over waar de president begin deze week mee kwam."

Onderhandelaars van Trump en de Chinese partijbaas Xi Jinping spraken af dat heffingen en exportbeperkingen die na 2 april zijn ingevoerd voor in elk geval 90 dagen in de ijskast worden gezet. Alles van daarvoor blijft staan: China hanteert nu een heffing van minimaal 10 procent op producten uit de VS. Andersom gaat het om minimaal 30 procent, uitzonderingen daargelaten.

Geen invloed

Heffingen die ook op de akkers in Idaho niet zonder gevolgen blijven. "Natuurlijk heeft het impact", zegt Kelly Anthon, die staatssenator is. Toch zegt de Republikein Anthon wel begrip te hebben voor Trumps opstelling. "We produceren ongelooflijk veel aardappelen, de beste ter wereld, maar mogen ze ook niet in alle markten verkopen", zegt hij aan de zijlijn van de investeringsbeurs.

"Wij begrijpen de kwesties die er spelen rond eerlijke handel", zegt hij. "Maar we begrijpen ook dat wij daar in Idaho geen invloed op hebben. Daarom doen we ons best binnen de wereldpolitiek zoals die zich ontwikkelt", zegt de senator. "Chin up", kop omhoog. "Wat kunnen we anders doen?"

Het Surinaamse staatsoliebedrijf heeft een lening afgesloten van 1,6 miljard dollar (1,42 miljard euro). Het geld komt van een consortium van internationale, regionale en lokale financiële instellingen.

Met de miljarden wil Staatsolie zijn belang van 20 procent in het energieproject GranMorgu financieren. Het staatsoliebedrijf wil de lening ook gebruiken om een uitstaande lening van 130 miljoen dollar (116 miljoen euro) af te lossen.

GranMorgu is het eerste grote offshoreproject van Suriname, dat wil uitgroeien tot een grote olieproducent. Het land hoopt miljarden te verdienen aan de olie die de laatste jaren is ontdekt in zijn wateren.

GranMorgu ligt op ongeveer 150 kilometer van de Surinaamse kust. Het olieproject wordt beheerd door het Franse bedrijf TotalEnergies.

De olievondsten hebben Suriname wereldwijd op de radar gebracht. In maart bezocht de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio het land. "Er ligt hier een geweldige kans, de vooruitzichten zien er goed uit en president Trump wil de relatie met Suriname graag verder versterken", zei Rubio op een persconferentie na zijn gesprek met president Chan Santokhi.

Suriname, met een bevolking van ruim 600.000, heeft een bruto binnenlands product van nog geen 4 miljard dollar. De olie kan het land naar schatting tussen de 15 en 40 miljard dollar opleveren.

Een nieuwe hulporganisatie die wordt gesteund door de VS zegt nog voor het einde van de maand te willen beginnen met het uitdelen van hulp aan burgers in de Gazastrook. Het gaat om de Gaza Humanitarian Foundation, een afgelopen dagen scherp bekritiseerd initiatief van Amerikaanse ex-militairen en mensen uit hulp- en veiligheidssectoren.

De Verenigde Naties en internationale hulporganisaties hebben afgelopen tijd hun zorgen geuit over deze organisatie. Die zou vooral in het leven zijn geroepen om het bestaande distributiesysteem van hulp dat wordt verzorgd door de VN en ngo's de das om te doen.

De kritiek is onder meer dat onduidelijk is in hoeverre de Gaza Humanitarian Foundation onafhankelijk kan opereren. Ook wordt sterk getwijfeld of de organisatie kan voldoen aan de grote hulpvraag in Gaza, waar door de Israëlische blokkade al weken geen voedsel, brandstof, medicijnen en andere essentiële goederen meer binnenkomen.

Noodhulpcoördinator van de VN Tom Fletcher zei gisteren tegen persbureau AP dat het Amerikaanse hulpinitiatief bij lange na niet voldoet aan voorwaarden van het humanitair recht. "Daarom moeten we blijven bij het bestaande plan, dat erop neerkomt: laat ons binnen. Wij kunnen ervoor zorgen dat de hulp niet in de buurt komt van Hamas", zei Fletcher.

Israël zegt dat het met de blokkade, die al ruim twee maanden duurt, de druk op Hamas wil opvoeren om alle gijzelaars vrij te laten. Intussen groeit de nood voor de Gazaanse burgerbevolking met de dag. Deze week kwam VN-voedselwaakhond IPC met een nieuw rapport, waarin staat dat alle mensen in Gaza een kritiek risico lopen op hongersnood.

Felle kritiek

Volgens Jake Wood van de Gaza Humanitarian Foundation hebben Israëlische functionarissen inmiddels ingestemd met een reeks afspraken, waardoor hulp snel op gang zou kunnen komen. In de eerste fase zou gebruikgemaakt kunnen worden van bestaande distributiesystemen, daarna moeten er distributiepunten komen waar mensen terechtkunnen.

Vorige week werd gesproken over de inrichting van vier plekken in Gaza om voedselrantsoenen, drinkwater en enkele andere noodvoorzieningen uit te delen. Private beveiligingsbedrijven zouden de distributiepunten en hulpkonvooien gaan bewaken. Het leidde tot kritiek dat vier van dergelijke punten veel te weinig is; het zou de ontheemde bevolking dwingen om opnieuw grote afstanden af te leggen, terwijl de Israëlische bombardementen doorgaan.

"Het gebruik van humanitaire hulp als lokaas om mensen te dwingen zich te verplaatsen, vooral van het noorden naar het zuiden, zal leiden tot een onmogelijke keuze: die tussen verplaatsing en de dood", zei James Elder van Unicef erover. "Het plan lijkt te zijn ontworpen om de controle over levensreddende middelen te versterken, als een manier om druk uit te oefenen."

Volgens de Gaza Humanitarian Foundation zou Israël inmiddels bereid zijn meer distributiepunten toe te staan en zou ook nagedacht worden hoe de hulp terechtkomt bij mensen die zich niet of nauwelijks kunnen verplaatsen, door verzwakking, ziekte of omdat ze te jong of te oud zijn.

Oorlogsmisdrijf

Hulporganisaties en de VN wijzen erop dat het initiatief mogelijk in strijd is met het humanitaire recht, dat voorschrijft dat de hulp onafhankelijk en ongehinderd georganiseerd moet worden.

Tegen premier Netanyahu hebben de aanklagers van het Internationaal Strafhof in Den Haag in november een arrestatiebevel uitgevaardigd voor het onthouden van hulpgoederen aan Gazanen "die noodzakelijk zijn voor hun voortbestaan". Internationale hulporganisaties als Amnesty wijzen erop dat "het uithongeren van burgers als methode van oorlogsvoering" een oorlogsmisdrijf is.

Dat iedereen die wil sporten op de Amsterdamse sportvelden terechtkan, juichen ook de verenigingen op Sportpark Spieringhorn van harte toe. Maar sinds het park dag en nacht begaanbaar is, is het aantal meldingen van vandalisme, overlast en diefstal hard gestegen. Verenigingsbestuurders willen hulp van de gemeente - maar die komt volgens hen te traag op gang.

Als het woord 'brug' valt, weet iedereen op Sportpark Spieringhorn waar je het over hebt. Al gaat het eigenlijk wat ver het een brug te noemen. Een waterpartij aan het einde van de Heathrowstraat is met een grote buis wat versmald, en daar overheen is een voetgangerspad aangelegd.

Sinds de komst van het pad is het sportpark, thuisbasis van onder meer voetbalvereniging ASC SDW en hockeyclub AMHC Westerpark, dag en nacht begaanbaar. Het idee daarvoor komt uit de koker van het gemeentebestuur: iedereen moet kunnen sporten als ze dat willen, is de gedachte. Niets mis mee, vinden ook de meeste verenigingsbestuurders - maar die openstelling zorgt volgens hen voor flinke problemen.

Hondenpoep, zwerfafval en overnachtingen

René Kamerling, voorzitter van ASC SDW, windt er geen doekjes om: “We zijn drie keer zoveel kwijt aan afvalverwerking sinds de brug er ligt." Op en rond de velden worden regelmatig chipszakjes, flesjes, restanten van barbecuefeestjes en hondenpoep gevonden. Het opruimen van de troep komt in praktijk op de schouders van de trainers en andere vrijwilligers terecht.

Volgens Kamerling zijn er ook regelmatig mensen die overnachten in de dug-outs en wordt er materiaal van de vereniging vernield. Hij wijst naar een vernield doel, waar de lat van de palen is gesloopt. "Dat is inmiddels twee keer gebeurd."

Sekswerkers en drugsnaalden

Ook AMHC Westerpark merkt de gevolgen. Voorzitter Quirine Eijkman spreekt van verloedering: volgens haar zijn er aanwijzingen dat er drugs wordt gebruikt - er zijn naalden gevonden - en dat er regelmatig sekswerkers op het terrein zijn. "Niet op momenten dat er kinderen zijn, gelukkig, maar het draagt wel bij aan het gevoel van onveiligheid.”

En ook volgens Eijkman zijn er vernielingen en diefstallen. Ze wijst op een ruit in een deur bovenaan een trap van het clubhuis. “Die ruit is zes keer ingeslagen – dat kost ons 1300 euro per keer.” Volgens haar draaien de leden daarvoor op. Het toppunt was wel het incident met de metershoge bouwsteiger, die de club gebruikt om video-opnames vanaf te maken. Recent werd die in zijn geheel gestolen.

'Tijd van praten voorbij'

Beide voorzitters pleiten voor ingrijpen door de gemeente. Maar dat lijkt niet eenvoudig. Eijkman en Kamerling zeggen dat hen verschillende malen is verteld dat gemeentelijke handhavers niet het sportpark op mogen. Hoewel de gemeente inmiddels heeft aangegeven in gesprek te willen met de clubs, groeit de frustratie.

“De tijd van praten is wat ons betreft wel voorbij”, stelt Eijkman. “Als je een park openstelt voor iedereen, dan moet daar ook iets tegenover staan.”

Kamerling sluit zich daarbij aan: “We vragen om maatregelen die nodig zijn om dit terrein op een veilige manier open te houden.” En hij belooft: als er ambtenaren of gemeentebestuurders langs willen komen, staat de koffie voor hen klaar.

De 19-jarige man, naar wie al bijna twee weken gezocht werd, is terecht. Hij werd gisteren in goede gezondheid gevonden in Duitsland, waar hij is herenigd met zijn familie.

De man was sinds 4 mei niet meer gezien. Zijn familie wist dat hij in een donkerblauwe Peugeot was vertrokken en vermoedde al dat hij naar Duitsland was gereden. Ook het spoor uit het politieonderzoek leidde daarnaartoe.

In eerdere berichtgeving vermeldde AT5 de naam van de man. Omdat hij inmiddels gevonden is, wordt hij vanwege zijn privacy niet meer met naam en toenaam genoemd.

Ook in Café De Oude Schaeper in West schrokken Ajax-fans enorm van het doelpunt dat FC Groningen in de laatste minuut wist te maken. Ajax raakte door het gelijkspel de koppositie kwijt. De teleurstelling na afloop was dan ook groot. 

Een van de supporters kon zijn tranen maar net bedwingen. "Ik baal wel enorm." De irritatie over de tegenstander is groot, zo bleek uit het antwoord van een andere fan. "Groningen, daar ga ik nooit meer heen. Dat mag lekker bij Duitsland gaan horen."

De eigenaar van het café hoopt op 'een klein wondertje' zondag, als Ajax van FC Twente moet winnen en PSV gelijk moet spelen of moet verliezen. "Maar ik denk het niet."

Volgens Ajax-trainer Francesco Farioli is 'alles nog mogelijk' voor zijn club deze week. Dat zei hij na afloop van de wedstrijd tegen FC Groningen, die in gelijkspel eindigde. 
 

Farioli zei dat hij liever geen gelijk zou hebben gekregen over dit onderwerp, maar dat hij altijd heeft gezegd dat het seizoen nog lang zou duren en dat er nog veel kon gebeuren. "Het is wat het is. Als voetbal ons iets heeft geleerd, dan is dat alles nog mogelijk is."

Volgens de trainer zou dat ook positief kunnen zijn. "Dus laten we ons voorbereiden om de wedstrijd van ons leven te spelen aanstaande zondag."

Hij erkent dat er 'emoties en pijn' bij zijn spelers zijn. Volgens hem hebben zijn spelers alles gegeven. "Als je naar de statistieken kijkt van de wedstrijden, dan zie je de feiten. De cijfers zeggen dat we een punt hadden moeten krijgen in Utrecht. En drie punten tegen Sparta en NEC." 

Heel lang leek het Ajax te lukken om de winst te pakken in Groningen, maar in de allerlaatste minuut ging het toch mis. Groningen maakt in de allerlaatste minuten van de wedstrijd de gelijkmaker. Hierdoor is PSV de nieuwe koploper van Nederland, aangezien de Eindhovenaren wel wisten te winnen. Ajax heeft hierdoor het kampioenschap niet meer in eigen hand.

Er verschenen bij de aftrap vier nieuwe gezichten voor Ajax. Zo keerde Brobbey terug in de spits ten koste van Weghorst. Andere nieuwelingen waren Godts, Fitz-Jim en Mokio. Klaassen, Berghuis en Daniel Rugani begonnen op de bank.

Aan het begin van de wedstrijd werd het snel duidelijk: Groningen zou gaan aanvallen tegen de Amsterdammers. Het ging moeizaam voor Ajax, maar toch lukte het de Amsterdammers om op voorsprong te komen. Brobbey gebruikte, zoals we hem kennen, sterk zijn lichaam. Vervolgens legde hij panklaar voor Gaaei, die hard en verwoestend uithaalde met een schot door de benen van doelman Vaessen. Met deze stand gingen de Amsterdammers rusten. 

Vroege gelijkmaker

In de tweede helft gaat het toch weer mis voor de Amsterdammers. Groningen komt al in de  52ste minuut op een gelijke stand. Farioli heeft genoeg gezien en brengt Klaassen en Weghorst in het veld. De twee routiniers moeten ervoor zorgen dat Ajax met drie punten teruggaat naar de hoofdstad. Het is vooral Groningen die het spel bepaalde en Ajax kreeg het zichtbaar moeilijk in de Euroborg na de gelijkmaker. Maar hoe kan het ook anders: Weghorst maakte de verlossende 2-1. 

Door het gelijkspel heeft Ajax het kampioenschap niet meer in eigen hand. De Amsterdammers moeten nog een wedstrijd spelen tegen FC Twente. Verliest PSV zondag dan moet Ajax winnen, dan zijn de Amsterdammers kampioen. Ook als PSV gelijkspeelt en Ajax wint, dan is Ajax kampioen.

Het Vondelpark lijkt soms net een snelweg. Door te snelle fietsen ontstaan er soms gevaarlijke situaties. "Het lijkt hier soms net Formule 1", vertelt een jongen op een bakfiets. Daarom is de gemeente vandaag een fietsproef gestart waarmee ze proberen de fietssnelheid terug te dringen. Door middel van schermen met een video en de tekst 'Ik rijd rustig omdat' willen ze fietsers bewust maken van hun fietsgedrag.

De proef gaat van start in parken omdat dit plekken zijn waar veel verschillende situaties gaande zijn. "Mensen spelen hier, honden lopen los, daarom is het juist belangrijk dat er in parken minder hard wordt gefietst, anders levert het hele gevaarlijke situaties op", vertelt verkeerswethouder Melanie van der Horst.

Of schermen genoeg zijn om fietsers minder snel te laten rijden, is nog maar de vraag. Fietsburgemeester Romee Nicolai is hoopvol, "De campagne is een zaadje dat je plant, om het gedrag van mensen te veranderen." De wethouder legt de motivatie achter de methode uit. "Je moet niet met een vingertje gaan wijzen naar mensen, en ze dwingen om het anders te doen, dat levert weerstand op. Daarom begint deze campagne met 'Ik rijd rustig omdat', zo hopen we dat mensen het voor een ander gaan doen."

Sommige fietsers zijn sceptisch. "Ik had het bord echt niet gezien, als je fietst wil je er gewoon snel doorheen, dan let je niet echt op je omgeving", vertelt een vrouw op een elektrische fiets ons. "Als het bord wat groter zou zijn, dan zouden meer mensen het misschien zien", aldus een andere bakfietsbestuurder. "Als het hier druk is om vijf uur, dan moet ik mijn hondje aanlijnen. Anders is het echt te gevaarlijk", zegt een man die zijn hond aan het uitlaten is. Een hardloper deelt deze zorgen. "Ik word hier één keer per week bijna aangereden, daarom ren ik nu altijd op het grind. Het is gewoon echt heel gevaarlijk."

De proef duurt vier weken. Voor de proef is een nulmeting gedaan om de snelheden in de parken te meten. Na de proef zullen de snelheden opnieuw gemeten worden. Ook zullen fietsers op de routes worden geïnterviewd. Als de proef succesvol is, wordt het uitgebreid naar het Rembrandtpark en het Westerpark. 

Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wil toch niet optreden tegen universiteiten en hogescholen die onderwijsgeld gebruiken om sporten voor studenten goedkoper te maken. Dat zei hij vandaag tijdens een debat, meldt de NOS.

Bruins zei dat hij vond dat sporten goedkoop moet blijven. "Ik vind, net als de Tweede Kamer, het onwenselijk dat sport vreselijk duur is." Volgens Bruins is er een misverstand ontstaan en wilde hij in de toekomst juist een uitzondering maken voor studentensport. Hij wilde alleen dan voorkomen dat het onderwijsgeld ook naar bijvoorbeeld cultuur ging. 

De afgelopen tijd was er onrust ontstaan over de regels. Het Universitair Sportcentrum (USC) en het cultureel studentencentrum CREA zeiden tegen AT5 te vrezen voor hun voortbestaan.

Ajax heeft vanavond gelijk gespeeld tegen FC Groningen. Het was de op een-na-laatste wedstrijd van het seizoen. PSV speelde tegelijkertijd tegen Heracles en won. Dankzij die winst en het verlies van Ajax staat PSV nu op kop. 

Verschillende beelden in het Oosterpark zijn vandaag beklad met anti-Israëlteksten. Het stadsdeel is op de hoogte en laat de graffiti verwijderen. 

Er staat onder meer 'Israël = babykillers' en 'zionism = terrorism' geschreven. "Hele Oosterpark (inclusief dit soort unieke kunstwerken) met dit soort vreselijke leuzen ondergeklad", schrijft stadsdeelbestuurder Jan-Bert Vroege op X. 

Vroege schrijft dat de leuzen morgen allemaal weggehaald zijn. 

Frustratie bij automobilisten in de Van Hogendorpstraat in West. Vanwege werkzaamheden is de weg afgesloten om sluipverkeer tegen te gaan, maar enkele buurtbewoners die wij spreken zien het nut er niet van in: "Amsterdam loopt alle burgers te plagen."

De nabijgelegen Van Hallstraat is dicht vanwege werkzaamheden aan een bredere oversteekplaats voor fietsers. De gemeente heeft daarbij besloten om een knip te plaatsen in de Van Hogendropstraat om drukte in de buurt te voorkomen. 

Verschillende buurtbewoners laten buiten de camera aan AT5 weten blij te zijn met de afsluiting. Maar daar is lang niet iedereen het mee eens. Zo vertelt een omwonende dat mensen 'hun eigen oplossingen' gaan bedenken wanneer ze het nut niet zien van de afsluiting.

Een andere buurtbewoner bewijst meteen zijn punt: "Kijk maar, kan je er gewoon langs", zegt hij wanneer hij het bord uit de grond trekt waarmee de straat wordt afgesloten.

De gemeente laat een reactie weten op de hoogte te zijn van de 'gemengde' reacties op de knip. "Tegelijkertijd horen we ook positieve reacties van bewoners. Sluipverkeer wordt tegengegaan, en daarmee zijn er ook minder gevaarlijke verkeerssituaties en overlast in de straat" aldus een woordvoerder van stadsdeel West. Naar verwachting zijn de werkzaamheden na 20 juli klaar. 

In de talkshow Data Morgana onderzoekt Julia Janssen samen met experts de staat en de toekomst van het internet. Elke aflevering staat in het teken van een ander thema. Deze week:  educatie.

Alles begint met het onderwijs. We leren er lezen, schrijven en alle basisvaardigheden die we nodig hebben om onze weg te vinden in de maatschappij. Maar naast potloden en whiteboards zijn ook computers niet meer weg te denken uit het klaslokaal, en daarmee de programma’s die op deze laptops draaien. Welke invloed hebben de techbedrijven achter deze software op de inhoud van ons onderwijs?

Geen neutrale systemen

Sinds de coronacrisis is de afhankelijkheid van computersoftware flink toegenomen, legt Remco Pijpers van Kennisnet uit. Toen waren platforms als Microsoft Teams nodig om les te kunnen geven op afstand.  Na de coronacrisis zijn scholen deze digitale middelen blijven gebruiken. "We hebben deze tools eerst puur gezien als gereedschap dat we goed kunnen gebruiken zolang we er maar goed over nadenken", licht Pijpers toe. "Maar nu zien we dat die technologieën niet neutraal zijn, maar dat daar agenda’s en waarden onder liggen die invloed hebben op hoe we denken, handelen en hoe we moet onze kinderen omgaan".

Dat komt omdat educatieve software ‘extraatjes’ met zich meebrengt, waar een docent niet altijd om heeft gevraagd. Barend Last, docent en expert op het gebied van onderwijsontwerp, herinnert zich dat hij tabletonderwijs implementeerde. Over de tablets was hij enthousiast, maar de software bracht een dashboard met zich mee. Zo veranderden al zijn leerlingen in  rode bolletjes, die pas groen werden als ze een vraag goed hadden. "Op een gegeven moment betrapte ik mezelf erop dat ik alleen maar naar die bolletjes zat te kijken", zegt Last. Voor hem een realisatiemoment dat software sterke invloed kan hebben op hoe hij als docent in de klas staat.

Microsoft bracht zo onlangs ‘Microsoft reading coach’ op de markt: een tool die automatisch teksten genereert om leerlingen te helpen met begrijpend lezen. Maar ook ‘Microsoft Reflect’, een dashboard die leerlingen vraagt hoe zij zich voelen die dag. Zo krijgen docenten een digitaal overzicht van de emoties van iedere leerling in hun klas.

Onderwijsvisie

Schoolbestuurder Yvonne Kops  ziet dat docenten aan de ene kant niet achter willen blijven en graag willen innoveren, maar tegelijkertijd wel goed willen blijven nadenken over of vernieuwing ook verbetering is. Volgens Pijpers begint het allemaal met een heldere onderwijsvisie waarmee je kunt bepalen of technologie wel of niet gewenst is. In het huidige onderwijs ligt er een sterke nadruk op meten, toetsen en voorspellen. Digitale middelen kunnen helpen om dat beter te doen, maar het begint met de vraag of we daar überhaupt de nadruk op willen leggen in ons onderwijs.

Volgens Kops laat een programma als Microsoft Reflect goed de dilemma’s zien voor scholen. Je wil het beste voor je leerlingen, en zo’n tool kan helpen om het emotionele welzijn van een leerling goed in beeld te krijgen en houden. "Tegelijkertijd is er een duveltje op je schouder dat vraagt, ‘maar waar gaan we dan heen?'’’. Pijpers vult aan: "Ik spreek leerlingen die zeggen: ‘een docent vraagt niet hoe het met me gaat, maar die kijkt naar het scherm'.”

Afhankelijkheid

Scholen moeten hun eigen keuzes kunnen blijven maken over de digitale middelen die ze gebruiken in de klas. Het probleem is dat bedrijven als Microsoft aantrekkelijke ‘alles-in-een’ systemen aanbieden, tegen relatief lage prijzen. En hoe langer een school bepaalde software gebruikt, inclusief alle extraatjes die deze aanbiedt, hoe lastiger het wordt om nog over te stappen. Daarom is het volgens de gasten belangrijk om nu goed na te denken over het soort onderwijs dat wij willen geven, en dan pas de technologie te zoeken die daaraan kan bijdragen.  

De Stichting Amsterdamse Zwerfkatten (SAZ) heeft gisteren een bijzondere vondst gedaan. In een woning in Oost werden maar liefst tweeënveertig katten gevonden, waarvan twintig kittens. Of de plek waar de katten gevonden werden wordt bewoond, is niet bekend.

De stichting kreeg een melding binnen dat er zo'n twintig katten in de woning zouden zitten. Ter plekke troffen de zogenoemde kattenvangers meer dan twee keer zoveel beestjes aan. "Onder bedden, op kasten of bovenop elkaar, ze zaten overal verstopt. De kittens miauwden in koor en de volwassen katten keken schichtig om zich heen", aldus de SAZ.

Na enige tijd konden alle katten gevangen worden. De poezen werden vervolgens van de katers gescheiden, de twintig kittens werden allemaal nagekeken en waar nodig ontwormd en ingeënt. "Sommige kittens waren er slechter aan toe dan anderen, gevoed maar uitgedroogd, en we telden zes navelbreuken. Arme kleintjes", schrijft de stichting. 

Gecastreerde katers

"Het stoppen van de eindeloze voortplantingscirkel had prioriteit", aldus de stichting. En daarom werden de katers al snel gecastreerd. "En daar gaan we nu vol goede moed mee verder, want vandaag zijn de poezen aan de beurt", aldus de stichting, die ook nog een oproep in het bericht plaatst. "Lieve mensen, trek alsjeblieft tijdig aan de bel als er hulp nodig is. Of dat nu voor jezelf, je buurman of je tante is, er zijn zoveel organisaties die kunnen helpen. Vraag hulp en laat je dieren steriliseren voordat het uit de hand loopt."

Met de katten gaat het inmiddels goed. De kittens zijn via de Dierenopvang Amsterdam (DOA) ondergebracht bij pleeggezinnen.

Schermen moeten fietsers bewust maken van hun snelheid, gefrustreerde bewoners nemen heft in eigen handen bij knip in West en Halsema neemt voor het eerst woord 'genocidaal geweld' in de mond.

Burgemeester Halsema stuurt namens het Amsterdamse college een brief naar Den Haag, waarin ze het kabinet oproept zich kritischer op te stellen tegenover Israël. In haar speech in de gemeenteraad haalde ze NIOD-directeur Martijn Eickhoff aan, die spreekt van genocidaal geweld in Gaza door Israël. De gemeente laat vanaf morgen bovendien een paar dagen een projectie op museum Eye zien met een doodgeschoten Palestijns meisje, met daarbij een oproep tot vrede in de Palestijnse gebieden.  

De speech van Halsema volgde na vragen van onder meer Denk en GroenLinks. Denk-fractievoorzitter Sheher Khan vroeg het college van burgemeester en wethouders om morgen, op de dag van de herdenking van de Nakba, een 'zichtbare uiting van solidariteit te geven aan onze Palestijnse inwoners'.

Verwoest

"Het tragische lot van de Palestijnen grijpt veel Amsterdammers aan", zei Halsema. "Palestijnse Amsterdammers rouwen om verloren dierbaren en hebben slapeloze nachten om hoe het verder moet, met hun familie, vrienden en hun land. Mensen zijn machteloos, boos en verdrietig. Inmiddels zijn grote delen van Gaza verwoest."

Ze wees erop dat de directeur van het NIOD inmiddels spreekt van genocidaal geweld en dat de Israëlische hoogleraar holocaust- en genocidestudies van Hebrew Universit Amos Goldberg en mensenrechtenorganisaties dat ook doen. "Als dergelijke gezaghebbende instituten tot deze analyse komen dan moeten we het politieke meningsverschil achter ons laten en eensluidend de gruwelijkheid van de mensenrechtenschendingen veroordelen", vond Halsema. 

Halsema zei dat het stadsbestuur 'enige terughoudendheid' moet betrachten, omdat buitenlands beleid het domein van het kabinet is. "Amsterdam is echter ook een internationale stad die die opkomt voor vrijheid en mensenrechten. Wij hebben bovendien een zorgplicht voor onze inwoners. Veel Amsterdammers hebben het gevoel dat onze regering niet opkomt voor de mensenrechten van de één maar wel van de ander."

"Het Nederlandse kabinet zegt een streep in het zand te trekken. Dat is enkel betekenisvol als het tot praktische daadkracht leidt", vond Halsema. "De Israëlische regering tot de orde wordt geroepen en vrede wordt afgedwongen. De verwoesting van Gaza moet stoppen. De uithongering moet stoppen. De moord op Palestijnen moet stoppen."

De projectie zal vanaf morgenavond tot zondagavond te zien zijn. Het gaat om een afbeelding van het zesjarig meisje Hind Rajab dat doodgeschoten werd door Israëlische militairen. GroenLinks vroeg Halsema daarna om een brief naar het kabinet te sturen. Halsema zei morgen inderdaad een soortgelijke tekst als ze uitsprak tijdens de vergadering op de post te doen.